Why should you read “The God of Small Things” by Arundhati Roy? - Laura Wright

Translator: halo fariq Reviewer: Daban Q Jaff

“A few dozen hours can affect the outcome of whole lifetimes/

چەند دەرزەن کاتژمێرێک دەتوانێت بژێوی داهاتی هەموو ژیان بگۆڕێت/

And that when they do, those few dozen hours,

کاتێک دەیگۆڕن، ئەو چەند دەرزەن کاتژمێرە،

like the salvaged remains of a burned clock…

وەک پاشماوەی کاتژمێرێکی سوتاو دەمێننەوە...

must be resurrected from the ruins and examined.”

پێویستە لە پاشماوە وێرانەکە جیابکرێتەوە و بپشکنرێت."

This is the premise of Arundhati Roy’s 1997 novel "The God of Small Things."

ئەمە پێشەکی ڕۆمانەکەی ئاڕوهاتی ڕۆیە ١٩٩٧ 'خودای شتە بچووکەکان.'

Set in a town in Kerala, India called Ayemenem,

لە شارۆچکەیەکی کێریلا لە هیندستان بە ناوی ئایمنێم

the story revolves around fraternal twins Rahel and Estha,

چیرۆکەکە باس لە دوانەیەک دەکات ڕاهێڵ و ئیسزا،

who are separated for 23 years after the fateful few dozen hours

کە بۆ ماوەی ٢٣ ساڵ لێک جیادەبنەوە دوای چەند دەرزەن کاتژمێرێک

in which their cousin drowns, their mother’s illicit affair is revealed,

کە ئامۆزاکەیان نوقم دەبێت، پەیوەندییە ناشەرعییەکەی دایکیان ئاشکرا دەبێت،

and her lover is murdered.

و خۆشەویستەکەی دەکوژرێت.

While the book is set at the point of Rahel and Estha’s reunion,

کاتێک کتێبەکە دەگاتە یەکگرتنەوەی ڕاهێڵ و ئیسزا،

the narrative takes place mostly in the past, reconstructing the details

گێڕەرەوەکە بە زۆری لە دەمی ڕابردوودا دەبێت وردەکارییەکە دروست دەکاتەوە

around the tragic events that led to their separation.

هی ئەو ڕووداوە تراجیدییانەی بوونەتە هۆی جیابوونەوەیان.

Roy’s rich language and masterful storytelling

زمانە دەوڵەمەند و گێڕانەوە تایبەتەکەی ڕۆی

earned her the prestigious Booker prize for "The God of Small Things."

خەڵاتی بووکەری بەناوبانگی بۆ بردەوە بۆ خوای شتە بچووکەکان.

In the novel, she interrogates the culture of her native India,

لە ڕۆمانەکەدا، لێکۆڵینەوە لە کلتوری هیندستانەکەی خۆی دەکات،

including its social mores and colonial history.

لەگەڵ ئادابە کۆمەڵایەتییەکەی و مێژووە کۆلۆنیاڵەکەی.

One of her focuses is the caste system,

یەکێک لە تەرکیزەکانی سیستمی دینییە

a way of classifying people by hereditary social class

شێوازی دابەشکردنی خەڵکی بەپێی پێگەی کۆمەڵاتی بۆماوەیی

that is thousands of years old.

کە هەزاران ساڵ کۆنە.

By the mid-20th century,

لە ناوەڕاستی سەدەی ٢٠ دا،

the original four castes associated with specific occupations

چوار بنەما سەرەکییەکە یەکیگرتەوە لەگەڵ پیشە دیاریکراوەکاندا

had been divided into some 3000 sub-castes.

دابەشکرا بۆ ٣٠٠٠ بنەما.

Though the caste system was Constitutionally abolished in 1950,

لەو بنەمایەوە سیستم دەستوری ڕەتکردەوە لە ١٩٥٠

it continued to shape social life in India,

بەردەوام بوو لە پیشاندانی ژیانی کۆمەڵایەتی هیندستان،

routinely marginalizing people of lower castes.

بە گشتی جەختی دەکردە سەر خەڵکە پەراوێزخراوەکان.

In the novel, Rahel and Estha have a close relationship with Velutha,

لە ڕۆمانەکەدا، ڕاهێڵ و ئسزا پەیوەندییەکی بەهێزیان هەیە لەگەڵ فێلوسا،

a worker in their family’s pickle factory

کرێکارێکی کارگەی ترشیاتەکەیان

and member of the so-called “untouchable” caste.

و ئەندامی ئەو چینەیە کە پێی دەگوترێت 'گڵاو'.

When Velutha and the twins’ mother, Ammu, embark on an affair,

کاتێک فاڵسا و دایکی دوانەکە ئامو، دەکەونە پەیوەندییەوە،

they violate what Roy describes as the “love laws”

ئەو شتە دەشکێنن کە ڕۆی پێی دەڵێت یاسای خۆشەویستی،

forbidding intimacy between different castes.

چێژی قەدەغەکراوی نێوان چینەکان.

Roy warns that the tragic consequences of their relationship

ڕۆی لە دەرئەنجامی ئەو پەیوەندییە ئاگاداری دەدات

“would lurk forever in ordinary things,” like “coat hangers,” “the tar on roads,”

"بەشاراوەیی لە شتە ئاساییەکاندا دەمێنێتەوە" وەک جلهەڵواس، قیری شەقام،

and “the absence of words.”

و غیابی وشەکان.

Roy’s writing makes constant use of these ordinary things,

ڕۆی لە نوسینەکانیدا، ئەو شتە ئاساییانە بەکاردێنێت،

bringing lush detail to even the most tragic moments.

وردەکارییە دەوڵەمەندەکان تا تراجیدیترین چرکەساتەکان.

The book opens at the funeral of the twins’ half-British cousin Sophie

کتێبەکە بە پرسەی سۆفی ئامۆزا نیوە بەریتانییەکەیاندا دەست پێ دەکات

after her drowning.

پاش خنکانی.

As the family mourns, lilies curl and crisp in the hot church.

لەگەڵ خەمباریی خێزانەکەدا، لیلییکان وشک و لول دەبن.

A baby bat crawls up a funeral sari.

شەمشەکوێرەیەکی بچووک بە ساری پرسەکەدا سەردەکەوێت.

Tears drip from a chin like raindrops from a roof.

باران وەک دڵۆپە بارانی بنمێچ بە ڕوومەتیاندا دێتە خوارەوە.

The novel forays into the past to explore the characters’ struggles

ڕۆمانەکە دەگەڕێتەوە بۆ ڕابردوو بۆ پشکنینی هەوڵی پاڵەوانەکان

to operate in a world where they don’t quite fit,

بۆ کارکردن لە دونیایەکدا کە جێگەیان نابێتەوە تێیدا،

alongside their nation’s political turmoil.

لەگەڵ هەرای سیاسی نەتەوەکەیان.

Ammu struggles not to lash out at her beloved children

ئامو هەوڵ دەدات تا لە مندالەکانی جیانەبێتەوە

when she feels particularly trapped in her parents’ small-town home,

کاتێک هەست دەکات لە شارۆچکە بچووکەکەی خێزانەکەیدا گیری خواردووە،

where neighbors judge and shun her for being divorced.

کە دراوسێکانی لۆمەی دەکەن لەبەر ئەوەی جیابوەتەوە.

Velutha, meanwhile, balances his affair with Ammu and friendship with the twins

فێلوسا لە هەمان کاتدا باڵانسی پەیوەندی ئامو و دوانەکەش ڕادەگرێت

not only with his employment to their family,

نەک تەنها دامەزراوەکانی خێزانەکەی

but also with his membership to a budding communist countermovement

بەڵکو بە ئەندامبوونیشی لە بزوتنەوەیەکی کۆمنستی نوێ

to Indira Ghandi’s “Green Revolution.”

بۆ 'شۆڕشی سەوزی' ئیندیرا گاندی.

In the 1960s, the misleadingly named “Green Revolution”

لە ١٩٦٠کاندا، ئەوەی بە هەڵە ناو نرا "شۆڕشی سەوز"

introduced chemical fertilizers and pesticides

پەینی کیمیایی بەرهەم هێنا

and the damming of rivers to India.

و بەنداوی لەسەر ڕوبارەکانی هیندستان درووست کرد.

While these policies produced high-yield crops that staved off famine,

لە کاتێکدا ئەم یاسایاننە بووە هۆی زیادبوونی نرخی خواردن و هەژاری،

they also forced people from lower castes off their land

زۆریان لە خەڵکیش کرد نرخی زەوییەکانیان دابشکێنن

and caused widespread environmental damage.

و بووە هۆی وێرانکردنێکی بەرفراوانی سروشت.

When the twins return to Ayemenem as adults,

کاتێک دوانەکە بە گەورەیی دەگەڕێنەوە بۆ ئایمینێم،

the consequences of the Green Revolution are all around them.

باجی شۆڕی سەوز لە هەموو چوواردەوریانە.

The river that was bursting with life in their childhood

ئەو ڕوبارەی لە منداڵییاندا لێوانلێو بوو لە ژیان،

greets them “with a ghastly skull’s smile, with holes where teeth had been,

کەلـلەسەر، بە پێکەنینی ناشرینی بە کونی شوێن ددانیانەوە پێشوازییان لێدەکات،

and a limp hand raised from a hospital bed.”

لەگەڵ دەستێکی گۆجی هەڵواسراو لە جێخەوی نەخۆشخانەیەکدا."

As Roy probes the depths of human experience,

لە کاتێکدا ڕۆی بە قوڵایی ئەزموونی مرۆڤدا ڕۆدەچێت،

she never loses sight of the way her characters are shaped

هەرگیز چاوی لەسەر شێوەی پاڵەوانەکانی لاناچێت

by the time and the place where they live.

بە گوێرەی ئەو کات و شوێنەی کە لێی دەژین.

In the world of "The God of Small Things,"

لە جیهانی "خوای شتە بچووکەکان"

“Various kinds of despair competed for primacy…

چەندین جۆر گرنگییان پێدراوە ...

personal despair could never be desperate enough...

ئازاری تاک هەرگیز نابێت بگاتە رادەی داڕوخان.

personal turmoil dropped by at the wayside shrine of the vast, violent, circling,

شیواوی ناخی تاک، لە کۆتاییدا نامێنێت بەهۆی پەرسگە گەورە، توندوتیژە، بازنەییە

driving, ridiculous, insane, unfeasible public turmoil of a nation.”

بەردەوامە، پوچە، شێتە، نەگۆرە گشتییەکەی شێواوی نەتەوە.