How brain parasites change their host's behavior - Jaap de Roode

परजीवी प्राणी आपल्या यजमान प्राण्याचे वर्तन कसे बदलतात- जाप दी रुड

Translator: Arvind Patil Reviewer: Abhinav Garule

Which of these entities has evolved the ability

कोणत्या जीवांनी विस्मयकारक क्षमता प्राप्त केली आहे.

to manipulate an animal many times its size?

आपल्याहून मोठ्या प्राण्याचे आपल्या इच्छेनुसार नियंत्रण करण्याची?

The answer is all of them.

याचे उत्तर आहे या सर्व प्राण्यांनी

These are all parasites,

हे सर्व परजीवी आहेत.

organisms that live on or inside another host organism,

जे यजमान प्राण्यांच्या शरीरात वास्तव्य करून जगतात .

which they harm and sometimes even kill.

आपल्या यजमानांना ते इजा करतात व काही वेळा ठार मारतात .

Parasite survival depends on transmitting from one host to the next,

त्यांचे अस्तित्व एका यजमानाकडून दुसऱ्याकडे संक्रमित हो्ण्यात आहे.

sometimes through an intermediate species.

काहीवेळा काही प्रजातीच्या माध्यमातून

Our parasites elegantly achieve this by manipulating their host's behavior,

हे परजीवी यजमानाच्या वर्तनाचा अभ्यास करून हे साध्य करतात.

sometimes through direct brain hijacking.

काहीवेळा मेन्दूचा ताबा घेऊन,

For example, this is the Gordian worm.

उदा गोरडीयन जंतू,

One of its hosts, this cricket.

रात किडा हा किडा याचा यजमान असतो

The Gordian worm needs water to mate, but the cricket prefers dry land.

गोरडीयनचे पुनरुत्पादन पाण्यात होते, पण रात किडा तर जमीनीवर वास्तव्य करतो

So once it's big enough to reproduce,

जेव्हा हा परजीवी पुनरू्दपादक्षम होतो तेव्हा तो असे प्रोटीन बनवतो,

the worm produces proteins that garble the cricket's navigational system.

ज्यामुळे त्याची संचारक्षमता विकृत होते .

The confused cricket jumps around erratically,

आणि गोंधळलेला रात किडा उत्तेजित होऊन इकडे तिकडे उड्या मारतो.

moves closer to water,

तसे करीत पाण्याजवळ जातो.

and eventually leaps in, often drowning in the process.

आणि पाण्यात उडी घेऊन शेवटी बुडतो.

The worm then wriggles out to mate

आणि मुक्त होतो पुनरुत्पादानास

and its eggs get eaten by little water insects

त्याची अंडी पाण्यातील किडे खातात

that mature,

तेथे तो वाढतो.

colonize land,

आणि आपली वसाहत करतो.

and are, in turn, eaten by new crickets.

त्यांना नवे रात किडे खातात.

And thus, the Gordian worm lives on.

असे त्याचे जीवनचक्र चालते.

And here's the rabies virus, another mind-altering parasite.

आणि हा आहे रेबिजचा यजमान प्राण्यांचा वर्तन बदलविणारा विषाणू.

This virus infects mammals, often dogs,

या विषाणूने सस्तन प्राणी विशेषतः कुत्रे बाधित होतात.

and travels up the animal's nerves to its brain

ते मेंदुच्या चेतापेशीत जातात,

where it causes inflammation that eventually kills the host.

तेथे ते दाह निर्माण करतात व शेवटी यजमान प्राणी मरतो

But before it does, it often increases its host's aggressiveness

पण तो त्यापूर्वी यजमान प्राण्यांना ते आक्रमक करतात .

and ramps up the production of rabies-transmitting saliva,

राबीज संक्रमाणासाठी रोगाची लाळ मोठ्या प्रमाणात तयार करतात .

while making it hard to swallow.

ज्यामुळे यजमान प्राण्यास गिळता येत नाही

These factors make the host more likely to bite another animal

आणि यामुळे असे प्राणी इतरांना चावण्यास उद्युक्त होतात

and more likely to pass the virus on when it does.

असे झाल्याने यांचा प्रसार दुसऱ्या प्राण्यांकडे होतो

And now, meet Ophiocordyceps, also known as the zombie fungus.

ओफिओकोरडायसेप्स, ज्यास राक्षसी बुरशी असेही म्हणतात त्याचे जीवनचक्र पहा.

Its host of choice is tropical ants that normally live in treetops.

झाडाच्या उंच भागावर राहणाऱ्या मुंग्या या याचे यजमान आहेत .

After Ophiocordyceps spores pierce the ant's exoskeleton,

ओफिओकोरडायसेप्सचे डिंब क मुंग्यांचे बाह्य आवरण छेदतात.

they set off convulsions that make the ant fall from the tree.

या अनियंत्रित हल्ल्याने मुंग्या झाडावरून खाली पडतात

The fungus changes the ant's behavior, compelling it to wander mindlessly

फंगस त्यांचे वर्तन बदलून टाकतात त्यांना इतस्ततः फिरावयास बाध्य करतात

until it stumbles onto a plant leaf with the perfect fungal breeding conditions,

त्यानंतर अस्थिर होऊन पानावर पडतात व यास्थितीत फंगस वाढतात

which it latches onto.

तेथे ते चिकटून राहतात

The ant then dies,

नंतर मुंग्या मरतात.

and the fungus parasitizes its body to build a tall, thin stalk from its neck.

त्यांच्या मृत शरीरावर फान्गुस जगतात आपली शेपटी बारीक बुंधा मानेपासून करतात

Within several weeks, the stalk shoots off spores,

काही आठवड्यातच या बुंध्यातून डिंबके बाहेर पडतात

which turn more ants into six-legged leaf-seeking zombies.

जे अनेक मुंग्यांना आपल्या आवडत्या पानांवर धाराषयी करतात

One of humanity's most deadly assailants is a behavior-altering parasite,

परर्जीवीची वर्तनात बदल करण्याची क्षमता क्रूर आहे,

though if it's any consolation,

अमानवी आहे,

it's not our brains that are being hijacked.

आपल्या मेंदुचेच यात अपहरण झालेले दिसते

I'm talking about Plasmodium, which causes malaria.

प्लाझमोडीयम त्यामुळे मलेरिया होतो

This parasite needs mosquitoes to shuttle it between hosts,

यास आपल्या शरीरात येण्यापूर्वी डासांचे मध्यम लागते.

so it makes them bite more frequently and for longer.

तो अनेक माणसाना चावतो आणि प्रसार दूरवर करतो

There's also evidence that humans infected with malaria

यचा पुरावा आहेकी म लेरीयाबाधित

are more attractive to mosquitoes,

अश्या डासां आकर्षित असते

which will bite them and transfer the parasite further.

ते त्यांना च्वतात आणि |दूरवर संक्रमित होतात

This multi-species system is so effective,

ही बहुप्रजाती पद्धत इतकी परिणामकारक आहे की

that there are hundreds of millions of malaria cases every year.

त्यामुळेच दरवर्षी लाखो मलेरिया रुग्ण आढळतात .

And finally, there are cats.

आन शेवटी मांजरीचे उदाहरण पाहू

Don't worry, there probably aren't any cats living in your body

घाबरू नका तुमच्या शरीरात ती राहत नाहीआणि तुमच्या

and controlling your thoughts.

मेंदुचेही नियंत्रण करीत नाही

I mean, probably.

कदाचित

But there is a microorganism called Toxoplasma

पण एक सूक्ष्मजीव आहे टोक्सोप्लाझ्मा

that needs both cats and rodents to complete its life cycle.

ज्याला जीवन चक्रासाठी गरज लागते मांजर व घुशीची जेव्हा उंदीर मांजरेची

When a rat gets infected by eating cat feces,

विष्ठा खातो त्यास याचा ससर्ग होतो

the parasite changes chemical levels in the rat's brain,

तो उंदराच्या मेंदूतील रासायनिक पदार्थांची पातळी वाढवितो

making it less cautious around the hungry felines,

ज्यामुळे तो आपल्या भाक्ष्काबाबत निष्काळजी राहतो

maybe even attracted to them.

अडचीत तो त्यांच्याकडे आकर्षिला जातो

This makes them easy prey,

ज्यामुळे तो चटकन भक्षस्थानी पडतो

so these infected rodents get eaten and pass the parasite on.

हे बाधित उंदीर खाल्ल्यावर त्या खाणाऱ्या प्राण्यांमध्ये याचे संक्रमण होते

Mind control successful.

मनावरील नियंत्रण असे यशस्वी होते .

There's even evidence that the parasite affects human behavior.

परजीवी मवी वर्तावर ही परिणाम करतात याचे पुरावे आहेत

In most cases, we don't completely understand

अहि बाबतीत आपल्याला कळत नाही .

how these parasites manage their feats of behavior modification.

कस हे प्राणी आपली वर्तन बदलाची प्रक्रिया अव्ल्म्बितात

But from what we do know,

पण आपल्याला जे ज्ञात आहे

we can tell that they have a pretty diverse toolbox.

त्यानुसार कळते त्यांची जगण्याची ही विलक्षण हत्यारे आहेत.

Gordian worms seem to affect crickets' brains directly.

गोर्डियन जंतू क्रिकेट या किड्याच्या मेंदूवर सरळ नियंत्रण करतो

The malaria parasite, on the other hand,

याउलट मलेरियाचा परजीवी

blocks an enzyme that helps the mosquitoes feed,

विक्ररस अटकाव करतो ज्यामुळे त्यांची वाढ होते .

forcing them to bite over and over and over again.

आणि ते पुन्हा पुन्हा चावतात

The rabies virus may cause that snarling, slobbering behavior

रेबीजचे विषाणू आक्रमक बनवितात तोंडातून लाळ गाळतात

by putting the immune system into overdrive.

रोग प्रतिकार शक्तीवर आघात करतात

But whatever the method,

कोणतीही पद्धत असो

when you think about how effectively

ती विचार करावयास लावते

these parasites control the behavior of their hosts,

हे परजीवी कसे नियंत्रण ठेवतात यजमान प्राण्याच्या वर्तनावर

you may wonder how much of human behavior is actually parasites doing the talking.

या संभाषाणावेळी तुम्ही विचार करत असाल मानवी वर्तनावर परजीवी ओंता परिणाम करतात

Since more than half of the species on Earth are parasites,

पृथ्वीवरील अर्धे जीव हे परजीवी आहेत .

it could be more than we think.

पण या पेक्षाही अधिक असू शकतील .