Why are frogs disappearing? - Kerry M. Kriger

Znikające żaby - Kerry M. Kriger

391,326 views ・ 2013-09-16

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Gosia Grabiszewska Rehfus Korekta: Rysia Wand
00:07
Have you ever heard the sound of frogs
0
7058
1642
Czy kiedyś słyszeliście dźwięki
00:08
calling at night?
1
8700
1420
wydawane nocą przez żaby?
00:10
For hundreds of millions of years,
2
10120
1756
Od setek milionów lat
00:11
this croaking lullaby has filled the nighttime air.
3
11876
3182
ta kumkająca kołysanka
wypełnia nocne powietrze.
00:15
But recent studies suggest
4
15058
1587
Ale najnowsze badania pokazują,
00:16
that these frogs are in danger
5
16645
1584
że żaby mogą wkrótce
00:18
of playing their final note.
6
18229
2085
wydać ostatni dźwięk.
00:20
Over the past few decades,
7
20314
1586
Od kilkudziesięciu lat
00:21
amphibian populations have been rapidly disappearing worldwide.
8
21900
3879
populacje płazów na świecie
raptownie znikają.
00:25
Nearly one-third of the world's amphibian species
9
25779
2461
Niemal 1/3 wszystkich gatunków płazów
00:28
are endanger of extinction,
10
28240
1594
jest zagrożona wymarciem,
00:29
and over 100 species have already disappeared.
11
29834
3040
a ponad 100 gatunków już zniknęło.
00:32
But don't worry, there's still hope.
12
32874
2541
Ale jest nadzieja.
00:35
Before we get into how to save the frogs,
13
35415
1926
Zanim przejdziemy do tego,
jak uratować żaby,
00:37
let's start by taking a look
14
37341
1463
00:38
at why they're disappearing
15
38804
1364
pomówmy o tym, dlaczego znikają
00:40
and why it's important to keep them around.
16
40168
2512
i dlaczego ważne jest, by pozostały.
00:42
Habitat destruction is the number one problem
17
42680
2240
Problemem numer jeden jest niszczenie
00:44
for frog populations around the world.
18
44920
2432
naturalnego środowiska żab na świecie.
00:47
There are seven billion humans on the planet,
19
47352
2346
Na Ziemi żyje 7 miliardów ludzi,
00:49
and we compete with frogs for habitat.
20
49698
2331
którzy rywalizują z żabami o środowisko.
00:52
We build cities, suburbs, and farms
21
52029
2312
Rozbudowujemy miasta,
przedmieścia i farmy
00:54
on top of frog habitat
22
54341
1417
tam, gdzie żyją żaby.
00:55
and chop forests
23
55758
1358
Wycinamy lasy
00:57
and drain the wetlands
24
57116
999
i osuszamy tereny podmokłe,
00:58
that serve as home
25
58115
937
które są domem
00:59
for numerous amphibian populations.
26
59052
2490
dla wielu populacji płazów.
01:01
Climate change alters precipitation levels,
27
61542
2751
Zmiany klimatyczne wpływają na ilość opadów,
01:04
drying up ponds, streams, and cloud forests.
28
64293
3365
przez co wysychają stawy, strumienie i lasy mgliste.
01:07
As the Earth's human population continues to grow,
29
67658
2682
Wraz z przyrostem populacji ludzkiej,
01:10
so will the threats amphibians face.
30
70340
2828
rośnie ilość zagrożeń dla płazów.
01:13
There are a variety of other factors
31
73168
1629
Jest wiele innych czynników,
01:14
contributing to the frogs' decline.
32
74797
2263
przez które znikają żaby.
01:17
Over-harvesting for the pet and food trade
33
77060
2256
Przez nadmierne wyłapywanie żab na handel
01:19
results in millions of frogs
34
79316
1440
miliony żab znikają ze środowiska każdego roku.
01:20
being taken out of the wild each year.
35
80756
2554
miliony żab znikają ze środowiska każdego roku.
01:23
Invasive species,
36
83310
1115
Gatunki inwazyjne,
01:24
such as non-native trout and crawfish,
37
84425
2052
takie jak nierodzimy pstrąg czy rak,
01:26
eat native frogs.
38
86477
1532
jedzą rodzime żaby.
01:28
Humans are facilitating the spread
39
88009
1468
Ludzie ułatwiają rozprzestrzenianie
01:29
of infectious diseases
40
89477
1374
chorób zakaźnych,
01:30
by shipping over 100 million amphibians
41
90851
2074
rozwożąc po całym świecie
01:32
around the world each year
42
92925
1776
100 milionów płazów rocznie,
01:34
for use as food, pets, bait,
43
94701
2331
jako żywność, zwierzęta domowe, przynętę
01:37
and in laboratories and zoos,
44
97032
1455
czy dla laboratoriów i ogrodów zoologicznych,
01:38
with few regulations or quarantines.
45
98487
2793
bez żadnych regulacji czy kwarantanny.
01:41
One of these diseases,
46
101280
1559
Jedna z tych chorób,
01:42
chytridiomycosis,
47
102839
1453
chytridiomycosis,
01:44
has driven stream-dwelling amphibian populations
48
104292
2273
spowodowała wymarcie populacji płazów
01:46
to extinction
49
106565
1309
zamieszkujących strumienie
01:47
in Africa,
50
107874
777
w Afryce,
01:48
Australia,
51
108651
681
Australii,
01:49
Europe,
52
109332
593
01:49
and North, Central, and South America.
53
109925
2495
Europie,
oraz w obu Amerykach.
01:52
On top of all these problems,
54
112420
1839
Dodatkowym problemem
01:54
we add hundreds of millions of kilograms of pesticides
55
114259
2874
są miliony kilogramów pestycydów,
01:57
to our ecosystems each year.
56
117133
2010
wprowadzane co roku do ekosystemu.
01:59
And these chemicals are easily absorbed
57
119143
1755
Chemikalia te są łatwo wchłaniane
02:00
through amphibians' permeable skin,
58
120898
1991
przez przepuszczalną skórę płazów,
02:02
causing immunosuppression,
59
122889
1745
powodując osłabienie systemu odpornościowego
02:04
or a weakened immune system,
60
124634
1204
02:05
and developmental deformities.
61
125838
2388
oraz zniekształcenia rozwojowe.
02:08
Okay, so why are these little green guys
62
128902
1907
Dobrze, ale dlaczego warto chronić
02:10
worth keeping around?
63
130809
1500
te małe, zielone stworzenia?
02:12
Frogs are important for a multitude of reasons.
64
132309
2527
Żaby są ważne z wielu powodów.
02:14
They're an integral part of the food web,
65
134836
1816
Są nieodzowną częścią łańcucha pokarmowego,
02:16
eating flies, ticks, mosquitoes,
66
136652
2188
gdyż jedząc muchy, kleszcze, komary,
02:18
and other disease vectors,
67
138840
1368
a także innych nosicieli chorób,
02:20
thus, protecting us against malaria,
68
140208
2406
chronią nas przed malarią,
02:22
dengue fever,
69
142614
1035
gorączką tropikalną,
02:23
and other illnesses.
70
143649
1694
i innymi schorzeniami.
02:25
Tadpoles keep waterways clean
71
145343
1706
Kijanki utrzymują zbiorniki wodne w czystości,
02:27
by feeding on algae,
72
147049
1213
gdyż żywiąc się algami,
02:28
reducing the demand
73
148262
1073
redukują obciążenie
02:29
on our community's filtration systems
74
149335
2084
stacji oczyszczania wody
02:31
and keeping our cost of water low.
75
151419
2420
i utrzymują jej niski koszt.
02:33
Frogs serve as a source of food
76
153839
1673
Żaby są źródłem pożywienia
02:35
for birds, fish, snakes, dragonflies, and even monkeys.
77
155512
3956
dla ptaków, ryb, węży, ważek i małp.
02:39
When frogs disappear,
78
159468
1375
Jeśli żaby znikną,
02:40
the food web is disturbed,
79
160843
1582
zaburzy to łańcuch pokarmowy
02:42
and other animals can disappear as well.
80
162425
2634
i inne zwierzęta również mogą zniknąć.
02:45
Amphibians are also extremely important
81
165059
2169
Płazy są też ogromnie ważne
02:47
in human medicine.
82
167228
1497
dla medycyny.
02:48
Over ten percent of the Nobel prizes
83
168725
2031
Ponad 10% nagród Nobla
02:50
in physiology and medicine
84
170756
1598
w dziedzinie fizjologii i medycyny
02:52
have gone to researchers
85
172354
1008
przyznano naukowcom,
02:53
whose work depended on amphibians.
86
173362
2807
których praca uzależniona była od płazów.
02:56
Some of the antimicrobial peptides
87
176169
1905
Niektóre z antybakteryjnych peptydów
02:58
on frog skin can kill HIV,
88
178074
2399
na żabiej skórze potrafią zabić wirusa HIV,
03:00
some act as pain killers,
89
180473
1481
niektóre działają przeciwbólowo,
03:01
and others serve as natural mosquito repellents.
90
181954
3109
a inne są naturalnym środkiem na komary.
03:05
Many discoveries await us
91
185063
1647
Czeka nas wiele nowych odkryć,
03:06
if we can save the frogs,
92
186710
1450
jeśli ocalimy żaby,
03:08
but when a frog species disappears,
93
188160
1957
ale kiedy znika gatunek żab,
03:10
so does any promise it holds
94
190117
1439
wraz z nim znika nadzieja
03:11
for improving human health.
95
191556
2122
na poprawę ludzkiego zdrowia.
03:13
Fortunately, there are lots of ways you can help,
96
193678
2631
Możecie pomoc na różne sposoby,
03:16
and the best place to start
97
196309
1332
ale najlepszym z nich,
03:17
is by improving your ecological footprint
98
197641
2284
jest zmniejszenie śladu ekologicznego
03:19
and day-to-day actions.
99
199925
1786
i poprawa codziennych zachowań.
03:21
The next time you listen to that nighttime lullaby,
100
201711
2517
Kiedy znów usłyszycie tę nocną kołysankę,
03:24
don't think of it as just another background noise,
101
204228
2626
nie traktujcie jej jako hałasu,
03:26
hear it as a call for help,
102
206854
1536
lecz jako wołanie o pomoc,
03:28
sung in perfect croaking harmony.
103
208390
2127
kumkane jednym głosem.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7