Sugar: Hiding in plain sight - Robert Lustig

Cukier: Kryjówka na widoku - Robert Lustig

Tłumaczenie: Marzena Moglia Korekta: Rysia Wand

Sugar is playing hide and seek with you.

Cukier bawi się z tobą w chowanego.

You'd think it would be pretty easy for you to win,

Pewnie myślisz, że łatwo będzie ci wygrać,

considering all the sugar in

biorąc pod uwagę ilość cukru

sodas, ice cream, candy, and big white bags labeled sugar.

w napojach gazowanych, lodach, cukierkach i torbach z napisem "Cukier".

People get about half of their added sugars

Prawie połowa dodatkowego cukru w diecie

from those drinks and treats,

pochodzi z takich napojów i słodyczy

so it might seem like sugar

może się więc wydawać, że cukier

is hiding in plain sight,

nie najlepiej się ukrywa.

but like someone in the witness protection program,

Niestety, jak w programie ochrony świadków,

the other half is hidden in places you'd least suspect.

druga połowa ukrywa się tam, gdzie najmniej się tego spodziewasz.

Sprawdź składniki keczupu, sosu bolońskiego,

Check the ingredients on ketchup, bologna,

spaghetti sauce, soy milk, sports drinks,

sosu do spaghetti, mleka sojowego, napojów energetyzujących,

fish sticks, and peanut butter.

paluszków rybnych i masła z orzeszków ziemnych.

You'll find sugar hiding in most of those products.

Przekonasz się, że większość z nich zawiera cukier.

In fact, you'll find added sugars

Dodatkowy cukier odnajdziesz

in three-quarters of the more than 600,000 items

w 3/4 z ponad 600 tys. produktów,

available in grocery stores.

dostępnych w sklepach spożywczych.

But how is sugar hiding?

Jak kamufluje się cukier?

Can't you just look on food labels?

Czy nie wystarczy rzucić okiem na składniki?

It's not that easy.

To nie takie proste.

Just like your friend Robert

Tak jak na Roberta

might go by Bob, Robby, Rob, Bobby, or Roberto,

wołają też Robuś, Robek i Robercik,

added sugar has a lot of aliases.

tak i cukier posiada wiele przydomków.

And by a lot, we don't mean five or six,

Jeśli myślisz, że pięć lub sześc to dużo,

try fifty-six.

spróbuj wyobrazić sobie 56.

There's brown rice syrup, barley malt,

Syrop ryżowy, słód jęczmienny,

demerara, Florida Crystals, muscovado,

demerara, Florida Crystals, nierafinowany brązowy cukier muscovado,

and, of course, high fructose corn syrup,

i oczywiście syrop glukozowo-fruktozowy,

sometimes called HFCS, or corn sugar.

znany też jako syrop kukurydziany.

Even sugar's tricky nicknames have nicknames.

Nawet podstępne przezwiska cukru mają własne przydomki.

Grape or apple concentrate has the same effects on your body

Koncentrat winogronowy lub jabłkowy działa na ciebie tak,

as its 55 sugary twins.

jak ich 55 słodkich bliźniaków.

And even though organic evaporated cane juice sounds healthy,

Nawet jeśli odparowany sok z ekologicznej trzciny brzmi zdrowo,

when you evaporate it,

w procesie odparowania

you get sugar!

otrzymujesz cukier.

Chemically speaking, it's all the same.

Z chemicznego punktu widzenia, to to samo.

And even trickier,

Na domiar złego,

when multiple added types of sugars

kiedy różne rodzaje dodanego cukru

are used in one type of product,

występują w tym samym produkcie,

they get buried down in a long list of ingredients,

łatwo ukryć je w przepastnej liście składników

so the sugar content might appear to be okay,

tak, aby zawartość cukru nie wzbudzała podejrzeń,

but when you add them all together,

Jednak gdy zsumujemy je wszystkie,

sugar can be the single biggest ingredient.

może się okazać, że cukier jest głównym składnikiem.

Currently, the FDA doesn't suggest

Obecnie Agencja Żywności i Leków w USA

a recommended daily limit for sugar,

nie ma zalecanego limitu dziennego dla cukru,

so it's hard to tell if this 65 grams in a bottle of soda

więc trudno stwierdzić, czy 65 g w butelce napoju gazowanego

is a little or a lot.

to mało, czy dużo.

But the World Health Organization recommends

Z drugiej strony Światowa Organizacja Zdrowia

limiting sugar to just 5% of your total calories,

zaleca by cukier stanowił tylko 5% dziennego spożycia kalorii,

or about 25 grams per day.

lub do około 25 gramów dziennie.

So, 65 grams is well over twice that amount.

65 gramów to ponad dwa razy więcej od rekomendowanej ilości.

But just what is sugar?

Czym w takim razie jest cukier?

What's the difference between glucose and fructose?

Na czym polega różnica między glukozą a fruktozą?

Well, both are carbohydrates

Obie są węglowodanami

with the same chemical composition

o tym samym chemicznym składzie:

of carbon, hydrogen, and oxygen.

węgiel + wodór + tlen.

But they have very different structures

Różnią się jednak budową i tym,

and behave quite differently in our bodies.

jak zachowują się w organizmie.

Glucose is the best source of energy

Glukoza jest najlepszym źródłem energii

for nearly all organisms on Earth.

dla prawie wszystkich żywych organizmów.

It can be metabolized by all organs in the body.

Może być metabolizowana przez każdy narząd ciała.

Fructose, on the other hand,

Z drugiej strony fruktoza

is metabolized primarily in the liver,

metabolizowana jest w wątrobie,

and when your liver gets overloaded

i kiedy wątroba zostaje przeciążona

with sweet, sweet fructose,

super słodką fruktozą,

the excess is metabolized to fat.

nadmiar cukru zamienia się w tłuszcz.

Fresh fruits actually contain fructose,

Świeże owoce również zawieraj fruktozę,

but it's naturally occurring

jednak jest to naturalny cukier

and doesn't cause an overload

i nie przeciąża wątroby,

because the fiber in fruit slows its absorption.

bo zawartość błonnika w owocach spowalnia jego wchłanianie.

This gives your liver the time it needs

Wątroba ma wystarczająco dużo czasu,

to do its job.

aby wykonać swe zadanie.

It's sugar that makes cookies chewy

Cukier sprawia, że ciasteczka są ciągnące,

and candy crunchy.

a cukierki chrupiące.

It even turns bread crust a beautiful, golden brown.

Cukier daje chlebowej skórce piękny, brązowy odcień.

It's also a great preservative;

Jest również wspaniałym konserwantem;

it doesn't spoil or evaporate,

nie psuje się i nie ulatnia,

so the foods it's added to are easier

więc produkty, do których jest dodawany,

to store and ship long distances

łatwiej przechowywać i transportować,

and tend to be cheaper.

przez co mniej kosztują.

That's why sugar is hiding everywhere.

Cukier kryje się wszędzie.

Actually, it might be easier to list the foods

Właściwie łatwiej byłoby wskazać produkty,

that added sugar isn't hiding in,

które nie zawierają dodanego cukru,

things like: vegetables, eggs, meats,

na przykład: warzywa, jajka, mięso,

fish, fruit, raw nuts, even your kitchen sink.

ryby, owoce, orzechy, a nawet kuchenny zlew.

Simply choosing water over soda, juices, and sports drinks

Wybierając wodę zamiast napojów gazowanych,

soków, czy napojów energetyzujących,

is a great way to avoid hidden added sugar.

unikniemy ukrytego cukru.

At the very least,

Przynajmniej

try to pay attention to food labels,

spróbuj zwracać uwagę na listę składników

so you can keep your sugar intake at a healthy level.

żeby spożycie cukru utrzymało się na zdrowym poziomie.

Because in this game of hide and seek,

W tej grze w chowanego

every time you don't find added sugar,

za każdym razem, kiedy nie odnajdujesz cukru,

you win!

wygrywasz!