What causes body odor? - Mel Rosenberg

Translator: shaema jabar Reviewer: Daban Q. Jaff

A pungent blend of onions, cheese, and cat urine with hints of...

تێکەڵێکی پیاز و پەنیر وە میوەی پشیلە لەگەڵ ئاماژەکان...

is that…wet goat?

ئەوە ...تەور؟

Most of us don’t need more than one whiff

پێویستمان بە زیاتر لە یەک نووچ نییە

to identify that generally unpleasant, characteristic smell we call body odor.

بۆ ئەوەی ئەوە بە گشتی ناباش بناسم بۆنی تایبەتی کە پێی دەڵێین بۆنی جەستە

But it’s a surprisingly complex phenomenon

بەڵام دیاردەیەکی زۆر ئاڵۆزە

influenced by our genetic makeup, age, diet, and hygiene.

کە کاریگەری ماکیاژە بۆماوەییەکانمان هەیە تەمەن، ڕێجیم و پاکوخاوێنی

So what is this odor, exactly?

کەواتە ئەم بۆنانە چیە؟

Where does it come from?

لە کوێوە هاتووە؟

And can we do anything about it?

وە دەتوانین هیچ بکەین دەربارەی ئەوە؟

To start, you just need two things to produce that familiar scent:

بۆ دەستپێکردن، تەنها پێویستت بە دوو شتە بۆ بەرهەمهێنانی ئەو بۆنانە

your armpit’s own secretions

نهێنیەکانی ژێر باڵت

and the bacteria that feed on them.

ئەو بەکتریایانەی کە خواردنیان لەسەر دەدەن

Most people associate body odor with sweat,

زۆربەی خەڵک هاوبەشن بۆنی جەستە لەگەڵ ئارەق

and it’s an important piece of the puzzle.

وە پارچەیەکی گرنگی مەتەڵەکە.

Your body has millions of sweat glands, and they come in two major types:

جەستەت ملیۆنان لە گلاندی ئارەقی هەیە وە بە دوو جۆری سەرەکی دێن:

eccrine glands are found all over your skin

گلاندەکانی ئیکارین دەدۆزرێنەوە لە هەموو پێستت

and secrete mainly water and salt.

وە بە شێوەیەکی سەرەکی ئاو و خوێ دەشارن.

Apocrine glands, on the other hand, develop at puberty in your armpits

لە لاێکی ترەوە گەشە بە باڵباڵبوون لە قۆڵەکانت

and a few other places on your body.

وە چەند شوێنی تر لە لەشتان.

The sweat they secrete is full of proteins and fats.

ئەو ئارەقەی کە دەیشارن پڕە لە پرۆتین و چەوری.

By themselves, these secretions are usually odorless.

لەلایەن خۆیانەوە ئەم نهێنیانە عادەتەن بێ بۆنن.

That’s where bacteria come in.

ئەو شوێنەیە کە بەکتریاکان دێنە ژوورەوە.

Every square centimeter of our bodies is covered with thousands of bacteria.

هەموو سانتیمەترێکی چوارگۆشەی لەشمان بە هەزاران بەکتریا داپۆشراوە.

Many microorganisms thrive in moist environments, like our armpits.

زۆر لە مایکرۆئۆرگانیستەکان گەشە دەکەن لە ژینگەی شێدا، وەک جبەڵەکانمان.

There, you can find about a million bacteria per square centimeter,

دەتوانی نزیکەی ملیۆنێک بدۆزیتەوە بەکتریا کان لەهەر سانتیمەترێکی چوارگۆشەدا،

one of the highest concentrations anywhere on the skin.

یەکێک لە بەرزترین چڕکردنەوەکان لە هەر شوێنێک لەسەر پێست

Lurking in this throng of microorganisms are species of Corynebacteria,

لە ناو ئەو تۆلەی زیندەوەرە میکرۆئۆرگانیزە جۆری کۆرینی بەکتریان،

Staphylococci,

ستافیلوکۆکی،

Micrococci,

مایکرۆکۆکی،

and others.

وە ئەوانی تر.

When these bacteria feed on the proteins and fats in apocrine sweat,

ئەم بەکتریایانە خواردن لەسەر پرۆتینەکان دەردەکەن چەوری لە ئارەقی ئەپۆرین،

they turn the odorless compounds into new ones that can smell very unpleasant.

ئەوان پێکهاتە بێ بۆنەکان دەکەن بە تازەکان کە بۆنی زۆر ناخۆشیان لێ بێت.

Some of the worst offenders may be sulfur-containing chemicals;

ڕەنگە هەندێک لە تاوانبارە خراپەکان ماددەی کیمیایی گۆگرد،

those give body odor its oniony aroma.

ئەوانەی بۆنی لەش دەدەن بۆنێکی ترش.

Carboxylic acids are in the mix, too, adding notes of cheese.

ترشی کاربۆکسیلیک یش لەناو تێکەڵەکەدایە تێبینی پەنیر زیاد دەکەین

These molecules waft up from the armpit and can be sucked directly into our noses,

ئەم گەردیلانە لە ژێر باڵەوە بەرزبویەوە وە دەکرێت ڕاستەوخۆ بمژێت ە ناو لووتمان

where they’re trapped and detected by an array of specialized receptors.

کە ئەوان گیریان خواردووە و دۆزراونەتەوە بە ڕیزێک لە وەرگرە تایبەتمەندەکان.

Those can recognize odor molecules

ئەمانە دەتوانن گەردیلەکانی بۆن بناسێتەوە

at concentrations of less than one in a million.

لە چڕکردنەوەکان کەمتر لە یەک ملیۆن.

So what determines how strong your body odor might be?

کەواتە چی دیاری دەکات کە چەند بەهێز بۆنی لەشت لەوانەیە بێت؟

It depends on the resident microbial populations in your armpit,

ئەوە پشت دەبەستێت بە میکرۆبینیشتەجێ دانیشتوانی ژێر باڵت

and the nutrients that your glands provide them with.

وە ئەو خۆراکیانەی کە .وە ئەو هەموو زەویەتان بۆ دابین دەکات

Your genes help determine what compounds you produce,

جینەکانت یارمەتی دیاری کردن دەدات چی دروست دەکەیت،

and in what quantity,

وە لە چ چەندێتیدا،

so everyone has a slightly different set.

کەواتە هەموو کەسێک کۆمەڵێکی جیاوازی هەیە.

In fact, a gene variant that virtually eliminates body odor

لەڕاستیدا، جینی جیاواز کە لەڕاستیدا بۆنی جەستە لادەدات

is common in people of East Asian descent.

لە خەڵکی ڕۆژهەڵاتی ئاسیادا باوە.

Adrenaline increases the ratio of apocrine to eccrine sweat,

ئەدرنالین رێژەکە زیاد دەکات لە ئەپۆکرین بۆ ئارەقی ئیکسین،

so body odor can be more intense when you’re nervous.

بۆیە بۆنی جەستە دەتوانێت زیاتر توند بێت کاتێک تۆ نیگەرانیت.

Bacterial composition and concentration also varies between individuals

پێکهاتە بەکتریایی و چڕکردنەوە هەروەها جیاوازی هەیە لە نێوان تاکەکان

and plays a part.

وە بەشێک ئەدەیت.

Even what you eat can have a small effect on how you smell.

تەنانەت ئەوەی دەیخۆیت دەتوانێت کاریگەری بچوکت هەیە لەسەری بۆنی دەکەیت.

So how can we deal with body odor?

دەتوانین مامەڵە لەگەڵ بۆنی جەستەدا بکەین؟

Washing the armpits with soap and water helps but won’t remove all the bacteria

بە سابوون و ئاو جبەڵەکان دەشواتەوە یارمەتی دەدات بەڵام بەکتریاکان لانابەیت

since many are buried in deeper layers of the skin.

چونکە زۆر کەس نێژراون لە چینەکانی قوڵتری پێستدا

Deodorants, however, inhibit bacterial activity and mask odors at the same time.

،دلۆدۆرانتەکان، بەکتریایی دەچەوسێنەوه لە هەمان کاتدا بۆن و ماسک

Antiperspirants work by forming tiny gel plugs that block sweat glands,

دژە پیرەکان کار دەکەن بە دروستکردنی بچووک جێڵ ئەو گلاندنە ئارەقەی بلۆک دەکات،

drying out the armpits.

کە قۆڵیان وشک کرد.

While we continue to battle body odor, scientists are trying to understand it.

ئێمە بەردەوام دەبین لە شەڕی بۆنی جەستە زاناکان هەوڵ دەدەن لێی تێبگەن.

We don’t know why the brain

نازانین مێشک بۆچی

often interprets these particular odors as off-putting.

زۆرجار ئەم شتانە لێکدەدەنەوە بۆن ەکان بە بێ ناو

But some researchers have proposed that secretions from the armpit

هه ندێک له توێژەران پێشنیاریان کردووە ئەو نهێنیانە لە ژێر باڵەوە

could have a positive function, too,

لەوانەیە کاری ئەرێنیشی، هەبێت،

like cementing social bonds

چیمەنتۆکردنی بۆندە کۆمەڵایەتییەکان

and providing a means of chemical communication.

وە دابینکردنی وە.سیلە پەیوەندی کیمیایی

We don’t know yet if that’s the case.

هێشتا نازانین کە ئایا ئەوە وایە.

For now, body odor seems to be

ئێستا بۆنی جەستە وا دیارە

just another smelly part of the human condition.

تەنها بەشێکی تری بۆن لە بارودۆخی مرۆڤ.