Why the Arctic is climate change's canary in the coal mine - William Chapman

Vì sao Bắc Cực lại dự đoán được thay đổi thời tiết - William Chapman

Translator: Đông Hoàng Reviewer: Ha Ly Nguyen

The area surrounding the North Pole

Khu vực xung quanh Cực Bắc

may seem like a frozen and desolate environment where nothing ever changes.

trông như một vùng băng giá và hẻo lánh

nơi chẳng bao giờ có gì thay đổi.

But it is actually a complex and finely balanced natural system,

Nhưng thật ra nó là một hệ thống tự nhiên cân bằng và phức tạp,

và vị trí địa lý khắc nghiệt này

and its extreme location makes it vulnerable to feedback processes

that can magnify even tiny changes in the atmosphere.

có thể phóng đại bất cứ thay đổi nhỏ nào trong khí quyển.

In fact, scientists often describe the Arctic as the canary in the coal mine

Thực tế, các nhà khoa học thường coi Bắc Cực là "chim báo bão"

when it comes to predicting the impact of climate change.

mỗi khi cần dự báo sự ảnh hưởng của thay đổi khí hậu.

One major type of climate feedback involves reflectivity.

Một cách quan trọng để dự báo khí hậu là nhờ hệ số phản xạ ánh sáng.

White surfaces, like snow and ice,

Những bề mặt trắng, giống như băng và tuyết

are very effective at reflecting the sun's energy back into space,

giúp Bắc Cực phản chiếu năng lượng từ mặt trời ngược vào vũ trụ

while darker land and water surfaces absorb much more incoming sunlight.

trong khi vùng đất tối màu và bề mặt nước hấp thụ nhiều ánh sáng mặt trời hơn.

When the Arctic warms just a little, some of the snow and ice melts,

Mỗi khi cực Bắc ấm lên một chút, lại có một lượng băng tuyết tan chảy,

exposing the ground and ocean underneath.

để lộ phần đất và đại dương bên dưới.

The increased heat absorbed by these surfaces causes even more melting,

Thế là lượng nhiệt hấp thụ nhiều lên, dẫn băng tuyết tan chảy nhiều hơn,

and so on.

và cứ như vậy.

And although the current situation in the Arctic follows the warming pattern,

Và mặc dù tình hình hiện nay ở Bắc Cực đi theo xu hướng ấm lên,

the opposite is also possible.

hiện tượng ngược lại cũng có thể xảy ra.

A small drop in temperatures would cause more freezing,

Chỉ cần nhiệt độ giảm một chút cũng sẽ gây ra thời tiết lạnh hơn,

increasing the amount of reflective snow and ice.

và làm tăng lượng băng tuyết .

This would result in less sunlight being absorbed,

Kết quả là ánh sáng mặt trời ít bị hấp thụ hơn,

and lead to a cycle of cooling, as in previous ice ages.

dẫn đến chu kỳ lạnh giá như kỷ băng hà trước đây.

Arctic sea ice is also responsible for another feedback mechanism

Băng trên biển Bắc Cực cũng có cơ chế cảnh báo

through insulation.

thông qua sự cách nhiệt.

By forming a layer on the ocean's surface,

Lớp băng mặt đại dương được hình thành

the ice acts as a buffer between the frigid arctic air

đóng vai trò như là 1 lớp đệm ngăn cách không khí lạnh ở trên

and the relatively warmer water underneath.

và dòng nước ấm hơn ở bên dưới

But when it thins, breaks, or melts in any spot,

Tuy nhiên khi băng mỏng đi, vỡ, hay tan chảy

heat escapes from the ocean,

nhiệt thoát ra từ lòng đại dương

warming the atmosphere and causing more ice to melt in turn.

làm nóng không khí và lại khiến băng tan nhiều hơn

Both of these are examples of positive feedback loops,

Cả hai ví dụ về vòng lặp trên đều là những vòng lặp dương

not because they do something good,

không phải vì chúng làm điều gì tốt

but because the initial change is amplified in the same direction.

mà do thay đổi ban đầu được phóng đại theo một chiều hướng nhất định

A negative feedback loop, on the other hand,

Mặt khác, một vòng lặp âm

is when the initial change leads to effects

là khi thay đổi ban đầu dẫn đến ảnh hưởng

that work in the opposite direction.

theo một chiều hướng ngược lại với thay đổi ban đầu.

Melting ice also causes a type of negative feedback

Băng tan cũng gây ra một loại cảnh báo âm

by releasing moisture into the atmosphere.

bằng việc tăng độ ẩm trong không khí.

This increases the amount and thickness of clouds present,

Việc này làm tăng số lượng và độ dày của các đám mây hình thành,

which can cool the atmosphere by blocking more sunlight.

qua đó chặn ánh nắng mặt trời và làm giảm nhiệt độ môi trường

But this negative feedback loop is short-lived,

Tuy nhiên vòng lặp âm này không kéo dài lâu,

due to the brief Arctic summers.

nguyên nhân là do mùa hè ngắn ở Bắc Cực

For the rest of the year, when sunlight is scarce,

Thời gian còn lại trong năm, khi thiếu ánh mặt trời

the increased moisture and clouds

độ ẩm tăng và mây nhiều

actually warm the surface by trapping the Earth's heat,

thực chất lại giúp giữ ấm bề mặt bằng cách giữ nhiệt của Trái Đất,

turning the feedback loop positive for all but a couple of months.

biến vòng lặp thành dương trong những tháng còn lại.

While negative feedback loops encourage stability

Trong khi vòng lặp âm khuyến khích sự ổn định bằng cách

by pushing a system towards equilibrium,

đẩy môi trường vào trạng thái cân bằng

positive feedback loops destabilize it by enabling larger and larger deviations.

Vòng lặp dương lại phá vỡ sự cân bằng

bằng cách nới rộng những khác biệt.

And the recently increased impact of positive feedbacks

Và những cảnh báo dương tăng cao gần đây

may have consequences far beyond the Arctic.

có thể có ảnh hưởng vượt ra khỏi Bắc Cực

On a warming planet,

Khi Trái Đất nóng lên,

these feedbacks ensure that the North Pole warms at a faster rate than the equator.

những cảnh báo này khẳng định rằng Cực Bắc ấm nhanh hơn cả khu vực xích đạo.

The reduced temperature differences between the two regions

Chênh lệch nhiệt độ giảm dần giữa 2 vùng

may lead to slower jet stream winds

có thể khiến gió xoáy chậm hơn

and less linear atmospheric circulation in the middle latitudes,

và ít hoàn lưu khí tuyến tính hơn ở khu vực trung vĩ tuyến,

where most of the world's population lives.

nơi mà phần lớn dân số thế giới sinh sống

Many scientists are concerned that shifts in weather patterns

Nhiều nhà khoa học quan ngại xu hướng thay đổi thời tiết này

will last longer and be more extreme,

sẽ kéo dài và khắc nghiệt hơn

with short term fluctuations becoming persistent cold snaps,

với những biến động ngắn hạn

trở thành những trận rét đột ngột,

heat waves, droughts and floods.

những cơn sóng nhiệt,

hạn hán,

và lũ lụt kéo dài.

So the Arctic sensitivity doesn't just serve as an early warning alarm

Do vậy Bắc Cực không chỉ làm nhiệm vụ báo động sớm

for climate change for the rest of the planet.

về thay đổi môi trường trên toàn bộ hành tinh.

Its feedback loops can affect us in much more direct and immediate ways.

Những vòng lặp này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến chúng ta ngay lập tức.

As climate scientists often warn,

Như nhiều nhà khí tượng học đã cảnh báo

what happens in the Arctic doesn't always stay in the Arctic.

Điều xảy ra ở Bắc Cực không chỉ ở nguyên tại Bắc Cực.