Why the Arctic is climate change's canary in the coal mine - William Chapman

Zašto je arktička promena klime „kanarinac u rudniku uglja”? - Vilijem Čepmen (William Chapman)

Prevodilac: Tijana Mihajlović Lektor: Mile Živković

The area surrounding the North Pole

Područje koje okružuje Severni pol

may seem like a frozen and desolate environment where nothing ever changes.

može delovati kao ledeno i pusto okruženje

gde se nikada ništa ne menja,

But it is actually a complex and finely balanced natural system,

ali je zapravo složen i suptilno balansiran prirodni sistem,

and its extreme location makes it vulnerable to feedback processes

a njegova ekstremna lokacija čini ga podložnim

procesima povratnih informacija

that can magnify even tiny changes in the atmosphere.

koji uvećavaju svaku majušnu promenu u atmosferi.

In fact, scientists often describe the Arctic as the canary in the coal mine

U stvari, naučnici često opisuju Arktik kao kanarinca u rudniku uglja

when it comes to predicting the impact of climate change.

kada se radi o predviđanju uticaja klimatske promene.

Jedna od glavnih vrsta klimatskih povratnih informacija

One major type of climate feedback involves reflectivity.

uključuje reflektivnost.

White surfaces, like snow and ice,

Bele površine, kao što su sneg i led,

are very effective at reflecting the sun's energy back into space,

veoma su efikasne kod reflektovanja Sunčeve energije natrag u svemir,

while darker land and water surfaces absorb much more incoming sunlight.

dok tamno zemljište i vodene površine upijaju mnogo više

nadolazeće Sunčeve svetlosti.

When the Arctic warms just a little, some of the snow and ice melts,

Kada se Arktik samo malo zagreje, nešto snega i leda se topi,

exposing the ground and ocean underneath.

otkrivajući ispod sebe zemljište i okean.

The increased heat absorbed by these surfaces causes even more melting,

Ova povećana toplota koju su upile ove površine uzrokuje još topljenja,

and so on.

i tako dalje.

And although the current situation in the Arctic follows the warming pattern,

Iako sadašnja situacija na Arktiku prati obrasce zagrevanja,

the opposite is also possible.

i suprotno je moguće.

A small drop in temperatures would cause more freezing,

Mali pad u temperaturi izazvao bi više zaleđivanja,

increasing the amount of reflective snow and ice.

povećavajući količinu reflektivnog snega i leda.

This would result in less sunlight being absorbed,

Ovo bi imalo za rezultat manje upijanja Sunčeve svetlosti

and lead to a cycle of cooling, as in previous ice ages.

i vodilo ciklusu hlađenja, kao u prethodnim ledenim dobima.

Arctic sea ice is also responsible for another feedback mechanism

Arktičko more je takođe odgovorno

za još jedan mehanizam povratne informacije kroz izolaciju.

through insulation.

By forming a layer on the ocean's surface,

Kroz formiranje sloja na površini okeana,

the ice acts as a buffer between the frigid arctic air

led se ponaša kao ublaživač između ledenog arktičkog zraka

and the relatively warmer water underneath.

i relativno toplije vode ispod njega.

But when it thins, breaks, or melts in any spot,

Međutim, kada se istanji, slomi ili otopi na bilo kojoj tački,

heat escapes from the ocean,

ispusti se toplota iz okeana,

warming the atmosphere and causing more ice to melt in turn.

zagrevajući atmosferu i čineći da se, zauzvrat, topi još leda.

Both of these are examples of positive feedback loops,

Oba slučaja su primeri

ciklusa pozitivne povratne informacije,

not because they do something good,

ne zato što čine nešto dobro,

but because the initial change is amplified in the same direction.

već zato što je početna promena pojačana u istom pravcu.

A negative feedback loop, on the other hand,

Ciklus negativne povratne informacije je, sa druge strane,

is when the initial change leads to effects

kada početna promena vodi ka posledicama

that work in the opposite direction.

koji rade u suprotnom smeru.

Melting ice also causes a type of negative feedback

Led koji se topi izaziva negativnu vrstu povratne informacije

by releasing moisture into the atmosphere.

kroz ispuštanje vlage u atmosferu.

This increases the amount and thickness of clouds present,

Ovo povećava količinu i gustinu prisutnih oblaka,

which can cool the atmosphere by blocking more sunlight.

što može da ohladi atmosferu kroz blokiranje Sunčeve svetlosti.

But this negative feedback loop is short-lived,

Ovaj negativni ciklus je, međutim, kratkotrajan

due to the brief Arctic summers.

zbog kratkih arktičkih leta.

For the rest of the year, when sunlight is scarce,

Tokom ostatka godine, kada je Sunčeva svetlost vrlo retka,

the increased moisture and clouds

povećana vlažnost i oblaci

actually warm the surface by trapping the Earth's heat,

zapravo zagrevaju površinu kroz zarobljavanje Zemljine toplote,

turning the feedback loop positive for all but a couple of months.

pretvarajući ciklus u pozitivan tokom svih, izuzev par meseci.

While negative feedback loops encourage stability

Dok ciklusi negativne povratne informacije

podržavaju stabilnost kroz guranje sistema prema ravnoteži,

by pushing a system towards equilibrium,

positive feedback loops destabilize it by enabling larger and larger deviations.

ciklusi pozitivne povratne informacije ga destabilizuju

kroz podržavanje sve većih odstupanja,

And the recently increased impact of positive feedbacks

a skorašnji povećani uticaj pozitivnih povratnih informacija

may have consequences far beyond the Arctic.

može imati posledice daleko šire od samog uticaja na Antarktik.

On a warming planet,

Na planeti koja se zagreva,

these feedbacks ensure that the North Pole warms at a faster rate than the equator.

ove informacije obezbeđuju da se Severni pol zagreva

brže nego ekvator.

The reduced temperature differences between the two regions

Smanjene temperaturne razlike između ova dva regiona

may lead to slower jet stream winds

mogu voditi ka usporavanju vetrova mlazne struje

and less linear atmospheric circulation in the middle latitudes,

i manje linearnoj atmosferskoj cirkulaciji

na srednjim geografskim širinama,

where most of the world's population lives.

gde većina svetske populacije živi.

Many scientists are concerned that shifts in weather patterns

Mnoge naučnike zabrinjava da će promene u vremenskim obrascima

will last longer and be more extreme,

trajati duže i biti ekstremnije,

with short term fluctuations becoming persistent cold snaps,

sa kratkotrajnim nestabilnostima koje će postati hladni talasi,

heat waves, droughts and floods.

toplotni talasi, suše i poplave.

So the Arctic sensitivity doesn't just serve as an early warning alarm

Tako arktička osetljivost ne služi samo

kao rani alarm upozorenja

for climate change for the rest of the planet.

za klimatsku promenu, za ostatak planete.

Its feedback loops can affect us in much more direct and immediate ways.

Njeni ciklusi povratnih informacija mogu da nas pogode

mnogo direktnije i neposrednije.

As climate scientists often warn,

Kao što naučnici koji se bave klimom upozoravaju,

what happens in the Arctic doesn't always stay in the Arctic.

ono što se dešava na Arktiku ne ostaje uvek na Arktiku.