Notes of a native son: The world according to James Baldwin - Christina Greer

Tłumaczenie: Natalia Raksimowicz Korekta: Rysia Wand

Over the course of the 1960s,

W latach 60.

the FBI amassed almost two thousand documents

FBI zebrało prawie 2000 dokumentów

in an investigation into one of America’s most celebrated minds.

podczas śledztwa w sprawie

jednego z najpopularniejszych umysłów w kraju.

The subject of this inquiry was a writer named James Baldwin.

Jego obiektem był pisarz James Baldwin.

At the time,

W tamtym czasie

the FBI investigated many artists and thinkers,

FBI śledziło wielu artystów i myślicieli,

but most of their files were a fraction the size of Baldwin’s.

ale rozmiary ich teczek bladły przy teczce Baldwina.

During the years when the FBI hounded him,

W okresie śledztw prowadzonych przez FBI

he became one of the best-selling black authors in the world.

Baldwin został jednym z bestselerowych czarnych autorów na świecie.

So what made James Baldwin loom so large in the imaginations

Co sprawiło, że przykuł tak duże zainteresowanie

of both the public and the authorities?

nie tylko społeczeństwa, ale i władz?

Born in Harlem in 1924,

Urodzony w Harlemie w 1924 roku

he was the oldest of nine children.

James był najstarszym z dziewięciorga dzieci.

At age fourteen, he began to work as a preacher.

W wieku 14 lat został kaznodzieją.

By delivering sermons, he developed his voice as a writer,

Prawienie kazań pomogło mu znaleźć głos pisarza,

but also grew conflicted about the Church’s stance

lecz spowodowało też konflikt z podejściem Kościoła

on racial inequality and homosexuality.

do nierówności rasowej i homoseksualizmu.

After high school,

he began writing novels and essays while taking a series of odd jobs.

Po liceum zaczął pisać powieści i eseje,

a jednocześnie parał się różnymi pracami.

But the issues that had driven him away from the Church

Problemy, które oddaliły go od Kościoła,

were still inescapable in his daily life.

były wciąż obecne w jego życiu.

Constantly confronted with racism and homophobia,

Ciągłe wystawienie na rasizm i homofobię

he was angry and disillusioned, and yearned for a less restricted life.

wzmagało jego złość i rozczarowanie oraz marzenia o lepszym życiu.

So in 1948, at the age of 24,

Dlatego w 1948, w wieku 24 lat,

he moved to Paris on a writing fellowship.

przeprowadził się do Paryża na stypendium pisarskie.

From France, he published his first novel,

We Francji opublikował pierwszą powieść

"Go Tell it on the Mountain," in 1953.

"Głoś to na górze" w 1953 roku.

Set in Harlem,

Umiejscowiona w Harlemie

the book explores the Church as a source of both repression and hope.

książka opowiada o Kościele jako źródle ucisku i nadziei.

Znalazła uznanie zarówno wśród czarnych, jak i białych czytelników.

It was popular with both black and white readers.

As he earned acclaim for his fiction,

Wśród rosnącej sławy

Baldwin gathered his thoughts on race, class, culture and exile

Baldwin zebrał swoje przemyślenia na temat rasy, klas, kultury i wygnania

in his 1955 extended essay, "Notes of a Native Son."

w rozszerzonym eseju z 1955 roku "Zapiski syna tego kraju".

Meanwhile,

Tymczasem

the Civil Rights movement was gaining momentum in America.

w Ameryce nasilał się ruch na rzecz praw obywatelskich.

Black Americans were making incremental gains at registering to vote and voting,

Czarni Amerykanie odnosili sukcesy w systemie głosowania,

but were still denied basic dignities in schools, on buses, in the work force,

ale wciąż odmawiano im godności w autobusach, szkołach, pracy,

and in the armed services.

a także w armii.

Though he lived primarily in France for the rest of his life,

Mimo że do końca życia mieszkał głównie we Francji,

Baldwin was deeply invested in the movement,

Baldwin był mocno zaangażowany w działanie ruchu

and keenly aware of his country’s unfulfilled promise.

i w pełni świadom niedotrzymanych obietnic ojczyzny.

He had seen family, friends, and neighbors

Widział jak rodzina, przyjaciele, sąsiedzi

spiral into addiction, incarceration and suicide.

popadają w nałogi, trafiają do więzienia i popełniają samobójstwa.

He believed their fates originated from the constraints

Wierzył, że ich los zrodził się z ograniczeń

of a segregated society.

podzielonego społeczeństwa.

In 1963,

W 1963 roku

he published "The Fire Next Time,"

opublikował "Następnym razem pożar",

an arresting portrait of racial strife

uderzający portret sporu rasowego,

in which he held white America accountable,

za który obwiniał białą Amerykę,

but he also went further,

ale w którym dodawał,

arguing that racism hurt white people too.

że rasizm jest szkodliwy też dla białych.

In his view,

Według Baldwina

everyone was inextricably enmeshed in the same social fabric.

wszyscy byli nieprzerwanie uwikłani w tej samej strukturze społecznej.

He had long believed that:

Jego zdaniem

“People are trapped in history and history is trapped in them.”

"ludzie są uwięzieni w historii, a historia jest uwięziona w nich".

Baldwin’s role in the Civil Rights movement

Rola Baldwina w ruchu

przekraczała obserwację i relacjonowanie.

went beyond observing and reporting.

He also traveled through the American South

Podróżował także po Ameryce Południowej,

attending rallies giving lectures of his own.

gdzie przemawiał na zgromadzeniach.

He debated both white politicians and black activists,

Dyskutował na temat białych polityków i czarnych aktywistów,

including Malcolm X,

w tym Malcolma X,

and served as a liaison between black activists and intellectuals

i służył za łącznika między czarnymi aktywistami i intelektualistami

and white establishment leaders like Robert Kennedy.

a liderami białego establishmentu, takimi jak Robert Kennedy.

Because of Baldwin’s unique ability

Ze względu na talent Baldwina

to articulate the causes of social turbulence

do opowiadania o przyczynach napięć społecznych tak,

in a way that white audiences were willing to hear,

że chcieli go słuchać biali,

Kennedy and others tended to see him as an ambassador for black Americans

Kennedy i inni widzieli w nim ambasadora czarnych Amerykanów,

— a label Baldwin rejected.

etykietkę, którą Baldwin odrzucił.

And at the same time,

W tym samym czasie

his faculty with words led the FBI to view him as a threat.

jego kunszt słowny sprawił, że FBI uznało go za zagrożenie.

Even within the Civil Rights movement,

Nawet wśród członków ruchu na rzecz praw obywatelskich

Baldwin could sometimes feel like an outsider

Baldwin czuł się czasem wyobcowany

for his choice to live abroad, as well as his sexuality,

przez wybór mieszkania za granicą i swoją seksualność,

which he explored openly in his writing

o której pisał otwarcie w czasach,

at a time when homophobia ran rampant.

gdy panoszyła się homofobia.

Throughout his life,

Przez całe życie

Baldwin considered it his role to bear witness.

Baldwin uważał za swoją rolę niesienie świadectwa.

Unlike many of his peers,

W przeciwieństwie do wielu kolegów

he lived to see some of the victories of the Civil Rights movement,

udało mu się dożyć niektórych zwycięstw ruchu,

but the continuing racial inequalities in the United States weighed heavily on him.

ale bardzo mu ciążyły nieustanne nierówności rasowe w USA.

Though he may have felt trapped in his moment in history,

Choć mógł się czuć więźniem momentu historii,

his words have made generations of people feel known,

jego słowa dały głos wielu pokoleniom,

while guiding them toward a more nuanced understanding

a jednocześnie prowadziły je do dokładniejszego zrozumienia

of society’s most complex issues.

najbardziej złożonych kwestii społecznych.