Sunlight is way older than you think - Sten Odenwald

Translator: Xusto Rodriguez Reviewer: Alicia Ferreiro

You may know that it takes light a zippy eight minutes

Se cadra sabes que á luz fanlle falta só 8 minutos

to reach us from the surface of the Sun,

para chegar a nós desde a superficie do Sol.

so how long do you think it takes light

Pero, ¿canto pensas que lle leva á luz

to travel from the Sun's core to its surface?

viaxar desde o núcleo do Sol ata a súa superficie?

A few seconds or a minute at most?

¿Uns poucos segundos, ou un minuto como moito?

Well, oddly enough, the answer is many thousands of years.

Ben, por raro que pareza, a resposta é: moitos miles de anos.

Here's why.

E velaí o porqué.

Photons are produced by the nuclear reactions deep in the core of our Sun.

Os fotóns son producidos por reaccións nucleares profundas no núcleo solar.

As the photons flow out of the core, they interact with matter and lose energy,

Ao saíren do núcleo, os fotóns interactúan con materia e perden enerxía,

becoming longer wavelength forms of light.

converténdose en formas de luz de maiores lonxitudes de onda.

They start out as gamma rays in the core,

Comezan como raios gamma no núcleo,

but end up as x-rays, ultraviolet or visible light as they near the surface.

e terminan como raios X, luz ultravioleta ou visible, ao achegárense á superficie.

However, that journey is neither simple nor direct.

Así e todo, esa viaxe non é nin sinxela nin directa.

Upon being born, each photon travels at a speed of 300,000 kilometers per second

Ao nacer, o fotón viaxa a unha velocidade de 300 000 km por segundo

until it collides with a proton and is diverted in another direction,

ata que choca cun protón e é desviado noutra dirección,

acting like a bullet ricocheting off of every charged particle it strikes.

actuando como un proxectil que rebota en cada partícula cargada con que impacta.

The question of how far this photon gets from the center of the Sun

Saber a que distancia chega ese fotón desde o centro do Sol

after each collision

logo de cada colisión,

is known as the random walk problem.

coñécese como 'problema de paseo aleatorio'.

The answer is given by this formula:

A resposta dáa seguinte fórmula:

distance equals step size times the square root of the number of steps.

a distancia é igual ao tamaño do paso pola raíz cadrada do número de pasos.

So if you were taking a random walk from your front door

Así, se dás un paseo aleatorio desde a porta da túa casa

with a one meter stride each second,

cun ritmo de pasos dun metro por segundo,

it would take you a million steps and eleven days

tardarías un millón de pasos e 11 días

just to travel one kilometer.

en andar só un quilómetro.

So then how long does it take for a photon generated in the center of the sun

Entón, ¿canto tempo lle leva a un fotón xerado no centro do Sol

to reach you?

chegar ata ti?

We know the mass of the Sun

Coñecemos a masa solar

and can use that to calculate the number of protons within it.

e podemos usala para calcular a cantidade de protóns que ten.

Let's assume for a second that all the Sun's protons are evenly spread out,

Supoñamos por un segundo que estes protóns teñen distribución uniforme,

making the average distance between them about 1.0 x 10^-10 meters.

e que a distancia media entre eles é de 1 x 10^-10 metros.

To random walk the 690,000 kilometers from the core to the solar surface

Un paseo aleatorio de 690 000 km desde o núcleo ata a superficie do Sol

would then require 3.9 x 10^37 steps,

requiriría 3,9 x 10^37 pasos,

giving a total travel time of 400 billion years.

o que dá un tempo total de viaxe de 400 000 millóns de anos.

Hmm, that can't be right.

Hum, iso non pode estar ben.

The Sun is only 4.6 billion years old, so what went wrong?

O Sol ten só 4600 millóns de anos... ¿onde está logo o erro?

Two things:

En dúas cousas:

The Sun isn't actually of uniform density

En realidade, o Sol non ten densidade uniforme

and photons will miss quite a few protons between every collision.

e os fotóns van perder bastantes protóns entre cada colisión.

In actuality, a photon's energy,

En realidade, é a enerxía dun fotón,

which changes over the course of its journey,

que cambia no transcurso da súa viaxe,

determines how likely it is to interact with a proton.

a que determina a probabilidade de que interactúe cun protón.

On the density question,

E sobre a cuestión da densidade,

our models show that the Sun has a hot core,

os nosos modelos mostran que o Sol ten un núcleo quente,

where the fusion reactions occur.

onde ocorren as reaccións de fusión.

Surrounding that is the radiative zone,

Ao redor del está a zona de radiación,

followed by the convective zone, which extends all the way to the surface.

seguida pola zona de convección, que se estende ata a superficie.

The material in the core is much denser than lead,

O material do núcleo é moito máis denso que o chumbo,

while the hot plasma near the surface is a million times less dense

mentres que o plasma quente superficial é un millón de veces menos denso

with a continuum of densities in between.

cun continuo de densidades no medio.

And here's the photon-energy relationship.

E está a relación fotóns-enerxía.

For a photon that carries a small amount of energy,

Para un fotón que contén unha pequena cantidade de enerxía,

a proton is effectively huge,

un protón é realmente enorme,

and it's much more likely to cause the photon to ricochet.

e ten moita máis probabilidade de facer que o fotón rebote nel.

And for a high-energy photon, the opposite is true.

E para un fotón de alta enerxía, é ao revés.

Protons are effectively tiny.

Os protóns son realmente minúsculos.

Photons start off at very high energies

Os fotóns empezan con moi altas enerxías

compared to when they're finally radiated from the Sun's surface.

comparados coas que teñen cando son irradiados desde a superficie do Sol.

Now when we use a computer and a sophisticated solar interior model

Se usamos unha computadora e un modelo sofisticado do interior do Sol

to calculate the random walk equation with these changing quantities,

para calcular a ecuación do paseo aleatorio con esas cantidades cambiantes

it spits out the following number: 170,000 years.

obténse como resultado: 170 000 anos.

Future discoveries about the Sun may refine this number further,

Descubertas futuras sobre o Sol poden afinar aínda máis este resultado,

but for now, to the best of our understanding,

pero por agora, segundo o que sabemos,

the light that's hitting your eyes today

a luz que chega hoxe aos teus ollos

spent 170,000 years pinballing its way towards the Sun's surface,

botou 170 000 anos rebotando na busca do seu camiño cara á superficie do Sol,

plus eight miniscule minutes in space.

e mais 8 breves minutos no espazo.

In other words, that photon began its journey two ice ages ago,

Noutras palabras, ese fotón empezou a súa viaxe hai dúas idades do xeo,

around the same time when humans first started wearing clothes.

pola mesma época en que os seres humanos comezaron a usar roupa.