How to make your writing funnier - Cheri Steinkellner

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

Did you ever notice how many jokes start with, "Did you ever notice?"

"သင် သတိပြုမိပါသလား"နဲ့ စတဲ့ ပြက်လုံးတွေ ဘယ်နှခုလောက်ရှိတာသင် သတိပြုမိပါသလား။

And what's the deal with, "What's the deal?"

ပြီးတော့ "ဘာဖြစ်တာလဲ" ဆိုတာက ဘာဖြစ်တာလဲ။

There's a lot of funny to be found

သင် နေ့စဉ် သာမန် သတိမပြုမိတဲ့

by simply noticing the ordinary, everyday things

နေ့စဉ် အရာတွေကို သတိပြုမိခြင်းကကို

you don't ordinarily notice everyday.

အတော်ကြီး ပျော်ရွှင်ဖွယ်ကောင်းတာ တွေ့ရှိရပါတယ်။

So if you'd like to add a little humor

ဒီတော့ သင်ရေးနေတဲ့ ဇာတ်လမ်း (သို့)

to that story, or speech, or screenplay you're writing,

မိန့််ခွန်း (သို့)ရုပ်ရှင်ဇာတ်ညွှန်းမှာ ဟာသလေးတစ်ခု ထည့်ချင်ရင်

here are a few tips and tricks for finding the funny.

ရယ်မောပျော်ရွှင်မှု တွေ့ရှိဖို့ ဟောဒီမှာ အကြံဉာဏ်တွေနဲ့ ပရိယာယ်တွေပါ။

All great storytelling, including comedy writing,

ဟာသ ရေးသားခြင်း အပါအဝင် ခမ်းနားတဲ့ ပုံပြောခြင်းတစ်ခုဟာ

consists of a handful of basic ingredients:

လက်တစ်ဆုပ်စာအခြေခံကျတဲ့ အကြောင်းတွေနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားပါတယ်။

who,

ဘယ်သူ၊

what,

when,

ဘာလဲ၊

ဘယ်အချိန်၊

where,

ဘယ်နေရာ၊

why,

ဘာကြောင့်နဲ့

and how.

ဘယ်လိုဆိုတာပါ။

Writers have been asking these questions since at least the 1st century BC,

စာရေးသူတွေဟာ အနည်းဆုံး လွန်ခဲ့တဲ့ ဘီစီ တစ်ရာစု ကတည်းက ဒီမေးခွန်းတွေ မေးနေပေမဲ့

yet none can be answered with a simple yes or no.

တစ်ခုမျှ ဟုတ်တယ်၊ မဟုတ်ဘူးဆိုတာနဲ့ ဖြေလို့မရနိုင်ဘူး။

They demand details,

အသေးစိတ်တွေ လိုအပ်ပြီး

and the more specific the details, the funnier the story.

အသေးစိတ်တွေက ပိုတိကျလေ၊ ပိုရယ်စရာ ကောင်းလေပါ။

Let's start with the who, the comedic character.

ဘယ်သူဆိုတဲ့ ရယ်စရာဇာတ်ကောင်နဲ့ စလိုက်ရအောင်။

Think about the books, TV shows, and movies that make you laugh.

သင့်ကို ရယ်မောစေတဲ့ စာအုပ်တွေ၊ တီဗီပြပွဲတွေနဲ့ ရုပ်ရှင်တွေကို တွေးပါ။

They're usually filled with funny types, or archetypes.

သူတို့ဟာ ရယ်စရာ အမျိုးအစား (သို့) ပုံပန်းတွေနဲ့ အမြဲလို ပြည့်နေတယ်။

The know-it-all,

အကုန်သိတဲ့လူ၊

the loveable loser,

ချစ်စရာ အရှုံးသမား၊

the bad boss,

ဆိုးဝါးတဲ့ သူဌေး၊

the neurotic,

ငကြောင်၊

the airhead.

ရူးမိုက်တဲ့လူတွေပါ။

Incidentally, these are all stock characters found in Commedia Dell'Arte,

တိုက်ဆိုင်တာက ဒါတွေဟာ Commedia Dell'Arte မှာ တွေ့ရတဲ့ လက်သုံး ဇာတ်ကောင်တွေပါ။

or the artists comedy of late Renaissance Italy,

(သို့)ပြန်လည်ဆန်းသစ်ရေးခေတ် နှောင်းပိုင်း အီတလီရဲ့ ဟာသ အနုပညာရှင်တွေဖြစ်ပြီး

and they have yet to get old.

အိုဟောင်း မသွားသေးပါဘူး။

The Commedia rule for creating comic characters is find the flaw,

ဟာသ ဇာတ်ကောင်တွေ ဖန်တီးခြင်းအတွက် Commedia စည်းမျဉ်းက အပြစ်ကို ရှာပြီး

then play it up.

ဒါကို ပုံကြီးချဲ့လိုက်တာပါ။

Or you can try playing with opposites.

(သို့) ဆန့်ကျင်ဘက်တွေတဲ့ စမ်းကစားနိုင်တာပါ။

When the smartest guy in the room does the stupidest thing,

အခန်းထဲက အတော်ဆုံး အကောင်က အမိုက်မဲဆုံး အရာကိုလုပ်တဲ့အခါ

or the doofus outwits the brainiac,

(သို့) ငတုံးကောင်က အင်မတန်တော်တဲ့ကောင်ကို

we tend to laugh because we didn't see that coming.

တစ်ပတ်ရိုက်တဲ့အခါ ရယ်မောတတ်ကြတာက ဒါဖြစ်လာမယ်ဆို မမြင်ကြလို့ပါ။

Ancient Greek funnyman Aristotle is said to have said,

ရှေးဟောင်း ဂရိ လူပျော်ကြီး Aristotle ပြောခဲ့တယ်လို့ ဆိုကြတာက

"The secret to humor is surprise."

"ဟာသရဲ့ လျှို့ဝှက်ချက်က အံ့သြမှုပါ။"

This surprise, or incongruity theory of humor,

ဟာသရဲ့ ဒီအံ့သြမှု(သို့) မလိုက်ဖက်မှု သီအိုရီက ဆိုတာက

says we laugh at things that seem out of place

တလွဲဖြစ်နေပုံရတဲ့(သို့)မျှော်လင့်တာတွေနဲ့

or run up against our expectations,

အခက်ကြုံရတာတွေကို ကျွန်တော်တို့ ရယ်မောကြတယ်။

like a frog dating a pig,

ဥပမာ ဝက်နဲ့ ချိန်းတွေ့တဲ့ ဖားတစ်ကောင်၊

or a lizard selling insurance,

(သို့) အာမခံရောင်းနေတဲ့ အိမ်မြှောင်၊

a baby disco dancing,

(သို့) ဒစ္စကို ကနေတဲ့ ကလေးငယ်၊

a nun disco dancing,

(သို့) ဒစ္စကို ကနေတဲ့ သီလရှင်၊

a cat disco dancing.

(သို့)ဒစ္စကိုကနေတဲ့ ကြောင်ပေါ့။

Actually, a baby, a nun, or a cat doing pretty much anything,

တကယ်ကတော့ ကလေးငယ်၊ သီလရှင်(သို့) ကြောင်တစ်ကောင်ဟာ ဘာမှ သိပ်မပတ်သက်တာပါ၊

especially involving disco.

အထူးသဖြင့် ဒစ္စကိုမှာ ဝင်ပါတာမျိုးပေါ့။

One fun way to find incongruities is by drawing connections.

မလိုက်ဖက်မှုတွေရှာဖို့ ပျော်စရာနည်းတစ်ခုက ဆက်စပ်မှုတွေကို ဆွဲယူခြင်းပါ။

Actually drawing them with a mind map.

တကယ်က ဒါတွေကို စိတ်မြေပုံတစ်ခုနဲ့ ဆွဲယူခြင်းပါ။

Start small.

သေးသေးလေးကို စပါ။

Pick a word,

စကားလုံးတစ်လုံး ကောက်

I choose pickle.

ချဉ်ဖတ် ကို ရွေးလိုက်တယ်။

Jot it down, then quick as you can, try making connections.

ဒီနောက် အမြန်ရေးမှတ်ကာ ဆက်စပ်မှုတွေ စမ်းပြီး ဖန်တီးတယ်။

What do pickles make me think of?

ချဉ်ဖတ်က ဘာကို တွေးမိစေလဲ။

Who eats pickles?

ဘယ်သူ ချဉ်ဖတ်စားလဲ။

What treasured pickle memories do I have from childhood?

ကလေးဘဝကနေ အမြတ်တနိုးဖြစ်နေတဲ့ ချဉ်ဖတ်နဲ့ အမှတ်တရတွေက ဘာတွေလဲ။

Another great way to generate comedic material

ဟာသ ကုန်ကြမ်းထုတ်လုပ်ဖို့ နောက် နည်းလမ်းကောင်းတစ်ခုက

is to shift from observation to imagination.

လေ့လာချက်ကနေ စိတ်ကူးဆီ ပြောင်းဖို့ပါ။

Try going from "what is" to "what if?"

"ဘာလဲ"ဆိုတာကနေ "ဆိုရင်ရော"ကို စမ်းသွားကြည့်ပါ။

Like, what if instead of a horse, for example,

ဥပမာ၊ မြင်းတစ်ကောင်အစား

you just had a pair of coconuts?

အုန်းသီးတစ်စုံပဲ ရှိတယ်ဆိုရင်ရော။

Okay, let's think of some other memorable moments in history,

ကောင်းပြီ။ သမိုင်း၊ စာပေ (သို့) ရုပ်ရှင်ထဲကအခြား အမှတ်ရစရာ

literature,

ကာလတွေကို

or film.

တွေးကြည့်ရအောင်။

Now, what if they featured coconuts?

ကဲ ဒါတွေမှာ အုန်းသီးတွေကို အသားပေးရင်ရော။

Get wild, let it go.

လုပ်သာ လုပ်ချလိုက်စမ်းပါ၊

Even if an idea seems overdone,

စိတ်ကူးတစ်ခုက ပိုလွန်းတယ်

or too obvious,

(သို့) သိသာလွန်းတယ်

or just plain dumb,

ရိုးရိုးတုံးတုံး ဆိုတာတောင်

try jotting it down, anyway.

ဒါကို ရေးသားရေးချလိုက်ပါ။

What's obvious to you may not be to the next person.

သင့်အတွက် သိသာတာက နောက်လူအတွက် ဟုတ်ချင်မှဟုတ်မှာပါ။

And the opposite of the dumbest idea might just turn out to be the smartest.

အတုံးဆုံး စိတ်ကူးတစ်ခုရဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက် အတော်ဆုံး ဖြစ်သွားနိုင်တယ်။

What about all that dumb stuff that happens in real life?

လက်တွေ့ဘဝမှာ ဖြစ်ပျက်တဲ့ ခပ်တုံးတုံး အရာအားလုံး ဆိုရင်ရော။

Have you ever noticed how much comedy revolves around things

ဟာသက ကျွန်ုပ်တို့ကို စိတ်တို၊စိတ်ပျက် အရှက်ရစေတာတွေ အနားမှာ

that irritate, frustrate, and humiliate us?

ဘယ်လောက် ဗဟိုပြုနေတာ သတိထားမိဖူးလား။

Will Rodgers said, "Everything's funny as long as it happens to somebody else."

Will Rodgers ပြောတာက"အခြားသူတစ်ယောက်ကို တိုက်ဆိုင်နေ့သရွေ့ အရာတိုင်း ပျော်စရာပါ။"

So if you're having a crummy morning,

ဒီတော့ စုတ်ပြတ်နေတဲ့ မနက်ခင်းတစ်ခုရှိရင်

imagine it happening to a character you're writing about,

ရေးနေတဲ့ ဇာတ်ကောင်မှာ ဖြစ်ပျက်နေတယ် လို့ စိတ်ကူးကြည့်ပါ။

and by afternoon, you may at least get a funny story out of it.

နေ့လယ်ခင်းမှာ သင်ဟာ အနည်းဆုံးတော့ ဒါကနေ ပျော်စရာ ဇာတ်လမ်းတစ်ပုဒ် ရလောက်တယ်။

Once you've got your characters and story,

ဇာတ်ကောင်တွေနဲ့ ဇာတ်လမ်း ရပြီဆိုတာနဲ့

here are a few quick and easy comedy writing tricks to make them zing.

ဒါတွေကို စွဲခိုက်စေဖို့ ဟောဒီမှာ သွက်လက်၊ လွယ်ကူတဲ့ ဟာသရေးသားခြင်း ပရိယာယ်တွေပါ။

The rule of three,

သုံးရဲ့ စည်းမျဉ်း

or zig zig zag.

(သို့) အလိမ် အကောက်ပါ။

Try setting up an expected pattern, zig zig,

မျှော်လင့်ထားတဲ့ ပုံစံတစ်ခု တည်ဆောက်ဖို့ ကြိုးစားပါ။

then flip it, zag.

အလိမ် အကောက်၊ နောက် ဒါကိုလှန်ပါ၊ အကောက်။

A rabbi, a priest, and a coconut walk into a bar.

ဂျူးဓမ္မဆရာတစ်ဦး ဘုန်းကြီးတစ်ပါးနဲ့ အုန်းသီးတစ်လုံး ဘားတစ်ခုထဲ ဝင်လာတယ်။

The punchline rule says put your punch at the end of the line.

ဟာသမြောက်တဲ့ စကားရပ် စည်းမျဉ်းက ဟာသကို စာကြောင်းရဲ့ အဆုံးမှာ ထည့်ပါ။

A rabbi, a priest, and a coconut walk into a disco.

ဂျူးဓမ္မဆရာတစ်ဦး ဘုန်းကြီးတစ်ပါးနဲ့ အုန်းသီးတစ်လုံး ဒစ္စကိုတစ်ခုထဲ ဝင်လာတယ်။

That brings up the rule of K.

ဒါက K စည်းမျဉ်ကို တင်ပြတာပါ။

For some reason, words with a k-sound catch our ears

အကြောင်းတချို့အတွက် က-သံတစ်ခုနဲ့ စကားလုံးတွေဟာ နားစွဲစေပြီး

and are considered comical.

ရယ်စရာကောင်းတယ်လို့ ယူဆကြတယ်။

Coconut,

ကိုကိုးနတ်၊

disco,

ဒစ္စကို၊

pickles,

ပစ်ကယ်စ်၊

crickets?

ခရစ်ကက်စ်လား။

Okay, so we don't always get the laugh.

ကောင်းပါပြီ၊ ဒီတော့ ကျွန်ုပ်တို့ဟာ အမြဲတမ်း မရယ်ရပါဘူး။

Humor is subjective.

ဟာသဟာ ဓမ္မဓိဋ္ဌာန်မကျဘူး။

Comedy is trial and error.

ဟာသက စမ်းကြည့်ပြုပြင်နည်းပါ။

Writing is rewriting.

ရေးသားခြင်းက ပြန်ရေးခြင်းပါ။

Just keep trying.

ဆက်ပြီး ကြိုးစားပါ။

Find the flaws,

အပြစ်တွေကို ရှာပါ။

discover the details,

အသေးစိတ်တွေကို ရှာဖွေပါ။

insert incongruities,

မအပ်စပ်မှုတွေ ထည့်သွင်းပါ။

incorporate k-words,

က- စကားလုံးတွေ ပေါင်းစပ်ပါ

and remember the most important rule of writing funny:

ရယ်စရာ ရေးသားခြင်းရဲ့ အရေးကြီးဆုံး စည်းမျဉ်းကို သတိရပါ။

have fun.

ပျော်ပါစေ။

As Charles Dickins said,

Charles Dickens ပြောခဲ့သလို

"There is nothing in the world so irresistibly contagious

"ရယ်မောခြင်းနဲ့ ဟာသ ကောင်းလို မထိန်းနိုင်မသိမ်းနိုင် ကူးစက်နိုင်တာ

as laughter and good humor."

လောကမှာ မရှိဘူး"တဲ့။

And disco.

ပြီးတော့ ဒစ္စကိုပါ။