When will the next ice age happen? - Lorraine Lisiecki

1,729,435 views ・ 2018-05-10

TED-Ed


This video has Polish subtitles only. Please double-click on the Polish subtitles below to play the video.

00:00
Tłumaczenie: Agnieszka Fijałkowska Korekta: Marta Grochowalska
0
0
7000
00:06
Dwadzieścia tysięcy lat temu
1
6988
1482
00:08
na Ziemi było bardzo zimno i wędrowały po niej mamuty włochate.
2
8470
3806
00:12
Ogromne pokrywy lodowe o grubości kilku tysięcy metrów
3
12276
2789
00:15
znajdowały się na terenach dzisiejszej Ameryki, Azji i Europy.
4
15068
3336
00:18
Okres ten nazywamy "epoką lodowcową".
5
18404
3194
00:21
ale geolodzy określają go jako maksimum ostatniego zlodowacenia,
6
21598
3382
00:24
bo wtedy po raz ostatni było tak dużo lodowców,
7
24980
4157
00:29
a "epoka lodowcowa" jest nieformalnym terminem bez uzgodnionej definicji.
8
29137
5692
00:34
Przez ostatni milion lat
9
34829
1545
00:36
było około dziesięciu maksimów.
10
36374
3450
00:39
Na przestrzeni dziejów Ziemi klimat był bardzo zróżnicowany.
11
39824
2909
00:42
Przez setki milionów lat
12
42733
1730
00:44
Ziemi nie pokrywał ani jeden lodowiec,
13
44463
2141
00:46
a bez lodu poziom mórz był o 70 metrów wyższy.
14
46604
3530
00:50
Podczas innego zlodowacenia, około 700 milionów lat temu,
15
50134
3580
00:53
Ziemię prawie całkiem pokryła warstwa lodu.
16
53714
2979
00:56
Okres ten nazywa się "Ziemia-śnieżka".
17
56693
3371
01:00
Jakie czynniki mają wpływ na tak ogromne wahania klimatu naszej planety?
18
60064
3670
01:03
Jednym z nich jest dwutlenek węgla znajdujący się w atmosferze,
19
63734
3939
01:07
gaz cieplarniany zatrzymujący ciepło.
20
67673
1920
01:09
Naturalne procesy jak wulkanizm,
21
69593
2711
01:12
wietrzenie chemiczne skał
22
72304
1838
01:14
i odkładanie się materii organicznej,
23
74142
2192
01:16
mogą spowodować przez miliony lat duże zmiany w jego zawartości.
24
76334
5220
01:21
W ciągu ostatniego miliona lat poziom dwutlenku węgla był dość niski,
25
81554
4229
01:25
a powtarzające się zlodowacenia,
26
85783
1992
01:27
były spowodowane ruchem Ziemi wokół Słońca.
27
87775
3529
01:31
Kiedy Ziemia się obraca,
28
91304
1270
01:32
zmienia się jej położenie na osi, a także kąt nachylenia,
29
92574
3259
01:35
i ma to wpływ na ilość promieni docierających do powierzchni Ziemi.
30
95833
3730
01:39
Odchylenia w połączeniu z eliptyczną orbitą Ziemi,
31
99563
2978
01:42
sprawiają, że latem temperatury się wahają,
32
102541
2034
01:44
zależnie od tego, czy przesilenie letnie następuje,
33
104575
2469
01:47
kiedy Ziemia jest bliżej czy dalej od Słońca.
34
107044
2599
01:49
Co około sto tysięcy lat
35
109643
2511
01:52
wszystkie te czynniki się zbiegają, obniżając temperaturę na tysiąclecia.
36
112154
4988
01:57
Lata, które nie są dość ciepłe, żeby roztopić zalegający lód,
37
117142
3644
02:00
sprawiają, że odkłada się on i gromadzi z roku na rok.
38
120786
3058
02:03
Pokrywy lodowe jeszcze bardziej obniżają temperaturę,
39
123844
2550
02:06
odbijając energię słoneczną z powrotem w kosmos.
40
126394
3269
02:09
W tym samym czasie, chłód powoduje odkładanie się
41
129663
3481
02:13
dwutlenku węgla w oceanach,
42
133144
2281
02:15
obniżając bardziej temperaturę i zwiększając powierzchnię lodowców.
43
135425
3319
02:18
Jakieś dwadzieścia tysięcy lat temu
44
138744
1840
02:20
klimat ponownie się ocieplił przez kolejną zmianę na orbicie Ziemi
45
140584
4730
02:25
i Słońce zaczęło ogrzewać lodowce, które zaczęły się topić.
46
145314
3460
02:28
Poziom mórz podniósł się o 130 metrów,
47
148774
2639
02:31
a dwutlenek węgla zalegający w oceanach zaczął się ponownie uwalniać do atmosfery.
48
151413
4531
02:35
Dzięki analizie pyłków i skamieniałości morskich
49
155944
2499
02:38
geolodzy twierdzą, że temperatury zaczęły się podnosić 6 tysięcy lat temu.
50
158443
4062
02:42
Potem Ziemia znów zmieniła ruch po orbicie i zaczęło się ochładzać.
51
162505
3929
02:46
Co będzie dalej?
52
166434
1640
02:48
Wnioskując z powtarzalnych zmian klimatu naszej planety,
53
168074
3129
02:51
temperatury na Ziemi znowu powinny zacząć się ochładzać
54
171203
3781
02:54
przez kolejnych kilka tysięcy lat.
55
174984
2241
02:57
Jednak proces ten nagle odwrócił się około 150 lat temu.
56
177225
4071
03:01
Dlaczego?
57
181296
1220
03:02
Poziom dwutlenku węgla w atmosferze nieustannie wzrasta od XIX wieku,
58
182516
4335
03:06
ponieważ wtedy wzrosło użycie paliwa kopalnego.
59
186851
2232
03:09
Wiemy to z analizy bąbelków powietrza z lodu na Antarktydzie.
60
189083
3656
03:12
Wzrost dwutlenku węgla zbiega się
61
192739
2804
03:15
z globalnym wzrostem temperatury prawie o jeden stopień Celsjusza.
62
195543
4612
03:20
Próbki lodu i badania stacji monitoringu atmosfery
63
200155
2480
03:22
wskazują na to, że stężenie dwutlenku węgla w atmosferze
64
202635
2639
03:25
rośnie szybciej i do wyższego poziomu,
65
205274
2310
03:27
niż kiedykolwiek w ciągu ostatnich 800 tysięcy lat.
66
207584
2909
03:30
Symulacje komputerowe przewidują wzrost od 1 do 4 stopni Celsjusza do 2100 roku,
67
210493
5120
03:35
w zależności od tego, ile paliwa kopalnego będziemy spalać.
68
215613
3382
03:38
Co to oznacza dla lodu znajdującego się na Grenlandii i Antarktydzie?
69
218995
4190
03:43
Wcześniejsze zmiany klimatu sugerują, że nawet małe ocieplenie wystarczy,
70
223185
3747
03:46
żeby rozpocząć proces topienia lodu, który będzie trwać przez tysiące lat.
71
226932
4198
03:51
Do końca tego stulecia
72
231130
1674
03:52
topniejące lodowce podniosą poziom morza od 30 do 100 centymetrów,
73
232804
4571
03:57
co dotknie wiele przybrzeżnych miast i mieszkańców wysp.
74
237375
3979
04:01
Jeśli ocieplanie klimatu o 4 stopnie będzie trwało przez kilka tysiącleci,
75
241354
3756
04:05
poziom mórz podniesie się aż o 10 metrów.
76
245110
3512
04:08
Analizując zmiany klimatyczne,
77
248622
1782
04:10
naukowcy badają, co powoduje zmiany w ilości lodu,
78
250404
2920
04:13
które formowały naszą planetę przez miliony lat.
79
253324
2460
04:15
Badania sugerują, że jeśli teraz podejmiemy kroki
80
255784
2600
04:18
w celu redukcji emisji szkodliwego dwutlenku węgla,
81
258384
2491
04:20
jest jeszcze szansa zahamowania topnienia lodu i ocalenia nabrzeży.
82
260875
4880
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7