The physics of surfing - Nick Pizzo

Çeviri: fatmagül küçükoğlu Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

Whether or not you realize it,

Farkında olun ya da olmayın

as a surfer you’re a master of complicated physics.

eğer sörf yapıyorsanız karmaşık fizikte ustasınız demektir.

The science of surfing begins

Sörf yapmanın bilimi

as soon as you and your board first hit the water.

sörfçü tahtasıyla suya girer girmez başlar.

The board’s size and light construction help it displace a lot of water.

Tahtanın boyutu ve hafif yapısı onun çok fazla suyu itmesini sağlar.

Buna karşılık olarak itilen suyun ağırlığına eşit bir kaldırma kuvveti

In turn, a buoyant force

equal to the weight of the displaced water pushes up,

sörfçü ve tahtasının ağırlığını

counteracting you and your board’s weight.

etkisiz hâle getirerek yükselir.

This lets you stay afloat while you wait to paddle for a wave.

Bu da dalga için kulaç atmayı beklerken sörfçünün yüzeyde kalmasını sağlar.

And what exactly are you waiting for?

Peki sörfçüler bu arada neyi bekliyor?

The perfect wave, of course.

Tabii ki mükemmel dalgayı!

Like other waves in physics, ocean waves represent a transfer of energy.

Fizikteki diğer dalgalar gibi okyanus dalgası da enerji transferi sonucu oluşur.

Wind blowing across the ocean accelerates water particles near the surface,

Okyanustan geçen rüzgârlar, dalgacıkların dalgalara dönüşmesini sağlayarak

leading to the growth of ripples that become waves.

yüzeye yakın taneciklere ivme kazandırır.

These deviations from the flat surface are acted upon by gravity,

Bu sapmalar ise yüzeyi orijinal düz hâline getirmeye çalışan

which tries to restore the surface to its original flat state.

yer çekimi tarafından oluşturulurlar.

As the waves then move through the water,

Bu dalgalar suda hareket ettikçe

particles push and pull on their neighbors through the wave induced pressure,

tanecikler, dalgaların başlattığı basınçla etrafındakileri iter ve çeker

and this motion propagates energy through the water in unison with the wave motion.

ve bu hareket, dalga hareketiyle birlikte suya doğru bir enerji yayar.

The motion of these particles

Bu taneciklerin hareketleri

is much more limited than the overall motion of the waves.

dalgaların tüm hareketlerinden daha da kısıtlıdır.

Near the shore,

Kıyıya yakın yerlerde,

the shallower seafloor constrains the motion of the waves

sığ deniz tabanı dalgaların hareketlerini kısıtlar

to occur in a more limited region than out at sea,

ve böylece dalgalar, yüzeye yakın yerlerde dalga enerjisini yoğunlaştırarak

concentrating the wave energy near the surface.

daha kısıtlı bir alanda meydana gelirler.

If the topography of the shoreline is even and smooth,

Kıyı şeridinin topografisinin eşit ve pürüzsüz olması

this will refract the waves to become more

dalgaların kıyıya yaklaştıkça

parallel to the shore as they approach.

daha da paralel olmalarını sağlar.

This is the crucial moment.

İşte bu an çok önemli bir an!

As the wave gets near,

Dalga yaklaştıkça sörfçü

you quickly pivot your board in the same direction as the wave

tahtasını dalgayla aynı yöne dördürmeli

and paddle to match its speed.

ve dalganın hızına ayak uydurmak için kulaç atmalıdır.

Your board forms an angle with the water,

Sörf tahtası suyla bir açı oluşturur

and this creates a dynamic pressure on the bottom of it,

ve bu da tahtanın altında, dinamik basınç oluşturur.

forcing you and your board out of the water,

Bu basınç ise sörfçüyü ve tahtasını yüzeyle birleştirerek

to skim along the surface.

suyun üstünde durmalarını sağlar.

At the same time,

Aynı zamanda, ileri doğru kazanılan ivme sörfçünün

your increased forward momentum makes you more stable,

ayakta durmasını ve dalgayla birlikte hareket etmesini sağlayarak

allowing you to stand up and surf along the wave.

daha sabit durmasını mümkün kılar.

Now you’ve caught the wave,

Sörfçü, dalgayı yakaladığında

and are riding along its front face parallel to the shoreline.

kıyı şeridine doğru dalganın ön yüzüne paralel bir şekilde gider.

Fins on the surfboard allow you to alter your speed and direction

Sörf tahtasında bulunan kanatçıklar ise ağırlığın yerini değiştirerek

by repositioning your weight.

hız ve yön kontrolü sağlar.

Above you is the wave’s crest,

Üst tarafta görülene ise dalga tepesi deniyor

where the water particles are undergoing their greatest acceleration.

ve bu su taneciklerinin en çok ivme kazandıkları yer.

That forces them to move faster than the underlying wave,

Bu da sörfçülerin alttaki dalgadan daha hızlı gitmelerini sağlar

so they shoot ahead before falling under gravity’s influence.

böylece yer çekimi sayesinde dalganın altında kalmadan hızla öne geçerler.

This forms the waves’ characteristic curls, or jets,

Tüm bunlar kıyıya yaklaşan dalgaların jet de denilen

as they break along the shore.

kendine has kıvrımlarını oluşturur.

Sometimes, the curl might completely enclose part of the wave,

Bazen bu kıvrımlar dalganın bazı kısımlarını

forming a moving tube of water known as the barrel.

"fıçı" denen hareketli su tüneli oluşturarak tamamen çevreleyebilirler.

Because of irregularities in the seafloor and the swell itself,

Deniz tabanındaki bozukluklar ve şişkinlikler yüzünden

few barrels last as long as the legendary 27-second ride off the coast of Namibia.

az sayıda "fıçı" Namibya kıyısındaki 27 saniye rekoruna ulaşabilir.

But many who manage to get barreled

Bu "fıçı" şeklini başarabilen birçok insan ise

have said they feel time passing differently inside,

bunu bir sörfçünün yaşayabileceği en büyülü deneyim olarak görüyorlar

making it one of the most magical experiences a surfer can have.

çünkü içeride zamanın farklı ilerlediğini hissettiklerini söylüyorlar.

Of course,

Doğal olarak

not all beaches are created equal.

tüm kumsallar eşit yaratılmamış.

Offshore underwater canyons or rock formations

Portekiz ve Kaliforniya'daki belirli bölgelerde oluşmuş

in certain locations like Nazare, Portugal or Mavericks, California

açık deniz kanyonları ve kayalar

refract the incoming wave energy into a single spot,

gelen dalga enerjisini tek bir noktada toplayarak

creating massive waves sought by surfers worldwide.

dünyadaki tüm sörfçülerin hayali olan büyük dalgalar oluştururlar.

And some of these waves travel for more than a week,

Bu bazı dalgalar da bir haftadan uzun bir süre gezerler

with swells originating more than 10,000 kilometers away from shore.

ve kıyıdan 10.000 kilometre uzakta dahi oluşabilirler.

Waves surfed in sunny California

Kaliforniya'da görünen dalgalar

may have originated in the stormy seas near New Zealand.

Yeni Zelanda'daki fırtınalı denizlerde oluşmuş olabilir.

So while you may not be thinking about weather patterns in the South Pacific,

Güney Pasifik'teki hava modellerinin, tektonik jeolojinin ve akışkan mekaniğinin

tectonic geology, or fluid mechanics,

sörfle ne alakası var diye düşünebilirsiniz.

the art of catching the perfect wave relies on all these things and more.

Ancak mükemmel dalgayı yakalamak tüm bunlarla doğrudan ilgili.

And the waves we surf, created by wind,

Rüzgâr tarafından yaratılan bu dalgalar

are just one visible part of the continuous oscillation of energy

evrenimizi oluşumundan beri şekillendiren sürekli enerji titreşiminin

that has shaped our universe since its very beginning.

sadece görünür yanlarından birisi.