Why are earthquakes so hard to predict? - Jean-Baptiste P. Koehl

1,191,094 views ・ 2019-04-08

TED-Ed


โปรดดับเบิลคลิกที่คำบรรยายภาษาอังกฤษด้านล่างเพื่อเล่นวิดีโอ

Translator: Nuttikarn P Reviewer: Sakunphat Jirawuthitanant
00:07
In 132 CE,
0
7525
2290
ปีคริสต์ศักราชที่ 132
00:09
Chinese polymath Zhang Heng
1
9815
2330
จาง เฮง นักปราญ์ชาวจีน
00:12
presented the Han court with his latest invention.
2
12145
3440
ได้นำเสนอสิ่งประดิษฐ์ล่าสุด ของเขาให้กับราชสำนักฮั่น
00:15
This large vase, he claimed,
3
15585
2090
แจกันอันใหญ่ ที่เขาอ้างว่า
00:17
could tell them whenever an earthquake occurred in their kingdom–
4
17675
3650
สามารถแจ้งการเกิดแผ่นดินไหวในราชอาณาจักร
00:21
including the direction they should send aid.
5
21325
3270
รวมถึงพื้นที่ที่ต้องการความช่วยเหลือ
00:24
The court was somewhat skeptical,
6
24595
1910
ราชสำนักค่อนข้างจะกังขาอยู่
00:26
especially when the device triggered on a seemingly quiet afternoon.
7
26505
4500
โดยเฉพาะเมื่อเครื่องมือนี้แจ้งเตือนขึ้น ตอนบ่ายของวันที่แสนสงบ
แต่เมื่อผู้นำสาสน์มาขอความช่วยเหลือ ในหลายวันต่อมา
00:31
But when messengers came for help days later,
8
31005
3049
00:34
their doubts turned to gratitude.
9
34054
2560
ความกังขาของพวกเขากลับกลายเป็นความขอบคุณ
00:36
Today, we no longer rely on pots to identify seismic events,
10
36614
4500
ทุกวันนี้เราไม่ได้พึ่งพาแจกัน เพื่อแจ้งเหตุแผ่นดินไหวอีกต่อไป
00:41
but earthquakes still offer a unique challenge to those trying to track them.
11
41114
5036
แต่แผ่นดินไหวยังเป็นความท้าทายพิเศษ กับผู้ที่ศึกษาพวกมันอยู่
00:46
So why are earthquakes so hard to anticipate,
12
46150
2989
แล้วทำไมแผ่นดินไหวทำนายได้ยากนัก
00:49
and how could we get better at predicting them?
13
49139
2900
แล้วเราจะทำนายให้ดีขึ้นได้อย่างไร
00:52
To answer that,
14
52039
1060
เพื่อตอบคำถามนั้น
00:53
we need to understand some theories behind how earthquakes occur.
15
53099
4440
เราต้องเข้าใจทฤษฎีต่างๆ เกี่ยวกับการเกิดแผ่นดินไหวเสียก่อน
00:57
Earth’s crust is made from several vast, jagged slabs of rock
16
57539
4255
เปลือกโลกนั้นถูกสร้างมาจาก แผ่นหินที่หนา ใหญ่ และขรุขระจำนวนมาก
01:01
called tectonic plates,
17
61794
1955
เรียกกันว่าแผ่นเปลือกโลก
01:03
each riding on a hot, partially molten layer of Earth’s mantle.
18
63749
4730
แต่ละแผ่นเคลื่อนตัวอยู่บนเนื้อโลก ที่ร้อนและหลอมละลายบางส่วน
01:08
This causes the plates to spread very slowly,
19
68479
2810
ทำให้เปลือกโลกขยายตัวอย่างช้าๆ
01:11
at anywhere from 1 to 20 centimeters per year.
20
71289
3550
ตั้งแต่ 1 ถึง 20 เซนติเมตรต่อปี
01:14
But these tiny movements are powerful enough
21
74839
2450
แต่การเคลื่อนไหวเล็ก ๆ นี้ ก็ทรงพลังมากพอ
01:17
to cause deep cracks in the interacting plates.
22
77289
3510
ที่จะทำให้เกิดรอยแตกลึกลงไป ในแผ่นเปลือกโลกที่กระทบกัน
01:20
And in unstable zones,
23
80799
1600
และในพื้นที่ที่ไม่มั่นคง
01:22
the intensifying pressure may ultimately trigger an earthquake.
24
82399
4820
แรงดันที่เพิ่มมากขึ้นนี้ อาจจะกระตุ้นให้เกิดแผ่นดินไหวได้
01:27
It’s hard enough to monitor these miniscule movements,
25
87219
3030
มันยากพอดูที่จะเฝ้าสังเกต การเคลื่อนไหวเล็ก ๆ นี้
01:30
but the factors that turn shifts into seismic events are far more varied.
26
90249
5340
แต่ปัจจัยที่ทำให้การเคลื่อนตัวของเปลือกโลก กลายเป็นแผ่นดินไหวนั้นมีหลากหลายมาก
01:35
Different fault lines juxtapose different rocks–
27
95589
2810
แผ่นเปลือกโลกที่มีแนวรอยเลื่อนต่างกัน เคลื่อนย้ายแผ่นหินต่างกัน
01:38
some of which are stronger–or weaker– under pressure.
28
98399
3870
บ้างก็เคลื่อนไหวรุนแรง บ้างก็แผ่วเบา ภายใต้แรงดัน
01:42
Diverse rocks also react differently to friction and high temperatures.
29
102269
4710
หินต่างชนิดกันก็ตอบสนองต่อแรงเสียดทาน และความร้อนสูงแตกต่างกัน
01:46
Some partially melt, and can release lubricating fluids
30
106979
3452
บ้างก็หลอมละลายบางส่วน และกลายเป็นของไหลที่ช่วยหล่อลื่น
01:50
made of superheated minerals
31
110431
1799
เกิดจากแร่ธาตุความร้อนสูง
01:52
that reduce fault line friction.
32
112230
2190
ที่ช่วยลดแรงเสียดทานระหว่างแนวรอยเลื่อน
01:54
But some are left dry,
33
114420
1950
แต่บางส่วนก็ถูกปล่อยให้แห้ง
01:56
prone to dangerous build-ups of pressure.
34
116370
2770
มีแนวโน้มให้เกิดอันตรายจากการสะสมแรงดัน
01:59
And all these faults are subject to varying gravitational forces,
35
119140
4540
และรอยแตกทั้งหมดนี้แตกต่างกันไป ตามผลจากแรงโน้มถ่วง
02:03
as well as the currents of hot rocks moving throughout Earth’s mantle.
36
123680
4851
เช่นเดียวกับกระแสหินร้อน ที่เคลื่อนตัวบนแผ่นชั้นโลก
02:08
So which of these hidden variables should we be analyzing,
37
128531
3224
แล้วตัวแปรใดที่ควรนำมาวิเคราะห์
02:11
and how do they fit into our growing prediction toolkit?
38
131755
4200
แล้วจะนำมาประยุกต์ใช้ กับเครื่องมือพยากรณ์ได้อย่างไร
02:15
Because some of these forces occur at largely constant rates,
39
135955
3874
เพราะแรงบางอย่างเกิดขึ้นอย่างมหาศาลฉับพลัน
02:19
the behavior of the plates is somewhat cyclical.
40
139829
3330
พฤติกรรมของแผ่นเปลือกโลกบางทีก็เป็นวัฏจักร
02:23
Today, many of our most reliable clues come from long-term forecasting,
41
143159
4450
ทุกวันนี้ เบาะแสที่น่าเชื่อถือมากมาย มาจากการพยากรณ์ระยะยาว
02:27
related to when and where earthquakes have previously occurred.
42
147609
4284
ว่าแผ่นดินไหวที่ผ่านมา เกิดขึ้นเมื่อไหร่ และที่ใด
02:31
At the scale of millennia,
43
151893
1680
ในหลักพันปี
02:33
this allows us to make predictions about when highly active faults,
44
153573
3960
ทำให้เราพยากรณ์เกี่ยวกีบรอยเลื่อนมีพลังสูง
02:37
like the San Andreas,
45
157533
1340
เช่น ที่ซานแอนเดรส
02:38
are overdue for a massive earthquake.
46
158873
3070
นั้นเลยว่าเวลาเกิดแผ่นดินไหวครั้งใหญ่แล้ว
02:41
But due to the many variables involved,
47
161943
2250
แต่การมีตัวแปรที่เกี่ยวข้องมากมาย
02:44
this method can only predict very loose timeframes.
48
164193
3590
วิธีนี้ทำนายช่วงเวลาได้เพียงคร่าวๆ
02:47
To predict more imminent events,
49
167783
1910
การพยากรณ์เหตุการณ์ที่ใกล้จะเกิด
02:49
researchers have investigated the vibrations Earth elicits before a quake.
50
169693
5610
นักวิจัยต้องพิจารณา การสั่นสะเทือนก่อนแผ่นดินไหว
02:55
Geologists have long used seismometers
51
175303
2687
นักธรณีวิทยาใช้เครื่องวัดแผ่นดินไหวมานาน
02:57
to track and map these tiny shifts in the earth’s crust.
52
177990
3930
เพิ่อติดตามและแสดงผลจาก การเคลื่อนตัวเล็กๆของแผ่นเปลือกโลก
03:01
And today, most smartphones are also capable
53
181920
2990
และทุกวันนี้ มือถือส่วนใหญ่สามารถ
03:04
of recording primary seismic waves.
54
184910
2760
ตรวจจับเคลื่อนสั่นสะเทือนปฐมภูมิได้
03:07
With a network of phones around the globe,
55
187670
2070
ด้วยเครือข่ายมือถือทั่วโลก
03:09
scientists could potentially crowdsource a rich,
56
189740
2940
นักวิทยาศาสตร์เหมือนมีแหล่งข่าวจำนวนมาก
03:12
detailed warning system that alerts people to incoming quakes.
57
192680
4265
และระบบเตือนภัยอย่างละเอียด ที่แจ้งแผ่นดินไหวที่กำลังจะเกิด
03:16
Unfortunately, phones might not be able to provide the advance notice needed
58
196945
4380
แย่หน่อย ที่มือถือไม่สามารถ ให้ข้อมูลระดับลึก
03:21
to enact safety protocols.
59
201325
2030
เพื่อออกข้อกำหนดความปลอดภัย อย่างเป็นทางการ
03:23
But such detailed readings would still be useful
60
203355
2720
แต่ข้อมูลที่ได้นั้นก็ยังมีประโยชน์
03:26
for prediction tools like NASA’s Quakesim software,
61
206075
3350
กับเครื่องมือพยากรณ์ เช่น เควกซิม ซอฟแวร์ของ นาซ่า
03:29
which can use a rigorous blend of geological data
62
209425
2830
ที่ใช้ตัวเลขทางธรณีวิทยาจำนวนมหาศาล
03:32
to identify regions at risk.
63
212255
2510
เพื่อชี้จุดพื้นที่เสี่ยง
03:34
However, recent studies indicate
64
214765
2000
อย่างไรก็ตาม งานวิจัยไม่นานนี้พบว่า
03:36
the most telling signs of a quake might be invisible to all these sensors.
65
216765
4870
สัญญาณเตือนแผ่นดินไหวส่วนมากนั้น ไม่สามารถตรวจจับด้วยเซนเซอร์ได้
03:41
In 2011,
66
221635
1370
ใน ค.ศ. 2011
ก่อนเกิดแผ่นดินไหวทางชายฝั่ง ตะวันออกของญี่ปุ่นไม่นาน
03:43
just before an earthquake struck the east coast of Japan,
67
223005
3260
03:46
nearby researchers recorded surprisingly high concentrations
68
226265
3800
นักวิจัยในพื้นที่ใกล้เคียง จับสัญญาณ
03:50
of the radioactive isotope pair: radon and thoron.
69
230065
4360
กัมมันตรังสีเข้มข้นสูง ของธาตุเรดอน และโทรอน
03:54
As stress builds up in the crust right before an earthquake,
70
234425
3742
เมื่อความดันระหว่างเปลือกโลกสองชิ้น เพิ่มขึ้น ก่อนมีแผ่นดินไหว
03:58
microfractures allow these gases to escape to the surface.
71
238167
4240
รอยแตกเล็ก ๆ ปล่อยให้ก๊าซเหล่านี้ ขึ้นมาจากใต้เปลือกโลก
04:02
These scientists think that if we built a vast network of radon-thoron detectors
72
242407
4635
นักวิทยาศาสตร์คิดว่า ถ้าเราติดตั้ง เครื่องตรวจจับก๊าซเรดอน และโทรอนจำนวนมาก
04:07
in earthquake-prone areas,
73
247042
1950
ในพื้นที่เสี่ยงเกิดแผ่นดินไหว
04:08
it could become a promising warning system–
74
248992
2530
อาจกลายเป็นระบบเตือนภัยที่ไว้ใจได้
04:11
potentially predicting quakes a week in advance.
75
251522
3010
ที่ทำนายแผ่นดินไหวล่วงหน้าสัก 1 สัปดาห์
04:14
Of course,
76
254532
700
แน่นอนว่า ไม่มีเทคโนโลยีใดมีประโยชน์เท่า
04:15
none of these technologies would be as helpful
77
255232
2200
04:17
as simply looking deep inside the earth itself.
78
257432
3140
การศึกษาลึกลงไปใต้ผืนโลกเอง
04:20
With a deeper view we might be able
79
260572
1670
จากข้อมูลที่ลึกขึ้น เราอาจจะสามารถ
04:22
to track and predict large-scale geological changes in real time,
80
262242
4610
ติดตามและพยากรณ์ การเปลี่ยนแปลง ทางธรณีวิทยาในภาพรวมอย่างสดๆ
04:26
possibly saving tens of thousands of lives a year.
81
266852
3172
อาจป้องกันการสูญเสียได้เป็นหมื่นชีวิตต่อปี
04:30
But for now,
82
270024
850
04:30
these technologies can help us prepare and respond quickly to areas in need–
83
270874
4530
แต่ปัจจุบันเทคโนโลยีนี้ช่วยให้เราเตรียมตัว และดำเนินการเพื่อพื้นที่เสี่ยงอย่างรวดเร็ว
04:35
without waiting for directions from a vase.
84
275404
4058
โดยไม่ต้องพึ่งแจกัน
เกี่ยวกับเว็บไซต์นี้

ไซต์นี้จะแนะนำคุณเกี่ยวกับวิดีโอ YouTube ที่เป็นประโยชน์สำหรับการเรียนรู้ภาษาอังกฤษ คุณจะได้เห็นบทเรียนภาษาอังกฤษที่สอนโดยอาจารย์ชั้นนำจากทั่วโลก ดับเบิลคลิกที่คำบรรยายภาษาอังกฤษที่แสดงในแต่ละหน้าของวิดีโอเพื่อเล่นวิดีโอจากที่นั่น คำบรรยายเลื่อนซิงค์กับการเล่นวิดีโอ หากคุณมีความคิดเห็นหรือคำขอใด ๆ โปรดติดต่อเราโดยใช้แบบฟอร์มการติดต่อนี้

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7