Who were Las Mariposas, and why were they murdered? - Lisa Krause

Tłumaczenie: Emilia Bogacz Korekta: Ola Królikowska

From 1930 to 1961, thousands of people

W latach 1930-1961 tysiące ludzi

were imprisoned, tortured, and murdered

więziono, torturowano i mordowano

under Rafael Trujillo’s dictatorship in the Dominican Republic.

na rozkaz dyktatora Rafaela Trujillo w Republice Dominikany.

Three sisters would go on to lead an underground revolution.

Trzy siostry stanęły na czele podziemnej rewolucji.

But while their courage inspired many, it threatened the man in power,

Ich odwaga zainspirowała wielu i zagroziła człowiekowi u władzy,

and their lives would come to a tragic early end.

ale ich życie dobiegło tragicznego końca stanowczo za szybko.

Trujillo rose through the military ranks during the United States’ occupation

Trujillo awansował w szeregach wojskowych

podczas okupacji Dominikany przez Stany Zjednoczone.

of the Dominican Republic.

He assumed power in 1930 through a coup and rigged election

Przejął władzę w 1930 roku w wyniku zamachu stanu, następnie sfałszował wybory

and created a system that enriched himself and his allies.

i stworzył system, na którym wzbogacał się on i jego sojusznicy.

Trujillo’s family alone controlled three-fifths

Rodzina Trujillo kontrolowała 3/5 produktu krajowego brutto,

of the country’s gross domestic product,

including monopolies over salt, beef, and newspapers.

w tym monopol na sól, wołowinę i prasę.

He renamed the country's capital after himself

Zmienił nazwę stolicy na Trujillo

and expected his portrait to be displayed in every household.

i oczekiwał, że jego portret będzie wisiał w każdym domu.

And he committed atrocities, including the massacre of thousands of Haitians.

Dopuścił się wielu okrucieństw, w tym masakry tysięcy Haitańczyków.

All the while, a secret police force maintained his power

Tajna policja wspierała go, zwalczając jego przeciwników w kraju i za granią.

by targeting opponents at home and abroad.

The Mirabal sisters grew up in a middle class family in the countryside.

Siostry Mirabal dorastały na wsi w rodzinie klasy średniej.

Their parents sent the four sisters—

Rodzice wysłali cztery siostry Patrię, Dedé, Minervę i Maríę Teresę

Patria, Dedé, Minerva, and María Teresa—

to one of the country’s best boarding schools.

do jednej z najlepszych szkół z internatem w kraju.

There, Minerva met a classmate whose relative was killed on Trujillo's orders.

Minerva poznała tam koleżankę,

której krewny został zabity na rozkaz Trujillo.

She began seeking out strong voices of opposition

Zaczęła szukać sprzymierzeńców

and discussing issues of oppression and justice with her sisters.

i dyskutowała z siostrami na temat ucisku i sprawiedliwości.

While Dedé stayed out of politics,

Podczas gdy Dedé trzymała się z dala od polityki,

Minerva, Patria, and María Teresa became invested in changing their country.

Minerva, Patria i María Teresa zaangażowały się w walkę o swój kraj.

However, the Mirabal family’s safe standing soon collapsed.

Wkrótce stabilizacja finansowa rodziny Mirabal się zachwiała.

In 1949, they were invited to one of Trujillo’s parties,

W 1949 roku dziewczęta zostały zaproszone na jedno z przyjęć Trujillo,

which served as his personal hunting grounds for young women.

podczas którego dyktator zamierzał bliżej przyjrzeć się młodym kobietom.

Declining the invitation was not an option.

Odrzucenie zaproszenia nie wchodziło w grę.

Despite Minerva’s attempts to avoid him at the reception,

Mimo że Minerva próbowała unikać go na przyjęciu,

she eventually danced with Trujillo but rejected his advances.

ostatecznie zatańczyła z nim, ale odrzuciła jego zaloty.

The Mirabal family left the party early,

Rodzina Mirabal opuściła przyjęcie o wczesnej godzinie,

which was seldom done and considered disrespectful to the dictator.

co nie zdarzało się często i co uznano za brak szacunku dla dyktatora.

Their father, Enrique, was imprisoned and family property was confiscated.

Ich ojciec Enrique trafił do więzienia a majątek rodziny został skonfiskowany.

Minerva graduated with highest honors

Minerva ukończyła studia prawnicze z najwyższym wyróżnieniem

as one of the first women in the country to receive a law degree.

jako jedna z pierwszych kobiet w kraju.

But she was denied state authorization to practice—

Trujillo dopilnował, aby nie otrzymała zezwolenia na wykonywanie zawodu.

a process Trujillo oversaw.

While studying, Minerva met Manolo Tavárez Justo.

Podczas studiów Minerva poznała Manolo Taváreza Justo.

He shared her political convictions and the two married in 1955.

Mieli wspólne poglądy polityczne i pobrali się w 1955 roku.

They watched as armed revolutions launched throughout Latin America.

Byli świadkami wybuchu rewolucji zbrojnej w Ameryce Łacińskiej.

After Trujillo crushed an attempt to overthrow him in 1959,

Po tym, jak Trujillo stłumił próbę obalenia go w 1959 roku,

they began to prepare a revolution of their own.

zaczęli przygotowywać własną rewolucję.

The Mirabal sisters and their husbands formed the June 14th movement

Siostry Mirabal i ich mężowie utworzyli ruch 14 czerwca,

along with many others from the middle class.

który został poparty przez przedstawicieli klasy średniej.

Codenamed Las Mariposas, or the Butterflies,

Pod kryptonimem Las Mariposas, czyli motyle,

the three sisters organized and attended clandestine meetings

siostry orgnizowały tajne spotkania

and distributed pamphlets detailing Trujillo’s violations.

i rozpowszechniały broszury szczegółowo opisujące naruszenia Trujillo.

In January of 1960,

W styczniu 1960 roku zwołali sympatyków z całego kraju,

they called representatives together from all over the country

to establish the movement’s structure and prepare an uprising.

aby ustanowić strukturę ruchu i przygotować powstanie.

But it was not to be.

Nie było im dane zwyciężyć.

Trujillo had spies everywhere.

Trujillo wszędzie miał szpiegów.

Soon, many revolutionaries, including Minerva and María Teresa, were arrested.

Wielu rewolucjonistów, w tym Minerva i María Teresa, zostało aresztowanych.

During this time, Patria found creative ways of transmitting information

Patria znalazła kreatywny sposób na komunikację z uwięzionymi rebeliantami.

to and from imprisoned rebels.

Fearful of losing the support of the U.S. and the Church,

Obawiając się utraty poparcia Stanów Zjednoczonych i Kościoła,

which had recently begun to criticize him,

który zaczął krytykować poczynania dyktatora,

Trujillo released the sisters while leaving their husbands imprisoned.

Trujillo uwolnił siostry, ale pozostawił ich mężów w więzieniu.

But they continued to threaten his regime’s stability— and his ego.

Nadal zagrażały one jego systemowi i poczuciu własnej wartości.

On November 25th,

25 listopada trzy siostry wracały z wizyty u dwóch uwięzionych mężów.

as the three sisters were returning from visiting two of their imprisoned husbands,

Trujillo’s men stopped their car.

Zwolennicy Trujillo zatrzymali ich samochód.

The sisters, along with their driver, Rufino de la Cruz,

Siostry i ich kierowca Rufino de la Cruz zostali brutalnie pobici na śmierć.

were asphyxiated and beaten to death.

The men rolled the Jeep off a hill to frame the murder as a car accident.

Zabójcy zrzucili samochód ze wzgórza, próbując upozorować wypadek.

Patria was 36, Minerva was 33, and María Teresa was 25.

Patria miała 36 lat, Minerva 33, a María Teresa 25.

But Trujillo's plan to silence the Mirabal sisters

Plan uciszenia sióstr Mirabal przyniósł odwrotny skutek.

and stabilize his regime backfired.

Much of the public wasn’t fooled by the flimsy coverup.

Znaczna część opinii publicznej nie dała się nabrać na słabą przykrywkę.

The international community condemned the assassination.

Społeczność międzynarodowa potępiła zabójstwo sióstr.

And the U.S. closed its Dominican embassy

Stany Zjednoczone zamknęły swoją ambasadę na Dominikanie

and secretly invested in the anti-Trujillo movement.

i potajemnie finansowały ruch anty-Trujillo.

Months later, former members of the Dominican military

Kilka miesięcy później byli członkowie dominikańskiego wojska

killed the dictator, bringing his violent, 31-year reign to an end.

zabili dyktatora, kończąc jego brutalne 31-letnie rządy.

Thanks to their family, especially their surviving sister, Dedé,

Dzięki ich rodzinie, a zwłaszcza ocalałej siostrze Dedé

the legacy of the Mirabal sisters would surpass the clutches of Trujillo’s tyranny

dziedzictwo sióstr Mirabal zwyciężyło z tyranią Trujillo.

even long after their deaths.

Today, the Mirabal sisters are national heroes

Dziś siostry Mirabal są bohaterkami narodowymi,

with monuments and honors commemorating their struggle.

upamiętnionymi pomnikami i odznaczeniami.

In 1999, the United Nations declared November 25th,

Organizacja Narodów Zjednoczonych ustanowiła rocznicę ich śmierci,

the anniversary of their deaths,

czyli 25 listopada Międzynarodowym Dniem Eliminacji Przemocy wobec Kobiet.

the International Day for the Elimination of Violence Against Women.

Their courageous fight for justice has inspired generations.

Ich walka o sprawiedliwość wciąż inspiruje wiele pokoleń.