The philosophy of Stoicism - Massimo Pigliucci

9,715,013 views ・ 2017-06-19

TED-Ed


Խնդրում ենք կրկնակի սեղմել ստորև ներկայացված անգլերեն ենթագրերի վրա՝ տեսանյութը նվագարկելու համար:

Translator: Sona Martirossian Reviewer: Tamara Shanoyan
00:08
You've been stranded thousands of miles from home
0
8207
2919
Դուք տնից հարյուր մղոն հեռու եք
00:11
with no money or possessions.
1
11126
2971
առանց փողի ու սեփականության:
00:14
Such a predicament would make many people despair and curse their awful fate.
2
14097
5429
Նման հանգամանքները շատերին կհիասթափեցնեին ու կստիպեին հայհոյել իրենց չար բախտը:
00:19
But for Zeno of Cyprus, it became the foundation of his life's work and legacy.
3
19526
6980
Բայց Զենոն Կիտիացու համար սա դարձավ իր կյանքի իմաստն ու ժառանգությունը:
00:26
The once wealthy merchant lost everything when he was shipwrecked in Athens
4
26506
4905
Երբեմնի հարուստ վաճառականը կորցրել էր ամեն ինչ, երբ ենթարկվել էր նավաբեկման՝
00:31
around 300 BCE.
5
31411
2975
Աթենքում Ք.ա 300 թվականին:
00:34
With not much else to do, he wandered into a book shop,
6
34386
3245
Չունենալով անելու ոչ մի բան, նա թափառելով մտավ գրախանութ,
00:37
became intrigued by reading about Socrates,
7
37631
2895
համակվեց Սոկրատեսի գաղափարախոսությամբ,
00:40
and proceeded to seek out and study with the city's noted philosophers.
8
40526
6141
որոշեց փնտրել և ուսանել քաղաքի ականավոր փիլիսոփաների մոտ:
00:46
As Zeno began educating his own students,
9
46667
2729
Երբ Զենոնը սկսեց ուսուցանել իր աշակերտներին,
00:49
he originated the philosophy known as Stoicism,
10
49396
3963
նա ստեղծեց ստոիցիզմի փիլիսոփայությունը՝
00:53
whose teachings of virtue, tolerance, and self-control
11
53359
3503
ուսմունքը առաքինության, հանդուրժողակա- նության, ինքնակառավարման մասին,
00:56
have inspired generations of thinkers and leaders.
12
56862
4787
որը ոգեշնչել է մտածողների և առաջնորդների հետագա սերունդները:
01:01
The name Stoicism comes from the Stoa Poikile,
13
61649
3688
«Ստոիցիզմ» տերմինը գալիս է Ստոա Պոիկիլե անունից,
01:05
the decorated public colonnade
14
65337
1959
որը հրապարակում տեղադրված զարդանախշ սյունաշարք էր,
01:07
where Zeno and his disciples gathered for discussion.
15
67296
4062
որտեղ հավաքվում էին բանավիճելու Զենոնն ու իր աշակերտները:
01:11
Today, we colloquially use the word stoic
16
71358
3248
Ներկայումս մենք օգտագործում ենք «ստոիկ» բառը ասոցացնելով մի մարդու հետ
01:14
to mean someone who remains calm under pressure
17
74606
3462
ով հանգիստ է մնում ճնշման պայմաններում
01:18
and avoids emotional extremes.
18
78068
3059
և խուսափում է չափազանց զգացմունքային թվալուց:
01:21
But while this captures important aspects of Stoicism,
19
81127
3590
Սա ներառում է ստոիցիզմի կարևոր կողմերը,
01:24
the original philosophy was more than just an attitude.
20
84717
4340
սակայն սկզբնական գաղափարախոսությունը միայն վերաբերմունքային չէր:
01:29
The Stoics believed that everything around us
21
89057
2291
Ստոիկները հավատում էին, որ ամեն ինչ մեր շուրջ
01:31
operates according to a web of cause and effect,
22
91348
3410
գործում է համապատասխան որոշակի պատճառների և ազդեցության՝
01:34
resulting in a rational structure of the universe,
23
94758
3144
կազմելով տիեզերքի բանական հիմքը,
01:37
which they called logos.
24
97902
2866
որը նրանք կոչում էին լոգոս:
01:40
And while we may not always have control over the events affecting us,
25
100768
4221
Գուցե մենք ոչ միշտ ենք կարողանում կառավարել մեզ շրջապատող դեպքերը,
01:44
we can have control over how we approach things.
26
104989
4810
բայց մենք կարող ենք կառավարել նրանց հանդեպ մեր վերաբերմունքը:
01:49
Rather than imagining an ideal society,
27
109799
2498
Կատարյալ հասարակության մասին երազելու փոխարեն,
01:52
the Stoic tries to deal with the world as it is
28
112297
3531
ստոիկները փորձում էին համակերպվել իրական աշխարհին՝
01:55
while pursuing self-improvement through four cardinal virtues:
29
115828
4651
հետապնդելով ինքնազարգացում 4 հիմնական առաքինությունների միջոցով՝
02:00
practical wisdom,
30
120479
1350
գործնական իմաստություն՝
02:01
the ability to navigate complex situations in a logical, informed, and calm manner;
31
121829
6391
խրթին իրավիճակներում տրամաբանական, տեղեկացված և հանգիստ մնալու կարողություն,
02:08
temperance,
32
128220
1030
ինքնատիրապետում՝
02:09
the exercise of self-restraint and moderation in all aspects of life;
33
129250
5199
ինքնակառավարում և չափավորվածություն կյանքի բոլոր ասպարեզներում,
02:14
justice,
34
134449
1421
արդարություն՝
02:15
treating others with fairness even when they have done wrong;
35
135870
4259
անկողմնակալ վերաբերմունք անգամ նրանց հանդեպ, ովքեր մեղանչել են,
02:20
and courage,
36
140129
1451
և արիություն՝
02:21
not just in extraordinary circumstances,
37
141580
2630
ոչ միայն աննախադեպ հանգամանքներում,
02:24
but facing daily challenges with clarity and integrity.
38
144210
4610
այլև առօրեական մարտահրավերների՝ շիտակ ու բարոյական առերեսում:
02:28
As Seneca, one of the most famous Roman Stoics wrote,
39
148820
3360
Ինչպես գրել է Սենեկան՝ հռոմեացի նշանավոր ստոիկներից մեկը.
02:32
"Sometimes, even to live is an act of courage."
40
152180
4280
«Երբեմն անգամ ապրելն արիության նշան է»:
02:36
But while Stoicism focuses on personal improvement,
41
156460
3821
Ստոիցիզմը, չնայած կետրոնանում է ինքնազարգացման վրա,
02:40
it's not a self-centered philosophy.
42
160281
2690
եսասիրության փիլիսոփայություն չէ:
02:42
At a time when Roman laws considered slaves as property,
43
162971
4250
Երբ հռոմեական օրենքը ճորտերին դեռ սեփականություն էր համարում,
02:47
Seneca called for their humane treatment
44
167221
2650
Սենեկան փառաբանում էր մարդկային վերաբերմունքը և նշում,
02:49
and stressed that we all share the same fundamental humanity.
45
169871
4671
որ մենք բոլորս կիսում ենք նույն հիմնական մարդկայնությունը:
02:54
Nor does Stoicism encourage passivity.
46
174542
2969
Ստոիցիզմը չի խրախուսում նաև անգործությունը:
02:57
The idea is that only people who have cultivated
47
177511
3231
Վերջինիս հիմնական դրույթն այն է, որ մարդիկ, ովքեր զարգացրել են
03:00
virtue and self-control in themselves can bring positive change in others.
48
180742
6270
առաքինություն ու ինքնատիրապետում, կարող են դրական ազդեցություն ունենալ ուրիշների վրա:
03:07
One of the most famous Stoic writers was also one of Rome's greatest emperors.
49
187012
5129
Ամենաականավոր ստոիկ գրողներից մեկը եղել է նաև Հռոմի կայսր:
03:12
Over the course of his 19-year reign,
50
192141
2721
Իր տասնիննամյա կառավարության ընթացքում ստոիկ Մարկուս Ավրելիուսը
03:14
Stoicism gave Marcus Aurelius the resolve to lead the Empire through two major wars,
51
194862
6551
կարողացավ կայսրությունը գլխավորել երկու մեծ պատերազների ժամանակ՝
03:21
while dealing with the loss of many of his children.
52
201413
4119
հաղթահարելով իր բազմաթիվ զավակների կորստի վիշտը:
03:25
Centuries later, Marcus's journals would guide and comfort Nelson Mandela
53
205532
4611
Դարեր անց, Մարկուսի ձեռագրերը առաջնորդեցին և ոգեշնչեցին Նելսոն Մանդելային
03:30
through his 27-year imprisonment
54
210143
2780
իր քսանյոթամյա բանտարկության ընթացքում,
03:32
during his struggle for racial equality in South Africa.
55
212923
4250
երբ նա պայքարում էր Աֆրիկայում ռասսայական խտրականության դեմ:
03:37
After his release and eventual victory, Mandela stressed peace and reconciliation,
56
217173
5491
Իր՝ ազատ արձակումից և հաղթանակից հետո,
Մանդելան նշել է խաղաղության և հաշտեցման անհրաժեշտությունը՝
03:42
believing that while the injustices of the past couldn't be changed,
57
222664
3488
հավատալով, որ մինչդեռ անցյալի անարդարությունները չեն կարող հաղթահարվել,
03:46
his people could confront them in the present
58
226152
3082
նրա ժողովուրդը կբախվի ներկայի հետ,
03:49
and seek to build a better, more just future.
59
229234
3569
կփնտրի եղանակներ կառուցելու ավելի բարեկեցիկ, արդար ապագա:
03:52
Stoicism was an active school of philosophy for several centuries
60
232803
4010
Ստոիցիզմը փիլիսոփայության գործուն դպրոց էր դարեր շարունակ
03:56
in Greece and Rome.
61
236813
1780
Հունաստանում և Հռոմում:
03:58
As a formal institution, it faded away,
62
238593
2609
Որպես ձևական հաստատություն, այն կազմալուծվել է,
04:01
but its influence has continued to this day.
63
241202
3893
սակայն իր ազդեցությունը պահպանել է մինչ օրս:
04:05
Christian theologians, such as Thomas Aquinas,
64
245095
3089
Քրիստոնյա աստվածաբանները, որոնցից էր Թոմաս Աքվինասը,
04:08
have admired and adopted its focus on the virtues,
65
248184
4027
ոգեշնչվել և որդեգրել է դրա կետրոնացվածությունը բարոյականության վրա,
04:12
and there are parallels between Stoic Ataraxia, or tranquility of mind,
66
252211
5053
և մի շարք զուգահեռներ կարելի է տանել ստոի- կական Ատարաքսիայի կամ մտքի խաղաղության
04:17
and the Buddhist concept of Nirvana.
67
257264
4222
և բուդդայական Նիրվանայի հետ:
04:21
One particularly influential Stoic was the philosopher Epictetus
68
261486
4172
Ականավոր ստոիկներից ՝ Էպիկտետուսը,
04:25
who wrote that suffering stems
69
265658
1831
կարծում էր, տառապանքը ծագում է
04:27
not from the events in our lives, but from our judgements about them.
70
267489
4849
ոչ թե մեր կյանքում տեղի ունեցած դեպքերից, այլ դրանց հանդեպ մեր վերաբերմունքից:
04:32
This has resonated strongly with modern psychology
71
272338
2962
Սա լայնորեն է կիրառվում ժամանակակից հոգեբանության
04:35
and the self-help movement.
72
275300
2519
և ինքնաօգնության մեջ:
04:37
For example, rational emotive behavioral therapy
73
277819
3194
Օրինակ, բանական-զգացմունքային վարքաբանական թերապիան ուշադրությունը
04:41
focuses on changing the self-defeating attitudes
74
281013
3102
սևեռում է մարդկանց զարգացրած և նրանց կյանքի պայմաններին ուղղված
04:44
people form about their life circumstances.
75
284115
4701
ինքնավարկաբեկող վերաբերմունքը փոխելու վրա:
04:48
There's also Viktor Frankl's logotherapy.
76
288816
4286
Գոյություն ունի նաև Վիկտոր Ֆրանքլի լոգոթերապիան:
04:53
Informed by Frankl's own time as a concentration camp prisoner,
77
293102
4035
Հիմնվելով Ֆրանքլի կետրոնացման ճամբարում ձեռք բերած փորձառության վրա ՝
04:57
logotherapy is based on the Stoic principle
78
297137
2758
լոգոթերապիան իր հիմքն է համարում ստոիկ այն գաղափարը,
04:59
that we can harness our will power to fill our lives with meaning,
79
299895
4264
ըստ որի, մենք կարող ենք կառավարել մեր կամքը՝ մեր իսկ կյանքը իմաստավորելու համար
05:04
even in the bleakest situations.
80
304159
2616
անգամ ամենակասկածելի հանգամանքներում:
Այս կայքի մասին

Այս կայքը ձեզ կներկայացնի YouTube տեսանյութեր, որոնք օգտակար են անգլերեն սովորելու համար: Դուք կտեսնեք անգլերենի դասեր, որոնք դասավանդում են բարձրակարգ ուսուցիչներ ամբողջ աշխարհից: Կրկնակի սեղմեք յուրաքանչյուր տեսանյութի էջում ցուցադրված անգլերեն ենթագրերի վրա՝ այնտեղից տեսանյութը նվագարկելու համար: Ենթագրերը պտտվում են տեսանյութի նվագարկման հետ համաժամանակյա: Եթե ունեք որևէ մեկնաբանություն կամ հարցում, խնդրում ենք կապվել մեզ հետ՝ օգտագործելով այս կոնտակտային ձևը:

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7