How optical illusions trick your brain - Nathan S. Jacobs

အလင်းရဲ့ လှည့်စားမှုက ကျွန်တော်တို့ ဦးနှောက်ကို လှည့်စားပုံ - Nathan S. Jacobs

Translator: Myo Aung Reviewer: sann tint

Check this out:

ဒါကို စမ်းကြည့်ပါ:

Here's a grid, nothing special, just a basic grid, very grid-y.

ဒီမှာ ဂရစ်ကွက်ရှိပါတယ်၊ သာမန် ဂရစ်၊ ဂရစ်-y ပါ။

But look closer, into this white spot at the center

ဒါပေမဲ့ အနီးကပ်ကြည့်ပါဦး။ ဗဟိုမှာရှိနေတဲ့ အဖြူကွက်ထဲကိုပါ၊

where the two central vertical and horizontal lines intersect.

ထောင်လိုက် လိုင်း နဲ့ ဘေးတိုက် လိုင်းတွေ ဆုံပြီးဖြတ်ကြတဲ့ နေရာကို ပြောနေတာ။

Look very closely. Notice anything funny about this spot?

သေသေချာချာကြည့်ပါ။ဒီအစက်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ထူးခြားချက် တစ်ခုခုကို သတိထားမိလား။

Yeah, nothing.

ဟုတ်ကဲ့၊ ဘာမှမရှိပါ။

But keep looking. Get weird and stare at it.

ဒါပေမဲ့ ဆက်ကြည့်နေပါ။ စူးစိုက်ကြည့်နေစဉ် စိတ်ပျက်လာမှာပါ။

Now, keeping your gaze fixed on this white spot,

အခုတော့၊ ဒီအဖြူစက်ကို ခင်ဗျားအာရုံစိုက် ငေးကြည့်နေတုန်း

check what's happening in your peripheral vision.

ခင်ဗျားမြင်ကွင်းရဲ့ အစွန်းအဖျားမှာ ဖြစ်ပျက်နေတာကို စစ်ကြည့်ပါ။

The other spots, are they still white? Or do they show weird flashes of grey?

တခြားအကွက်တွေကရော ဖြူနေတုန်းပဲလား။ ဒါမှမဟုတ် စိတ်ပျက်စရာ မီးခိုးရောင်များလား။

Now look at this pan for baking muffins.

အခုတော့ ပေါင်မု့န်ဝိုင်း ဖုတ်ဖို့ ဒယ်အိုးကို ကြည့်ပါ။

Oh, sorry, one of the cups is inverted. It pops up instead of dipping down.

ဆော်ရီးပဲ၊ ခွက်တစ်ခွက်ဟာ အောက်ဘက်ကို ချိုင့်နေမယ့်အစား ဖောင်းကြွနေတယ်။

Wait, no spin the pan. The other five are domed now?

ခဏလေး၊ ဒယ်အိုးကို လှည့်လိုက်ပါ။ ကျန်တဲ့ ငါးခုတို့ဟာ အခုတော့ ခုံးနေတယ် မဟုတ်လား။

Whichever it is, this pan's defective.

ဘယ်လိုပဲဖြစ်ြဖစ်၊ ဒီဒယ်အိုးထဲ တစ်ခုခု လွဲမှားနေပြီ။

Here's a photo of Abraham Lincoln, and here's one upside down.

ဒီမှာ Abraham Lincoln ရဲ့ပုံပါ၊ နောက်တစ်ခုက ဇောက်ထိုးမိုးမျှော်ပုံပါ။

Nothing weird going on here.

အဲဒီထဲမှာ အထူးအဆန်း ဘာမှမရှိသလိုပါပဲ။

Wait, turn that upside down one right side up. What have they done to Abe?

ခဏလေး၊ ဇောက်ထိုးပုံကို လှည့်လိုက်စမ်းပါ။ အဲဒီပုံတွေက Abe နဲ့ သက်ဆိုင်မှုရှိနေသလား။

Those are just three optical illusions, images that seem to trick us.

ဒီသုံးခုက အလင်းရဲ့ လှည့်စားမှု သုံးခုပါ၊ ကျွန်တော်တို့ကို လှည့်စားနေသလို ခံစားရပါတယ်။

How do they work?

အဲဒါ ဘယ်လိုကြောင့်များလဲ။

Are magical things happening in the images themselves?

မယုံကြည်နိုင်ဖွယ်ရာ အရာတွေဟာ ပုံတွေ ကိုယ်နှိုက်ထဲမှာ ဖြစ်ပျက်နေတာလား။

While we could certainly be sneaking flashes of grey

ကျွန်တော်တို့က မီးခိုးရောင် လျှပ်တပြက် အကွက်တွေကို

into the peripheral white spots of our animated grid,

ဒါမှမဟုတ် ဂရစ်ကွက် အစွန်းနေရာများက အဖြူကွက်တွေကို ထည့်ပေးနိုင်ခဲ့တာ မှန်ပေမဲ့၊

first off, we promise we aren't.

ကျွန်တော်တို့ မလုပ်ကြတာကို ရှေးဦးစာ ကတိပြုပါရစေ။

You'll see the same effect with a grid printed on a plain old piece of paper.

ခင်ဗျားတို့ဟာ ဂရစ်ကွက်ကို ရိုးရိုးစာရွက်ပေါ်မှာ ရေးဆွဲလိုက်ရင်လည်း အလားတူမြင်ရမှာပါ။

In reality, this grid really is just a grid. But not to your brain's visual system.

တကယ့်ကိုပဲ ဒီဂရစ်ဟာ ဂရစ်သက်သက်ပါ။ ဒါပေမဲ့ ဦးနှောက်ရဲ့ အမြင်စနစ်အတွက်တော့ မဟုတ်ပါ။

Here's how it interprets the light information you call this grid.

ဦးနှောက်ကနေပြီး ဂရစ်လိုခေါ်တာကို အဓိပ္ပါယ်ကောက်ယူပုံက ဒီလိုရှိပါတယ်။

The white intersections are surrounded by relatively more white on all four sides

အဖြူဆုံချက် နေရာတွေရဲ့ ဝန်းကျင်၊ လေးဘက်စလုံးမှာ ပိုပြီးဖြူတဲ့ အရာတွေ ဝိုင်းလျက် ရှိနေတယ်။

than any white point along a line segment.

လိုင်းတစ်လိုင်းထဲက ဘယ်အဖြူနေရာနဲ့မဆို စာရင်ပေါ့လေ။

Your retinal ganglion cells notice that there is more white around the intersections

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ မြင်လွှာဆဲလ်တွေက ဆုံချက်တစ်ဝိုက်မှာ ပိုဖြူတာကို သတိထားမယ်၊

because they are organized to increase contrast with lateral inhibition.

၎င်းတို့ဟာ ဘေးတိုက်အနားများနဲ့ အဖြူအမည်းခြားနားချက်ကို ပိုများလာစေပါတယ်၊

Better contrast means it's easier to see the edge of something.

အဖြူအမည်းခြားနားချက် ပိုကောင်းခြင်းက တစ်ခုခုရဲ့ အစွန်းနေရာကို မြင်လွယ်စေပါတယ်။

And things are what your eyes and brain have evolved to see.

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ မျက်လုံးများ နဲ့ ဦးနှောက်တို့ဟာ အရာတွေကို မြင်တတ်အောင် ဖွံ့ဖြိုးလာခဲ့ကြတာပါ။

Your retinal ganglion cells don't respond as much at the crossings

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ မြင်လွှာဆဲလ်တွေဟာ ဆုံချက်နေရာမှာ သိပ်မတုံ့ပြန်တတ်ပါ၊

because there is more lateral inhibition for more white spots nearby

အနီးအနားမှာ ပိုပြီးဖြူတဲ့ ဘေးတိုက်အရာတွေ ရှိနေကြလို့ပါ၊

compared to the lines, which are surrounded by black.

အနက်ရောင် ဝိုင်းနေတဲ့ လိုင်းတွေနဲ့ စာကြည့်ရင်ပေါ့လေ။

This isn't just a defect in your eyes;

အဲဒါဟာ ကျွန်တော်တို့ မျက်လုံးရဲ့ ချွတ်ယွင်းချက် မဟုတ်ပါ၊

if you can see, then optical illusions can trick you with your glasses on

အဲဒီလို အလင်းဆိုင်ရာ လှည်စားမှုတွေကို မျက်မှတ်တပ်ထားလည်း မြင်နိုင်ပါတယ်၊

or with this paper or computer screen right up in your face.

ဒီစက္ကူပေါ်မှာ ဒါမှမဟုတ် ကွန်ပျူတာ စခရင်ပေါ်မှာဖြစ်ဖြစ် မြင်နိုင်ပါတယ်။

What optical illusions show us

အဲဒီ အလင်းဆိုင်ရာ လှည့်စားမှုတွေဟာ

is the way your photo receptors and brain assemble visual information

ကျွန်တော်တို့ ဦးနှောက်ထဲက အလင်းခံ ကိရိယာများ နဲ့ မြင်ရတာတွေကို၊

into the three-dimensional world you see around you,

ကျွန်တော်တို့ မြင်ရတဲ့ ရုပ်လုံးကြွ ကမ္ဘာကြီး စည်းပေးပုံကို ပြပေးနိုင်ပါတယ်၊

where edges should get extra attention

အစွန်းနေရာတွေကို ပိုပြီး ဂရုစိုက်ပေးခြင်းဖြင့်

because things with edges can help you or kill you.

ကျွန်တော်တို့ကို သတ်နိုင်တဲ့ အရာ ဒါမှမဟုတ် ကူညီပေးနိုင်တဲ့ အရာတွေကို ပြသပေးဖို့ အတွက်ပါ။

Look at that muffin pan again. You know what causes confusion here?

ခုနက ပေါင်မုန့်ဝိုင်း ဖုတ်တဲ့ဒယ်ကို ပြန်ကြည့်ကြည့်ပါ။ အဲဒီမှာ ဇဝေဇဝါ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ အချက်ကို သိသလား?

Your brain's visual cortex operates on assumptions about the lighting of this image.

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဦးနှောက်ရဲ့ အမြင်ဆိုင်ရာ အပြင်လွှာဟာ ဒီပုံရဲ့ အလင်းဆိုင်ရာ ခံယူချက်ကို အခြေခံအလုပ်လုပ်ပါတယ်။

It expects light to come from a single source, shining down from above.

အလင်းဟာ နေရာတစ်ခုထံမှ လာရမယ်၊ ထိပ်မှနေပြီး အောက်ဘက်ကို လင်းနေရမယ်လို့ ယူဆပါတယ်။

And so these shading patterns could only have been caused by light shining down

အဲဒါကြောင့်မို့လို့ အဲဒီလို အရိပ်ထိုးနေတဲ့ ပုံစံဟာ အောက်ဘက်ကို လင်းစေတဲ့ အလင်းကြောင့်သာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်၊

on the sloping sides of a dome, or the bottom of a hole.

အခုံးတစ်ခုခုရဲ့ လျှောဆင်းနေတဲ့ အနားမှာ၊ ဒါမှမဟုတ် အပေါက်တစ်ခုရဲ့ အောက်ခြေ ဖြစ်နိုင်တယ်။

If we carefully recreate these clues by drawing shading patterns,

ကျွန်တော်တို့က အဲဒီလိုသဲလွန်စတွေကို ယူပြီး အရိပ်ထိုးပုံကို ရေးဆွဲမယ်ဆိုရင်၊

even on a flat piece of paper,

ပျားချပ်နေတဲ့ စက္ကူပေါ်မှာပဲဖြစ်ဖြစ် ရေးဆွဲရင်၊

our brain reflexively creates the 3D concave or convex shape.

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဦးနှောက်ဟာ ခွက်နေတဲ့ ဒါမှမဟုတ် ခုံးနေတဲ့ 3D ပုံကို ဖေါ်ပေးသွားမှာပါ။

Now for that creepy Lincoln upside down face.

အခုတော့ ထိတ်လန့်ဖွယ်ရာ Lincoln ရဲ့ ဇောက်ထိုးမျက်နှာကို ရှင်းပြရပါမယ်။

Faces trigger activity in areas of the brain

မျက်နှာတွေဟာ ဦးနှောက်ထဲက မျက်နှာတွေကို သိမှတ်နိုင်ဖို့အတွက်

that have specifically evolved to help us recognize faces.

အထူးနေရာကို စပြီး အလုပ်လုပ်ရန် ဆွပေးပါတယ်။

Like the fusiform face area and others in the occipital and temporal lobes.

ဝေခွဲရန် ခက်တဲ့ မျက်နှာနေရာများ နဲ့ လုံးဝန်းနေတဲ့ ဦးခေါင်းနောက်ပိုင်း နဲ့ တခြားနေရာတွေပေါ့လေ။

It makes sense, too, we're very social animals

ပြီးတော့ ကျွန်တော်တို့ဟာ လူမှုရေးကို သိပ်အလေးထားကြတဲ့ သတ္တဝါဖြစ်ကာ

with highly complex ways of interacting with each other.

တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး ဆက်ဆံရေးအတွက် သိပ်ကိုရှုပ်ထွေးတဲ့ နည်းလမ်းများ ရှိခြင်းကလည်း အရေးပါပါတယ်။

When we see faces, we have to recognize they are faces

ကျွန်တော်တို့က မျက်နှာတွေကို မြင်ရတာနဲ့ ၎င်းတို့ဟာ မျက်နှာတွေဖြစ်မှန်းကို သိမှတ်ရန်၊

and figure out what they're expressing very quickly.

ပြီးတော့ ၎င်းတို့ ပြနေကြတာက ဘာများလဲဆိုတ​ာ လျင်မြန်စွာ နားလည်ရန် လိုပါတယ်။

And what we focus on most are the eyes and mouth.

ဒီနေရာမှာ ကျွန်တော်တို့ အာရုံအစိုက်ဆုံးက မျက်လုံးများ နဲ့ ပါးစပ်ပါပဲ။

That's how we figure out if someone is mad at us or wants to be our friend.

အဲဒီလိုနည်းဖြင့် တစ်ယောက်ယောက်က အရူးအမူး ခင်မင်ချင်တယ်၊ ဒါမှမဟုတ် မိတ်ဖွဲ့ချင်တာ သိပါတယ်၊

In the upside down Lincoln face,

Lincoln ရဲ့မျက်နှာ ဇောက်ထိုး မိုးမျှော်တုန်းက ကျတော့၊

the eyes and mouth were actually right side up,

မျက်လုံးများ နဲ့ ပါးစပ်တွေဟာ လက်တွေ့မှာ မှန်ကန်တဲ့ပုံစံ ​ဖြစ်ခဲ့ကြလို့၊

so you didn't notice anything was off.

တစ်ခုခု မဟုတ်တာကို ကျွန်တော်တို့ သတိမထားမိပါဘူး။

But when we flipped the whole image over, the most important parts of the face,

ဒါပေမဲ့၊ ပုံတစ်ခုလုံးကို ပြောင်းပြန်လှန်ပစ်လိုက်တဲ့ အခါမှာ မျက်နှာရဲ့ အရေးကြီးဆုံးဖြစ်တဲ့

the eyes and mouth, were now upside down, and you realized something fishy was up.

မျက်လုံးများ နဲ့ ပါးစပ်တို့ဟာ ဇောက်ထိုးဖြစ်နေလို့ တစ်ခုခု မဟုတ်တာကို ကျွန်တော်တို့ ခံစားမိပါတယ်။

You realized your brain had taken a short cut and missed something.

ကျွန်တော်ရဲ့ ဦးနှောက်ရဲ့ အဓိပ္ပါယ် ကောက်ယူမှု တစ်ခုခု လွဲမှားနေတာကို သိလိုက်ရတယ်။

But your brain wasn't really being lazy, it's just very busy.

တကယ်တော့ ဦးနှောက်က ပျင်းရိခဲ့လို့ မဟုတ်ပါ၊ ဦးနှောက်ဟာ သိပ်ကို အလုပ်များနေပါတယ်။

So it spends cognitive energy as efficiently as possible,

၎င်းဟာ သိမြင်နိုင်ရေး စွမ်းအားကို အတတ်နိုင်ဆုံး ထိရောက်စွာ ပို့နေတယ်၊

using assumptions about visual information to create a tailored, edited vision of the world.

မြင်နေရတဲ့ အချက်အလက်တွေကို ယူပြီး ဖြစ်သင့်သလို ကမ္ဘာကြီးကို ပြပေးရန် အားထုတ်တယ်။

Imagine your brain calling out these edits on the fly:

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ဦးနှောက်က ချက်ချင်းဆိုသလို ဒါတွေကို တည်းဖြတ်ပေးရတာကို စိတ်ကူးကြည့်ပါ။

"Okay, those squares could be objects.

"ဟုတ်ပြီ၊ ဟိုစတုရန်းကွက်တွေက တစ်ခုခုဖြစ်ရမယ်။

Let's enhance that black-white contrast on the sides with lateral inhibition.

ဘေးမှာ ရှိနေကြတဲ့ အနားတွေရဲ့ အဖြူအမည်း ခြားနားချက်ကို တိုးပေးလိုက်ပါစို့။

Darken those corners!

ထောင့်တွေကို မည်းနက်အောင် လုပ်ပေးစို့!

Dark grey fading into light grey?

မီးခိုးဖြော့ဖြော့ထဲကို မီးခိုးရင့်ရောင်ကိုလား။၏

Assume overhead sunlight falling on a sloping curve. Next!

ဆင်းခြေလျှော အပေါ်မှာ နေရောင်ဟာ အပေါ်မှနေပြီး ကျနေတယ်လို့ ယူဆမယ်။ ဆက်လုပ်မယ်!

Those eyes look like most eyes I've seen before, nothing weird going on here."

ဟိုမျက်လုံးတွေက ငါမြင်နေကျ မျက်လုံးတွေလိုပဲ၊ အဲဒီမှာ စိတ်ပျက်စရာ ဘာမှမရှိဘူးလေ။"

See? Our visual tricks have revealed your brain's job

မြင်ရလား? ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အမြင်ဆိုင်ရာ လှည့်စားမှုတွေက ဦးနှောက် လုပ်ကိုင်ပုံကို ပြနေတယ်

as a busy director of 3D animation in a studio inside your skull,

ကျွန်တော်တို့ ဦးခေါင်းခွံထဲက 3D လှုပ်ရှားပုံ စတူဒီယိုကြီးပါပဲ၊

allocating cognitive energy and constructing a world on the fly

သိမြင်မှု စွမ်းအားတွေကို လိုသလို နေရာချပ​ေးကာ ကမ္ဘာကြီးကို ပြေးလွှားရင်း ပုံဖေါ်နေတာပါ၊

with tried and mostly -- but not always -- true tricks of its own.

အများအားဖြင့်၊ အမြဲတမ်း ဟုတ်ချင်မှဟုတ်မှာပါ၊ ၎င်းကိုယ်နှိုက်ရဲ့ လှည့်ကွက်တွေကို သုံးနေတာပါ။