The controversial origins of the Encyclopedia - Addison Anderson

Μετάφραση: Toula Papapantou Επιμέλεια: Ioannis Papacheimonas

Denis Diderot left a dungeon outside Paris on November 3, 1749.

Ο Ντενίς Ντιντερό βγήκε από μια φυλακή έξω από το Παρίσι στις 3 Νοεμβρίου 1749.

He'd had his writing burned in public before,

Τα γραπτά του είχαν καεί δημοσίως νωρίτερα,

but this time, he'd gotten locked up under royal order

αυτή τη φορά όμως φυλακίστηκε με βασιλική διαταγή για ένα δοκίμιο

for an essay about a philosopher's death bed rejection of God.

σχετικά με την απόρριψη του Θεού από έναν φιλόσοφο στο νεκροκρέβατό του.

To free himself, Denis promised never to write things like that again.

Για να ελευθερωθεί, ο Ντενίς υποσχέθηκε να μη ξαναγράψει κάτι παρόμοιο.

So he got back to work on something a little like that,

Έτσι ξεκίνησε να εργάζεται σε κάτι κάπως σαν και αυτό,

only way worse,

μόνο λίγο χειρότερο,

and much bigger.

και πολύ μεγαλύτερο.

In 1745, publisher André le Breton had hired Diderot

Το 1745, ο εκδότης Αντρέ Μπρετόν είχε προσλάβει τον Ντιτερό

to adapt the English cyclopedia,

να προσαρμόσει την Αγγλική κυκλοπαίδεια,

or a universal dictionary of arts and sciences

ή ένα παγκόσμιο λεξικό τεχνών και επιστημών

for French subscribers.

για Γάλλους συνδρομητές.

A broke writer, Diderot survived by translating,

Ως άφραγκος συγγραφέας, ο Ντιντερό ζούσε μεταφράζοντας

tutoring,

διδάσκοντας,

and authoring sermons for priests,

και συγγράφοντας κηρύγματα για ιερείς,

and a pornographic novel once.

έγραψε ακόμη κι ένα πορνογραφικό βιβλίο.

Le Breton paired him with co-editor Jean le Rond d'Alembert,

Ο Μπρετόν τον έβαλε να δουλέψει με τον συνεκδότη Ζαν λε Ροντ ντ΄Αλαμπερ,

a math genius found on a church doorstep as a baby.

μια μαθηματική ιδιοφυΐα που είχε βρεθεί στο κατώφλι εκκλησίας ως μωρό.

Technical dictionaries, like the cyclopedia, weren't new,

Tα τεχνικά λεξικά, όπως οι κυκλοπαίδεια, δεν ήταν νέα,

but no one had attempted one publication covering all knowledge,

αλλά κανείς δεν είχε επιχειρήσει μια έκδοση που να καλύπτει όλη τη γνώση,

so they did.

και εκείνοι το έκαναν.

The two men organized the French Enlightenment's brightest stars

Οι δυο άντρες οργάνωσαν τα λαμπρότερα αστέρια του Γαλλικού Διαφωτισμού

to produce the first encyclopedia,

για να κάνουν την πρώτη εγκυκλοπαίδεια,

or rational dictionary of the arts, sciences, and crafts.

ή έλλογο λεξικό των τεχνών, των επιστημών και των κατασκευών.

Assembling every essential fact and principle in, as it turned out,

Συγκεντρώνοντας κάθε σημαντικό γεγονός και αρχή

σε -όπως αποδείχθηκε- πάνω από 70.000 λήμματα,

over 70,000 entries,

20,000,000 words

20.000.000 λέξεις,

in 35 volumes of text and illustrations

σε 35 τόμους με κείμενα κι εικονογραφήσεις

created over three decades of researching,

που δημιουργήθηκαν σε τρεις δεκαετίας έρευνας,

writing,

συγγραφής,

arguging,

ανταλλαγής απόψεων,

smuggling,

λαθρεμπορίου,

backstabbing,

προδοσιών,

law-breaking,

παράβασης νόμων,

and alphabetizing.

και αλφαβητικής ταξινόμησης.

To organize the work,

Για την οργάνωση της εργασίας,

Diderot adapted Francis Bacon's "Classification of Knowledge"

ο Ντιντερό υιοθέτησε την «Κατηγοριοποίηση της Γνώσης» του Φράνσις Μπέικον

into a three-part system based on the mind's approaches to reality:

σε ένα σύστημα τριών μερών με βάση τις προσλήψεις της πραγματικότητας από το νου:

memory,

μνήμη,

reason,

λόγος,

and imagination.

και φαντασία.

He also emphasized the importance of commerce,

Έδωσε επίσης έμφαση στη σημασία του εμπορίου,

technology,

της τεχνολογίας,

and crafts,

και των χειροποίητων τεχνών,

poking around shops to study the tools and techniques of Parisian laborers.

τρυπώνοντας σε μαγαζιά για να μελετήσει εργαλεία και τεχνικές Παριζιάνων εργατών.

To spotlight a few of the nearly 150 philosoph contributers,

Για να εντοπίσει μερικούς από τους 150 φιλοσόφους συμβολείς,

Jean Jacques Rousseau, Diderot's close friend,

ο Ζαν Ζακ Ρουσσό, καλός φίλος του Ντιτερό,

wrote much of the music section in three months,

έγραψε το μουσικό κομμάτι σε τρεις μήνες,

and was never reimbursed for copy fees.

και ποτέ δεν αποζημιώθηκε.

His entry on political economy holds ideas he'd later develop further

Το λήμμα του για την πολιτική οικονομία περιέχει ιδέες που θα ανέπτυσσε αργότερα

in "The Social Contract."

στο «Κοινωνικό Συμβόλαιο».

D'Alembert wrote the famous preliminary discourse,

Ο Ντ' Αλαμπέρ έγραψε τον περίφημο προκαταρκτικό λόγο,

a key statement of the French Enlightenment,

μια δήλωση κλειδί για τον Γαλλικό Διαφωτισμό,

championing independent investigative reasoning

προκρίνοντας τον ανεξάρτητο ερευνητικό συλλογισμό

as the path to progress.

ως μονοπάτι για την πρόοδο.

Louis de Jaucourt wrote a quarter of the encyclopedia,

Ο Λουί ντε Ζοκούρ συνέγραψε ένα τέταρτο της εγκυκλοπαίδειας,

18,000 articles,

18.000 άρθρα,

5,000,000 words,

5.000.000 λέξεις,

unpaid.

χωρίς να αμειφθεί.

Louis once spent 20 years writing a book on anatomy,

Ο Λουί κάποτε πέρασε 20 χρόνια γράφοντας ένα βιβλίο ανατομίας,

shipped it to Amsterdam to be published uncensored,

το έστειλε στο Άμστερνταμ για να δημοσιευτεί χωρίς λογοκρισία

and the ship sank.

και το πλοίο βυθίστηκε.

Voltaire contributed entries,

Ο Βολτέρος συνέβαλλε με λήμματα,

among them history,

όπως ιστορία,

elegance,

κομψότης,

and fire.

και φωτιά.

Diderot's entries sometimes exhibit slight bias.

Τα λήμματα του Ντιτερό είναι και λίγο μεροληπτικά.

In "political authority," he dismantled the divine right of kings.

Στο «πολιτική εξουσία» αποδόμησε το ελέω θεού δικαίωμα των βασιλέων.

Under "citizen,"

Στο λήμμα «πολίτης»

he argued a state was strongest without great disparity in wealth.

υποστήριξε ότι ένα κράτος είναι ισχυρότερο χωρίς μεγάλη ανομοιότητα πλούτου.

Not surprising from the guy who wrote poetry about mankind strangling its kings

Κάτι αναμενόμενο από κάποιον που έγραψε ποίηση για το ανθρώπινο γένος

να πνίγει τους βασιλείς του με τα έντερα ενός κληρικού.

with the entrails of a priest.

So Diderot's masterpiece wasn't a hit with the king or highest priest.

Το αριστούργημα του Ντιτερό δεν είχε επιτυχία με τον βασιλιά ή τον κληρικό.

Upon release of the first two volumes,

Με την κυκλοφορία των 2 πρώτων τόμων

Louie XV banned the whole thing but enjoyed his own copy.

ο Λουδοβίκος 14ος τα απαγόρευσε αλλά απόλαυσε το δικό του αντίγραφο.

Pope Clement XIII ordered it burned.

Ο Πάπα Κλήμης 13ος διέταξε την καύση τους.

It was "dangerous,"

Ήταν «επικίνδυνο»,

"reprehensible,"

«αξιοκατάκριτο»,

as well as "written in French,"

καθώς και «γραμμένο στα Γαλλικά»,

and in "the most seductive style."

και με «στυλ πολύ αποπλανητικό».

He declared readers excommunicated

Οι αναγνώστες θα αφορίζονταν

and wanted Diderot arrested on sight.

και ο Ντιντερό θα συλλαμβάνονταν.

But Diderot kept a step ahead of being shut down,

Ο Ντιντερό όμως πριν συλληφθεί έκανε ένα ακόμη βήμα,

smuggling proofs outside France for publication,

εξάγοντας λαθραία από τη Γαλλία στοιχεία για δημοσίευση,

and getting help from allies in the French Regime,

με τη βοήθεια συμμάχων του Γαλλικού Καθεστώτος, συμπεριλαμβανομένης

including the King's mistress, Madame de Pompadour,

και της ερωμένης του βασιλιά Μαντάμ ντε Πομπαντούρ

and the royal librarian and censor, Malesherbes,

και του βασιλικού βιβλιοθηκονόμου και λογοκριτή Μαλσέρμπς,

who tipped Diderot off to impending raids,

που ενημέρωνε τον Ντιντερό για επερχόμενες εφόδους,

and even hid Diderot's papers at his dad's house.

και έκρυψε και χαρτιά του Ντιντερό στο σπίτι του πατέρα του.

Still, he faced years of difficulty.

Ωστόσο, πέρασε χρόνια δύσκολα.

D'Alembert dropped out.

Ο ντ' Αλαμπέρ αποχώρησε.

Rousseau broke off his friendship over a line in a play.

Ο Ρουσό διέκοψε τη φιλία του για έναν στίχο σε ένα θεατρικό.

Worse yet, his publisher secretly edited some proofs

Και το χειρότερο, ο εκδότης του εξέδωσε μυστικά μερικά στοιχεία

to read less radically.

ώστε να φαίνονται λιγότερο ριζοσπαστικά.

The uncensored pages reappeared in Russia in 1933,

Οι αλογόκριτες σελίδες επανεμφανίστηκαν στη Ρωσσία το 1933,

long after Diderot had considered the work finished

χρόνια αφού ο Ντιτερό είχε θεωρήσει το έργο λήξαν

and died at lunch.

και είχε πεθάνει σε γεύμα.

The encyclopedia he left behind is many things:

Η εγκυκλοπαίδεια που άφησε πίσω του είναι πολλά πράγματα:

a cornerstone of the Enlightenment,

ακρογωνιαίος λίθος του Διαφωτισμού,

a testament to France's crisis of authority,

μαρτυρία της κρίσης εξουσίας της Γαλλίας,

evidence of popular opinions migration from pulpit and pew

ένδειξη της μετάβασης της κοινής γνώμης από τον άμβωνα και το στασίδι

to cafe, salon, and press.

στα καφέ, τα σαλόνια και τον τύπο.

It even has recipes.

Έχει ακόμη και συνταγές μαγειρικής.

It's also irrepressibly human,

Είναι ακατάσβεστα ανθρώπινη,

as you can tell from Diderot's entry about a plant named aguaxima.

κρίνοντας από το λήμμα του Ντιτερό για ένα φυτό με το όνομα aguaxima.

Read it yourself, preferably out loud in a French accent.

Διαβάστε το μόνοι σας δυνατά, με γαλλική προφορά κατά προτίμηση.