The rise and fall of Italy’s warriors-for-hire - Stephanie Honchell Smith

Translator: Trang Do Nu Gia Reviewer: Mai Tran

At dawn on July 29th, 1364, John Hawkwood—

Vào rạng sáng ngày 29 tháng 7 năm 1364, John Hawkwood—

an English soldier turned contract mercenary—

một người lính Anh trở thành lính đánh thuê theo hợp đồng—

led a surprise attack against an army of sleeping Florentine mercenaries.

đã chỉ huy một cuộc tấn công bất ngờ vào đội lính đánh thuê Florentine đang ngủ.

The enemy commander quickly awoke and gathered his men

Chỉ huy quân địch nhanh chóng tỉnh giấc và tập hợp đội ngũ

to launch a counterattack.

để tiến hành phản công.

But as soon as the defending army was ready to fight,

Nhưng ngay khi đội quân phòng thủ đã sẵn sàng chiến đấu,

Hawkwood’s fighters simply turned and walked away.

các chiến binh của Hawkwood chỉ đơn giản quay lưng bỏ đi.

This wasn't an act of cowardice.

Đây không phải là một hành động hèn nhát.

These mercenaries, known as condottieri,

Những người lính đánh thuê này, được gọi là condottieri,

had simply done just enough fighting to fulfill their contracts.

chỉ đơn giản là họ đã chiến đấu vừa đủ để hoàn thành hợp đồng.

And for Italy’s condottieri, war wasn’t about glory or conquest:

Và đối với lính condottieri của Ý, chiến tranh không vì vinh quang hay chinh phục:

it was purely about getting paid.

nó đơn thuần là vì được trả tiền.

For much of the 14th and 15th centuries, the condottieri dominated Italian warfare,

Trong phần lớn thế kỷ 14 và 15, các lính condottieri thống trị chiến tranh ở Ý,

profiting from— and encouraging— the region’s intense political rivalries.

thu lợi — và thúc đẩy— các cuộc cạnh tranh chính trị gay gắt trong khu vực.

The most powerful of these regions were ruled either by wealthy representatives

Những khu vực quyền lực nhất trong số này được cai trị bởi các nhà đại diện giàu có

of the Catholic Church

của Giáo hội Công giáo

or merchants who’d grown rich from international trade.

hoặc các thương gia đã giàu lên từ giao thương quốc tế.

These rulers competed for power and prestige

Những nhà cai trị này cạnh tranh giành quyền lực và uy thế

by working to attract the most talented artists and thinkers to their courts,

bằng cách thu hút nghệ sĩ và các nhà tư tưởng tài năng nhất đến cung điện của họ,

leading to a cultural explosion now known as the Italian Renaissance.

dẫn đến sự bùng nổ văn hóa mà ngày nay hay gọi là Thời Kỳ Phục hưng Ý.

But local rivalries also played out in military conflicts,

Nhưng sự cạnh tranh cục bộ cũng xảy ra ở các cuộc xung đột quân sự,

fought almost entirely by the condottieri.

mà hầu hết gây ra bởi các condottieri.

Many of these elite mercenaries were veterans of the Hundred Years’ War,

Nhiều lính đánh thuê ưu tú trong số này là cựu chiến binh của Chiến tranh Trăm năm,

hailing from France and England.

đến từ Pháp và Anh.

When that war reached a temporary truce in 1360,

Khi cuộc chiến đó đạt được thỏa thuận ngừng bắn tạm thời vào năm 1360,

some soldiers began pillaging France in search of fortune.

một số binh lính bắt đầu tràn vào nước Pháp để cướp bóc của cải.

Và những của cải mà họ tìm thấy trong các nhà thờ Công giáo

And the riches they found in Catholic churches

drew their raiding parties to the center of the Church’s operations: Italy.

đã lôi kéo thêm nhiều nhóm đột kích đến trung tâm vận hành của Giáo hội: nước Ý.

But here, savvy ruling merchants saw these bandits’ arrival

Nhưng ở đây, những thương nhân cầm quyền có hiểu biết đã thấy

việc những kẻ cướp này xuất hiện là một cơ hội vàng.

as a golden opportunity.

By hiring the soldiers as mercenaries,

Với việc thuê các chiến binh này làm lính đánh thuê,

they could control the violence and gain an experienced army

họ có thể kiểm soát được bạo lực và có được một đội quân giàu kinh nghiệm

without the cost of outfitting and training locals.

mà không phải tốn chi phí trang bị vũ trang và đào tạo người địa phương.

Các lính đánh thuê cũng thích điều này, vì họ có nguồn thu nhập thường xuyên

The mercenaries liked this deal as well, as it offered regular income

and the ability to play these rulers off each other for their own benefit.

và khả năng chơi đối đầu với các nhà cai trị nhằm hưởng lợi riêng.

Of course, these soldiers had to be kept on a tight leash.

Dĩ nhiên, những người lính này phải được kiểm soát chặt chẽ mọi hành động.

Rulers forced them to sign elaborate contracts, or condotta,

Những nhà cai trị buộc họ phải ký những hợp đồng phức tạp, gọi là condotta,

a word that became synonymous with the mercenaries themselves.

một từ đồng nghĩa với bản chất các người lính đánh thuê.

Divisions of payment, distribution of plunder, non-compete agreements—

Phân chia tiền công, của cải cướp được, các thỏa thuận không cạnh tranh —

it was all spelled out clearly,

tất cả đều được giải thích rõ ràng,

making war merely another dimension of business.

khiến chiến tranh chỉ đơn thuần là một khía cạnh khác của việc kinh doanh.

Contracts specified the number of men a commander would provide,

Các hợp đồng quy định cụ thể số lượng lính mà thủ lĩnh sẽ cung cấp,

and the resulting armies ranged from a few hundred to several thousand.

và quân số cuối cùng thường dao động từ vài trăm đến vài nghìn binh lính.

Individual soldiers regularly moved between armies

Những binh lính riêng lẻ sẽ thường di chuyển qua lại giữa các đội quân

in search of higher payments.

để kiếm thêm thu nhập.

And when their contracts expired,

Và khi hợp đồng hết hạn,

condottieri commanders became free agents with no expectation of ongoing loyalty.

các thủ lĩnh condottieri trở thành đặc vụ tự do không cần duy trì lòng trung thành.

When John Hawkwood launched his surprise attack

Khi John Hawkwood phát động cuộc tấn công bất ngờ

đối đầu với lính đánh thuê condottieri người Florentine,

against the Florentine condottieri,

he was working for Pisa.

thì ông đang làm việc cho quân Pisa.

Later, he would fight for Florence and many of Pisa’s other enemies.

Sau đó, ông lại chiến đấu vì quân Florence và nhiều kẻ thù khác của quân Pisa.

But regardless of who was contracting them,

Nhưng bất kể người nào ký hợp đồng với họ,

the condottieri fought primarily for themselves.

những người lính đánh thuê condottieri chỉ chiến đấu chủ yếu vì chính họ.

Their extensive military experience allowed them to avoid

Kinh nghiệm chiến trường dày dặn cho phép họ tránh được

những rủi ro không cần thiết trong những trận chiến khốc liệt.

taking unnecessary risks in the heat of battle.

And— while still deadly— their clashes rarely led to crushing victories

Và—trong khi vẫn giết chóc—các trận đụng độ của họ lại hiếm khi đi đến chiến thắng

or defeats.

hay bị đánh bại.

Condottieri commanders wanted battles to be inconclusive—

Các thủ lĩnh condottieri muốn các trận chiến là bất phân thắng bại—

vì sau cùng, nếu họ thiết lập hòa bình, thì họ sẽ mất đi miếng cơm manh áo.

after all, if they established peace, they’d put themselves out of business.

So even when one side did win,

Vậy nên ngay khi một bên đã chiến thắng,

enemy combatants were typically held hostage and released to fight another day.

các chiến binh phe đối thủ thường bị bắt làm con tin

và được thả ra để chinh chiến vào khi khác.

Tuy nhiên không có tính chất nhân đạo trong những quyết định này.

But there was nothing merciful about these decisions.

Contracts could just as easily turn them into ruthless killers,

Các hợp đồng có thể dễ dàng biến họ trở thành những kẻ giết người tàn nhẫn,

as in 1377, when Hawkwood led the massacre of a famine-stricken town

như vào năm 1377, Hawkwood đã lãnh đạo cuộc thảm sát ở một thị trấn bị nạn đói,

who’d tried to revolt against the local government.

nơi có những người đã cố nổi dậy chống lại chính quyền địa phương.

Over time, foreign condottieri were increasingly replaced by native Italians.

Theo thời gian, càng có nhiều condottieri nước ngoài được thay bởi người Ý bản địa .

For young men from humble origins,

Đối với những thanh niên có xuất thân bình dân,

war-for-profit offered an attractive alternative to farming or the church.

chiến tranh vì lợi nhuận cho họ cơ hội hấp dẫn thay vì làm nông hay phục vụ nhà thờ.

And this new generation of condottieri leveraged their military power

Và thế hệ condottieri mới này đã tận dụng sức mạnh quân sự của họ

into political influence,

để gây ảnh hưởng đến chính trị,

in some cases even founding ruling dynasties.

trong một số trường hợp thậm chí còn thiết lập nên các triều đại trị vì.

However, despite cornering the market on Italian warfare for nearly two centuries,

Tuy nhiên, mặc dù thống lĩnh chiến tranh Ý trong gần hai thế kỷ,

the condottieri only truly excelled at engaging in just enough

các lính đánh thuê condottieri chỉ thực sự xuất sắc khi tham gia

close-range combat to fulfill their contracts.

chiến đấu ở cự ly gần vừa đủ để hoàn thành hợp đồng của họ.

Over time, they became outclassed by the gunpowder weaponry

Theo thời gian, họ trở nên kém cỏi so với vũ khí thuốc súng

of France and Spain’s large standing armies,

của Pháp và đội quân thường trực to lớn của Tây Ban Nha,

as well as the naval might of the Ottomans.

cũng như sức mạnh hải quân của người Ottoman.

By the mid 16th century,

Vào giữa thế kỷ 16,

these state-sponsored militaries forced all of Europe into a new era of warfare,

các quân đội do nhà nước bảo trợ đã đẩy toàn bộ châu Âu

vào một kỷ nguyên chiến tranh mới,

putting an end to the condottieri’s conniving war games.

đặt dấu chấm hết cho trò chơi chiến tranh đầy mưu mô của condottieri.