The dark history of the Chinese Exclusion Act - Robert Chang

Translator: lavin Azwar omar Reviewer: Daban Q. Jaff

After 12 years living in California,

دوای ١٢ ساڵ ژیان کردن لە کالیفۆرنیا،

Chinese citizen Chae Chan Ping was ready for a visit home.

هاوڵاتی چینی (چەی چانگ پینگ) خەریکی ئامادەکاری گەڕانەوە بوو بۆ وڵاتەکەی.

He procured the necessary documents for his departure and return journey,

بەڵگەنامەی گەشت کردن و گەڕانەوەکەشی ئامادەکرد،

and set sail for China,

و بەرەو وڵاتی چین بە ڕێکەوت،

where he spent the next year reconnecting with friends and family.

لەم ساڵەشدا هەر لە پەیوەندیدا بوو لەگەڵ خێزان و هاوڕێکانی.

But when he returned to San Francisco on October 8th, 1888,

بەڵام کاتێک لە ٨ مانگی دەی ساڵی ١٨٨٨ گەڕایەوە بۆ سان فرانسیسکۆ،

Ping and his fellow immigrant passengers were forbidden to disembark.

پیۆ پینگ و گەشتیەرەکانی تر نەیدەتوانی لە گەشتیە دابەزن.

Just days earlier, President Grover Cleveland had signed the Scott Act,

دوای چەند ڕۆژێکی تر، سەڕۆک گرۆڤەر کلیڤەرل- اند یاسایی دەرکردنی چینیەکانی پەیڕەوکرد،

which invalidated the legal documents allowing their re-entry

کە ئەمەش پەڕاوە یاساییەکانی گەڕانەوەیانی هةڵپەساند

to the United States.

بۆ وڵایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا.

This policy threatened to separate families

ئەو یاساییەش بوە هۆی جیاکردنەوەی خێزانەکان لە یەکتری و

and deprive Chinese immigrants of their homes and livelihoods.

دوورخستنەوەی پەنابەرە چینیەکان لە ماڵ و شوێنی نیشتەجێ بوونیان.

Ping challenged the ruling,

پینگ بەڕەنگاری ئەم یاسایە بۆوە.

beginning a legal battle for the rights of thousands of Chinese immigrants.

داکۆکی لە مافی هەزارەها پەنابەری چینی کرد.

But his case inspired an even more controversial policy

بەڵام ئەوە بووە هۆی دەرکردنی چەند یاسایەکی سەخت تر

that continues to impact immigrants around the globe.

کە ئەم یاسایانەش کاریگەریان لەسەر پەنابەرانی هەموو جیهان هەبوو.

Discrimination against Chinese immigrants had begun decades earlier,

جیاکاری چینایەتی دژی پەنابەرە چینیەکان چەند ساڵێک پێش،

when the California Gold Rush created a massive demand for labor.

ئەو کاتە پەیڕەوکرا کاتێک کێڵگەکانی زێڕ لە کالیفۆڕنیا هەڵی کاریان بۆ زؤڕیک ڕەخساند.

Initially, Chinese immigrants were welcomed as reliable workers

سەرەتا، پەنابەرە چیینیەکان وەکو کڕێکارێک پێشوازیا ڵێکرا

and became essential parts of frontier communities.

بوونە بەشێکی گرینگی کۆمەڵگایەکەش.

Many built railroads and worked in the mines,

زۆڕینەیان خانوویان دروست کرد و دەستیان بەکارکردن کرد لە کێڵگەکانی زێڕدا،

while others operated laundries, restaurants, and general stores.

لە کاتێکیشدا ئەوانیتر چێشتخانە، شوێنی شووشتنی جل و بەرگ و دوکانیان بەڕێوە دەبرد.

The 1868 Burlingame Treaty even granted China favored trading status with the US,

تەنانەت لە ساڵی ١٨٦٨ بەلینگەمی بازرگانی پێشنیاری بازرگانی لە چین کرد،

and allowed unrestricted migration between the two countries.

کە ئەمەش ڕێگەی بە کۆچکردنی نایاسایی لە نێوان هەردوو وڵاتەکە دەدا.

But as large numbers of Chinese immigrants found success,

بەڵام لەو کاتەی کە پەنابەرە چیینیەکان سەرکەوتنی گەورەیان بە دەستهێنا،

American workers began to see them as a threat.

کڕێکارە ئەمریکیەکان ئەوانین بە مەترسیەکی گەورەدان بۆ سەر خۆیان.

Politicians and labor leaders denounced them for driving down wages,

سیاسەتمەدار و خاوەن کارەکان دەستیان کرد بە کەمکردنەوەی مووچەکانیان،

and violence against Chinese individuals became increasingly common.

توندوتیژییش دژی چینیەکان بووە شتێکی ئاسایی و باو.

This anti-Chinese sentiment soon found its way into California’s courts.

تەنانەت گەواهی دژی هاوڵاتیە چینیەکان لە دادگاش خۆیی بینیەوە.

In 1854, following a murder trial where a white man was convicted

لە ساڵی ١٨٥٤، پیاوێکی سپی پێست بە کوشتنی

of murdering a Chinese man,

پیاوێکی چینی تۆمەتبارکرا.

the California Supreme Court overturned the conviction,

دادگای کالیفۆرنیایی باڵا چاوپۆشی لەم تاوانکارییە کرد،

holding that Chinese eyewitness testimony was inadmissible.

و شایەدی شایەدومانە چینیەکانیشی ڕەتکردەوە.

The court declared that Chinese citizens

دادگاکە بڕیاریدا کە هاولاتیە چینیەکان

could not testify against white defendants,

ناتوان شایەدی دژی تاوانبارە سپی پێستەکە بدەن،

citing similar precedents forbidding testimony

بەهەمان یاسا شایەتیدانی چینیەکانیشی بەرامبەر

by Black and Native American individuals.

هاوڵاتیە ڕەش پێست و ئەمریکیە ڕەسەنەکان قەدەغەکرد.

This decision effectively legalized violence

ئەم بڕیارەش بووە هۆی دروستبوونی توندوتیژی

against California’s Chinese population,

بە بەرامبەر هاولاتیە چیینیەکانی کالیفۆرنیا،

inspiring mob attacks and campaigns for segregation.

هەروەها بووە هۆی دروستوونی توندوتیژی جەستەی و ڕەگەزپەرستی.

Before long, anti-Chinese sentiment reached the federal level.

پێش ئەوەی، گەواهی دژی هاوڵاتیە چینیەکان بگاتە دادگای باڵا.

In 1882, Congress passed the Chinese Exclusion Act,

لە ساڵی ١٨٨٢، ئەنجومەنی ئەمریکا بڕیاری دەرکردنی هاوڵاتیە چینیەکانی دەرکرد،

the first federal law that restricted immigration

ئەوەش یەکەم یاسایی فیدڕالی بوو کە قەدەغەی کۆچکردنی

based explicitly on nationality.

لە سەرانسەری ولایەتەکە بە شێوەیەکی ئاشکرا ڕاگەیاند.

In practice, the Act banned entry to all ethnically Chinese immigrants

لەڕاستیدا، یاسای قەدەغەکردنەکەش هەموو هاوڵاتیە بە ڕەگەز چینیەکانی گڕتەوە

besides diplomats,

بێجگە لە سیاسەتمەدارەکانیان نەبێت،

and prohibited existing immigrants from obtaining citizenship.

ڕێگەشی بە پەنابەرە نیشتەجێ بووەکان نەدا کە مافی بە هاوڵاتی بوون وەربگڕن.

It also meant Chinese individuals couldn’t leave the United States and return

هەروەها هاوڵاتیە چیینیەکان نەیاندەتوانی ئەمریکا بەجێبهێڵن و بگەڕێنەوە

without first applying for a certificate of re-entry.

بەبێ وەرگڕتنی مافی گەڕانەوە.

This policy remained in place until October 1st, 1888,

ئەم یاسایەش هەتا ١ی تشرینی یەکەمی ساڵی ١٨٨٨ کاری پێکرا،

when the Scott Act prohibited re-entry altogether,

لەو کاتەی یاسایی سکۆتی قەدەغەی هاتوچۆ کردنی ڕاگەیاند،

stranding Chae Chan Ping and thousands of other Chinese immigrants.

چەی چان پینگ و هەزارەها کۆچبەری چینی لە کەنارە ئاوەکاندا مابوونەوە.

In court, Ping argued he had followed the proper protocol

لە دادگادا، پینگ مشتومڕی ئەوەی دەکرد کە ئەو پەیڕەوی ئەو یاساییەی کردووە

obtaining his re-entry certificate,

بۆ بە دەستهێنانی مافی گەڕانەوە،

and the government had not honored his legally issued document.

لەگەڵ ئەوەشدا دەوڵەت ڕەچاوی ئەوەی نەکرد کە ئەو بەپێ یاسا بەڵگەنامەکانی دەرکردووە.

This argument was strong enough to send his case all the way to the Supreme Court.

مشتومڕەکەی زؤر بە هێز بوو بۆیە داواکەی ڕەوانەی دادگای باڵا کرا.

But the justices ruled against Ping,

بەڵام یاسا داتپەروەرییەکان دژی پینگ بوون،

invalidating thousands of legal re-entry certificates in one fell swoop.

بەمەش هەموو مافە وەڕگیراوە یاساییەکانی تری گەڕانەوە بە یەک خولەک هەڵوەشێندرانەوە.

The decision led to Ping’s deportation

بڕیار درا پینگ ڕەوانەی وڵاتی خۆیی بکرێتەوە

and left up to 20,000 Chinese immigrants unable to return to the US.

و ٢٠،٠٠ پەنابەری چینیش نەیاندەتوانی بگەڕێنەوە بۆ ئەمریکا.

But arguably even more important than the court’s racist ruling

بێجگە لە ڕەگەزپەرستی دادگایەکە ئەوەی جێ مشتومڕە ئەوەیە

was the logic they used to support it.

یاسایەکەی بەکاریان دەهێنا بۆ ئەنجامدامی ئەمە.

Traditionally, the Supreme Court is considered a check

بەتایبەتی، دادگای باڵا بڕیاری بەدوا داچوونەوەی

on the other two branches of American government,

بۆ هەردوو لقە فەرمانڕەوایەکەی ئەمریکا دەرکرد،

offering judgment on policies passed by Congress and the president.

بۆ پشت ڕاستکردنەوەی ئەو یاساییەی کە لەلایەن ئەنجومەن و سەڕۆکەوە دەرکرا بوو.

In this case however,

هەرچەندە لەم بارودۆخەدا،

the court stated they had no power to pass judgment on the Scott Act,

دادگا ئەوەی ڕاگەیاند کە ئەوان هیچ مافەکیان نییە بۆ پشت ڕاستکردنەوەی یاسایی سکۆتی

since Congress had declared the immigration policy

لەو کاتەدا ئەنجومەن یاسایی پەنابەرایەتی بە

“a matter of national security.”

هەڕەشەیەک بۆ سەر ئاسایشی نەتەوەکە ڕاگەیاند

This decision set a unique precedent.

ئەم بڕیارەش بووە هۆی دەرکردی یاسایەکی سەیر و سەمەرە.

Unless Ping's case was overturned,

لەگەڵ ئەوەی داواکەی پینگ وەلانرا،

congressional and executive branches could claim national security concerns

ئەنجومەن و دەستەی دەرکردنی یاساکان پۆزشی ئەوەیا دەهێناوە کە لەبەر ئاسایشی دەوڵەت

to pass whatever immigration laws they wanted.

دەکڕێت هەموو یاسایەکی پەنابەرایەتی کە دەیانهەوێت دەریبکەن.

Throughout the 20th century,

بەدێژایی سەدەی ٢٠،

xenophobic government officials used this power to freely discriminate

دام و دامەزراوە ڕەگەزپەرستەکانی حوکمەت ئەو یاسایانەیان بەکاردەهێنا بۆ

against immigrant groups.

هێڕشکردنە سەر پەنابەرەکان.

The 1917 Asiatic Barred Zone Act prohibited the entry of all South Asians.

یاسای ناوچە قەدەغەکراوەکانی ئاسیا تایبەت بوو بە هاتنە ناوەوەی هاوڵاتی باشوری ئاسیا.

And a series of immigration acts in the 1920s

کۆمەڵێک لە یاساکانی پەنابەرایەتی لە ساڵی ١٩٢٠

expanded restrictions throughout Asia, Eastern Europe and southern Europe.

ئەم یاسایەش هەموو ئاسیا، ڕۆژهەڵاتی ئەوروپا و باشوری ئەوروپای گرتەوە.

Many of these restrictions were lifted after World War II,

زۆڕینەی ئەم یاسایانەش لە دوای جەنگی جیهانی دووەم کۆتاییان پێهات،

and the Chinese Exclusion Act itself was finally repealed in 1943—

یاسایی دەرکردنی هاوڵاتیە چیینیەکانیش لە ساڵی ١٩٤٣ ڕەتکرایەوە

over 60 years after it was enacted.

دوای ئەوەی کە زیاتر لە ٦٠ ساڵ کاری پێکرا.

But the US government continues to use this precedent

بەڵام حوکمەتی ئەمریکا هەر بەردەوام بوون لەسەر بەکارهێنانی یاساکانی

to deploy sudden and sweeping immigration policies,

ڕەوانەکردن و ناردنەوەی پەنابەرەکان،

targeting journalists and dissidents as well as ethnic groups.

کە ئەمەش زیاتریش ڕۆژنامەنووس و گروپە جیاوازەکانیان دەکردە ئامانج.

Little is known about what became of Chae Chan Ping following his deportation.

هیچ زانیارییەک نییە کە بۆچی چەی چانگ پینگ بڕیاری ناردنەوەکەی قبووڵ کرد.

But the injustices visited upon him and thousands of other Chinese Americans

بەڵام ناداتپەروەری بەسەر ئەو و هەزارەها پەناپەری چینی نیشتەجێ ئەمریکا زاڵ بوو

continue to impact immigrant rights and liberties.

کە ئەمەش کاریگەری لەسەر ماف و ئازادییەکانیان هەبووە.