What can DNA tests really tell us about our ancestry? - Prosanta Chakrabarty

Tłumaczenie: Ola Królikowska Korekta: Rysia Wand

Two sisters take the same DNA test.

Dwie siostry robią ten sam test DNA.

The results show that one sister is 10% French, the other 0%.

Wyniki pokazują, że jedna siostra jest Francuzką w 10%, a druga w 0%.

Both sisters share the same two parents,

Siostry mają tych samych rodziców,

and therefore the same set of ancestors.

a więc tych samych przodków.

So how can one be 10% more French than the other?

Jak jedna może być o 10% bardziej francuska niż druga?

Tests like these rely on our DNA to answer questions about our ancestry,

Testy takie jak ten opierają się na naszym DNA,

but our DNA actually can’t tell us everything

ale nasze DNA nie może powiedzieć wszystkiego

about who we are or where we’re from.

o tym, kim jesteśmy czy skąd pochodzimy.

DNA tests are great at answering some questions,

Testy DNA świetnie odpowiadają na niektóre pytania,

like who your parents are, but can provide baffling results to others,

takie jak kim są twoi rodzice, ale mogą przynieść zaskakujące wyniki

like whether you have ancestors from a particular region.

na przykład w kwestii przodków z danego regionu.

To understand why, it helps to know where our DNA comes from in the first place.

Żeby poznać powód, warto dowiedzieć się,

skąd w ogóle pochodzi DNA.

Each person’s DNA consists of about 6 billion base pairs

DNA każdej osoby składa się z około 6 miliardów par zasad

stored in 23 pairs of chromosomes— 46 total.

przechowywanych w 23 parach chromosomów - łącznie 46.

That may seem like a dizzying amount of information,

To może wydawać się oszałamiającą ilością informacji,

but 99% of our genome is shared among all humans.

ale 99% genomu jest dla wszystkich ludzi wspólne.

The remaining 1% contains everything distinct about an individual’s ancestry.

Pozostały 1% zawiera wszystko, co wyróżnia pochodzenie danej osoby.

Commercial DNA tests utilize less than 1% of that 1%.

Komercyjne testy DNA wykorzystują mniej niż 1% z tego 1%.

One chromosome in each pair comes from each parent.

Jeden chromosom w każdej parze pochodzi od każdego z rodziców.

These halves join at conception: when a sperm and egg,

Połówki łączą się w momencie poczęcia przy połączeniu plemnika i komórki jajowej

each with only 23 chromosomes, combine.

mających po 23 chromosomy.

The story of our ancestry becomes muddled before conception.

Ale historia naszego pochodzenia gmatwa się już przed poczęciem.

That’s because the 23 chromosomes in a sperm or egg

To dlatego, że 23 chromosomy w plemniku lub komórce jajowej

aren’t identical to the chromosomes of every other cell in the body.

nie są identyczne z chromosomami każdej innej komórki w ciele.

As they go from a cell with 46 chromosomes to a sex cell with only 23,

Przechodząc z komórki z 46 chromosomami do komórki płciowej z zaledwie 23,

the chromosomes within each pair swap some sections.

chromosomy w każdej parze wymieniają się niektórymi sekcjami.

This process is called recombination, and it means that every sperm or egg

Ten proces to rekombinacja i powoduje, że każdy plemnik albo komórka jajowa

contains single chromosomes that are a unique mash up of each pair.

zawierają chromosomy będące unikalnym połączeniem każdej pary.

Recombination occurs uniquely in each sex cell—

Rekombinacja zachodzi oddzielnie dla każdej komórki płciowej,

making two sisters’ chromosomes different not only from their parents’,

dlatego chromosomy sióstr nie tylko różnią się od rodziców,

but from each other’s.

ale też od siebie nawzajem.

Recombination happens before conception,

Rekombinacja następuje przed poczęciem,

so you get exactly half of your DNA from each parent,

więc dostajemy dokładnie połowę DNA od każdego z rodziców,

but going further back things get more complicated.

ale poza tym sprawy się komplikują.

Without recombination, you would get 1/4 from each grandparent,

Bez rekombinacji dostalibyśmy 1/4 od każdego dziadka czy babci,

1/8 from each great-grandparent, and so on,

1/8 od każdego pradziadka i tak dalej,

but because recombination happens every generation, those numbers vary.

ale ponieważ rekombinacja zachodzi w każdym pokoleniu, liczby są różne.

The more generations removed an ancestor is,

Im więcej pokoleń dzieli nas od przodka,

the more likely they won’t be represented in your DNA at all.

tym bardziej prawdopodobne, że w ogóle nie pojawi się on w naszym DNA.

For example, without recombination,

Bez rekombinacji

just 1/64 of your DNA would come from each ancestor six generations back.

1/64 DNA pochodziłaby od każdego przodka sześć pokoleń wstecz.

Because of recombination, that number can be higher,

Z powodu rekombinacji ta liczba może być wyższa,

though we don’t know for sure how high— or it can as low as 0.

choć nie wiemy, jak wysoka, ale może wynosić też 0.

So one sister isn’t more French

Jedna siostra nie jest bardziej francuska

in the sense of having more ancestors from France.

w tym sensie, że ma więcej przodków z Francji.

Instead, the French ancestors are simply more represented in her DNA.

Francuscy przodkowie są po prostu bardziej reprezentowani w jej DNA.

But the story doesn’t end there.

To nie koniec historii.

Tests don’t trace the DNA of the sisters' actual French ancestors—

Testy nie śledzą DNA rzeczywistych francuskich przodków sióstr.

we don’t have access to the genomes of deceased individuals

Nie mamy dostępu do genomów zmarłych osób

from previous generations.

z poprzednich pokoleń.

Instead, these results are based on a comparison

Wyniki opierają się na porównaniu

to the DNA of people living in France today.

do DNA obecnych mieszkańców Francji.

The tests look for genetic markers, or combinations of genetic markers.

Testy szukają markerów genetycznych lub kombinacji markerów,

These markers are short sequences that appear in specific places.

krótkich sekwencji występujących w określonych miejscach.

The sister deemed "more French" shares genetic markers

"Bardziej francuska" siostra ma wspólne markery genetyczne

with people currently living in France.

z obecnymi mieszkańcami Francji.

The assumption is that these shared markers indicate ancestors

Zakłada się, że wspólne markery wskazują przodków

from the same place: France.

z jednego miejsca: Francji.

It’s important to note that results are based on people

Trzeba pamiętać, że wyniki opierają się na DNA osób,

who’ve had their genomes sequenced—

które zsekwencjonowały swoje genomy,

80-90% of which are of European descent.

z których 80-90% ma europejskie pochodzenie.

Many indigenous peoples are barely represented, if at all.

Wiele ludów tubylczych nie jest reprezentowanych, a jeśli już, to słabo.

The test won’t reveal heritage from people not represented in the database,

Test nie ujawni pochodzenia od osób nieobecnych w bazie danych

and shouldn’t be used to prove race or ethnicity.

i nie należy go używać do udowadniania rasy ani pochodzenia etnicznego.

And as more people get sequenced, your results might change.

Jako że coraz więcej osób poddaje się testom, wyniki mogą się zmienić.

Looking further back, you may get a result like 2% Neanderthal.

Może się okazać, że jesteś w 2% neandertalczykiem.

Though Neanderthals were a separate species from humans,

Chociaż neandertalczycy byli gatunkiem odrębnym od ludzi,

that 2% doesn’t come out of the 99% of our genome shared among all humans,

2% nie pochodzą z 99% genomu wspólnego dla wszystkich ludzi,

but the 1% that varies.

a z indywidualnego 1%.

That’s because about 40,000 years ago,

To dlatego, że około 40 tysięcy lat temu

certain human populations interbred with Neanderthals,

niektóre populacje ludzkie krzyżowały się z neandertalczykami,

meaning some people alive today have Neanderthal ancestors.

więc niektórzy żyjący obecnie ludzie mają neandertalskich przodków,

Many Neanderthal ancestors, in fact:

wręcz wielu neandertalskich przodków.

there are so many generations in 40,000 years

W ciągu 40 tysięcy lat żyło tyle pokoleń,

that a single Neanderthal’s genetic contribution would be untraceable.

że genetyczny wkład pojedynczego neandertalczyka byłby niewykrywalny.

You can be both 100% French and 2% Neanderthal—

Można być w 100% Francuzem i 2% neandertalczykiem,

though both come from the 1% of DNA that makes us different,

bo chociaż oba wyniki pochodzą z 1% DNA, które nas wyróżnia,

they’re accounting for different things.

dotyczą innych aspektów.

Looking for traces of our ancestry in our DNA gets complicated very quickly.

Poszukiwanie śladów pochodzenia w DNA bardzo szybko się komplikuje.

Both the way we inherit DNA and the information available for testing

Zarówno sposób dziedziczenia DNA, jak i dostępne w testach informacje

makes it difficult to say certain things with 100% certainty.

utrudniają stwierdzenie pewnych rzeczy w 100 procentach.