Notes of a native son: The world according to James Baldwin - Christina Greer

Translator: Reviewer: Daban Q. Jaff

Over the course of the 1960s,

لە ماوەی ساڵی۱۹٦٠

the FBI amassed almost two thousand documents

ئێف بی ئای نزیکەی دوو هەزار بەڵگەنامە کۆکردەوە

in an investigation into one of America’s most celebrated minds.

لە لێکۆڵینەوەیەک لە یەکێک لە بیرە پیرۆزەکانی ئەمریکا.

The subject of this inquiry was a writer named James Baldwin.

بابەتی ئەم لێپرسینەوەیە نووسەرێک بوو بەناوی جەیمس بالدوین.

At the time,

لەو کاتەدا،

the FBI investigated many artists and thinkers,

ئێف بی ئای لێکۆڵینەوەی لە زۆر هونەرمەند و فەیلەسوف،

but most of their files were a fraction the size of Baldwin’s.

بەڵام زۆربەی فایلەکانیان بە قەبارەی بالدوین.

During the years when the FBI hounded him,

لەماوەی ئەو چەند ساڵەی ئێف بی ئای دەیگرت،

he became one of the best-selling black authors in the world.

بوو بە یەکێک لە پڕفرۆشەکانی نوسەری ڕەش لە جهاندا.

So what made James Baldwin loom so large in the imaginations

چی جەیمس بالدوین شەبەنگی دروست کرد زۆر گەورە لە خەیاڵەکان

of both the public and the authorities?

هەردوو خەڵکی و دەسەڵات؟

Born in Harlem in 1924,

لە ساڵی ۱۹۲٤ لە هارلێم لەدایک بووە،

he was the oldest of nine children.

ئەولەهەر منداڵەکان گەورەترین بوو

At age fourteen, he began to work as a preacher.

لە تەمەنی چواردە ساڵیدا، دەستی کرد بە کاری بانگکاری.

By delivering sermons, he developed his voice as a writer,

بە گەیاندنی ئامۆژگاری، دەنگی خۆی وەک نووسەرێک پەرە پێدا،

but also grew conflicted about the Church’s stance

بەڵام ناکۆکی لەسەر هەڵوێستی کەنیسەکە دروست بوو

on racial inequality and homosexuality.

لەسەر نایەکسانی رەگەزی و هاوڕەگەزبازی.

پاش خوێندنی ئامادەیی

After high school,

he began writing novels and essays while taking a series of odd jobs.

دەستی کرد بە نووسینی ڕۆمان و وتار لە کاتی بردنی زنجیرەیەک کاری سەیر

But the issues that had driven him away from the Church

بەڵام ئەو کێشانە کە ئەویان دوورخستبۆوە لە کەنیسە

were still inescapable in his daily life.

هێشتا لە ژیانی ڕۆژانەیدا بێ توانا بوون.

Constantly confronted with racism and homophobia,

بەردەوام لەگەڵ ڕەگەزپەرستی ڕووبەڕوو بوویەوە وهاوڕەگەزبازی،

he was angry and disillusioned, and yearned for a less restricted life.

ئەو توڕەو بێبەخت بوو،وە کەمتر بیری لە ژیانە بەستراوەکەی دەکردەوە.

So in 1948, at the age of 24,

ولە۱۹٤۸،لەتەەنی ۲٤ساڵیدا،

he moved to Paris on a writing fellowship.

چوو بۆ پاریس بە هاوکاری نوسینەکەی.

From France, he published his first novel,

لە فەڕەنسا،یەکەمین ڕۆمانی خۆی بڵاو کردەوە،

"Go Tell it on the Mountain," in 1953.

بڕۆ لەسەر چیاکە بیڵێ" لە ساڵی ۱۹٥۳.

Set in Harlem,

لەهاڕلێم مایەوە،

the book explores the Church as a source of both repression and hope.

کتێبەکە کڵێساکە وەک سەرچاوەیەک بۆ هیواو کپ کردن ڕەچاو دەکات.

It was popular with both black and white readers.

بەناوبانگبوو بەهۆی ئەوەی خوێنەری ڕەش پێست وسپی پێستی هەبوو.

As he earned acclaim for his fiction,

هەروەک ستایشی خەیاڵەکانی کرد،

Baldwin gathered his thoughts on race, class, culture and exile

بالدوین بیرۆکەکانی لەسەر پێشبڕکێ کۆکردەوە پۆل، کلتور و تاراوگە

in his 1955 extended essay, "Notes of a Native Son."

لە ساڵی 1955 دا لە وتارەدرێژکراوەی "تێبینیکردنی ڕەسەنی"

Meanwhile,

لە هەمان کاتدا،

the Civil Rights movement was gaining momentum in America.

بزووتنەوەی مافە مەدەنییەکان لە ئەمریکا دا تەوژمی بەدەست ئەهێنا.

Black Americans were making incremental gains at registering to vote and voting,

ئەمریکیە ڕەشپێستەکان زیادیان دەکرد لە ناوتۆمارکردن بۆ دەنگدان و دەنگیان بەدەست هێنا

but were still denied basic dignities in schools, on buses, in the work force,

بەڵام هێشتا نکۆلی لە کەرامەتی بنەڕەتی کرا لە قوتابخانە، لەسەر پاسەکان، لە هێزی کاردا،

and in the armed services.

وە لە خزمەتگوزاریە چەکداریەکان.

Though he lived primarily in France for the rest of his life,

هەرچەندە ئەو بە شێوەیەکی سەرەکی لە فەڕەنسا دەژیا بۆ ماوەی تەواوی ژیانی،

Baldwin was deeply invested in the movement,

بالدوین بە قووڵی وەبەرهێنانی کرد لە جوڵەدا،

and keenly aware of his country’s unfulfilled promise.

وە بە باشی ئاگاداری ئەو بەڵێنە بوو کە وڵاتەکەی بەجێی نەهێنا.

He had seen family, friends, and neighbors

لە خێزان ،هاوڕێ ، و دراوسێکان بینی

spiral into addiction, incarceration and suicide.

لوولپێچ بۆ ناو هەوکردن، لەناو گرتن و خۆکوشتن.

He believed their fates originated from the constraints

بڕوای وابوو چارەنووسیان لە بنەڕەتەوە لە بەربەستەکان بووە

of a segregated society.

لە کۆمەڵگای جیاکراوەدا.

In 1963,

لە ساڵی۱۹٦۳،

he published "The Fire Next Time,"

"ئاگرکەوتنەوەکەی جاری داهاتوو،" بڵاوکردەوە

an arresting portrait of racial strife

وێنەیەکی گرتنی ڕەگەزی

in which he held white America accountable,

کە تیایدا ڕەخنەی لە ئەمەریکای سپی گرت،

but he also went further,

بەڵام ئەو زیاتر ڕۆیشت،

arguing that racism hurt white people too.

باسی ئەوە دەکات ڕەگەزپەرستەکان ئازاری سپی پێستەکان دەدەن

In his view,

لە ڕوانگەی ئەودا،

everyone was inextricably enmeshed in the same social fabric.

هەموو کەسێک بە شێوەیەکی جیا لەهەما پلەی کۆمەڵایەتی دادەنرا.

He had long believed that:

ئەو زۆر بڕوای بەوە هەبوو:

“People are trapped in history and history is trapped in them.”

"خەڵک لە مێژوودا گیریان خواردووە و مێژوو شلۆقی تێکەوت."

Baldwin’s role in the Civil Rights movement

ڕۆڵی بالدوین لە مافە مەدەنیەکان گۆڕا

went beyond observing and reporting.

لە چاودێری کردن و ڕاپۆرتکردن زیاتر ڕۆیشت.

He also traveled through the American South

هەروەها گەشتی کرد بەناو باشووری ئەمەریکا

attending rallies giving lectures of his own.

ئامادەبوون لە کۆبونەوەکان و وتاردان بۆ خۆی.

گفتوگۆی کرد لەگەڵ هەردوو سیاسەتمەداری سپی پێستەکان وچالاکوانانی ڕەشپێست،

He debated both white politicians and black activists,

including Malcolm X,

بە (مالکۆلم ئێکس)ەوە،

وە خزمەتی کرد وەک پەیوەندییەک لە نێوان چالاکوانان و ڕۆشنبیرانی ڕەشپێستدا

and served as a liaison between black activists and intellectuals

and white establishment leaders like Robert Kennedy.

وە سەرکردەی دامەزراوە سپیەکان وەک ڕۆبێرت کەنەدی.

Because of Baldwin’s unique ability

بەهۆی توانا ناوازەکەی بالدوین

to articulate the causes of social turbulence

بۆ ڕوونکردنەوەی هۆیەکان لە شلەژانی کۆمەڵایەتی

in a way that white audiences were willing to hear,

بە شێوەیەک کە بینەری سپی پێست ئامادە بوون گوێ لە،

Kennedy and others tended to see him as an ambassador for black Americans

کەنەدی و ئەوانی تر بۆ بینینی ئەو وەک باڵیۆزێک بۆ ئەمریکیە ڕەشپێستەکان

— a label Baldwin rejected.

__ ناونیشانێک بالدوین ڕەتی کردەوە.

And at the same time,

و لەهەمان کاتدا،

his faculty with words led the FBI to view him as a threat.

توانستیەکەی بە وشە ڕابەری کرد ئێف بی ئای بۆ ئەوەی وەک هەڕەشەیەک سەیری بکات.

Even within the Civil Rights movement,

تەنانەت لەناو بزوتنەوەی مافە مەدەنییەکاندا،

Baldwin could sometimes feel like an outsider

بالدوین هەندێک جار هەستی پێ دەکرد وەک بێگانە

for his choice to live abroad, as well as his sexuality,

بۆ هەڵبژاردنی بۆ ژیان لە دەرەوەی وڵات هەروەها ڕەگەزایەتی،

which he explored openly in his writing

کە بە ئاشکرا دۆزیەوە لە نوسینەکەیدا

at a time when homophobia ran rampant.

لە کاتێکدا هاوڕەگەزبازەکان بە بەربڵاوی ڕایان کرد.

Throughout his life,

لەاوی ژیانیدا،

Baldwin considered it his role to bear witness.

بالدوین ڕۆڵی خۆی دانا بۆ شایەتی دان.

جیاواز لە زۆرلە هاوتەمەنەکانی،

Unlike many of his peers,

he lived to see some of the victories of the Civil Rights movement,

ئەو ژیا بۆ بینینی هەندێک لە سەرکەوتنەکانی بزوتنەوەی مافە مەدەنیەکان،

but the continuing racial inequalities in the United States weighed heavily on him.

بەڵام نایەکسانی یە ڕەگەزییە بەردەوامەکان لە ویلایەتە یەکگرتووەکان بە قورسی کاریگەری لەسەر کرد.

Though he may have felt trapped in his moment in history,

ئەو لەوانەیە هەستی بە گیریان کردبێت لە ساتی خۆیدا لە مێژوودا،

his words have made generations of people feel known,

وشەکانی نەوی دروست کردووە کە هەست بە زانراوی خەڵک دەکەن،

while guiding them toward a more nuanced understanding

لەکاتێکدا هیدایەت و ڕازو نییه بۆ لای پەروەردگاریان . تێگەیشتنی بێزارکەر

of society’s most complex issues.

لە ئاڵۆزترین کێشەکانی کۆمەڵگا.