The dark history of the Chinese Exclusion Act - Robert Chang

1,108,267 views ・ 2021-07-01

TED-Ed


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung
00:10
After 12 years living in California,
0
10704
2125
ကယ်လီဖိုးနီးယာမှာ နေပြီး ၁၂ နှစ်အကြာမှာ
00:12
Chinese citizen Chae Chan Ping was ready for a visit home.
1
12829
4084
တရုတ်နိုင်ငံသား Chae Chan Ping ဟာ မွေးရပ်မြေ အလည်အပတ်အတွက် အသင့်ဖြစ်ခဲ့တယ်။
00:17
He procured the necessary documents for his departure and return journey,
2
17371
4000
သူ့ထွက်ခွာမှုနဲ့ အပြန်ခရီးအတွက် လိုအပ်တဲ့ စာရွက်စာတမ်းတွေကို ရယူပြီး
00:21
and set sail for China,
3
21371
1625
တရုတ်ကို ရေလမ်းခရီး ထွက်ခဲ့တယ်။
00:22
where he spent the next year reconnecting with friends and family.
4
22996
3583
မိတ်ဆွေတွေနဲ့ မိသားစုကို ပြန်ဆက်သွယ်ရင်း နောက်တစ်နှစ် ကုန်ဆုံးခဲ့တယ်။
00:27
But when he returned to San Francisco on October 8th, 1888,
5
27163
4416
ဒါပေမဲ့ ၁၈၈၈ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၈ ရက်မှာ ဆန်ဖရန် ဆစ္စကိုကို သူပြန်လာတဲ့အခါ
00:31
Ping and his fellow immigrant passengers were forbidden to disembark.
6
31579
3750
Ping နဲ့ သူ့အဖော် ရွှေ့ပြောင်း ခရီးသည်တွေ ဟာ သင်္ဘောမှဆင်းဖို့ တားမြစ်ခံရတယ်။
00:35
Just days earlier, President Grover Cleveland had signed the Scott Act,
7
35871
5333
အစောပိုင်း နေ့တွေကပဲ သမ္မတ Grover Cleveland က Scott Act ကို လက်မှတ်ထိုးတယ်။
00:41
which invalidated the legal documents allowing their re-entry
8
41371
3250
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကို ပြန်ဝင် ခွင့်ပြုတဲ့ တရားဝင် စာရွက်စာတမ်းတွေကို
00:44
to the United States.
9
44621
1500
တရားမဝင်ဖြစ်စေတာပါ။
00:46
This policy threatened to separate families
10
46204
2667
ဒီမူဝါဒက ကွဲကွာနေတဲ့ မိသားစုတွေကို ခြိမ်းခြောက်ခဲ့ပြီး
00:48
and deprive Chinese immigrants of their homes and livelihoods.
11
48871
3666
တရုတ် ရွှေ့ပြောင်းလာသူတွေရဲ့အိမ်တွေနဲ့ အသက်မွေးမှုတွေကို ပိတ်ပင်တယ်။
00:53
Ping challenged the ruling,
12
53121
1750
Ping က ဒီပြဌာန်းချက်ကို စိန်ခေါ်တယ်။
00:54
beginning a legal battle for the rights of thousands of Chinese immigrants.
13
54871
4166
ထောင်ချီတရုတ် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူတွေရဲ့ ရပိုင်ခွင့်တွေအတွက် တရားရေး တိုက်ပွဲ စတယ်။
00:59
But his case inspired an even more controversial policy
14
59329
3958
ဒါပေမဲ့ သူ့အမှုက ကမ္ဘာအနှံ့က ရွှေ့ပြောင်း နေထိုင်သူတွေကို ဆက်လက် သက်ရောက်စေတဲ့
01:03
that continues to impact immigrants around the globe.
15
63621
3500
ပိုအငြင်းပွားဖွယ်ရှိတဲ့ မူဝါဒကို စေ့ဆော်ပေးခဲ့တယ်။
01:07
Discrimination against Chinese immigrants had begun decades earlier,
16
67413
4208
တရုတ် ရွေ့ပြောင်းနေထိုင်သူတွေကို ခွဲခြားဆက်ဆံမှုက ပိုစောတဲ့ ဆယ်စုနှစ်တွေမှာ
01:11
when the California Gold Rush created a massive demand for labor.
17
71621
3958
ကယ်လီဖိုးနီးယား ရွှေရှာမှုက ဧရာမ လုပ်အား လိုအပ်မှုကို ဖန်တီးခဲ့စဉ်က စခဲ့တာပါ။
01:15
Initially, Chinese immigrants were welcomed as reliable workers
18
75829
3667
အစမှာ စိတ်ချရတဲ့ အလုပ်သမားတွေအဖြစ် တရုတ် ရွှေ့ပြောင်းသူတွေကို ကြိုဆိုခဲ့ပြီး
01:19
and became essential parts of frontier communities.
19
79496
3292
ရှေ့တန်း လူစုတွေရဲ့ မရှိမဖြစ် အပိုင်းတွေ ဖြစ်လာခဲ့တယ်။
01:22
Many built railroads and worked in the mines,
20
82871
2750
အများအပြားက လမ်းတွေ ဆောက်၊ မိုင်းတွေမှာ အလုပ်လုပ်ခဲ့စဉ်
01:25
while others operated laundries, restaurants, and general stores.
21
85621
3958
အခြားသူတွေက ပင်မင်းဆိုင်တွေ၊ စာသောက်ဆိုင်တွေ၊ကုန်စုံဆိုင်တွေ ဖွင့်တယ်။
01:29
The 1868 Burlingame Treaty even granted China favored trading status with the US,
22
89913
6375
၁၈၆၈ Burlingame Treaty က US နဲ့ တရုတ် ထောက်ခံတဲ့ ကုန်သွယ် အခြေအနေကို ခွင့်ပြုကာ
01:36
and allowed unrestricted migration between the two countries.
23
96579
3667
နှစ်နိုင်ငံကြားမှာ အကန့်အသတ်မရှိတဲ့ လူဝင်မှုကို ခွင့်ပြုခဲ့တယ်။
01:42
But as large numbers of Chinese immigrants found success,
24
102579
3750
ဒါပေမဲ့ တရုတ် ရွှေ့ပြောင်းလာသူ အများအပြား အောင်မြင်မှုကို တွေ့ရှိတာကြောင့်
01:46
American workers began to see them as a threat.
25
106329
2834
အမေရိကန်အလုပ်သမားတွေက ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခုအဖြစ် စမြင်လာတယ်။
01:49
Politicians and labor leaders denounced them for driving down wages,
26
109579
4500
နိုင်ငံရေးသမားတွေနဲ့ အလုပ်သမားခေါင်းဆောင် တွေဟာ လုပ်ခတွေလျှော့ပေးဖို့အတွက် သူတို့ကို
01:54
and violence against Chinese individuals became increasingly common.
27
114079
3792
စွပ်စွဲရှုတ်ချကြကာ တိုးတိုး လူသိများလာတဲ့ တရုတ် တစ်ဦးချင်းတွေကို အကြမ်းဖက်လာတယ်။
01:58
This anti-Chinese sentiment soon found its way into California’s courts.
28
118163
4833
တရုတ်ဆန့်ကျင်ရေး ဘဘောထားကို မကြာခင် ကယ်လီဖိုးနီးယား တရားရုံးတွေမှာ တွေ့ရတယ်။
02:03
In 1854, following a murder trial where a white man was convicted
29
123079
4125
၁၈၅၄ ခုနှစ် မှာ တရုတ်လူမျိုးတစ်ယောက်ကို သတ်တဲ့အတွက် လူဖြူတစ်ယောက်ကို
02:07
of murdering a Chinese man,
30
127204
2125
လူသတ်မှုနဲ့ ပြစ်ဒဏ်ချခံရပြီးနောက်မှာ
02:09
the California Supreme Court overturned the conviction,
31
129329
3750
တရုတ် မျက်မြင်သက်သေရဲ့ သက်သေခံချက်ဟာ လက်ခံနိုင်စရာမရှိလို့ စွဲကိုင်ရင်း
02:13
holding that Chinese eyewitness testimony was inadmissible.
32
133121
3833
ကယ်လီဖိုးနီးယား တရားရုံးချုပ်က တရားစီရင်မှုကို ပယ်ဖျက်ခဲ့တယ်။
02:17
The court declared that Chinese citizens
33
137079
2292
လူမည်းနဲ့ ဒေသရင်းအမေရိကန် တစ်ဦးချင်းတွေရဲ့
02:19
could not testify against white defendants,
34
139371
2875
သက်သေခံချက်ကို တားမြစ်တဲ့ အလားတူ သာဓကတွေကို ညွန်းကာ
02:22
citing similar precedents forbidding testimony
35
142246
2583
တရုတ်နိုင်ငံဲသားတွေဟာ လူဖြူတရားခံတွေကို
02:24
by Black and Native American individuals.
36
144829
2667
သက်သေခံလို့မရဘူးလို့ ကြေညာတယ်။
02:27
This decision effectively legalized violence
37
147871
3208
ဒီဆုံးဖြတ်ချက်က ကယ်လီဖိုးနီးယာ တရုတ် လူစုကို အကြမ်းဖက်တာကို
02:31
against California’s Chinese population,
38
151079
2875
ထိရောက်စွာ တရားဝင်ဖြစ်စေတယ်။
02:33
inspiring mob attacks and campaigns for segregation.
39
153954
3750
အုပ်စုလိုက် တိုက်ခိုက်မှုတွေနဲ့ ခွဲခြားရေး လှုံ့ဆော်ပွဲတွေကို စေ့ဆော်ပေးတယ်။
02:38
Before long, anti-Chinese sentiment reached the federal level.
40
158246
3750
များမကြာမီ တရုတ် ဆန့်ကျင်ရေး သဘောထားဟာ ပြည်ထောင်စု အဆင့်ကို ရောက်ရှိခဲ့တယ်။
02:41
In 1882, Congress passed the Chinese Exclusion Act,
41
161996
4333
၁၈၈၂ မှာ ကွန်ဂရက်က တရုတ် ချန်လှပ်ထားခြင်း ဥပဒေကို ပြဌာန်းခဲ့တယ်။
02:46
the first federal law that restricted immigration
42
166454
2959
လူမျိုးအခြေခံတဲ့ လူဝင်မှုကို တိကျပြတ်သားစွာ ကန့်သတ်ထားတဲ့
02:49
based explicitly on nationality.
43
169413
2416
ပထမဆုံး ပြည်ထောင်စု ဥပဒေပါ။
02:51
In practice, the Act banned entry to all ethnically Chinese immigrants
44
171829
4500
လက်တွေ့မှာ ဥပဒေက သံတမန်တွေအပြင် လူမျိုးအရ တရုတ်ရွေ့ပြောင်းနေထိုင်သူအားလုံးကို
02:56
besides diplomats,
45
176329
1292
ဝင်ခွင့် ပိတ်ပင်ပြီး ရှိဆဲ
02:57
and prohibited existing immigrants from obtaining citizenship.
46
177621
3292
ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူတွေကို နိုင်ငံသား ရယူခြင်းကနေ တားမြစ်တယ်။
03:01
It also meant Chinese individuals couldn’t leave the United States and return
47
181038
4500
တရုတ် တစ်ဦးချင်းတွေဟာ ပထမဆုံး ပြန်ဝင်ခွင့် လက်မှတ် မလျှောက်ဘဲ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု
03:05
without first applying for a certificate of re-entry.
48
185538
3125
ကနေထွက်ခွာပြီး ပြန်လာလို့ မရနိုင်ဘူးလို့ ဆိုလိုသေးတယ်။
03:08
This policy remained in place until October 1st, 1888,
49
188788
4250
ဒီ မူဝါဒက Scott Act က ရှိနေဆဲ Chae Chan Ping နဲ့ ထောင်ချီတဲ့ အခြား
03:13
when the Scott Act prohibited re-entry altogether,
50
193038
3208
တရုတ် ရွေ့ပြောင်းနေထိုင်သူတွေကို ပြန်ဝင်ခွင့် လုံးလုံး တားမြစ်တဲ့
03:16
stranding Chae Chan Ping and thousands of other Chinese immigrants.
51
196246
4333
၁၈၈၈ အောက်တိုဘာ ၁ ရက် မတိုင်ခင်အထိ နေရာကျနေခဲ့တယ်။
03:22
In court, Ping argued he had followed the proper protocol
52
202454
3125
Ping က ပြန်ဝင်ခွင့် လက်မှတ်ရယူရာမှာ ကိုက်ညီတဲ့ကျင့်ထုံးကို
03:25
obtaining his re-entry certificate,
53
205579
2084
လိုက်နာခဲ့တယ်လို့ တရားရုံးမှာ စောဒကတက်တယ်။
03:27
and the government had not honored his legally issued document.
54
207663
3833
အစိုးရက သူ့ရဲ့ တရားဝင် ထုတ်ပေးထားတဲ့ စာရွက်စာတမ်းကို ထုတ်မပေးခဲ့ဘူး။
03:32
This argument was strong enough to send his case all the way to the Supreme Court.
55
212038
4750
ငြင်းခုံမှုက သူ့အမှုကို တရားရံးချုပ်အထိ ပို့ရလောက်အောင် ပြင်းထန်ခဲ့တယ်။
03:37
But the justices ruled against Ping,
56
217121
2333
ဒါပေမဲ့ တရားသူကြီးတွေက Ping ကို ပယ်ချတယ်။
03:39
invalidating thousands of legal re-entry certificates in one fell swoop.
57
219829
4917
ထောင်ချီတဲ့ တရားဝင်ပြန်ဝင်ခွင့် လက်မှတ်တွေ တစ်ခါတည်း ပျက်ပြယ်တယ်။
03:45
The decision led to Ping’s deportation
58
225371
2625
ဆုံးဖြတ်ချက်က Ping ကို ပြည်နှင်ဒဏ် ခံရစေပြီး
03:47
and left up to 20,000 Chinese immigrants unable to return to the US.
59
227996
5917
တရုတ် ရွေ့ပြောင်းနေထိုင်သူ ၂၀,၀၀၀ ဟာ US ကို ပြန်လို့မရဖြစ်ကျန်စေတယ်။
03:54
But arguably even more important than the court’s racist ruling
60
234496
3958
ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် တရားရုံးရဲ့ လူမျိုးခွဲ ခြားတဲ့ စီရင်ထုံးထက်ပိုတောင် အရေးကြီးတာက
03:58
was the logic they used to support it.
61
238454
2417
ဒါကို ထောက်ပံ့ဖို့ သူတို့ သုံးတဲ့ ယုတ္တိဗေဒပါ။
04:01
Traditionally, the Supreme Court is considered a check
62
241246
2792
အစဉ်အလာအရ တရားရုံးချုပ်ဟာ အမေရိကန် အစိုးရရဲ့
04:04
on the other two branches of American government,
63
244038
2708
အခြား အခွဲနှစ်ခုပေါ်မှာ စစ်ဆေးမှုတစ်ခုကို စဉ်းစားတယ်။
04:06
offering judgment on policies passed by Congress and the president.
64
246913
4083
ကွန်ဂရက်နဲ့ သမ္မတက အတည်ပြုတဲ့ မူဝါဒတွေ အပေါ် ဆုံးဖြတ်ချက် ပေးခြင်းပါ။
04:11
In this case however,
65
251538
1625
ဒါပေမဲ့ ဒီအမှုမှာ
04:13
the court stated they had no power to pass judgment on the Scott Act,
66
253163
4583
ကွန်ဂရက်က လူဝင်မှု မူဝါဒကို “အမျိုးသား လုံခြုံရေး ကိစ္စ” လို့ ကြေညာကတည်းက
04:17
since Congress had declared the immigration policy
67
257746
2792
သူတို့ဟာ Scott Act အပေါ်မှာ ဆုံးဖြတ်ချက် အတည်ပြုဖို့
04:20
“a matter of national security.”
68
260538
2458
အာဏာမရှိဘူးလို့ ဖော်ပြတယ်။
04:23
This decision set a unique precedent.
69
263121
2875
ဒီဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ ထူးခြားတဲ့ အစဉ်အလာ တစ်ခုကို ချမှတ်တယ်။
04:26
Unless Ping's case was overturned,
70
266204
2250
Ping ရဲ့အမှုသာ ပယ်ချ မခံရရင်
04:28
congressional and executive branches could claim national security concerns
71
268454
4709
ကွန်ဂရက်နဲ့ အမှုဆောင် အခွဲတွေဟာ သူတို့ လိုချင်တဲ့ ဘယ်လူဝင်မှု ဥပဒေ ဖြစ်ဖြစ်ကို
04:33
to pass whatever immigration laws they wanted.
72
273163
3333
အတည်ပြုဖို့ အမျိုးသား လုံခြုံရေး ပူပန်မှုတွေကို တောင်းဆိုနိုင်တယ်။
04:37
Throughout the 20th century,
73
277079
2125
၂၀ ရာစု တစ်လျှောက်လုံးမှာ
04:39
xenophobic government officials used this power to freely discriminate
74
279204
4209
သူစိမ်းကြောက်တဲ့ အစိုးရ အရာရှိတွေဟာ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူလူစုတွေကို လွတ်လပ်စွာ
04:43
against immigrant groups.
75
283413
1750
ခွဲခြားဆက်ဆံဖို့ ဒီအာဏာကို သုံးတယ်။
04:45
The 1917 Asiatic Barred Zone Act prohibited the entry of all South Asians.
76
285413
6208
၁၉၁၇ Asiatic Barred Zone Act က တောင် အာရှသားအားလုံးရဲ့ဝင်ခွင့်ကိုတားမြစ်တယ်။
04:51
And a series of immigration acts in the 1920s
77
291621
3042
၁၉၂၀ လွန်နှစ်တွေအတွင်း လူဝင်မှု ဥပဒေ တသီတတန်းက
04:54
expanded restrictions throughout Asia, Eastern Europe and southern Europe.
78
294663
4458
အာရှ၊အရှေ့ဥရောပနဲ့ တောင်ဥရောပ တစ်ခုလုံးမှာ ကန့်သတ်ချက်တွေ တိုးချဲ့ခဲ့တယ်။
04:59
Many of these restrictions were lifted after World War II,
79
299121
3250
ဒီကန့်သတ်ချက် အများအပြားကို ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်နောက်မှာ ရုတ်သိမ်းပြီး
05:02
and the Chinese Exclusion Act itself was finally repealed in 1943—
80
302371
4958
တရုတ် ချန်လှပ်ထားခြင်း အက်ဥပဒေ ကိုယ်၌က ဥပဒေထုတ်ပြန်ပြီး နှစ် ၆၀ ကျော် အကြာ
05:07
over 60 years after it was enacted.
81
307329
2959
၁၉၄၃ မှာ နောက်ဆုံး ရုပ်သိမ်းခဲ့တယ်။
05:10
But the US government continues to use this precedent
82
310288
3208
ဒါပေမဲ့ အမေရိကန် အစိုးရဟာ ရုတ်တရက်၊သိမ်းကျုံးဖော်ပြတဲ့
05:13
to deploy sudden and sweeping immigration policies,
83
313496
3208
လူဝင်မှု မူဝါဒတွေကို အသုံးချဖို့ ဒီအစဉ်အလာကို ဆက်သုံးခဲ့တယ်။
05:16
targeting journalists and dissidents as well as ethnic groups.
84
316704
4417
သတင်းစာသမားတွေ၊ အစိုးရနဲ့ သဘောထားကွဲလွဲသူ တွေနဲ့ လူမျိုးနွယ်စုတွေကို ပစ်မှတ်ထားတာပါ။
05:21
Little is known about what became of Chae Chan Ping following his deportation.
85
321996
4792
ပြည်နှင်ဒဏ်နောက်ပိုင်း Chae Chan Ping ဘာဖြစ်လာလဲဆိုတာကို လူမသိသလောက်ပါ။
05:26
But the injustices visited upon him and thousands of other Chinese Americans
86
326788
5250
ဒါပေမဲ့ မတရားမှုတွေက သူနဲ့ ထောင်ချီတဲ့ အခြား တရုတ်-အမေရိကန်တွေဆီ လာလည်ခဲ့ပြီး
05:32
continue to impact immigrant rights and liberties.
87
332038
3541
လူဝငိမှု ရပိုင်ခွင့်တွေနဲ့ လွတ်လပ်မှုတွေအပေါ် ဆက်သက်ရောက်တယ်။
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7