How brain parasites change their host's behavior - Jaap de Roode

พาราไซต์เปลี่ยนพฤติกรรมของเจ้าบ้านได้อย่างไร - แจ๊ป ดี รูด (Jaap de Roode)

Translator: Kelwalin Dhanasarnsombut Reviewer: Rawee Ma

Which of these entities has evolved the ability

สิ่งมีชีวิตใดที่ได้พัฒนาความสามารถ

to manipulate an animal many times its size?

ในการจัดการสัตว์ที่ใหญ่กว่ามันหลายเท่า

The answer is all of them.

คำตอบก็คือพวกมันทุกตัว

These are all parasites,

พวกมันคือพาราไซต์

organisms that live on or inside another host organism,

สิ่งมีชีวิตที่อาศัยอยู่ในสิ่งมีชีวิตเจ้าบ้าน

which they harm and sometimes even kill.

ซึ่งพวกมันทำอันตราย หรือบางทีก็ถึงกับฆ่าให้ตาย

Parasite survival depends on transmitting from one host to the next,

พาราไซต์มีชีวิตอยู่รอดได้โดยการติดต่อ จากเจ้าบ้านหนึ่งไปยังเจ้าบ้านถัดไป

sometimes through an intermediate species.

บางครั้งผ่านสิ่งมีชีวิต ที่เชื่อมต่อระหว่างเจ้าบ้าน

Our parasites elegantly achieve this by manipulating their host's behavior,

พาราไซต์ของเราทำได้โดยปรับเปลี่ยน พฤติกรรมของเจ้าบ้าน

sometimes through direct brain hijacking.

บางครั้งด้วยการโจรกรรมสมองโดยตรง

For example, this is the Gordian worm.

ยกตัวอย่างเช่น พยาธิขนม้า

One of its hosts, this cricket.

หนึ่งในเจ้าบ้านของมันคือ จิ้งหรีด

The Gordian worm needs water to mate, but the cricket prefers dry land.

พยาธิขนม้าต้องการน้ำเพื่อผสมพันธุ์ แต่จิ้งหรีดชอบที่แห้ง

So once it's big enough to reproduce,

ฉะนั้นเมื่อมันโตพอที่จะสืบพันธุ์

the worm produces proteins that garble the cricket's navigational system.

พยาธิจะผลิตโปรตีนที่บิดเบือน ระบบประสาทของจิ้งหรีด

The confused cricket jumps around erratically,

จิ้งหรีดที่สับสนกระโดดไม่เป็นจังหวะ

moves closer to water,

เข้าใกล้แหล่งน้ำ

and eventually leaps in, often drowning in the process.

และสุดท้ายก็กระโดดลงไป และผลก็คือมักจะจมน้ำ

The worm then wriggles out to mate

พยาธิก็จะไชออกมาเพื่อหาคู่

and its eggs get eaten by little water insects

และไข่ของมันถูกกิน โดยแมลงน้ำเล็กๆ

that mature,

ที่โตเต็มวัย

colonize land,

และขึ้นมาบนบก

and are, in turn, eaten by new crickets.

และต่อมา ถูกกินโดยจิ้งหรีดตัวใหม่

And thus, the Gordian worm lives on.

และดังนั้นพยาธิหางม้าก็จะอยู่ต่อไป

And here's the rabies virus, another mind-altering parasite.

และนี่คือไวรัสพิษสุนัขบ้า พาราไซต์อีกชนิดที่น่าที่ง

This virus infects mammals, often dogs,

ไวรัสนี้ก่อโรคในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ส่วนใหญ่คือสุนัข

and travels up the animal's nerves to its brain

และเดินทางขึ้นไปตามระบบประสาท จนถึงสมอง

where it causes inflammation that eventually kills the host.

ที่ซึ่งมันทำให้เกิดการอักเสบ และสุดท้ายจะฆ่าเจ้าบ้าน

But before it does, it often increases its host's aggressiveness

แต่ก่อนมันจะทำเช่นนั้น มันมักจะเพิ่มความดุร้ายให้กับเจ้าบ้าน

and ramps up the production of rabies-transmitting saliva,

และเพิ่มการผลิต ของน้ำลายที่มีเชื้อดังกล่าว

while making it hard to swallow.

ในขณะเดียวกันก็ทำให้การกลืนยากลำบาก

These factors make the host more likely to bite another animal

ด้วยปัจจัยเหล่านี้ เจ้าบ้านจึงมักจะกัดสัตว์ตัวอื่น

and more likely to pass the virus on when it does.

และมักจะส่งต่อไวรัส เมื่อเกิดเหตุการณ์อย่างนั้น

And now, meet Ophiocordyceps, also known as the zombie fungus.

และตอนนี้ พบกับ ออพิโอคอร์ดิเซพ (Ophiocordyceps) ที่เป็นที่รู้จักกันว่า เห็ดผีดิบ

Its host of choice is tropical ants that normally live in treetops.

เจ้าบ้านที่เป็นตัวเลือกของมันคือมดในเขตร้อน ที่ปกติอาศัยอยู่ที่ยอดไม้

After Ophiocordyceps spores pierce the ant's exoskeleton,

หลังจากสปอร์ของออพิโอคอร์ดิเซพ แทงผ่านเกราะตัวมดเข้าไป

they set off convulsions that make the ant fall from the tree.

พวกมันทำให้ตัวมดกระตุก จนตกลงมาจากต้นไม้

The fungus changes the ant's behavior, compelling it to wander mindlessly

ราเปลี่ยนพฤติกรรมของมด บังคับให้มันเดินไปอย่างไร้สติ

until it stumbles onto a plant leaf with the perfect fungal breeding conditions,

จนกระทั่งเจอเข้ากับใบไม้ ที่มีความเหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของรา

which it latches onto.

ซึ่งมันเข้าไปเกาะ

The ant then dies,

และมดก็ตายหลังจากนั้น

and the fungus parasitizes its body to build a tall, thin stalk from its neck.

และราเข้าไปในตัวของมัน แล้วสร้างเส้นสายใย ที่ยาวและบาง จากคอของมัน

Within several weeks, the stalk shoots off spores,

ภายในไม่กี่สัปดาห์ เส้นใยนั้นสร้างสปอร์

which turn more ants into six-legged leaf-seeking zombies.

ซึ่งเปลี่ยนมดเป็นผีดิบหกขา ที่ออกตามหาใบไม้

One of humanity's most deadly assailants is a behavior-altering parasite,

หนี่งในผู้ร้ายที่เป็นอันตรายต่อมนุษยชาติที่สุด คือพาราไซต์ที่เปลี่ยนพฤติกรรมเจ้าบ้าน

though if it's any consolation,

ถ้าจะพูดให้สบายใจสักหน่อย

it's not our brains that are being hijacked.

มันไม่ใช่สมองของเราหรอก ที่พวกมันเข้ายึด

I'm talking about Plasmodium, which causes malaria.

ผมกำลังพูดถึงพลาสโมเดียม สาเหตุของโรคมาลาเรีย

This parasite needs mosquitoes to shuttle it between hosts,

พาราไซต์นี้ต้องการยุง ให้ส่งมันไประหว่างเจ้าบ้าน

so it makes them bite more frequently and for longer.

ดังนั้นมันทำให้ยุงกัดเจ้าบ้าน บ่อยขึ้นและนานขึ้น

There's also evidence that humans infected with malaria

ยังมีหลักฐานว่า คนที่ติดเชื้อมาลาเรีย

are more attractive to mosquitoes,

เป็นผู้ที่ดึงดูดยุงมากกว่า

which will bite them and transfer the parasite further.

ซึ่งพวกมันจะมากัดพวกเขา และส่งต่อพาราไซต์ต่อไป

This multi-species system is so effective,

ระบบหลายสายพันธุ์นี้มีประสิทธิภาพมาก

that there are hundreds of millions of malaria cases every year.

ส่งผลให้มีคนเป็นไข้มาลาเรียนับแสนรายต่อปี

And finally, there are cats.

และท้ายที่สุด มีพวกแมว

Don't worry, there probably aren't any cats living in your body

ไม่ต้องเป็นห่วงไป คงจะไม่ใช่แมวหรอก ที่ไปอาศัยอยู่ในร่างกายของคุณ

and controlling your thoughts.

และควบคุมความคิดของคุณ

I mean, probably.

ผมหมายถึง ว่ามันคงจะไม่ใช่อย่างนั้น

But there is a microorganism called Toxoplasma

แต่เป็นจุลชีพที่เรียกว่า ทอกโซพลาสม่า

that needs both cats and rodents to complete its life cycle.

วงชีวิตที่สมบูรณ์ของมัน ต้องการทั้งแมวและสัตว์ฟันแทะ

When a rat gets infected by eating cat feces,

เมื่อหนูติดเชื้อ และกินอุจจาระของแมวเข้าไป

the parasite changes chemical levels in the rat's brain,

พาราไซต์เปลี่ยนระดับสารเคมีในสมองของหนู

making it less cautious around the hungry felines,

ทำให้มันระแวดระวังตัวต่อแมวผู้หิวโหยน้อยลง

maybe even attracted to them.

บางที แม้กระทั่งเข้าโจมตีแมวด้วย

This makes them easy prey,

นั่นทำให้พวกมันตกเป็นเหยื่อได้ง่าย

so these infected rodents get eaten and pass the parasite on.

ดังนั้น หนูที่ติดเชื้อเหล่านี้ ถูกกินและส่งต่อพาราไซต์

Mind control successful.

การควบคุมสมองเป็นผลสำเร็จ

There's even evidence that the parasite affects human behavior.

มีหลักฐานแม้กระทั่งว่าพาราไซต์ ส่งผลกระทบต่อพฤติกรรมของมนุษย์

In most cases, we don't completely understand

ในกรณีส่วนใหญ่ เราไม่เข้าใจอย่างถ่องแท้

how these parasites manage their feats of behavior modification.

ว่าพาราไซต์มีความสามารถ กระทำการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมได้อย่างไร

But from what we do know,

แต่จากที่เราทราบ

we can tell that they have a pretty diverse toolbox.

เราสามารถบอกได้ว่าพวกมันมีกล่องเครื่องมือ ที่ค่อนข้างจะหลากหลาย

Gordian worms seem to affect crickets' brains directly.

พยาธิขนม้าน่าจะกระทำ ต่อสมองของจิ้งหรีดโดยตรง

The malaria parasite, on the other hand,

ที่ต่างออกไป มาลาเรีย พาราไซต์

blocks an enzyme that helps the mosquitoes feed,

ขัดขวางเอนไซม์ที่ช่วยในการกินอาหารของยุง

forcing them to bite over and over and over again.

บังคับให้พวกมันกัดครั้งแล้วครั้งเล่า

The rabies virus may cause that snarling, slobbering behavior

และไวรัสพิษสุนัขบ้าอาจทำให้ พฤติกรรมเกรี้ยวกราดน้ำลายไหลนั้นเกิดขึ้น

by putting the immune system into overdrive.

โดยเร่งให้ระบบภูมิคุ้มกันทำงานมากเกินไป

But whatever the method,

แต่ไม่ว่าจะเป็นวิธีการไหน

when you think about how effectively

เมื่อคุณคิดถึงว่าพาราไซต์เหล่านี้

these parasites control the behavior of their hosts,

มีประสิทธิภาพ ต่อการควบคุมพฤติกรรมของเจ้าบ้านแค่ไหน

you may wonder how much of human behavior is actually parasites doing the talking.

คุณอาจสงสัยว่ามีพฤติกรรมของมนุษย์มากน้อยแค่ไหน ที่แสดงออกมาเพราะพาราไซต์

Since more than half of the species on Earth are parasites,

ในเมื่อมากกว่าครึ่งหนึ่งของสปีชีส์บนโลกนี้ คือพาราไซต์

it could be more than we think.

มันอาจมากกว่าที่เราคิดเอาไว้ก็เป็นได้