Whatever happened to the hole in the ozone layer? - Stephanie Honchell Smith

572,915 views ・ 2023-04-18

TED-Ed


व्हिडिओ प्ले करण्यासाठी कृपया खालील इंग्रजी सबटायटल्सवर डबल-क्लिक करा.

Translator: Samruddhi Daithankar Reviewer: Arvind Patil
00:07
In the 1980s, the world faced a huge problem:
0
7420
3920
1980 च्या दशकात, जगाने एका मोठ्या समस्येचा सामना केला:
00:11
there was a rapidly expanding hole in the ozone layer.
1
11340
3212
ओझोन थरामधे एक वेगाने विस्तारणारे छिद्र होते.
00:14
So, what happened? And is it still there?
2
14719
2586
त्याचे काय झाले? ते अजूनही आहे का?
00:17
Let’s go back to the beginning.
3
17889
1501
चला सुरुवातीकडे परत जाऊ या.
00:19
The Sun makes life on Earth possible,
4
19390
2211
सूर्यामुळे पृथ्वीवर जीवन शक्य होते,
00:21
but too much exposure to its UV radiation damages plant and animal DNA.
5
21601
5213
परंतु त्याच्या अतिनील किरणोत्सर्गाचा खूप जास्त संपर्क
वनस्पती आणि प्राण्यांच्या डीएनएचे नुकसान करतो.
00:27
Thankfully, about 98% of that radiation is absorbed by ozone molecules
6
27023
5589
त्या रेडिएशनपैकी सुमारे 98% ओझोन रेणूंद्वारे शोषले जाते
00:32
dispersed in the stratosphere,
7
32612
1668
जे स्ट्रॅटोस्फियरमध्ये विखुरलेले आहेत,
00:34
which are continuously broken apart and reformed in this process,
8
34405
3671
जे सतत तुटत आहेत आणि परत तयार होत आहेत,
00:38
maintaining a delicate equilibrium.
9
38076
2210
ज्याने एक नाजूक समतोल राखला जातो.
00:40
But in the early 1970s, two chemists— Mario Molina and Sherwood Rowland—
10
40578
5839
पण 1970 च्या दशकाच्या सुरुवातीला दोन रसायनशास्त्रज्ञ-
मारियो मोलिना आणि शेरवुड रोलँड-
00:46
demonstrated that widely used chemicals called chlorofluorocarbons, or CFCs,
11
46417
5756
यांनी मोठ्या प्रमाणावर वापरलेली रसायने दाखवून
दिली ज्यांना क्लोरोफ्लुरोकार्बन्स किंवा CFCs म्हणतात,
00:52
could upset this balance.
12
52173
1418
जे हे संतुलन बिघडू शकते.
00:54
CFCs were developed in the 1920s by three US-based corporations
13
54300
4463
CFCs 1920 मध्ये विकसित करण्यात आले तीन यूएस-आधारित कॉर्पोरेशन्सद्वारे
00:58
as coolants for refrigerators.
14
58763
1960
रेफ्रिजरेटर्ससाठी शीतलक म्हणून.
01:01
Unlike existing alternatives— such as ammonia or methyl chloride—
15
61057
3879
विद्यमान पर्यायांच्या विपरीत- जसे की अमोनिया किंवा मिथाइल क्लोराईड-
01:05
CFCs were non-flammable and non-toxic—
16
65144
2962
सीएफसी अ-ज्वलनशील आणि बिनविषारी aahet-
01:08
meaning they wouldn't burst into flames or cause deadly gas leaks.
17
68106
3503
म्हणजे ते ज्वाळांमध्ये फुटणार नाहीत किंवा घातक गॅस गळतीची शक्यता नाही.
01:12
They also made great propellants, foaming agents, and fire-retardants.
18
72110
4129
हे उत्तम प्रणोदकही आहेत, फोमिंग एजंट आणि अग्निरोधक.
01:16
CFCs soon found their way into a variety of everyday items
19
76656
4045
सीएफसीने लवकरच विविध प्रकारांमध्ये प्रवेश केला रोजच्या वस्तूंचे
01:20
and became a multi-billion dollar per year industry.
20
80701
2962
आणि हा दर वर्षी अब्जावधी डॉलर्स कमावणारा उद्योग बनला.
01:23
In the lower atmosphere, CFCs don’t break down or react with other molecules.
21
83996
5047
खालच्या वातावरणात, CFC इतर रेणूंसह प्रतिक्रिया करत नाहीत.
01:29
But Molina and Rowland showed that in the stratosphere,
22
89210
3170
पण मोलिना आणि रोलँड दाखवले की स्ट्रॅटोस्फियरमध्ये,
01:32
they're broken apart by UV light, releasing chlorine atoms.
23
92380
3545
ते अतिनील प्रकाशाने तुटताना क्लोरीन अणू सोडतात.
01:36
These then react with ozone,
24
96175
1752
ते नंतर ओझोन सोबत प्रतिक्रिया करतात,
01:37
destroying it faster than it can be replenished.
25
97927
2461
ते आवश्यकतेपेक्षा जलद नष्ट होतात.
01:40
A single chlorine atom can destroy thousands of ozone molecules
26
100429
4130
एकच क्लोरीन अणू हजारो ओझोन रेणू नष्ट करू शकतो,
01:44
before finally reacting with something else and forming a stable molecule.
27
104559
4129
एक स्थिर रेणू बनवण्यापूर्वी.
01:48
Seeing the threat to their bottom line,
28
108855
1876
त्यांचा धोका पाहून,
01:50
CFC producers pushed back to discredit the scientists,
29
110731
3671
सीएफसी उत्पादकांनी शास्त्रज्ञांना बदनाम करण्यासाठी
01:54
even accusing them of working for the KGB.
30
114402
2836
त्यांच्यावर KGB साठी काम केल्याचा आरोपही केला.
01:57
Initial estimates showed that within 60 years,
31
117864
3169
प्रारंभिक अंदाज दर्शविला की 60 वर्षांच्या आत,
02:01
CFCs could reduce ozone concentrations by 7%.
32
121033
3629
सीएफसी ओझोनला ७% कमी करू शकतात.
02:04
But by 1985, it became clear that ozone depletion, especially over Antarctica,
33
124745
5423
पण 1985 पर्यंत ओझोन हे स्पष्ट झाले क्षीणता, विशेषतः अंटार्क्टिकावर,
02:10
was happening much faster.
34
130168
1793
खूप वेगाने होत होते.
02:12
Here, the extremely cold temperatures and unique structure of Antarctic clouds
35
132128
4629
येथे, अत्यंत थंड तापमान आणि अंटार्क्टिक ढगांची अद्वितीय रचना
02:16
accelerated ozone loss.
36
136757
1544
यामुळे ओझोन नुकसान वेगात झाले.
02:18
Scientists stationed in Antarctica noticed a massive drop
37
138384
3337
अंटार्क्टिकामधील शास्त्रज्ञाना मोठी घसरण लक्षात आली,
02:21
in overhead ozone occurring every spring.
38
141721
2711
जी ओझोन मध्ये प्रत्येक वसंत ऋतुत उद्भवते.
02:24
Satellite data revealed the vast extent of these losses
39
144432
3503
सॅटेलाइट डेटाने या नुकसानीचे प्रमाण दाखवले
02:27
and chemical tests confirmed that the cause was unquestionably CFCs.
40
147935
5005
आणि रासायनिक चाचण्यांनी पुष्टी दिली की कारण निर्विवादपणे CFCs होते.
02:33
NASA soon released visualizations, which were broadcast around the world
41
153608
3712
नासाने लवकरच व्हिज्युअलायझेशन जारी केले, जे जगभर प्रसारित झाले
02:37
and captured public attention.
42
157320
1585
आणि लोकांचे लक्ष वेधून घेतले.
02:39
If ozone depletion continued, rates of skin cancer would skyrocket.
43
159405
4213
ओझोन कमी होत राहिल्यास, त्वचेच्या कर्करोगाचे दर गगनाला भिडतील.
02:43
Photosynthesis would be impaired, making plants—
44
163868
2961
प्रकाशसंश्लेषण बिघडले जाईल, वनस्पती तयार करणे -
02:46
including rice, wheat, and corn—
45
166829
1835
तांदूळ, गहू आणि मका यासह-
02:48
less productive and more susceptible to disease.
46
168664
2962
कमी उत्पादक आणि अधिक संवेदनाक्षम रोग करण्यासाठी.
02:52
Global agricultural production would plummet,
47
172084
2711
जागतिक कृषी उत्पादन कोसळेल,
02:54
and entire ecosystems would collapse.
48
174795
2545
आणि संपूर्ण परिसंस्था कोलमडून पडतील.
02:57
But many politicians— weighing immediate economic concerns over long-term ones—
49
177340
5046
पण अनेक राजकारण्यांनी - दीर्घकालीन आर्थिक चिंता पाहता-
03:02
disagreed about what to do.
50
182386
1710
काय करावे याबद्दल असहमती व्यक्त केली.
03:04
The fight to ban CFCs found two unlikely allies
51
184222
3169
CFC वर बंदी घालण्याच्या लढ्यात एक अनोखी जोडी बनली
03:07
in US President Ronald Reagan and UK Prime Minister Margaret Thatcher.
52
187391
4255
अमेरिकेचे अध्यक्ष रोनाल्ड रेगन आणि यूकेच्या पंतप्रधान मार्गारेट थॅचर.
03:11
Despite their general opposition to government regulation,
53
191896
2961
त्यांचा सरकारी नियमांना सर्वसाधारण विरोध असूनही,
03:14
Reagan, who had undergone treatment for skin cancer,
54
194857
2753
रेगन यांनी उपचार घेतले होते त्वचेच्या कर्करोगासाठी,
03:17
and Thatcher, who was trained as a chemist,
55
197610
2419
आणि थॅचर, ज्या रसायनशास्त्रज्ञ होत्या,
03:20
recognized the need for immediate action.
56
200112
2378
त्यांनी त्वरित कारवाईची गरज ओळखली.
03:23
The US and UK, along with Canada, Norway, Sweden, and Finland,
57
203157
4296
अमेरिका आणि यूके, कॅनडा, नॉर्वेसह, स्वीडन आणि फिनलंड,
03:27
led calls for an international ban on CFCs.
58
207453
3128
यांनी आंतरराष्ट्रीय कॉलचे नेतृत्व केले CFC वर बंदी घालण्यासठी.
03:30
In 1987, representatives signed the Montreal Protocol,
59
210790
3545
1987 मध्ये, प्रतिनिधींनी मॉन्ट्रियल प्रोटोकॉलवर स्वाक्षरी केली,
03:34
requiring the rapid phasing out of CFCs
60
214335
2461
CFCs च्या वेगाने बाहेर पडणे आवश्यक आहे
03:36
and creating a fund to assist Global South countries
61
216796
3003
आणि मदत करण्यासाठी निधी तयार करा जागतिक दक्षिण देश
03:39
in obtaining affordable, non-ozone depleting alternatives.
62
219799
3295
परवडणाऱ्या दरात मिळण्यासाठी, नॉन-ओझोन कमी करणारे पर्याय.
03:43
It was later ratified by every country on Earth—
63
223427
2837
त्याला नंतर प्रत्येक देशाने मान्यता दिली-
03:46
the only treaty in history to achieve this.
64
226264
2502
हे साध्य करणारा जगातील एकमेव करार बनला.
03:49
In 1995, Molina, Rowland, and their Dutch colleague Paul Crutzen,
65
229392
4713
1995 मध्ये, मोलिना, रोलँड, आणि त्यांचे डच सहकारी पॉल क्रुत्झेन,
03:54
were jointly awarded the Nobel Prize in Chemistry.
66
234105
2752
संयुक्तपणे नोबेल पारितोषिक देण्यात आले रसायनशास्त्र मध्ये.
03:57
As the use of CFCs declined,
67
237233
2002
सीएफसीचा वापर कमी झाल्याने,
03:59
the ozone hole began shrinking,
68
239235
1793
ओझोन छिद्र कमी होऊ लागले,
04:01
and is predicted to disappear entirely by 2070.
69
241028
3295
आणि गायब होण्याचा अंदाज आहे पूर्णपणे 2070 पर्यंत.
04:04
But we’re not out of the woods yet.
70
244824
1710
पण संकट अजूनही पूर्णपणे टळलेले नाही.
04:06
While the ban was a win for the climate, as CFCs are potent greenhouse gases,
71
246534
4463
बंदी हा वातावरणाचा विजय होता, सीएफसी हे शक्तिशाली हरितगृह वायू आहेत,
04:10
the alternatives that replaced them— hydrofluorocarbons, or HFCs— are too.
72
250997
5213
पण त्यांची जागा घेणारे पर्याय- हायड्रोफ्लोरोकार्बन्स,
किंवा एचएफसी- देखील आहेत.
04:16
While generally less potent than CFCs,
73
256544
2294
साधारणपणे CFC पेक्षा कमी शक्तिशाली असताना,
04:18
HFCs still trap more heat than carbon dioxide
74
258838
3253
HFC अजूनही जास्त उष्णता अडकतात कार्बन डायऑक्साइड पेक्षा
04:22
and are contributing to climate change.
75
262091
1919
आणि हवामान बदलात योगदान देत आहेत.
04:24
To address this, in 2016, the Kigali Amendment
76
264260
3295
यावर उपाय म्हणून 2016 मध्ये किगाली दुरुस्ती
04:27
was added to the Montreal Protocol,
77
267555
1877
मॉन्ट्रियल प्रोटोकॉलमध्ये जोडले गेले,
04:29
calling for an 85% cut in global HFCs by 2047.
78
269432
4504
85% कपातीसाठी कॉल करत आहे 2047 पर्यंत जागतिक एचएफसीमध्ये.
04:33
This alone could avoid up to 0.5°C of global warming by the end of the century.
79
273936
5672
हे केवळ ०.५ डिग्री सेल्सिअस पर्यंत टाळू शकते शतकाच्या शेवटी ग्लोबल वार्मिंग.
04:39
Today, as we face the existential threat of climate change,
80
279984
3295
आज आपल्याला अस्तित्वाच्या धोक्याचा सामना करावा लागत आहे हवामान बदलाचे,
04:43
the Montreal Protocol serves as a model for the decisive global cooperation
81
283279
3920
मॉन्ट्रियल प्रोटोकॉल मॉडेल म्हणून काम करते निर्णायक जागतिक सहकार्यासाठी
04:47
we need to combat it.
82
287199
1293
आपण त्याचा सामना करणे आवश्यक आहे.
04:48
The question is, what will it take for us to come together again?
83
288826
3420
प्रश्न हा आहे, की आपण पुन्हा एकत्र येण्यासाठी काय व्हावे लागेल?
या वेबसाइटबद्दल

ही साइट इंग्रजी शिकण्यासाठी उपयुक्त असलेल्या YouTube व्हिडिओंची ओळख करून देईल. जगभरातील उत्कृष्ट शिक्षकांनी शिकवलेले इंग्रजी धडे तुम्हाला दिसतील. तेथून व्हिडिओ प्ले करण्यासाठी प्रत्येक व्हिडिओ पृष्ठावर प्रदर्शित केलेल्या इंग्रजी उपशीर्षकांवर डबल-क्लिक करा. उपशीर्षके व्हिडिओ प्लेबॅकसह समक्रमितपणे स्क्रोल करतात. तुमच्या काही टिप्पण्या किंवा विनंत्या असल्यास, कृपया हा संपर्क फॉर्म वापरून आमच्याशी संपर्क साधा.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7