How optical illusions trick your brain - Nathan S. Jacobs

Translator: Panaya Hasitabhan Reviewer: Pakawat Wongwaiyut

Check this out:

ลองดูนี่

Here's a grid, nothing special, just a basic grid, very grid-y.

นี่คือตาราง ไม่มีอะไรพิเศษ แค่ตารางธรรมดาทั่วไป

But look closer, into this white spot at the center

แต่ดูที่จุดสีขาวตรงกลาง

where the two central vertical and horizontal lines intersect.

ตรงที่เส้นขวางและเส้นดิ่งตัดกันให้ดี ๆ

Look very closely. Notice anything funny about this spot?

ดูให้ดี ๆ เห็นอะไรแปลก ๆ ไหม

Yeah, nothing.

ไม่เห็นจะมีอะไร

But keep looking. Get weird and stare at it.

ดูต่อไป ลองจ้องต่อไป

Now, keeping your gaze fixed on this white spot,

แล้วลองเพ่งที่จุดสีขาวนี้

check what's happening in your peripheral vision.

แล้วดูรอบ ๆ ว่าเห็นอะไร

The other spots, are they still white? Or do they show weird flashes of grey?

จุดอื่นยังเป็นสีขาวไหม หรือกลายเป็นจุดสีเทากะพริบ

Now look at this pan for baking muffins.

ลองมาดูถาดอบมัฟฟินนี้บ้าง

Oh, sorry, one of the cups is inverted. It pops up instead of dipping down.

อุ๊ย ขอโทษที มีหลุมหนึ่ง นูนออกมาแทนที่จะบุ๋มลงไป

Wait, no spin the pan. The other five are domed now?

เดี๋ยวก่อน ลองกลับด้านถาดดู อีกห้าหลุมกลับปูดออกมาแทน

Whichever it is, this pan's defective.

จะยังไงเสีย ถาดนี้ก็มีตำหนิ

Here's a photo of Abraham Lincoln, and here's one upside down.

ส่วนนี่คือรูปอับราฮัม ลินคอล์น และรูปนี้กลับหัว

Nothing weird going on here.

ไม่มีอะไรแปลก

Wait, turn that upside down one right side up. What have they done to Abe?

เดี๋ยวก่อน ลองกลับหัวให้ถูกทิศ เกิดอะไรขึ้นกับลินคอล์นกันเนี่ย

Those are just three optical illusions, images that seem to trick us.

ทั้งสามภาพเป็นเหมือนภาพลวงตา มันหลอกพวกเรา

How do they work?

มันเป็นไปได้อย่างไรกัน

Are magical things happening in the images themselves?

ภาพพวกนี้มีเวทมนตร์หรืออย่างไร

While we could certainly be sneaking flashes of grey

หรือพวกเราอาจแอบใส่จุดเทากะพริบ

into the peripheral white spots of our animated grid,

รอบจุดสีขาวในตารางเมื่อครู่นี้ก็เป็นได้

first off, we promise we aren't.

แต่ ขอสัญญาเลยว่าเราไม่ได้ทำ

You'll see the same effect with a grid printed on a plain old piece of paper.

คุณจะเห็นแบบเดียวกัน แม้จะลงมือพิมพ์ลงบนกระดาษธรรมดา

In reality, this grid really is just a grid. But not to your brain's visual system.

ที่จริงแล้ว ตารางนี้เป็นแค่ตารางธรรมดา แต่ไม่ใช่สำหรับระบบรับภาพในสมอง

Here's how it interprets the light information you call this grid.

นี่คือวิธีที่สมองตีความข้อมูลแสง จากตารางที่คุณเห็น

The white intersections are surrounded by relatively more white on all four sides

จุดตัดสีขาวถูกล้อมรอบด้วย เส้นสีขาวทั้งสี่ด้าน

than any white point along a line segment.

ซึ่งมีมากกว่าจุดสีขาวในเส้น

Your retinal ganglion cells notice that there is more white around the intersections

เซลล์จอประสาทตาตรวจจับได้ว่า มีสีขาวมากกว่าที่รอบ ๆ จุดตัด

because they are organized to increase contrast with lateral inhibition.

เพราะพวกมันเพิ่มความแตกต่างของแสง ด้วยวิธียับยั้งเซลล์ข้างเคียง

Better contrast means it's easier to see the edge of something.

ยิ่งเห็นความแตกต่างของแสงมาก ยิ่งทำให้เห็นขอบของวัตถุได้ง่าย

And things are what your eyes and brain have evolved to see.

ซึ่งตาและสมองของเรา วิวัฒนาการมาเพื่อเห็นสิ่งนี้

Your retinal ganglion cells don't respond as much at the crossings

เซลล์จอประสาทตาไม่ตอบสนองต่อสีขาว ของจุดตัดมากเท่าที่ควร

because there is more lateral inhibition for more white spots nearby

เพราะเกิดการยับยั้งเซลล์ข้างเคียง ที่เส้นสีขาวรอบ ๆ มากกว่า

compared to the lines, which are surrounded by black.

ซึ่งเส้นเหล่านั้น ถูกล้อมรอบด้วยสีดำ

This isn't just a defect in your eyes;

นี่ไม่ใช่เพราะตาคุณบกพร่อง

if you can see, then optical illusions can trick you with your glasses on

หากคุณมองเห็นได้ ภาพลวงตา ก็หลอกคุณได้แม้ว่าจะสวมแว่นตา

or with this paper or computer screen right up in your face.

ไม่ว่าจะดูจากกระดาษ หรือจอคอมพิวเตอร์ตรงหน้า

What optical illusions show us

ภาพลวงตาแสดงให้เห็นว่า

is the way your photo receptors and brain assemble visual information

เซลล์รับแสงและสมองนั้น ประกอบข้อมูลภาพ

into the three-dimensional world you see around you,

เป็นโลกสามมิติรอบตัวเราได้อย่างไร

where edges should get extra attention

และเน้นตรงขอบมุมเป็นพิเศษ

because things with edges can help you or kill you.

เพราะวัตถุที่มีขอบคม อาจช่วยหรือฆ่าเราได้

Look at that muffin pan again. You know what causes confusion here?

ลองดูถาดมัฟฟินอีกรอบ รู้ไหมอะไรทำให้คุณสับสน

Your brain's visual cortex operates on assumptions about the lighting of this image.

สมองส่วนของการมองเห็น ทำงานโดยคิดว่าแสงในภาพ

It expects light to come from a single source, shining down from above.

ต้องมาจากแหล่งเดียว โดยฉายจากด้านบนลงล่าง

And so these shading patterns could only have been caused by light shining down

และส่วนของเงา ต้องเกิดจากแสงที่ส่องลงมา

on the sloping sides of a dome, or the bottom of a hole.

ตรงส่วนนูนของโดม หรือที่ก้นหลุมเท่านั้น

If we carefully recreate these clues by drawing shading patterns,

หากเราวาดภาพแรเงาแบบเดียวกันนี้

even on a flat piece of paper,

แม้บนกระดาษเรียบๆ

our brain reflexively creates the 3D concave or convex shape.

สมองของเราจะสร้างทรงเว้าหรือทรงนูน โดยอัตโนมัติ

Now for that creepy Lincoln upside down face.

ทีนี้มาดูรูปลินคอล์นกลับหัวชวนขนลุกกัน

Faces trigger activity in areas of the brain

ใบหน้ากระตุ้นการทำงาน ของสมองบริเวณ

that have specifically evolved to help us recognize faces.

ส่วนที่พัฒนามาเพื่อช่วยเราแยกแยะ ใบหน้ามนุษย์โดยเฉพาะ

Like the fusiform face area and others in the occipital and temporal lobes.

เช่น เขตรับรู้หน้าในรอยนูนรูปกระสวย และส่วนอื่น ๆ ในสมองกลีบท้ายทอยและขมับ

It makes sense, too, we're very social animals

ซึ่งสมเหตุสมผล เพราะมนุษย์เป็นสัตว์สังคม

with highly complex ways of interacting with each other.

ที่มีวิธีปฏิสัมพันธ์ซับซ้อนอย่างมาก

When we see faces, we have to recognize they are faces

เมื่อเห็นใบหน้า เราต้องแยกแยะได้ว่านี่คือใบหน้า

and figure out what they're expressing very quickly.

และบอกสีหน้าได้อย่างรวดเร็ว

And what we focus on most are the eyes and mouth.

สิ่งที่เราสนใจที่สุด คือตาและปาก

That's how we figure out if someone is mad at us or wants to be our friend.

เพราะช่วยบอกเราว่า คนคนนั้นโกรธเราอยู่หรืออยากผูกมิตร

In the upside down Lincoln face,

ในภาพหน้าลินคอล์นกลับหัว

the eyes and mouth were actually right side up,

ตาและปากหันถูกทิศแล้ว

so you didn't notice anything was off.

เราจึงไม่รู้สึกว่ามีอะไรแปลก

But when we flipped the whole image over, the most important parts of the face,

แต่เมื่อกลับหัวภาพ ส่วนที่สำคัญที่สุดของใบหน้า

the eyes and mouth, were now upside down, and you realized something fishy was up.

นั่นคือตาและปาก ดันกลับหัว เราจึงรู้ว่าภาพผิดเพี้ยนไป

You realized your brain had taken a short cut and missed something.

เราบอกได้ว่าสมองเราใช้ทางลัด และมองข้ามบางอย่างไป

But your brain wasn't really being lazy, it's just very busy.

นี่ไม่ใช่เพราะสมองขี้เกียจ แต่เป็นเพราะมันยุ่งอย่างมาก

So it spends cognitive energy as efficiently as possible,

จึงต้องใช้พลังงาน ให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด

using assumptions about visual information to create a tailored, edited vision of the world.

และพึ่งสมมติฐานเกี่ยวกับข้อมูลภาพ เพื่อสร้างภาพโลกที่ดัดแปลงแก้ไขมาแล้ว

Imagine your brain calling out these edits on the fly:

ลองจินตนาการสมองของเรา แก้ไขภาพเหล่านี้ทันทีที่เห็น

"Okay, those squares could be objects.

“โอเค สี่เหลี่ยมนั้นอาจเป็นสิ่งของ

Let's enhance that black-white contrast on the sides with lateral inhibition.

เพิ่มค่าความแตกต่างของแสงตรงขอบ ด้วยการยับยั้งเซลล์ข้างเคียง

Darken those corners!

ทำให้ขอบเข้มขึ้นอีก!

Dark grey fading into light grey?

ไล่จากเทาเข้มไปเทาอ่อน

Assume overhead sunlight falling on a sloping curve. Next!

น่าจะมีแดดเหนือศีรษะ ตกกระทบส่วนโค้ง ต่อไป!

Those eyes look like most eyes I've seen before, nothing weird going on here."

ตาคู่นี้เหมือนตาที่เคยเห็นมา ไม่มีอะไรผิดเพี้ยน”

See? Our visual tricks have revealed your brain's job

เห็นไหม ภาพลวงตาเหล่านี้ เผยให้เห็นหน้าที่ของสมอง

as a busy director of 3D animation in a studio inside your skull,

ในฐานะผู้กำกับภาพเคลื่อนไหวสามมิติ ในห้องส่งภายในกะโหลกของเรา

allocating cognitive energy and constructing a world on the fly

ทำหน้าที่แบ่งสรรพลังสมอง และสร้างโลกไปด้วย

with tried and mostly -- but not always -- true tricks of its own.

ด้วยกลเม็ดที่ใช้ได้ผลจริงแท้ แม้อาจลวงหลอกบ้างก็ตาม