When will the next ice age happen? - Lorraine Lisiecki

Çeviri: Beril Marhan Gözden geçirme: Gamze KORKMAZ

Twenty thousand years ago,

Yirmi bin yıl önce,

the Earth was a frigid landscape where woolly mammoths roamed.

dünya, tüylü mamutların dolaştığı buz gibi bir manzaraya sahipti.

Huge ice sheets, several thousand meters thick,

Birkaç bin metre kalınlığında devasa buz örtüleri,

encased parts of North America, Asia, and Europe.

Kuzey Amerika, Asya ve Avrupa'nın bazı kısımlarını örtmüştü.

We commonly know it as the "Ice Age."

Bunu genel olarak "Buz Devri" adıyla biliyoruz.

But geologists call it the Last Glacial Maximum.

Fakat jeologlar bunu Son Buzul Maksimum Dönemi olarak adlandırıyorlar.

That’s because it’s the most recent time that ice reached such a huge extent,

Bunun nedeni, buzun devasa bir boyuta ulaştığı en son dönemin o dönem olması

and “ice age” is an informal term without a single agreed-upon definition.

ve "buz devri" ninde üzerinde anlaşmaya varılmamış, gayri resmi bir terim olması.

Over the last million years,

Son bir milyon yıl boyunca,

there have actually been about 10 different glacial maxima.

ortalama 10 farklı buzul maksimum gerçekleşti.

Throughout Earth’s history, climate has varied greatly.

Dünya tarihi boyunca, iklim büyük ölçüde değişti.

For hundreds of millions of years,

Yüz milyonlarca yıldır gezegen,

the planet had no polar ice caps.

kutup buz örtüsüne sahip değildi.

Without this ice, the sea level was 70 meters higher.

Bu buz olmadan, deniz seviyesi 70 metre daha yüksekti.

At the other extreme, about 700 million years ago,

Diğer bir aşırı durum ise, yaklaşık 700 milyon yıl önce dünya,

Earth became almost entirely covered in ice

"Kartopu Dünya" olarak bilinen bir olay esnasında

during an event known as “Snowball Earth.”

neredeyse tamamen buzla kaplandı.

So what causes these massive swings in the planet’s climate?

Peki gezegenin iklimindeki bu büyük sallantılara sebep olan şey ne?

One of the main drivers is atmospheric carbon dioxide,

Ana faktörlerden birisi, atmosferik karbondioksittir,

a greenhouse gas that traps heat.

yani ısıyı tutan bir sera gazı.

Natural processes, such as volcanism,

Volkanik faaliyetler, kayaların kimyasal aşınımı

chemical weathering of rocks,

ve organik maddenin gömülmesi

and the burial of organic matter,

gibi doğal süreçler milyonlarca yıl

can cause huge changes in carbon dioxide when they continue for millions of years.

devam ettiklerinde, karbondioksitte devasa değişikliklere neden olurlar.

Over the past million years, carbon dioxide has been relatively low,

Geçtiğimiz bir milyon yıl boyunca karbondioksit nispeten düşüktü

and repeated glacial maxima

ve tekrarlanan buzul maksimum da

have been caused by cycles in Earth’s movement around the sun.

dünyanın güneş etrafındaki hareketindeki döngülerden ötürü gerçekleşti.

As Earth rotates,

Dünya döndükçe,

it wobbles on its axis and its tilt changes,

ekseni üzerinde sallanır ve eğimi de değişerek

altering the amount of sunlight that strikes different parts of its surface.

yüzeyinin farklı yerlerine çarpan güneş ışığı miktarını değiştirir.

These wobbles, combined with the planet’s elliptical orbit,

Gezegenin eliptik yörüngesiyle bu sallantılar birleşerek

cause summer temperatures to vary

yaz derecelerinin, gün dönümünün

depending on whether the summer solstice happens when Earth is closer

dünyaya yakınken mi uzakken mi meydana geldiğine bağlı olarak

or farther from the sun.

değişmesine neden olur.

Approximately every 100,000 years,

Yaklaşık olarak her 100.00 yılda bu faktörler,

these factors align to create dramatically colder conditions that last for millennia.

bin yıl sürecek önemli derecede soğuğun meydana gelmesini sağlar.

Cool summers that aren’t warm enough to melt the preceding winter’s snow

Önceki kışın karının erimesi için yeterince sıcak olmayan serin yazlar

allow ice to accumulate year after year.

karın yıldan yıla birikmesine izin verir.

These ice sheets produce additional cooling

Bu buz örtüleri daha fazla güneş enerjisini uzaya

by reflecting more solar energy back into space.

geri yansıtarak ekstra soğuma sağlar.

Simultaneously, cooler conditions transfer carbon dioxide

Aynı anda, daha soğuk koşullar karbondioksiti

from the atmosphere into the ocean,

atmosferden okyanusa aktarır

causing even more cooling and glacier expansion.

bu da daha fazla soğumaya ve buzulların genleşmesine neden olur.

About 20,000 years ago,

Yaklaşık 20.000 yıl önce,

these trends reversed when changes in Earth’s orbit increased summer sunshine

bu buzullar dünyanın yörüngesindeki değişimler devasa buz örtülerine vuran

over the giant ice sheets, and they began to melt.

güneş ışınlarını arttırdığında tersine döndü ve erimeye başladı.

The sea level rose 130 meters

Deniz seviyesi 130 metre yükseldi

and carbon dioxide was released from the ocean back into the atmosphere.

ve karbondioksit okyanustan atmosfere geri salındı.

By analyzing pollen and marine fossils,

Jeologlar polen fosillerini ve denizsel fosilleri

geologists can tell that temperatures peaked about 6,000 years ago,

analiz ederek dünyanın yörüngesindeki başka bir değişim yenilenen bir soğumaya

before another shift in Earth’s orbit caused renewed cooling.

neden olmadan önce sıcaklığın 6.000 yıl önce zirve yaptığını söyleyebilirler.

So what’s coming next?

Peki sırada ne var?

Based on the repeated natural cycle seen in the climate record,

İklim kayıtlarında görülen tekrar eden doğal döngüden ötürü

we’d normally expect the Earth to continue a trend of gradual cooling

normalde dünyanın önümüzdeki bir kaç bin yılda aşamalı soğuma

for the next few thousand years.

eğilimine devam etmesini beklerdik.

However, this cooling abruptly reversed about 150 years ago.

Fakat, yaklaşık 150 yıl önce bu soğuma ansızın tersine döndü.

Why?

Peki ama neden?

Carbon dioxide levels in the atmosphere have been rising since the 19th century,

Fosil yakıt kullanımı arttığı için atmosferdeki karbondioksit seviyesi

when fossil fuel use increased.

19. yüzyıldan beri artıyor.

We know that from studying air bubbles trapped in Antarctic ice.

Antarktik buzullarındaki hava kabarcıklarını incelediğimizden biliyoruz.

This surge in carbon dioxide also coincides

Karbondioksitteki bu artış

with a global temperature increase of nearly one degree Celsius.

ayrıca yaklaşık 1°C'lik küresel sıcaklık artışı ile kesişiyor.

Ice cores and atmospheric monitoring stations

Buz çekirdekleri ve atmosferik gözlem istasyonları

show us that carbon dioxide levels are rising faster,

bize karbondioksit seviyelerinin son 800.000 yıldaki

and to higher levels,

herhangi seviyeden

than at any point in the last 800,000 years.

daha fazla ve daha hızlı arttığını gösterir.

Computer models forecast another one to four degrees Celsius of warming by 2100,

Bilgisayar modelleri ne kadar ek fosil yakıt yaktığımıza bağlı olarak, 2100'e

depending on how much additional fossil fuel we burn.

kadar 1°C ila 4°C bir başka sıcaklık artışı olacağını tahmin ediyor.

What does that mean for the ice currently on Greenland and Antarctica?

Bu şu anda Grönland ve Antartikada bulunan buzullar için ne anlama geliyor?

Past climate changes suggest that even a small warming shift

Geçmişteki iklim değişimleri en küçük sıcaklık değişiminin bile

can begin a process of ice melt that continues for thousands of years.

binlerce yıl sürecek buzul erime sürecini başlatabileceğini söyler.

By the end of this century,

Bu yüzyıl sonuna kadar,

ice melt is expected to raise the sea level by 30 to 100 centimeters,

kıyı şehirlerini ve ada ülkelerini etkileyecek olan buzul erimesinin

enough to impact many coastal cities and island nations.

deniz seviyesini 30 ila 100 cm yükseltmesi bekleniyor.

If a four-degree Celsius warming persisted for several millennia,

Bir kaç bin yıl sürecek olan 4°C'lik ısınma ile

the sea level could rise by as much as 10 meters.

deniz seviyesi 10 metre kadar yükselebilir.

By studying past climates,

Geçmiş iklimleri araştırarak,

scientists learn more about what drives the shifts in ice

bilim insanları milyonlarca yıldır gezegenimizi şekillendiren

that have shaped our planet for millions of years.

buzullar hakkında daha fazla şey öğrendiler.

Research suggests that by taking action now

Araştırmalar gösteriyor ki karbondioksit salınımını

to reduce carbon dioxide emissions quickly,

azaltmak için gerekli önlemleri hızlıca alırsak,

we still have the opportunity to curb ice loss and save our coastal communities.

hâlâ buzul kaybını engelleme ve kıyı toplumlarımızı kurtarma fırsatımız var.