Notes of a native son: The world according to James Baldwin - Christina Greer

1,146,042 views ・ 2019-02-12

TED-Ed


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung
00:07
Over the course of the 1960s,
0
7244
2120
၁၉၆၀ နှစ်လွန်တွေတစ်လျှောက်မှာ
00:09
the FBI amassed almost two thousand documents
1
9366
3777
FBI ဟာ အမေရိကရဲ့ အကျော်ကြားဆုံး ပညာရှင်တွေထဲက တစ်ဦးကို စုံစမ်းရာမှာ
00:13
in an investigation into one of America’s most celebrated minds.
2
13143
4103
နှစ်ထောင်နီးပါးရှိတဲ့ စာရွက်စာတမ်း တွေကို စုဆောင်းခဲ့တယ်။
00:17
The subject of this inquiry was a writer named James Baldwin.
3
17246
4075
ဒီစုံစမ်းမှုရဲ့ အကြောင်းကိစ္စက James Baldwin လို့ ခေါ်တဲ့ စာရေးဆရာပါ။
00:21
At the time,
4
21321
1160
အဲဒီအချိန်က
00:22
the FBI investigated many artists and thinkers,
5
22487
2940
FBI ဟာ အနုပညာရှင်တွေနဲ့ အတွေးအေခါ်ပညာရှင်တွေကို စုံစမ်းပေမဲ့
00:25
but most of their files were a fraction the size of Baldwin’s.
6
25427
3759
သူတို့ရဲ့မှတ်တမ်းတွေဟာ Baldwin ရဲ့ မှတ်တမ်းပမာဏရဲ့ အစိတ်အပိုင်းပဲဖြစ်ခဲ့တယ်။
00:29
During the years when the FBI hounded him,
7
29186
2350
ဒီနှစ်တွေအတွင်း FBI က သူ့နောက် တကောက်ကောက်လိုက်စဉ်
00:31
he became one of the best-selling black authors in the world.
8
31536
3814
သူဟာ ကမ္ဘာ့လူမည်းစရေားဆရာတွေထဲမှာ အကျော်ကြားဆုံးတဦးဖြစ်လာခဲ့တယ်။
00:35
So what made James Baldwin loom so large in the imaginations
9
35350
3563
ဒီတော့ အများပြည်သူနဲ့ အာဏာပိုင်တွေ နှစ်ရပ်စလုံးရဲ့ စိတ်အားရုံတွေထဲမှာ
00:38
of both the public and the authorities?
10
38913
3192
သူ့ကို ဒီလောက်ကြီးး စိုးမိုးအောင် ဘာက ဖန်တီးပေးခဲ့လဲ။
00:42
Born in Harlem in 1924,
11
42105
1917
၁၉၂၄ ခုမှာ Harlem မှာမွေးဖွားခဲ့ပြီး
00:44
he was the oldest of nine children.
12
44022
2322
မွေးချင်းကိုးယောက်မှာ အကြီးဆုံးပါ။
00:46
At age fourteen, he began to work as a preacher.
13
46344
3265
အသက် ၁၄ နှစ်မှာ တရားဟောဆရာ အဖြစ် စတင်လုပ်ကိုင်ခဲ့တယ်။
00:49
By delivering sermons, he developed his voice as a writer,
14
49609
3484
တရားဟောရင်းနဲ့ စာရေးဆရာအဖြစ် သူစေ့ဆော်မှုကို ဖွံ့ဖြိုးစေခဲ့တာမက
00:53
but also grew conflicted about the Church’s stance
15
53093
2369
လူမျိုးရေး မညီမျှမှုနဲ့ လိင်လက္ခဏာအပေါ်
00:55
on racial inequality and homosexuality.
16
55462
3548
အသင်းတော်ရဲ့ ရပ်တည်ချက်နဲ့ပတ်သက်ပြီးလည်း ဝိရောဓိပွာများလာခဲ့တယ်။
00:59
After high school,
17
59010
961
00:59
he began writing novels and essays while taking a series of odd jobs.
18
59971
4265
အထက်တန်းအပြီးမှာ
တောက်တိုမယ်ရအလုပ်တွေလုပ်ရင်း ဝတ္ထုတွေ၊ ရသစာတမ်းတွေ စတင်ရေးသားခဲ့တယ်။
01:04
But the issues that had driven him away from the Church
19
64236
2369
ဒါပေမဲ့ အသင်းတော်ကနေ မောင်းထုတ်ခံရတဲ့ ပြဿနာတွေက
01:06
were still inescapable in his daily life.
20
66605
3255
သူ့နေ့စဉ်ဘဝကနေ မရှောင်လွဲနိုင်သေးပါဘူး။
01:09
Constantly confronted with racism and homophobia,
21
69860
2814
လူမျိုးခွဲခြားမှုနဲ့လိင်တူမုန်းတီးမှုကို အမြဲ ရင်ဆိုင်ရတော့
01:12
he was angry and disillusioned, and yearned for a less restricted life.
22
72674
4056
သူဟာ ဒေါသထွက်ပြီး စိတ်ပျက်ခဲ့ကာ ကန့်သတ်ချက်နည်းတဲ့ ဘဝတစ်ခုကိုတောင့်တခဲ့တယ်
01:16
So in 1948, at the age of 24,
23
76730
3355
ဒါနဲ့ ၁၉၄၈ အသက် ၂၄ နှစ်မှာ
01:20
he moved to Paris on a writing fellowship.
24
80085
2950
စာပေရေးသားခြင်း အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ပါရီကို ပြောင်းခဲ့တယ်။
01:23
From France, he published his first novel,
25
83035
2536
ပြင်သစ်ကနေ သူ့ပထမဆုံးဝတ္ထု Go Tell it on the Mountain
01:25
"Go Tell it on the Mountain," in 1953.
26
85571
3243
ကို ၁၉၅၃ မှာ ထုတ်ဝေခဲ့တယ်။
01:28
Set in Harlem,
27
88814
980
Harlem မှာ တည်တဲ့
01:29
the book explores the Church as a source of both repression and hope.
28
89794
4673
စာအုပ်ဟာ အသင်းတော်ဟာ ဖိနှိပ်မှုနဲ့ မျှော်လင့်ချက်ရဲ့ရင်းမြစ်အဖြစ် စူးစမ်းတယ်။
01:34
It was popular with both black and white readers.
29
94467
2855
၎င်းဟာ လူမည်းနဲ့ လူဖြူ စာဖတ်သူတွေကြားမှာ အကြိုက်များတယ်။
01:37
As he earned acclaim for his fiction,
30
97322
1913
သူ့ရဲ့ဝတ္ထုအတွက် ချီးကျူးမှုရတာကြောင့်
01:39
Baldwin gathered his thoughts on race, class, culture and exile
31
99235
4552
Baldwin ဟာ လူမျိုး၊လူတန်းစား၊ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ ပြည်နှင်မှုအကြောင်း သူ့အတွေးတွေကို
01:43
in his 1955 extended essay, "Notes of a Native Son."
32
103787
4703
သူ့ရဲ့ ၁၉၅၅ တိုးချဲ့ ရသစာတမ်း "Notes of a Native Son" ထဲမှာစုစည်းခဲ့တယ်။
01:48
Meanwhile,
33
108490
1090
တစ်ချိန်တည်းမှာ
01:49
the Civil Rights movement was gaining momentum in America.
34
109580
2842
Civil Rights လှုပ်ရှားမှုဟာ အမေရိကမှာ အရှိန်ရလာနေတယ်။
01:52
Black Americans were making incremental gains at registering to vote and voting,
35
112422
4510
အမေရိကန်လူမည်းတွေ မဲပေးဖို့ မှတ်ပုံတင်တာ နှစ်စဉ်တိုးပြီး မဲပေးနေပေမဲ့
01:56
but were still denied basic dignities in schools, on buses, in the work force,
36
116932
4812
ကျောင်းတွေ၊ ဘတ်စ်ကားတွေ၊ လုပ်အားစုနဲ့ စစ်တပ်တွေမှာတော့
02:01
and in the armed services.
37
121744
2090
အခြေခံ ရာထူးတွေ ငြင်းပယ်ခံရတုန်းပါ။
02:03
Though he lived primarily in France for the rest of his life,
38
123834
2917
ကျန်တဲ့ဘဝတာမှာ အဓိကအားဖြင့် ပြင်သစ်မှာနေပေမဲ့
02:06
Baldwin was deeply invested in the movement,
39
126751
2381
Baldwin ဟာ လှုပ်ရှားမှုမှာ အလေးအနကိ မြှုပ်နှံကာ
02:09
and keenly aware of his country’s unfulfilled promise.
40
129132
3017
သူ့နိင်ငံရဲ့ မပြည့်ဝတဲ့ကတိကို ပြင်းပြင်းပြပြ အသိရှိခဲ့တယ်။
02:12
He had seen family, friends, and neighbors
41
132149
2926
မိသားစု၊ မိတ်ဆွေတွေနဲ့ အိမ်နီးနားချင်းတွေဟာ
02:15
spiral into addiction, incarceration and suicide.
42
135075
3639
အတောမသတ် ဆေးစွဲတာ၊ ထောင်ကျတာ၊ သတ်သေတာတွေ မြင်ဖူးထားတယ်။
02:18
He believed their fates originated from the constraints
43
138714
2699
သူတို့ရဲ့ကြမ္မာတွေဟာ ခွဲခြားတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့
02:21
of a segregated society.
44
141413
2362
ချုပ်ချယ်မှုတွေက အရင်းခံတယိ လို့ သူယုံကြည်တယ်။
02:23
In 1963,
45
143775
1300
၁၉၆၃ မှာ
02:25
he published "The Fire Next Time,"
46
145075
2594
"The Fire Next Time" ကိုထုတ်ဝေခဲ့တယ်၊
02:27
an arresting portrait of racial strife
47
147669
2214
လူမျိုးရေး ပဋိပက္ခရဲ့ ဖမ်းစားတဲ့စာပန်းချီပါ။
02:29
in which he held white America accountable,
48
149883
2387
ဒီအထဲမှာ လူဖြူအမေရိကကို တာဝန်ခံခိုင်းတာတင်မက
02:32
but he also went further,
49
152270
1484
ဒီထက်ပိုတာက
02:33
arguing that racism hurt white people too.
50
153754
2967
လူမျိုးရေးခွဲခြားမှုဟာ လူဖြူတွေကိုလည်း ထိခိုက်စေတယ်ဆိုတာပါ။
02:36
In his view,
51
156731
1090
သူ့အမြင်အရ
02:37
everyone was inextricably enmeshed in the same social fabric.
52
157821
4227
လူတိုင်းဟာ တူညီတဲ့ လူမှု အဖွဲ့အစည်းမှာ ခွဲမရအောင် မိနေတယ်ဆိုတာပါ။
02:42
He had long believed that:
53
162048
1460
သူ ရှည်ကြာစွာ ယုံကြည်ခဲ့တာက
02:43
“People are trapped in history and history is trapped in them.”
54
163508
3939
"လူတွေဟာ သမိုင်းထဲမှာ ပိတ်မိနေပြီး သမိုင်းဟာ လူတွေထဲမှာ ပိတ်မိနေတယ်။"
02:47
Baldwin’s role in the Civil Rights movement
55
167447
1870
Civil Rights လှုပ်ရှားမှုက Baldwin ရဲ့
02:49
went beyond observing and reporting.
56
169317
2030
ကဏ္ဍဟာ လေ့လာတာ၊ အစီရင်ခံတာထက်ပိုတယ်။
02:51
He also traveled through the American South
57
171347
2289
လူထုစည်းဝေးပွဲတွေတက်ရင်း၊ ကိုယ်တိုင်ဟောပြောရင်း
02:53
attending rallies giving lectures of his own.
58
173636
2977
အမေရိကန်တောင်ပိုင်းတစ်လျှာက် ခရီးထွက်ခဲ့တယ်။
02:56
He debated both white politicians and black activists,
59
176613
2825
လူဖြူနိုင်ငံရေးသမားတွေ၊Malcolm X အပါအဝင် လူမည်းလှုပ်ရှားသူတွေ
02:59
including Malcolm X,
60
179438
1570
နှစ်ဘက်လုံးနဲ့ အချေအတင်ပြောခဲ့တယ်
03:01
and served as a liaison between black activists and intellectuals
61
181008
3701
လူမည်းလှုပ်ရှားသူတွေ၊ပညာတတ်တွေနဲ့ Robert Kennedy လိုလူဖြူအဖွဲ့အစည်း
03:04
and white establishment leaders like Robert Kennedy.
62
184709
2858
ခေါင်းဆောင်တွေကြားမှာ ဆက်သွယ်သူအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့တယ်။
03:07
Because of Baldwin’s unique ability
63
187567
1713
လူမှုရေး ဆူပူမှုအကြောင်းရင်းတွေကို
03:09
to articulate the causes of social turbulence
64
189280
2467
လူဖြူတွေနာထောင်ချင်အောင် ရှင်းလင်းစွာ ပြောနိုင်တဲ့
03:11
in a way that white audiences were willing to hear,
65
191747
2880
Baldwin ရဲ့ ထူးခြားတဲ့အစွမ်းကြောင့်
03:14
Kennedy and others tended to see him as an ambassador for black Americans
66
194627
4109
Kennedy နဲ့ အြခားသူတွေဟာ သူ့ကို လူမည်း အမေရိကန်တွေရဲ့ သံတမန်အဖြစ်မြင်လာခဲ့ကြတယ်၊
03:18
— a label Baldwin rejected.
67
198736
2170
Baldwin ငြင်းဆန်ခဲ့တဲ့ တံဆိပ်တစ်ခုပါ။
03:20
And at the same time,
68
200906
1236
တစ်ချိန်တည်းမှာပံ
03:22
his faculty with words led the FBI to view him as a threat.
69
202142
3710
သူ့ရဲ စကာလုံး အစွမ်းအစက ခြိမ်းခြောက်မှု တစ်ခုအဖြစ် FBI က သူ့ကို မြင်စေခဲ့တယ်။
03:25
Even within the Civil Rights movement,
70
205852
1756
Civil Rights လှုပ်ရှားမှုမှာတောင်
03:27
Baldwin could sometimes feel like an outsider
71
207608
2370
Baldwin ဟာ လိင်ကိစ္စလိုပဲ နိုင်ငံခြားမှာနေဖို့
03:29
for his choice to live abroad, as well as his sexuality,
72
209978
3066
သူ့ရွေးချယ်မှုအတွက် တစ်ခါတစ်ရံ အပြင်လူတစ်ယောက်လို ခံစားလို့ရတယ်။
03:33
which he explored openly in his writing
73
213044
2082
ဒါက လိင်တူဆက်ဆံမှုကို မုန်းတာ ထကြွနေတဲ့ ကာလက
03:35
at a time when homophobia ran rampant.
74
215126
2771
သူ့အရေးအသားထဲမှာ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းရှာဖွေဖော်ထုတ်ခဲ့တာပါ။
03:37
Throughout his life,
75
217897
1216
သူ့ဘဝတစ်လျှောက်လုံး
03:39
Baldwin considered it his role to bear witness.
76
219113
2899
Baldwinဟာ သက်သေခံဖို့ သူ့ကဏ္ဍကို သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခဲ့တယ်။
03:42
Unlike many of his peers,
77
222012
1550
သူနဲ့ သက်တူရွယ်တူတွေနဲ့မတူပဲ
03:43
he lived to see some of the victories of the Civil Rights movement,
78
223569
3284
Civil Rights လှုပ်ရှားမှု အောင်ပွဲ တစ်ချို့ကိုမြင်ဖို့ထိ ရှင်ခဲ့ပေမဲ့
03:46
but the continuing racial inequalities in the United States weighed heavily on him.
79
226853
4480
U.S မှာ ဆက်ဖြစ်နေတဲ့ လူမျိုးရေးမညီမျှမှု တွေက သူ့ကို တနင့်တပိုး ဖိစီးခဲ့တယ်။
03:51
Though he may have felt trapped in his moment in history,
80
231333
2648
သမိုင်းရဲ့ သူကာလထဲမှာ ပိတ်မိခဲ့တာမျိုး ဖြစ်လောက်ခဲ့ပေမဲ့
03:53
his words have made generations of people feel known,
81
233981
2794
သူ့စကားလုံးတွေက လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ရှုပ်ထွေးတဲ့ ပြဿနာတွေရဲ့
03:56
while guiding them toward a more nuanced understanding
82
236775
2700
ပိုသိမ်မွေ့ကွဲပြားတဲ့ နားလည်မှုတစ်ခုကို လမ်းညွှန်ပေးရင်း
03:59
of society’s most complex issues.
83
239475
3049
လူတွေရဲ့မျိုးဆက်တွေကို သိရှိခံစားအောင်လုပ်ပေးနိုင်ခဲ့တယ်။
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7