Is there a center of the universe? - Marjee Chmiel and Trevor Owens

Έχει κέντρο το σύμπαν; - Μαρζή Σμιέλ και Τρέβορ Όουενς

Μετάφραση: Panagiota Prokopi Επιμέλεια: Ioannis Papacheimonas

What is at the center of the universe?

Τι υπάρχει στο κέντρο του σύμπαντος;

It's an essential question

Ένα πολύ κρίσιμο ερώτημα που οι άνθρωποι αναρωτιούνται για αιώνες.

that humans have been wondering about for centuries.

But the journey toward an answer

Αλλά το ταξίδι προς την αναζήτηση της απάντησης ήταν πολύ περίπλοκο.

has been a strange one.

If you wanted to know the answer to this question

Αν κάποιος έψαχνε την απάντηση σε αυτό το ερώτημα

in third century B.C.E. Greece,

κατά τον 3ο αιώνα π.Χ. στην Ελλάδα, θα κοίταζε τον ουρανό τη νύχτα

you might look up at the night sky

and trust what you see.

και θα πίστευε ό,τι θα έβλεπε.

That's what Aristotle,

Αυτό έκανε ο Αριστοτέλης,

THE guy to ask back then, did.

ο Καταλληλότερος άνθρωπος να δώσει την απάντηση.

He thought that since we're on Earth, looking up,

Νόμιζε πως εφόσον είμαστε στη Γη, κοιτάζοντας ψηλά,

it must be the center, right?

μάλλον θα ήμαστε στο κέντρο, σωστά;

For him, the sphere of the world

Κατά την άποψή του η σφαίρα του κόσμου

was made up of four elements:

αποτελούταν από τέσσερα στοιχεία:

Earth,

Γη, νερό, αέρας, και φωτιά.

water,

air,

and fire.

These elements shifted around a nested set

Αυτά τα στοιχεία μετατοπίστηκαν

of solid crystalline spheres.

γύρω από ένα σύνθετο σύνολο συμπαγών κρυσταλλικών σφαιρών.

Each of the wandering stars, the planets,

Το κάθε ένα περιπλανώμενο αστέρι, οι πλανήτες δηλαδή,

had their own crystal sphere.

είχαν τη δική τους κρυσταλλική σφαίρα.

The rest of the universe and all of its stars

Το υπόλοιπο σύμπαν και όλα τα αστέρια του ήταν στην τελευταία κρυσταλλική σφαίρα.

were on the last crystal sphere.

If you watch the sky change over time,

Αν δείτε τον ουρανό να αλλάζει με το πέρασμα του χρόνου,

you could see that this idea worked fine

θα δείτε πως αυτή ήταν μια περίφημη ιδέα που εξηγούσε την κίνηση που είδαμε.

at explaining the motion you saw.

For centuries, this was central to how Europe

Για αιώνες, ήταν η θεωρία βάσει της οποίας η Ευρώπη

and the Islamic world saw the universe.

και Ισλαμικός κόσμος έβλεπαν το σύμπαν.

But in 1543, a guy named Copernicus

Αλλά το 1543, κάποιος ονόματι Κοπέρνικος

proposed a different model.

πρότεινε ένα διαφορετικό μοντέλο.

He believed that the sun

Πίστευε πως ο ήλιος ήταν στο κέντρο του σύμπαντος.

was at the center of the universe.

This radically new idea

Αυτή η νέα ριζοσπαστική ιδέα δύσκολα γινόταν κατανοητή

was hard for a lot of people to accept.

από τους περισσότερους.

After all, Aristotle's ideas made sense

Έπειτα, οι ιδέες του Αριστοτέλη έβγαζαν νόημα σύμφωνα με ό,τι έβλεπαν

with what they could see,

and they were pretty flattering to humans.

και γοήτευαν τους ανθρώπους.

But a series of subsequent discoveries

Αλλά μια σειρά διαδοχικών ανακαλύψεων

made the sun-centric model hard to ignore.

έκαναν το ηλιοκεντρικό σύστημα αδύνατον να αγνοηθεί.

First, Johannes Kepler pointed out

Πρώτα, ο Γιοχάνες Κέπλερ διευκρίνισε

that orbits aren't perfect circles or spheres.

πως οι τροχιές δεν είναι τέλειοι κύκλοι ή σφαίρες.

Then, Galileo's telescope caught

Έπειτα, ο Γαλιλαίος με το τηλεσκόπιο του συνέλαβε τα φεγγάρια του Δία

Jupiter's moons orbiting around Jupiter,

να είναι σε τροχιά γύρω του, αγνοώντας εντελώς τη Γη.

totally ignoring Earth.

And then, Newton proposed the theory of universal gravitation,

Έπειτα, ο Νεύτωνας πρότεινε τη θεωρία της παγκόσμιας έλξης,

demonstrating that all objects are pulling on each other.

επισημαίνοντας πως όλα τα αντικείμενα έλκονται μεταξύ τους.

Eventually, we had to let go of the idea

Σταδιακά, έπρεπε να εγκαταλείψουμε το ότι είμαστε στο κέντρο του κόσμου.

that we were at the center of the universe.

Shortly after Copernicus, in the 1580s,

Λίγο μετά από τον Κοπέρνικο, το 1580,

an Italian friar, Giordano Bruno,

ένας Ιταλός καλόγερος, ο Τζορντάνο Μπρούνο,

suggested the stars were suns

πρότεινε τα αστέρια ως ήλιους που κατά πάσα πιθανότητα

that likely had their own planets

and that the universe was infinite.

είχαν τους δικούς τους πλανήτες και πως το σύμπαν ήταν άπειρο.

This idea didn't go over well.

Αυτή η ιδέα δεν είχε πέραση.

Bruno was burned at the stake for his radical suggestion.

Ο Μπρούνο κάηκε στην πυρρά για τη ριζοσπαστική του πρόταση.

Centuries later, the philosopher Rene Descartes

Αιώνες μετά,ο φιλόσοφος Ρενέ Ντεκάρτ

proposed that the universe was a series of whirlpools,

πρότεινε πως το σύμπαν είναι μια διαδοχή δινών,

which he called vortices,

που αποκαλούσε στρόβιλους,

and that each star was at the center of a whirlpool.

και πως κάθε αστέρι βρισκόταν στο κέντρο μιας δίνης.

In time, we realized there were far more stars

Με τον καιρό, καταλάβαμε πως υπήρχαν πολλά περισσότερα αστέρια

than Aristotle ever dreamed.

από όσα ονειρεύτηκε ποτέ ο Αριστοτέλης.

As astronomers like William Herschel

Καθώς αστρονόμοι όπως ο Ουίλιαμ Χέρσελ

got more and more advanced telescopes,

απέκτησαν όλο και πιο προηγμένα τηλεσκόπια,

it became clear that our sun is actually

έγινε ξεκάθαρο πως ο ήλιος μας είναι στην πραγματικότητα

one of many stars inside the Milky Way.

ένα από τα πολλά αστέρια του Γαλαξία μας.

And those smudges we see in the night sky?

Οι μουτζούρες που βλέπουμε στον βραδινό ουρανό;

They're other galaxies,

Είναι άλλοι γαλαξίες,

just as vast as our Milky Way home.

το ίδιο αχανείς όσο και ο δικός μας.

Maybe we're farther from the center than we ever realized.

Μπορεί να είμαστε πολύ πιο μακριά από το κέντρο από όσο νομίσαμε ποτέ.

In the 1920s, astronomers studying the nebuli

Τη δεκαετία του '20, οι αστρονόμοι που μελετούσαν νεφελώματα

wanted to figure out how they were moving.

προσπαθούσαν να καταλάβουν πώς κινούνταν.

Based on the Doppler Effect,

Βάσει του φαινομένου Ντόπλερ, ανέμεναν μπλε μετατόπιση

they expected to see blue shift

for objects moving toward us,

αντικειμένων κινούμενων προς εμάς

and red shift for ones moving away.

και κόκκινη για αυτά που απομακρύνονταν.

But all they saw was a red shift.

Αλλά το μόνο που είδαν ήταν την κόκκινη μετατόπιση.

Everything was moving away from us, fast.

Όλα απομακρύνονταν από εμάς, γρήγορα.

This observation is one of the pieces of evidence

Αυτή η παρατήρηση είναι ένα από τα πειστήρια

for what we now call the Big Bang Theory.

για αυτό που αποκαλούμε Θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης.

According to this theory,

Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, όλη η ύλη στο σύμπαν

all matter in the universe

was once a singular, infinitely dense particle.

ήταν κάποτε ένα ενιαίο, πολύ πυκνό μόριο.

In a sense, our piece of the universe

Κατά μία έννοια, ήμασταν κάποτε τοποθετημένοι στο κέντρο.

was once at the center.

But this theory eliminates the whole idea of a center

Αλλά αυτή η θεωρία απορρίπτει την όλη ιδέα του κέντρου

since there can't be a center to an infinite universe.

εφόσον δεν γίνεται να υπάρχει σε ένα άπειρο σύμπαν.

The Big Bang wasn't just an explosion in space;

Η Μεγάλη Έκρηξη δεν ήταν απλώς μια έκρηξη στο διάστημα.

it was an explosion of space.

Ήταν μια έκρηξη του διαστήματος.

Αυτό που αποδεικνύεται με κάθε νέα ανακάλυψη είναι πως

What each new discovery proves

is that while our observations are limited,

ενώ οι παρατηρήσεις μας είναι περιορισμένες,

our ability to speculate and dream

οι ικανότητά μας να υποθέτουμε και να ονειρευτούμε

of what's out there isn't.

ό,τι είναι εκεί έξω, δεν είναι.

What we think we know today can change tomorrow.

Ό,τι νομίζουμε πως ξέρουμε σήμερα μπορεί να αλλάξει αύριο.

As with many of the thinkers we just met,

Όπως συνέβη και με τους μελετητές που είδαμε παραπάνω,

sometimes our wildest guesses

μερικές φορές οι πιο ακραίες υποθέσεις,

lead to wonderful and humbling answers

μάς οδηγούν σε πανέμορφες και ταπεινές απαντήσεις

and propel us toward even more perplexing questions.

και μας φέρνουν μπροστά μας ακόμα πιο πολύπλοκα ερωτήματα.