How optical illusions trick your brain - Nathan S. Jacobs

Translator: evan bashdar Reviewer: mabbast chato

Check this out:

چاوێک لەم بکە:

Here's a grid, nothing special, just a basic grid, very grid-y.

ئەمە تۆڕێکە، شتێکی تایبەت نیە تەنها تۆڕی سەرەکی، زۆر تۆڕی

But look closer, into this white spot at the center

بەڵام ورتر سەیری ئەم پەڵە سپییەی ناوەند بکە

where the two central vertical and horizontal lines intersect.

کە دوو ستوونی ناوەندی و هێڵەکانی ئاسۆیی یەکتربڕ دەکەن.

Look very closely. Notice anything funny about this spot?

ورتر سەیربکە، تێبینی هیچ شتێکی پێکەنیناویت لەبارەی ئەم خاڵەوە نەکردوە؟

Yeah, nothing.

بەڵێ، هیچ.

But keep looking. Get weird and stare at it.

بەڵام بەردەوام بە لە گەڕان و سەیر بکە.

Now, keeping your gaze fixed on this white spot,

ئێستا،چاودێری نیگاکانت بکە لەسەر ئەم پەڵە سپییە جێگیرکراوە،

check what's happening in your peripheral vision.

بزانە چی ڕوودەدات لەم سەرکردنە بەردەوامیەت،

The other spots, are they still white? Or do they show weird flashes of grey?

ئەو خاڵانەی تر،ئایا هێشتا سپین؟ یان فلاشی سەیر و خۆڵەمێشی نیشان دەدەن؟

Now look at this pan for baking muffins.

ئێستا سەیری ئەم تاوە بکە بۆ برژاندن.

Oh, sorry, one of the cups is inverted. It pops up instead of dipping down.

ئۆه ببورە، یەکێک لە جامەکان هەڵگێردراوەیە. لە جیاتی نقوم بوون.

Wait, no spin the pan. The other five are domed now?

بوەستە، تەوەکە نەخولێنمەوە. پێنجەکەی تر ئێستا دۆمکراوە؟

Whichever it is, this pan's defective.

هەر کامێک بێت،ئەم تاوە هەڵگەڕاوەیە.

Here's a photo of Abraham Lincoln, and here's one upside down.

ئەمە وێنەی ئەبراهام لینکۆڵنە، وە ئەمەش سەرەو خوارە.

Nothing weird going on here.

هیچ شتێکی سەیر لێرە نیە.

Wait, turn that upside down one right side up. What have they done to Abe?

بۆستە، ئەوە بەرەو سەرەوە بسوڕێنەوە. چییان لە ئابێ کردووە؟

Those are just three optical illusions, images that seem to trick us.

ئەمانە تەنها سێ خەیاڵی بیناین، ئەو وێنانە کەوا دیارە فێڵمان لێ دەکەن.

How do they work?

چۆن کاردەکەن؟

Are magical things happening in the images themselves?

ئایا شتی جادوویی لە وێنەکانی خۆیاندا ڕوودەدەن؟

While we could certainly be sneaking flashes of grey

لەکاتێکدا کە دەتوانین بە دزیەوە فلاشی خۆڵەمێشی ھەڵبکەن

into the peripheral white spots of our animated grid,

بۆ ناو خاڵی سپی گەڕۆک لە تۆڕی جوڵە،

first off, we promise we aren't.

ئێمە بەڵێن دەدەین کە وانیە.

You'll see the same effect with a grid printed on a plain old piece of paper.

هەمان کاریگەری دەبینیت لەگەڵ تۆڕ لەسەر پارچە کاغەزێکی کۆنی سادە چاپ کراوە.

In reality, this grid really is just a grid. But not to your brain's visual system.

لە ڕاستیدا، ئەم تۆڕە تەنها تۆڕێکە بەڵام نەک بۆ سیستەمی بینایی مێشکت.

Here's how it interprets the light information you call this grid.

لێرەدا ڕووناکی چۆن لێکدەدرێتەوە زانیاریەکت هەیە کە پێی دەلێیت تۆڕ.

The white intersections are surrounded by relatively more white on all four sides

چواردەوری یەکتربڕی سپی بە ڕێژەیی سپیتر لە هەر چوار لاوە

than any white point along a line segment.

لە هەر خاڵێکی سپی بە درێژایی پارچە هێڵێک.

Your retinal ganglion cells notice that there is more white around the intersections

خانە چەتە تۆینەکان تێبینی ئەوە دەکەن سپی تر هەیە لە دەوری یەکتربڕەکان

because they are organized to increase contrast with lateral inhibition.

چونکە ئەوان ڕێکخراون بۆ زیادکردنی جیاوازی لەگەڵ رێپێوی تەنیشتی.

Better contrast means it's easier to see the edge of something.

جیاوازی باشتر واتە ئاسانترە بۆ بینینی لێواری شتێک.

And things are what your eyes and brain have evolved to see.

و شتەکان ئەوەن کە چاوەکانت و مێشک گەشەی کردووە بۆ بینین.

Your retinal ganglion cells don't respond as much at the crossings

خانە چەتە تۆینەکان وەڵامیان نەبوو بە هەمان شێوەی پەڕینەوەکان

because there is more lateral inhibition for more white spots nearby

چونکە زیاتر لە ڕێپێوی تەنیشت هەیە بۆ زیاتر خاڵی سپی لە نزیک

compared to the lines, which are surrounded by black.

بەراورد بە هێڵەکان کە بە ڕەش دەورە دراوە.

This isn't just a defect in your eyes;

ئەمە تەنها کەموکوڕی چاوەکانت نیە؛

if you can see, then optical illusions can trick you with your glasses on

ئەگەر تۆ ببینی، ئەوا وەهمە بینراوەکان دەتوانێت بە پەرداخەکانت فێڵت لێ بکات

or with this paper or computer screen right up in your face.

یان بەم وەرەقە یان شاشەی کۆمپیوتەرەکە لە بەر چاوت دایە.

What optical illusions show us

چ وەهمێکی بینراو نیشانمان دەدات

is the way your photo receptors and brain assemble visual information

ئەو ڕێگایەیە کە وەرگرەکانی وێنە و مێشکت کۆکردنەوەی زانیاری بینراو

into the three-dimensional world you see around you,

بۆ ناو جیهانی سێ ڕەهەندی لە دەوروبەرت دەیبینیت،

where edges should get extra attention

کە لێوارەکان دەبێت سەرنجی زیاتر بەدەست بهینن

because things with edges can help you or kill you.

چونکە شتەکانی لێوارەکان دەتوانێت یارمەتیت بدات یان بتکوژێت.

Look at that muffin pan again. You know what causes confusion here?

جارێکی تر سەیری تاوەی برژاندنە بکە. دەزانیت چی لێرە دەبێتە هۆی سەرلێشێوان،

Your brain's visual cortex operates on assumptions about the lighting of this image.

توێکڵی بینایی مێشکت کار دەکات گریمانەکان دەربارەی ڕووناکی ئەم وێنەیە.

It expects light to come from a single source, shining down from above.

پێشبینی ڕووناکی دەکات ،کە لە لەسەرەوە دەدرەوشایەوە.

And so these shading patterns could only have been caused by light shining down

بۆیە ئەم شێوازی سێبەرانە تەنها دەتوانن بەهۆی ڕوناکی

on the sloping sides of a dome, or the bottom of a hole.

لە لای لاشەکانی ناو مەکۆیەک، یان لە خوارەوەی کونێک.

If we carefully recreate these clues by drawing shading patterns,

ئەگەر بە وریاییەوە ئەم بەڵگانە دروست بکەین بە کێشانی شێوازی سێبەر،

even on a flat piece of paper,

تەنانەت لەسەر پارچە کاغەزێکی تەختیش،

our brain reflexively creates the 3D concave or convex shape.

مێشکمان بە شێوەی پەرچەکرداری دروست دەکات ٣دی یان شێوەی کون.

Now for that creepy Lincoln upside down face.

ئێستا بۆ ئەو لینکۆلنە ترسناکە دەم و چاوی سەرەو خوار.

Faces trigger activity in areas of the brain

چالاکی ڕووخسارت لە ناوچەکانی مێشکدا

that have specifically evolved to help us recognize faces.

کە بە تایبەتی گەشەی کردووە بۆ ئەوەی یارمەتیمان بدات بۆ ناسینەوەی ڕوخسارەکان.

Like the fusiform face area and others in the occipital and temporal lobes.

وەک ناوچەی دەموچاوی فووسیفۆرم و ئەوانی تر لە ناو پەردەی گوێ سەرو دەمودەستەکان.

It makes sense, too, we're very social animals

مانای هەیە، ئێمە ئاژەڵی کۆمەڵایەتین

with highly complex ways of interacting with each other.

لەگەڵ ڕێگا زۆر ئاڵۆزەکان لەگەڵ یەکتر دا کاردەکەن.

When we see faces, we have to recognize they are faces

کاتێک ڕوخسارەکان دەبینین، دەبێت ئەوە بناسینەوە کە ئەوان ڕوخسارن

and figure out what they're expressing very quickly.

و بزانن زۆر بە خێرایی گوزارشت لە چی دەکەن.

And what we focus on most are the eyes and mouth.

و ئەوەی کە ئێمە زۆر سەرنجی لەسەر دەکەین چاو و دەمە.

That's how we figure out if someone is mad at us or wants to be our friend.

بەو شێوەیە دەتوانین بزانین کە کەسێک دەیەوێت ببێت بە هاوڕێی ئێمە.

In the upside down Lincoln face,

لە دەموچاوی سەروخواری لینکۆلن،

the eyes and mouth were actually right side up,

چاو و دەم لە ڕاستیدا لە لای ڕاستەوە،

so you didn't notice anything was off.

بۆیە هیچ شتێکت نەدەزانی.

But when we flipped the whole image over, the most important parts of the face,

بەڵام کاتێک هەموو وێنەکەمان ھەڵدا، گرنگترین بەشەکانی دەموچاو،

the eyes and mouth, were now upside down, and you realized something fishy was up.

چاو و دەم، ئێستا سەرەو خوار بوون، و تۆ زانیت کە شتێکی ماسی بەرز بوو.

You realized your brain had taken a short cut and missed something.

تۆ زانیت مێشکت بردوە کەمێکم بڕی و شتێکم لە دەست دا.

But your brain wasn't really being lazy, it's just very busy.

بەڵام مێشکت زۆر تەمبەڵ نەبوو، زۆر سەرقاڵە.

So it spends cognitive energy as efficiently as possible,

کەواتە وزەیەکی مەعریفی خەرج دەکات تا ئەو کارامەیەی کە دەکرێت،

using assumptions about visual information to create a tailored, edited vision of the world.

بەکارهێنانی گریمانەدەربارەی زانیاری بینراو بۆ دروستکردنی بینی دەستکاریکراو لە جیھاندا

Imagine your brain calling out these edits on the fly:

مێشکت بهێنە پێش چاوت ئەم سەرچاوانە لەسەر مێش دەڵێن:

"Okay, those squares could be objects.

“باشە،ئەو چوارگۆشانەش لەوانەیە ئامانج بن.

Let's enhance that black-white contrast on the sides with lateral inhibition.

با ئەو جیاوازییە سپییەو ڕەشانە باشتر بکەین لە لاکان لەگەڵ تەنیشتی کۆسپەکە.

Darken those corners!

ئەو سووچانە تاریک بکە!

Dark grey fading into light grey?

خۆڵەمێشی تۆخ کاڵ دەبێت بۆ خۆڵەمێشی کاڵ؟

Assume overhead sunlight falling on a sloping curve. Next!

وادابنێ تیشکی خۆر کە لە چەماوەیەکی لاردا نزم بۆوە. دواتر!

Those eyes look like most eyes I've seen before, nothing weird going on here."

ئەو چاوانە لە زۆربەی ئەو چاوانە دەچێت کەپێشتر، بینیومە هیچ شتێکی سەیر لێرە نیە."

See? Our visual tricks have revealed your brain's job

دەبینی؟ فێڵە بینراوەکانمان کاری مێشکتی ئاشکرا کرد

as a busy director of 3D animation in a studio inside your skull,

وەک دەرهێنەرێکی سەرقاڵ لە ٣ دی ئەنیمەیشن لە ستۆدیۆیەک لە ناو کەلە سەرتدا،

allocating cognitive energy and constructing a world on the fly

تەرخانکردنی وزەی مەعریفی و بنیاتنانی جیهانێک لەسەر مێش

with tried and mostly -- but not always -- true tricks of its own.

لەگەڵ هەوڵی زۆرتردا -- بەڵام هەمیشە نا فێڵی خۆی بکات.