When will the next ice age happen? - Lorraine Lisiecki

1,707,411 views ・ 2018-05-10

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Agnieszka Fijałkowska Korekta: Marta Grochowalska
00:06
Twenty thousand years ago,
0
6874
1606
Dwadzieścia tysięcy lat temu
00:08
the Earth was a frigid landscape where woolly mammoths roamed.
1
8480
3825
na Ziemi było bardzo zimno i wędrowały po niej mamuty włochate.
00:12
Huge ice sheets, several thousand meters thick,
2
12305
2760
Ogromne pokrywy lodowe o grubości kilku tysięcy metrów
00:15
encased parts of North America, Asia, and Europe.
3
15065
3239
znajdowały się na terenach dzisiejszej Ameryki, Azji i Europy.
00:18
We commonly know it as the "Ice Age."
4
18304
3294
Okres ten nazywamy "epoką lodowcową".
00:21
But geologists call it the Last Glacial Maximum.
5
21598
3382
ale geolodzy określają go jako maksimum ostatniego zlodowacenia,
00:24
That’s because it’s the most recent time that ice reached such a huge extent,
6
24980
4157
bo wtedy po raz ostatni było tak dużo lodowców,
00:29
and “ice age” is an informal term without a single agreed-upon definition.
7
29137
5562
a "epoka lodowcowa" jest nieformalnym terminem bez uzgodnionej definicji.
00:34
Over the last million years,
8
34699
1675
Przez ostatni milion lat
00:36
there have actually been about 10 different glacial maxima.
9
36374
3280
było około dziesięciu maksimów.
00:39
Throughout Earth’s history, climate has varied greatly.
10
39654
3079
Na przestrzeni dziejów Ziemi klimat był bardzo zróżnicowany.
00:42
For hundreds of millions of years,
11
42733
1730
Przez setki milionów lat
00:44
the planet had no polar ice caps.
12
44463
2231
Ziemi nie pokrywał ani jeden lodowiec,
00:46
Without this ice, the sea level was 70 meters higher.
13
46694
3440
a bez lodu poziom mórz był o 70 metrów wyższy.
00:50
At the other extreme, about 700 million years ago,
14
50134
3580
Podczas innego zlodowacenia, około 700 milionów lat temu,
00:53
Earth became almost entirely covered in ice
15
53714
2979
Ziemię prawie całkiem pokryła warstwa lodu.
00:56
during an event known as “Snowball Earth.”
16
56693
3151
Okres ten nazywa się "Ziemia-śnieżka".
00:59
So what causes these massive swings in the planet’s climate?
17
59844
3760
Jakie czynniki mają wpływ na tak ogromne wahania klimatu naszej planety?
01:03
One of the main drivers is atmospheric carbon dioxide,
18
63604
4069
Jednym z nich jest dwutlenek węgla znajdujący się w atmosferze,
01:07
a greenhouse gas that traps heat.
19
67673
1920
gaz cieplarniany zatrzymujący ciepło.
01:09
Natural processes, such as volcanism,
20
69593
2711
Naturalne procesy jak wulkanizm,
01:12
chemical weathering of rocks,
21
72304
1838
wietrzenie chemiczne skał
01:14
and the burial of organic matter,
22
74142
2192
i odkładanie się materii organicznej,
01:16
can cause huge changes in carbon dioxide when they continue for millions of years.
23
76334
5200
mogą spowodować przez miliony lat duże zmiany w jego zawartości.
01:21
Over the past million years, carbon dioxide has been relatively low,
24
81534
4249
W ciągu ostatniego miliona lat poziom dwutlenku węgla był dość niski,
01:25
and repeated glacial maxima
25
85783
1992
a powtarzające się zlodowacenia,
01:27
have been caused by cycles in Earth’s movement around the sun.
26
87775
3529
były spowodowane ruchem Ziemi wokół Słońca.
01:31
As Earth rotates,
27
91304
1270
Kiedy Ziemia się obraca,
01:32
it wobbles on its axis and its tilt changes,
28
92574
3169
zmienia się jej położenie na osi, a także kąt nachylenia,
01:35
altering the amount of sunlight that strikes different parts of its surface.
29
95743
3950
i ma to wpływ na ilość promieni docierających do powierzchni Ziemi.
01:39
These wobbles, combined with the planet’s elliptical orbit,
30
99693
2848
Odchylenia w połączeniu z eliptyczną orbitą Ziemi,
01:42
cause summer temperatures to vary
31
102541
1894
sprawiają, że latem temperatury się wahają,
01:44
depending on whether the summer solstice happens when Earth is closer
32
104435
3369
zależnie od tego, czy przesilenie letnie następuje,
01:47
or farther from the sun.
33
107804
1839
kiedy Ziemia jest bliżej czy dalej od Słońca.
01:49
Approximately every 100,000 years,
34
109643
2451
Co około sto tysięcy lat
01:52
these factors align to create dramatically colder conditions that last for millennia.
35
112094
5048
wszystkie te czynniki się zbiegają, obniżając temperaturę na tysiąclecia.
01:57
Cool summers that aren’t warm enough to melt the preceding winter’s snow
36
117142
3494
Lata, które nie są dość ciepłe, żeby roztopić zalegający lód,
02:00
allow ice to accumulate year after year.
37
120636
3208
sprawiają, że odkłada się on i gromadzi z roku na rok.
02:03
These ice sheets produce additional cooling
38
123844
2370
Pokrywy lodowe jeszcze bardziej obniżają temperaturę,
02:06
by reflecting more solar energy back into space.
39
126214
3449
odbijając energię słoneczną z powrotem w kosmos.
02:09
Simultaneously, cooler conditions transfer carbon dioxide
40
129663
3481
W tym samym czasie, chłód powoduje odkładanie się
02:13
from the atmosphere into the ocean,
41
133144
2281
dwutlenku węgla w oceanach,
02:15
causing even more cooling and glacier expansion.
42
135425
3149
obniżając bardziej temperaturę i zwiększając powierzchnię lodowców.
02:18
About 20,000 years ago,
43
138574
2010
Jakieś dwadzieścia tysięcy lat temu
02:20
these trends reversed when changes in Earth’s orbit increased summer sunshine
44
140584
4730
klimat ponownie się ocieplił przez kolejną zmianę na orbicie Ziemi
02:25
over the giant ice sheets, and they began to melt.
45
145314
3460
i Słońce zaczęło ogrzewać lodowce, które zaczęły się topić.
02:28
The sea level rose 130 meters
46
148774
2639
Poziom mórz podniósł się o 130 metrów,
02:31
and carbon dioxide was released from the ocean back into the atmosphere.
47
151413
4491
a dwutlenek węgla zalegający w oceanach zaczął się ponownie uwalniać do atmosfery.
02:35
By analyzing pollen and marine fossils,
48
155904
2539
Dzięki analizie pyłków i skamieniałości morskich
02:38
geologists can tell that temperatures peaked about 6,000 years ago,
49
158443
4062
geolodzy twierdzą, że temperatury zaczęły się podnosić 6 tysięcy lat temu.
02:42
before another shift in Earth’s orbit caused renewed cooling.
50
162505
3809
Potem Ziemia znów zmieniła ruch po orbicie i zaczęło się ochładzać.
02:46
So what’s coming next?
51
166314
1760
Co będzie dalej?
02:48
Based on the repeated natural cycle seen in the climate record,
52
168074
3129
Wnioskując z powtarzalnych zmian klimatu naszej planety,
02:51
we’d normally expect the Earth to continue a trend of gradual cooling
53
171203
3781
temperatury na Ziemi znowu powinny zacząć się ochładzać
02:54
for the next few thousand years.
54
174984
2241
przez kolejnych kilka tysięcy lat.
02:57
However, this cooling abruptly reversed about 150 years ago.
55
177225
3881
Jednak proces ten nagle odwrócił się około 150 lat temu.
03:01
Why?
56
181106
1410
Dlaczego?
03:02
Carbon dioxide levels in the atmosphere have been rising since the 19th century,
57
182516
4335
Poziom dwutlenku węgla w atmosferze nieustannie wzrasta od XIX wieku,
03:06
when fossil fuel use increased.
58
186851
2232
ponieważ wtedy wzrosło użycie paliwa kopalnego.
03:09
We know that from studying air bubbles trapped in Antarctic ice.
59
189083
3426
Wiemy to z analizy bąbelków powietrza z lodu na Antarktydzie.
03:12
This surge in carbon dioxide also coincides
60
192509
3154
Wzrost dwutlenku węgla zbiega się
03:15
with a global temperature increase of nearly one degree Celsius.
61
195663
4492
z globalnym wzrostem temperatury prawie o jeden stopień Celsjusza.
03:20
Ice cores and atmospheric monitoring stations
62
200155
2460
Próbki lodu i badania stacji monitoringu atmosfery
03:22
show us that carbon dioxide levels are rising faster,
63
202615
3229
wskazują na to, że stężenie dwutlenku węgla w atmosferze
03:25
and to higher levels,
64
205844
1740
rośnie szybciej i do wyższego poziomu,
03:27
than at any point in the last 800,000 years.
65
207584
2909
niż kiedykolwiek w ciągu ostatnich 800 tysięcy lat.
03:30
Computer models forecast another one to four degrees Celsius of warming by 2100,
66
210493
5350
Symulacje komputerowe przewidują wzrost od 1 do 4 stopni Celsjusza do 2100 roku,
03:35
depending on how much additional fossil fuel we burn.
67
215843
3312
w zależności od tego, ile paliwa kopalnego będziemy spalać.
Co to oznacza dla lodu znajdującego się na Grenlandii i Antarktydzie?
03:39
What does that mean for the ice currently on Greenland and Antarctica?
68
219155
4030
03:43
Past climate changes suggest that even a small warming shift
69
223185
3747
Wcześniejsze zmiany klimatu sugerują, że nawet małe ocieplenie wystarczy,
03:46
can begin a process of ice melt that continues for thousands of years.
70
226932
4198
żeby rozpocząć proces topienia lodu, który będzie trwać przez tysiące lat.
03:51
By the end of this century,
71
231130
1674
Do końca tego stulecia
03:52
ice melt is expected to raise the sea level by 30 to 100 centimeters,
72
232804
4571
topniejące lodowce podniosą poziom morza od 30 do 100 centymetrów,
03:57
enough to impact many coastal cities and island nations.
73
237375
3979
co dotknie wiele przybrzeżnych miast i mieszkańców wysp.
04:01
If a four-degree Celsius warming persisted for several millennia,
74
241354
3596
Jeśli ocieplanie klimatu o 4 stopnie będzie trwało przez kilka tysiącleci,
04:04
the sea level could rise by as much as 10 meters.
75
244950
3672
poziom mórz podniesie się aż o 10 metrów.
04:08
By studying past climates,
76
248622
1782
Analizując zmiany klimatyczne,
04:10
scientists learn more about what drives the shifts in ice
77
250404
2920
naukowcy badają, co powoduje zmiany w ilości lodu,
04:13
that have shaped our planet for millions of years.
78
253324
2460
które formowały naszą planetę przez miliony lat.
04:15
Research suggests that by taking action now
79
255784
2600
Badania sugerują, że jeśli teraz podejmiemy kroki
04:18
to reduce carbon dioxide emissions quickly,
80
258384
2491
w celu redukcji emisji szkodliwego dwutlenku węgla,
04:20
we still have the opportunity to curb ice loss and save our coastal communities.
81
260875
4300
jest jeszcze szansa zahamowania topnienia lodu i ocalenia nabrzeży.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7