Who were Las Mariposas, and why were they murdered? - Lisa Krause

Translator: Jargalmaa Amarsanaa Reviewer: Munkhbaatar Lkhagvaa

From 1930 to 1961, thousands of people

1930-1961 оны хооронд мянга мянган хүмүүс

were imprisoned, tortured, and murdered

Рафаел Трухиллогийн дарангуйллын дор

under Rafael Trujillo’s dictatorship in the Dominican Republic.

Доминиканы Бүгд Найрамдах Улсад хоригдож, тарчилж алуулсан юм.

Three sisters would go on to lead an underground revolution.

Эгч дүү 3 хувьсгалыг нууцаар удирдаж байсан юм.

But while their courage inspired many, it threatened the man in power,

Хэдийгээр тэдний эр зориг олон хүнд найдвар төрүүлж байсан ч

and their lives would come to a tragic early end.

өндөр эрх мэдэлтэнд заналхийлж байсан учраас хэрцгийгээр хөнөөгдсөн.

Trujillo rose through the military ranks during the United States’ occupation

Трухилло Доминиканы Бүгд Найрамдах Улсад АНУ-ын түрэмгийллийн үед

цэргийн цол хэргэм ахисаар өндөр албан тушаалд хүрсэн.

of the Dominican Republic.

He assumed power in 1930 through a coup and rigged election

Тэр 1930 онд сонгуулийн луйвар болон төрийн эргэлт хийн гарч ирснээр

and created a system that enriched himself and his allies.

өөртөө болон холбоотнууддаа ашигтай тогтолцоог бий болгосон.

Trujillo’s family alone controlled three-fifths

Трухиллогийн гэр бүл л гэхэд улсын ДНБ-ний 3/5-г

of the country’s gross domestic product,

хянаж, давс, мах, сонин мэдээний салбарыг

including monopolies over salt, beef, and newspapers.

бүрэн монополчилсон байв.

He renamed the country's capital after himself

Улсынхаа нийслэлийг өөрийн нэрээр нэрлэж,

and expected his portrait to be displayed in every household.

Айл болгонд өөрийнх хөрөг байх ёстой гэж шаардаж байв.

And he committed atrocities, including the massacre of thousands of Haitians.

Олон мянган Хайтичуудыг хоморголон устгах зэргээр харгислалыг үйлдсэн.

All the while, a secret police force maintained his power

Үүний зэрэгцээ нууц цагдаагийн албаныхан түүний өрсөлдөгчдийг дотоод, гадаадад

by targeting opponents at home and abroad.

мөшгөн устгах замаар түүний эрх мэдлийг хамгаалж байлаа.

The Mirabal sisters grew up in a middle class family in the countryside.

Мирабалын эгч дүүс хөдөө дундаж давхаргын гэр бүлд өссөн.

Their parents sent the four sisters—

Эцэг эх нь эгч дүүс 4 болох

Patria, Dedé, Minerva, and María Teresa—

Патриа, Дэдэ, Минерва, Мариа Тэрэса нарыг

to one of the country’s best boarding schools.

улсын шилдэг сургуульд явуулдаг байв.

There, Minerva met a classmate whose relative was killed on Trujillo's orders.

Тэнд Минерва хамаатан ньТрухиллогийн тушаалаар цаазлуулсан нэгэнтэй уулзсан.

She began seeking out strong voices of opposition

Тэр сөрөг хүчний дуу хоолойг эрэлхийлж,

and discussing issues of oppression and justice with her sisters.

дарангуйлал болон шударга ёсны талаар эгч дүүстэйгээ ярилцдаг байв.

While Dedé stayed out of politics,

Дэдэ нь улс төр сонирхдоггүй байсан тул

Minerva, Patria, and María Teresa became invested in changing their country.

Минерва, Патриа, Мариа Тэрэса нар улсаа өөрчлөхөөр сэтгэл шулуудав.

However, the Mirabal family’s safe standing soon collapsed.

Гэвч Мирабалын гэр бүлийн амгалан байдал удалгүй нуран унажээ.

In 1949, they were invited to one of Trujillo’s parties,

1949 онд тэд Трухиллогийн олон үдэшлэгийн нэгт уригджээ.

which served as his personal hunting grounds for young women.

Энэ нь түүний залуу охидыг урхиддаг арга байв.

Declining the invitation was not an option.

Үдэшлэгт заавал явах ёстой.

Despite Minerva’s attempts to avoid him at the reception,

Үдэшлэгт Минервагийн нүдэнд нь өртөхгүй байх оролдлого бүтэлгүйтэж

she eventually danced with Trujillo but rejected his advances.

аргагүйн эрхэнд Трухиллотой бүжиглэсэн ч түүний анхаарал халамжаас татгалзсан юм.

The Mirabal family left the party early,

Мирабалынхан үдэшлэгээс эрт явсан нь

which was seldom done and considered disrespectful to the dictator.

ховор тохиолдол бөгөөд энэ нь удирдагчийг үл хүндэлсэн явдал гэж үзэхээр байв.

Their father, Enrique, was imprisoned and family property was confiscated.

Аав Энрикэг нь шоронд хорьж, гэр бүлийн өмч хөрөнгийг хураан авчээ.

Minerva graduated with highest honors

Минерва онц дүнтэй сургуулиа төгсөж,

as one of the first women in the country to receive a law degree.

улсынхаа хамгийн анхны хуулийн зэрэг авсан эмэгтэй болов.

But she was denied state authorization to practice—

Гэвч түүнд мэргэжлээрээ ажиллах эрхийг улсаас өгөхөөс татгалзжээ.

a process Trujillo oversaw.

Учир нь энэ Трухиллогийн мэдэлд байв.

While studying, Minerva met Manolo Tavárez Justo.

Сурч байхдаа Минерва Маноло Таварез Хустотой танилцсан.

He shared her political convictions and the two married in 1955.

Тэдний улс төрийн үзэл санаа ижил байсан ба 1955 онд тэд хуримаа хийжээ.

They watched as armed revolutions launched throughout Latin America.

Тэд Латин Америк даяар гарч байсан зэвсэгт бослогуудын гэрч болж байв.

After Trujillo crushed an attempt to overthrow him in 1959,

Трухиллог буулгах 1959 оны оролдлого бүтэлгүйтсэнээр

they began to prepare a revolution of their own.

тэд өөрсдөө хувьсгал хийхээр бэлдэж эхлэв.

The Mirabal sisters and their husbands formed the June 14th movement

Мирабалын эгч дүүс нөхрүүдийн хамт 6 сарын 14-ны хөдөлгөөнийг

along with many others from the middle class.

дундаж давхаргынхны хамтаар үүсгэсэн.

Codenamed Las Mariposas, or the Butterflies,

Лас Марипосас буюу Эрвээхэйнүүд гэх нууц нэрийн дор

the three sisters organized and attended clandestine meetings

эгч дүү 3 нууц уулзалтуудыг зохион байгуулж, оролцож,

and distributed pamphlets detailing Trujillo’s violations.

Трухиллогийн хүчирхийллийн талаар ухуулах хуудас тарааж байв.

In January of 1960,

1960 оны 1-р сард

they called representatives together from all over the country

улсын өнцөг булан бүрээс төлөөлөгчдийг цуглуулж

to establish the movement’s structure and prepare an uprising.

хөдөлгөөний суурийг болгох, бослогод бэлтгэх ажлыг эхлүүлсэн юм.

But it was not to be.

Гэвч тэдний хүссэнээр болсонгүй.

Trujillo had spies everywhere.

Трухиллогийн тагнуулууд хаа саагүй байв.

Soon, many revolutionaries, including Minerva and María Teresa, were arrested.

Удалгүй Минерва, Мариа Тереса тэргүүтэй олон хувьсгалчид баривчлагдсан.

During this time, Patria found creative ways of transmitting information

Энэ үеэр, Патриа хоригдсон босогч нарт мэдээлэл хүргэх

to and from imprisoned rebels.

сонин содон арга бодож олж байв.

Fearful of losing the support of the U.S. and the Church,

Трухиллог шүүмжилж эхэлсэн Америкийн Нэгдсэн Улс болон

which had recently begun to criticize him,

сүмүүдийн дэмжлэгийг алдахаас айсан тэрээр

Trujillo released the sisters while leaving their husbands imprisoned.

Трухилло эгч дүүсийг суллаж, нөхрүүдийг нь шоронд үлдээсэн.

But they continued to threaten his regime’s stability— and his ego.

Гэвч тэд түүний дэглэмд, мөн эгонд нь заналхийлсээр байлаа.

On November 25th,

11-р сарын 25нд,

as the three sisters were returning from visiting two of their imprisoned husbands,

эгч дүү 3 хоригдож байсан 2 нөхрөө эргээд буцаж байх замд

Trujillo’s men stopped their car.

Трухиллогийн хүмүүс машиныг нь зогсоов.

The sisters, along with their driver, Rufino de la Cruz,

Эгч дүү 3, жолооч Руфино де ла Крузийн хамтаар

were asphyxiated and beaten to death.

хоолойгоо боолгуулж, зодуулж үхсэн юм.

The men rolled the Jeep off a hill to frame the murder as a car accident.

Тэд машиныг уруу газар унагааж осол болсон мэт далдлав.

Patria was 36, Minerva was 33, and María Teresa was 25.

Патриа 36, Минерва 33, Мариа Тереса 25 настай байв.

But Trujillo's plan to silence the Mirabal sisters

Гэвч Трухиллогийн эгч дүүсийг дарж авч, дэглэмээ авч үлдэх гэсэн

and stabilize his regime backfired.

оролдлого нь бүтэлгүйтсэн юм.

Much of the public wasn’t fooled by the flimsy coverup.

Олон нийт түүний ядмагхан нуун далдлалтад хууртсангүй.

The international community condemned the assassination.

Бусад улсууд ч энэхүү аллагыг буруутгав.

And the U.S. closed its Dominican embassy

АНУ өөрийн улс дахь Доминиканы элчин сайдын яамыг хааж

and secretly invested in the anti-Trujillo movement.

Трухиллогийн эсрэг хөдөлгөөнийг нууцаар санхүүжүүлэв.

Months later, former members of the Dominican military

Олон сарын дараа Доминиканы цэргийн хүчний хуучин гишүүд

killed the dictator, bringing his violent, 31-year reign to an end.

дарангуйлагчийг хөнөөж, түүний 31 жилийн харгис ноёрхлыг дуусгасан юм.

Thanks to their family, especially their surviving sister, Dedé,

Үлдсэн гэр бүлийн гишүүд, амь гарсан Дэдэгийн ачаар

the legacy of the Mirabal sisters would surpass the clutches of Trujillo’s tyranny

Мирабалын эгч дүүсийн алдар цуу Трухиллогийн дарангуйллаас ч удаан

even long after their deaths.

олон жил дуурсагдсаар байна.

Today, the Mirabal sisters are national heroes

Өнөө цагт Мирабалын эгч дүүс үндэсний баатрууд болсон ба

with monuments and honors commemorating their struggle.

тэдний тэмцлийг дурсан хүндэтгэж хөшөө босгосон байна.

In 1999, the United Nations declared November 25th,

1999 онд Нэгдсэн Үндэсний Байгууллага тэдний нас барсан ойн өдөр болох

the anniversary of their deaths,

11 сарын 25-ны өдрийг

the International Day for the Elimination of Violence Against Women.

Эмэгтэйчүүдийн Эсрэг Хүчирхийллийг Таслан зогсоох Олон Улсын өдөр болгон зарлав.

Their courageous fight for justice has inspired generations.

Тэдний шударга үнэний төлөөх эрэмгий тэмцэл олон хүнд урам зориг өгсөн билээ.