The rise and fall of Italy’s warriors-for-hire - Stephanie Honchell Smith

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

At dawn on July 29th, 1364, John Hawkwood—

၁၃၆၄ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၉ ရက်နေ့ အရုဏ်တက်မှာ အင်္ဂလိပ်စစ်သား ဂျွန်ဟော့ဝုဒ်က

an English soldier turned contract mercenary—

စာချုပ်ပါ ကြေးစားစစ်သားအဖြစ် ပြောင်းလဲကာ အိပ်ပျော်နေတဲ့

led a surprise attack against an army of sleeping Florentine mercenaries.

ဖလော့ရင်တိုင်း ကြေးစား စစ်သားတွေကို အငိုက်ဖမ်း တိုက်ခိုက်မှုကို ဦးဆောင်ခဲ့တယ်။

The enemy commander quickly awoke and gathered his men

ရန်သူ တပ်မှူးက အလျင်အမြန် နိုးလာပြီး တန်ပြန်တိုက်ခိုက်ဖို့

to launch a counterattack.

သူ့လူတွေကို စုရုံးလိုက်တယ်။

But as soon as the defending army was ready to fight,

ဒါပေမဲ့ ကာကွယ်တဲ့ စစ်တပ်က တိုက်ဖို့ အဆင်သင့်ဖြစ်တာနဲ့

Hawkwood’s fighters simply turned and walked away.

ဟော့ဝုဒ် ရဲ့ တိုက်ခိုက်ရေးသမားတွေဟာ လှည့်ထွက်သွားခဲ့ပါတယ်။

This wasn't an act of cowardice.

ဒါက သူရဲဘောကြောင်တဲ့ လုပ်ရပ်မဟုတ်ဘူး။

These mercenaries, known as condottieri,

ကွန်ဒိုတီယာရီလို့ အများသိတဲ့ ဒီကြေးစားစစ်သားတွေက

had simply done just enough fighting to fulfill their contracts.

သူတို့ရဲ့ စာချုပ်တွေကို ဖြည့်ဆည်း ရုံလောက်သာ တိုက်ခိုက်တာကို လုပ်ခဲ့တာပါ။

And for Italy’s condottieri, war wasn’t about glory or conquest:

အီတလီရဲ့ကွန်ထရီယာရီအတွက်၊စစ်ပွဲက ဂုဏ် ကျက်သရေ သို့မဟုတ် အောင်ပွဲအတွက် မဟုတ်ဘဲ၊

it was purely about getting paid.

အခပေးသက်သက်ပါ။

For much of the 14th and 15th centuries, the condottieri dominated Italian warfare,

၁၄ နဲ့ ၁၅ ရာစုအတွင်း၊ ကွန်ဒိုတီယာရီ ကြေး စားစစ်သားတွေက အီတလီစစ်ပွဲကိုလွှမ်းမိုးပြီး

profiting from— and encouraging— the region’s intense political rivalries.

ဒေသရဲ့ပြင်းထန်တဲ့ နိုင်ငံရေးပြိုင်ဆိုင်မှု တွေကနေ အမြတ်ထုတ်ကာ အားပေးအားမြှောက်ပြုတယ်။

The most powerful of these regions were ruled either by wealthy representatives

ဒီဒေသတွေထဲက အင်အားအရှိဆုံးတွေကို ကက်သလစ် အသင်းတော်ရဲ့ ချမ်းသာတဲ့ ကိုယ်စားလှယ်တွေ

of the Catholic Church

ဒါမဟုတ် နိုင်ငံတကာ

or merchants who’d grown rich from international trade.

ကုန်သွယ်မှုကနေ ချမ်းသာလာတဲ့ ကုန်သည်တွေက အုပ်ချုပ်ခဲ့တယ်။

These rulers competed for power and prestige

ဒီအုပ်စိုးရှင်တွေဟာ အတော်ဆုံး အနုပညာရှင်တွေနဲ့ တွေးခေါ်ရှင်တွေကို

by working to attract the most talented artists and thinkers to their courts,

တရားရုံးတွေဆီ ဆွဲဆောင်ဖို့ လုပ်ဆောင်ရင်း အာဏာနဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာအတွက် ပြိုင်ဆိုင်ခဲ့ပြီး

leading to a cultural explosion now known as the Italian Renaissance.

အခု အီတလီ ပြန်လည်ဆန်းသစ်ရေးခေတ်ဆိုတဲ့ ယဉ်ကျေးမှု ပေါက်ကွဲမှုကိုဖြစ်ပေါ်စေခဲ့တယ်။

But local rivalries also played out in military conflicts,

ဒါပေမဲ့ ဒေသတွင်း ပြိုင်ဆိုင်မှုတွေက စစ်ဘက် ဆိုင်ရာ ပဋိပက္ခတွေမှာလည်း ပါဝင်တာကြောင့်

fought almost entirely by the condottieri.

ကွန်ဒိုတီယာရီ လုံးလုံးနီးပါးရဲ့ တိုက်ခိုက်တာခံရတယ်။

Many of these elite mercenaries were veterans of the Hundred Years’ War,

ဒီအထက်တန်းစား၊ ကြေးစားစစ်သားအများစုက ပြင်သစ်နဲ့ အင်္ဂလန်ကနေ ခေါ်ထားတဲ့

hailing from France and England.

နှစ်တစ်ရာ စစ်ပွဲရဲ့ စစ်ပြန်တွေပါ။

When that war reached a temporary truce in 1360,

ဒီစစ်ပွဲက ၁၃၆၀ ခုနှစ်မှာ ယာယီ စစ်ပြေငြိမ်းတဲ့အခါ တချို့စစ်သားတွေက

some soldiers began pillaging France in search of fortune.

ဥစ္စာရှာရင်း ပြင်သစ်ကို စတင် လုယက်လာကြတယ်။

And the riches they found in Catholic churches

ကက်သလစ် အသင်းတော်တွေမှာ သူတို့ တွေ့ရှိတဲ့ ကြွယ်ဝမှုတွေက

drew their raiding parties to the center of the Church’s operations: Italy.

အသင်းတော် လုပ်ဆောင်မှု ဗဟိုချက် အီတလီကို စီးနင်းဖို့ ဆွဲဆောင်ခဲ့တယ်။

But here, savvy ruling merchants saw these bandits’ arrival

ဒါပေမဲ့ ဒီနေရာမှာ နောကျေနေတဲ့၊ အုပ်ချုပ်သူ ကုန်သည်တွေက ဒီဓားပြတွေ ရောက်လာတာကို

as a golden opportunity.

ရွှေအခွင့်အရေးအဖြစ် မြင်ကြတယ်။

By hiring the soldiers as mercenaries,

စစ်သားတွေကို ကြေးစားတွေအဖြစ် ငှားရမ်းရင်း

they could control the violence and gain an experienced army

အကြမ်းဖက်မှုကို ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီး ဒေသခံတွေကို တပ်ဖွဲ့ဖွဲ့၊ လေ့ကျင့်ပေးတဲ့

without the cost of outfitting and training locals.

စရိတ် မကုန်ကျဘဲ အတွေ့အကြုံရှိတဲ့ စစ်တပ်ကို ရရှိနိုင်တာပါ။

The mercenaries liked this deal as well, as it offered regular income

ကြေးစားစစ်သားတွေက ပုံမှန်ဝင်ငွေနဲ့ သူတို့ရဲ့ကိုယ်ပိုင်အကျိုးအတွက်

and the ability to play these rulers off each other for their own benefit.

ဒီအုပ်စိုးရှင်တွေကို အချင်းချင်း တိုက်ပေး နိုင်တော့ ဒီသဘောတူညီချက်ကို သဘောကျတယ်။

Of course, these soldiers had to be kept on a tight leash.

ဟုတ်ပါတယ်၊ ဒီစစ်သားတွေကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ချည်နှောင်ထားရမှာပါ။

Rulers forced them to sign elaborate contracts, or condotta,

အုပ်စိုးရှင်တွေက သူတို့ကို အသေးစိပ်စာချုပ် တွေ ချုပ်ဖို့ အတင်း လက်မှတ်ထိုးခိုင်းတယ်၊

a word that became synonymous with the mercenaries themselves.

ကွန်ဒိုတာ ဆိုတဲ့ စကားလုံးက ကြေးစားသမားဆိုတာနဲ့ အဓိပ္ပါယ်တူဖြစ်လာတာပါ။

Divisions of payment, distribution of plunder, non-compete agreements—

ပေးချေမှု ခွဲဝေမှုတွေ၊လုယက်မှုခွဲဝေမှုတွေ၊ ယှဉ်ပြိုင်မှုမရှိတဲ့ သဘောတူညီချက်တွေ-

it was all spelled out clearly,

အားလုံးကို ရှင်းလင်းစွာ ရေးထားတာကြောင့်

making war merely another dimension of business.

စစ်ပွဲကို စီးပွားရေး အခြားရှုထောင့်တစ်ခုသာ ဖြစ်စေတာပါ။

Contracts specified the number of men a commander would provide,

စာချုပ်တွေမှာ တပ်မှူးတစ်ယောက်က ပေးမယ့် လူအရေအတွက်ကို သတ်မှတ်ထားပြီး

and the resulting armies ranged from a few hundred to several thousand.

ထွက်ပေါ်လာတဲ့ တပ်တွေက ရာကနေ ထောင်ဂဏန်းအထိ ရှိတယ်။

Individual soldiers regularly moved between armies

မြင့်မားတဲ့ အခကြေးငွေတွေကို ရှာဖွေရာမှာ တစ်ဦးချင်း စစ်သားတွေဟာ

in search of higher payments.

တပ်တွေကြား ပုံမှန်ပြောင်းရွှေ့တယ်။

And when their contracts expired,

စာချုပ်တွေ သက်တမ်းကုန်သွားတဲ့အခါ၊

condottieri commanders became free agents with no expectation of ongoing loyalty.

တပ်မှူး တွေက ဆက်သစ္စာခံဖို့ မမျှော်လင့်ဘဲ လွတ်လပ်တဲ့ ကိုယ်စားလှယ့်တွေ ဖြစ် လာတယ်။

When John Hawkwood launched his surprise attack

ဂျွန် ဟော့ဝုဒ်က ဖလောရင်တိုင်း ကွန်ဒိုတီယာရီကို ဆန့်ကျင်ကာ

against the Florentine condottieri,

သူ့ရဲ့ အငိုက်ဖမ်း တိုက်ခိုက်မှု စတင်ခဲ့တုန်းက၊

he was working for Pisa.

သူက ပီဆာအတွက် အလုပ် လုပ်နေခဲ့တာပါ။

Later, he would fight for Florence and many of Pisa’s other enemies.

နောက်ပိုင်း သူဟာ ဖလောရင်တိုင်းနဲ့ ပီဆာရဲ့ တခြားရန်သူတွေကို တိုက်ခိုက်တော့မှာပါ။

But regardless of who was contracting them,

ဒါပေမဲ့ ဘယ်သူက သူတို့ကို စာချုပ်ချုပ်နေပါစေ၊

the condottieri fought primarily for themselves.

ကွန်ဒိုတီယာရီက သူတို့အတွက်သာ အဓိက တိုက်ခိုက်ခဲ့တာပါ။

Their extensive military experience allowed them to avoid

သူတို့ရဲ့ ကျယ်ပြန့်တဲ့ စစ်အတွေ့အကြုံက တိုက်ပွဲ ပြင်းထန်ချိန်မှာ

taking unnecessary risks in the heat of battle.

မလိုအပ်တဲ့ ဘေးရန်တွေကို ရှောင်နိုင်ခဲ့တယ်။

And— while still deadly— their clashes rarely led to crushing victories

သေစေလောက်တဲ့အချိန်မှာတောင် ထိပ်တိုက် တွေ့ဆုံမှုတွေက လုံးလုံး အောင်ပွဲ ဒါမှမဟုတ်

or defeats.

ရှုံးနိမ့်မှု ဖြစ်ခဲတယ်။

Condottieri commanders wanted battles to be inconclusive—

ကွန်ဒိုတီယာရီ တပ်မှူးတွေက တိုက်ပွဲတွေ အပြီးမသတ်ဖို့ လိုလားကြတယ်၊

after all, if they established peace, they’d put themselves out of business.

နောက်ဆုံး ငြိမ်းချမ်းရေး ထူထောင်ရင်၊ သူတို့ကိုယ်တိုင် လုပ်ငန်း ပြုတ်သွားမှာပါ။

So even when one side did win,

ဒီတော့ တစ်ဖက်က လုံးဝ အနိုင်ရတာတောင်၊

enemy combatants were typically held hostage and released to fight another day.

ရန်သူဘက်က ပုံမှန် ဓားစာခံအဖြစ် ချုပ်ထားကာ နောက်နေ့မှာ တိုက်ခိုက်ဖို့ ပြန်လွှတ်တယ်။

But there was nothing merciful about these decisions.

ဒါပေမဲ့ ဒီဆုံးဖြတ်ချက်တွေမှာ သနားကြင်နာတာ ဘာမှမရှိဘူး။

Contracts could just as easily turn them into ruthless killers,

စာချုပ်တွေက သူတို့ကို ရက်စက်တဲ့ လူသတ် သမားတွေအဖြစ် အလွယ် ပြောင်းစေနိုင်တယ်၊

as in 1377, when Hawkwood led the massacre of a famine-stricken town

၁၃၇၇ ခုနှစ်မှာ ဟော့ဝုဒ်က ဒေသန္တရအစိုးရကို ပုန်ကန်ဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့တဲ့ အငတ်ဘေးဒဏ်

who’d tried to revolt against the local government.

ခံနေတဲ့ မြို့တစ်မြို့ကို အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုဆီ ဦးဆောင်ခဲ့သလိုပါ။

Over time, foreign condottieri were increasingly replaced by native Italians.

ကြာလာတော့၊ နိုင်ငံခြား ကွန်ဒိုတီယာရီကို ဇာတိသား အီတလီလူမျိုးတွေနဲ့ အစားထိုးလာတယ်။

For young men from humble origins,

အောက်ခြေ ဇာတိက လူငယ်တွေအတွက်၊ အမြတ် စစ်ပွဲက

war-for-profit offered an attractive alternative to farming or the church.

လယ်ယာ၊ ဘုရားကျောင်းထက် ဆွဲဆောင်မှုရှိတဲ့ အခြားရွေးစရာကို ကမ်းလှမ်းတယ်။

And this new generation of condottieri leveraged their military power

ကွန်ဒိုတီယာရီရဲ့ ဒီမျိုးဆက်က သူတို့ရဲ့ စစ်အာဏာကို နိုင်ငံရေးသြဇာအဖြစ် အသုံးချကာ

into political influence,

တချို့အဖြစ်တွေမှာ

in some cases even founding ruling dynasties.

အုပ်ချုပ်ရေး မင်းဆက်တွေကိုတောင် တည်ထောင်ခဲ့ကြတယ်။

However, despite cornering the market on Italian warfare for nearly two centuries,

ဒါပေမဲ့ ရာစု နှစ်ခုနီးပါး အီတလီ စစ်ပွဲမှာ စျေးကွက်ကို အချိုးအကွေ့ဖြစ်စေခဲ့ပေမဲ့

the condottieri only truly excelled at engaging in just enough

ကွန်ဒိုတီယာရီတွေက သူတို့ရဲ့ စာချုပ်တွေကို ဖြည့်ဆည်းဖို့ လုံလောက်တဲ့

close-range combat to fulfill their contracts.

အနီးကပ် တိုက်ခိုက်ရေးမှာသာ တကယ် ထူးချွန်ခဲ့တာပါ။

Over time, they became outclassed by the gunpowder weaponry

ကြာလာတာနဲ့ သူတို့ဟာ ပြင်သစ်ရဲ့ ယမ်းလက်နက်နဲ့ စပိန်ရဲ့ ရပ်တည်နေတဲ့

of France and Spain’s large standing armies,

တပ်ကြီးတွေအပြင် အော်တိုမန်တို့ရဲ့

as well as the naval might of the Ottomans.

ရေတပ်အင်အားကြောင့် သူတို့ဟာ မယှဉ်နိုင်တော့ဘူး။

By the mid 16th century,

၁၆ ရာစုအလယ်ပိုင်းမှာ

these state-sponsored militaries forced all of Europe into a new era of warfare,

ဒီနိုင်ငံပိုင်စစ်တပ်တွေက ဥရောပတစ်ခွင်လုံး ကို စစ်ပွဲရဲ့ ခေတ်သစ်ဆီ တွန်းပို့ခဲ့ပြီး

putting an end to the condottieri’s conniving war games.

ကွန်ဒိုတီယာရီရဲ့ ဒုက္ခပေးတဲ့ စစ်ပွဲဂိမ်းတွေကို အဆုံးသတ်စေခဲ့တယ်။