The incredible collaboration behind the International Space Station - Tien Nguyen

Tłumaczenie: Marta Konieczna Korekta: Rysia Wand

Have you ever been gazing at a starry sky

Czy patrzyliście kiedyś w gwieździste niebo,

when suddenly a bright dot glided into view?

gdy nagle pojawiła się na nim jasna kropka?

If it wasn't blinking, then you've had the distinct pleasure

Jeśli nie mrugała, mieliście wyjątkową przyjemność

of seeing one of mankind's greatest collaborative feats with your own eyes:

podziwiać jedno z największych osiągnięć ludzkości:

The International Space Station.

Międzynarodową Stację Kosmiczną.

Roughly the size of six-bedroom house, and weighing more than 320 cars,

Jest wielkości dużego domu, a waży tyle, co 320 samochodów.

the International Space Station is so large

Jest tak ogromna,

that no single rocket could have lifted it into orbit.

że pojedyncza rakieta nie mogłaby umieścić jej na orbicie.

Instead, it was assembled piece by piece

Była składana kawałek po kawałku,

while hurtling through space at 28,000 kilometers per hour,

pędząc z prędkością 28 000 km na godzinę,

lapping the Earth once every 90 minutes.

okrążając Ziemię co 90 minut.

It all started when sixteen nations signed

Wszystko zaczęło się, gdy 16 państw

the Space Station Intergovernmental Agreement,

podpisało Porozumienie ws. Międzynarodowej Stacji Kosmicznej,

laying out each partner's expected contributions to the ISS,

ustalając oczekiwany wkład każdego z członków w ISS,

from modules and maintenance to sharing information and finances.

od modułów i ich konserwacji, po podział informacji i kosztów.

At an estimated 100 billion U.S. dollars,

Przy szacunkowych 100 miliardach dolarów,

the Space Station would be the most expensive object ever built.

stacja będzie najdroższym obiektem wybudowanym w historii.

The whole world watched

Cały świat obserwował,

as a Russian rocket launched the first module of the ISS into the sky.

jak Rosjanie wystrzelili pierwszy moduł ISS.

Zarya, meaning sunrise, was equipped with two solar panels

Zarya, czyli wschód słońca, miała dwa panele słoneczne,

and a propulsion system that had the important task

i system napędowy, który miał za zadanie

of keeping the young station from crashing into the Earth

utrzymać nową stację na orbicie, aby nie spadła na Ziemię

by staying a safe 400 kilometers away.

i pozostała 400 km nad nią.

The U.S. Space Shuttle Endeavour followed two weeks later

Wahadłowiec kosmiczny Endeavour dotarł do niej 2 tygodnie później,

carrying Unity, a node module to which other modules could be connected,

przywożąc Unity, moduł, do którego miano przyłączyć inne,

and an international six-person assembly crew.

oraz międzynarodową grupę montażystów.

Then came Zvezda, which brought communications and living accommodations.

Potem przybyła Zvezda, która zapewniła kwatery i komunikację.

Ever since the International Space Station's first tenants arrived,

Od kiedy dotarli tam pierwsi lokatorzy,

it's been continually occupied

łącznie mieszkało tam bez przerwy

with more than 200 visitors spending an average of six months on board.

ponad 200 gości, a każdy spędził na pokładzie średnio pół roku.

Astronaut Samantha Cristoforetti holds the record

Astronautka Smantha Cristoforetti dzierży rekord

for the longest single space flight by a woman at 199 days on the ISS.

najdłuższego pobytu kobiety na ISS, który wynosi 199 dni.

2001 saw the arrival of Destiny, the first of four research modules,

W 2001 dotarł Destiny, pierwszy moduł naukowy,

where astronauts spend approximately 36 hours a week

gdzie astronauci spędzają średnio 36 godzin tygodniowo,

conducting extraordinary experiments in microgravity.

przeprowadzając niezwykłe eksperymenty w mikrograwitacji.

Their schedules are packed with exercise,

Ich grafik jest wypełniony ćwiczeniami,

two hours a day to fend off muscle atrophy,

dwie godziny dziennie, żeby zapobiec atrofii mięśni,

station maintenance and repair,

utrzymaniem stacji, naprawami

and connecting with family or awe-inspired minds around the world.

rozmowami z rodziną lub entuzjastami z całego świata.

But they still find time for fun, with regular movie nights

Mimo to, wciąż znajdują czas na zabawę, wieczory filmowe,

and even shooting the first music video in space.

czy nagranie pierwszego teledysku w kosmosie.

Destiny also controls the seven-jointed robotic Canadarm2.

Destiny steruje też mechanicznym ramieniem Canadarm2.

Capable of moving more than 100,000 kilograms,

Może ono przenosić ponad 100 000 kilogramów,

it's perfect for unloading new arrivals from shuttles.

co przydaje się przy rozładunku wahadłowców.

2001 was a busy year for the Space Station with the addition of Quest,

Rok 2001 był bardzo pracowity, dodano też Quest,

the main airlock for strolls outside,

główną śluzę powietrzną do kosmicznych spacerów,

and Pirs, a pier for Russian spacecrafts to dock

oraz Pirs, śluzę do dokowania dla rosyjskich statków,

including the ever-ready emergency escape vehicle, Soyuz.

w tym zawsze gotowego do awaryjnej ewakuacji Sojuza.

Then, on February 1st, 2003,

1 lutego 2003 roku,

after delivering research modules to the ISS,

po dostarczeniu modułów badawczych na ISS,

the space shuttle Columbia exploded during reentry

wahadłowiec Columbia eksplodował podczas wejścia w atmosferę,

tragically killing the seven-member crew on board.

zabijając siedmioosobową załogę.

After a four-year hiatus, work quickly picked up pace

Po czteroletniej przerwie prace nabrały tempa,

with the addition of more hubs, airlocks, docks,

dodano nowe węzły komunikacyjne, śluzy oraz doki,

and an observation cupola for stunning 360-degree views of our world and beyond.

a także wieżyczkę obserwacyjną z panoramicznym widokiem świata.

Other critical components included platforms and trusses to support radiators

Inne ważne elementy to platformy i mocowania wspierające chłodnice,

that direct all the heat generated by the station's electronics into space

które kierują ciepło wyprodukowane przez elektronikę stacji w kosmos,

and solar panels that are efficient enough to power 55 homes.

oraz panele słoneczne, mogące zasilić 55 domów.

It took ten years and over 30 missions,

Zajęło to 10 lat i ponad 30 misji,

but finally, the International Space Station was complete,

ale wreszcie ISS była gotowa.

coinciding with the U.S. Space Shuttle Program's retirement.

Jednocześnie zakończył się amerykański program wahadłowców.

The Space Station continues to serve as an incredible model

Stacja kontynuuje swoje działanie jako niesamowity przykład

for international collaboration.

współpracy międzynarodowej.

This year, two people began a one-year stay on the ISS,

W tym roku dwie osoby zaczęły roczny pobyt na ISS,

allowing scientists to study the long-term physical and psychological effects

pozwalając naukowcom badać długotrwałe efekty fizyczne i psychologiczne

of being in space,

przebywania w kosmosie.

which would prove useful for increasingly ambitious space travel,

Przyda się to do ambitniejszych podróży,

like trips to Mars.

na przykład na Marsa.

Over its lifetime, we've learned an immense amount scientifically,

W czasie istnienia stacji zdobyliśmy ogromną wiedzę naukową,

but also about our capacity to work together

ale też dowiedzieliśmy się, jak współpracować,

and accomplish truly remarkable acts.

by stworzyć niesamowite dzieło.