What really happened during the Attica Prison Rebellion - Orisanmi Burton

Translator: lavin Azwar omar Reviewer: Daban Q. Jaff

“We are men.

“ئێمە پیاوین.

We are not beasts and we do not intend to be beaten or driven as such...

دڕەندە نین بۆ ئەوە دروست نەکراوین لێمان بدرێت یان بەم شێوەیە مامەڵەمان لەگەڵ بکرێ

What has happened here is but the sound before the fury

ئەوەی ڵێڕە ڕوودەدات لەبەرئەوەیە کە

of those who are oppressed.”

ڕووبەرووی ئازار و ئەشکەنجە بۆتنەوە“.

These words were spoken during the 1971 Attica Prison Rebellion

ئەوانە قسە باوەکانی ساڵی ١٩٧١ی یاخبووەکانی زیندانی ئەتیکا بوون

by one of its leaders, Elliott Barkley.

کە لەلایەن یەکێک لە سەرکردەکەیانەوە کرا، بەناوی ئیلیەت بارکلی.

At the time, Attica prison was severely overcrowded.

لەم کاتەدا، زیندانی ئەتیکا زۆڕ قەڕەبالخ بوو.

Its majority Black and Latino population faced constant physical and verbal abuse.

هەمیشەش ڕەش پێست و لاتینیەکان ڕووبەرووی گێچەڵی جەستەیی و زارەکی دەبوونەوە.

All prison guards were white.

هەموو پاسەوانەکانی زیندانەکەش سپی پێست بوون.

Some were members of white supremacist hate groups.

هەندێکیان لایەنگری سپی پێستەکان بوون و ڕقیان لە ئەوانیتر دەبۆوە.

Guards threw away letters that weren’t written in English

پاسەوانەکان ئەو نامانەیان فڕێدەدا کە بە ئینگلیزی نەنووسرابوون

and prohibited Muslim religious services.

ڕێگەیان بە موسڵمانەکان نەدادا بۆ ئەنجامدانی ئەرکە ئاینیەکانیان.

They punished white prisoners for fraternizing with non-white men.

سزایی پیاوە سپی پێستەکانیان دەدا بەوەی هاوڕێیەتی ڕەش پێستەکان دەکەن.

Prisoners were allowed one shower a week and one roll of toilet paper a month.

زیندانیەکان یەک ڕۆژ لە هەفتەداخۆیان دەشۆری و تۆپە کلێنکسیش لە مانێکدا.

Among those imprisoned at Attica were Elliott Barkley, Frank Smith,

لەگەڵ ئەم زیندانی کراوانە ئیلیەت بارکلی، فرانک سمیس،

and Herbert X. Blyden.

و هێڕبێت ئێکس بلایدن لە زیندانی ئەتاکا بوون.

“I’m dying here little by little every day...” Barkley wrote his mother.

بارکلی بۆ دایکی نووسی بوو “من وردە وردە لێڕەدا دەمرم...”

She contacted authorities, but nothing changed.

دایکی دەوڵەتی ڵێ ئاگەدارکردەوە بەڵام هیچ شتێک نەگۆڕا.

He began writing a book about life at Attica.

بۆیە دەستی بە نووسینی پەڕتووکێک کرد دەربارەی ژیانی لە ئەتیکا.

Meanwhile, Smith worked a position called the “warden’s laundry boy”

لەم کاتەشدا، سمیس بووە چاودێڕی بەشی جلشۆڕدن

for 30 cents day.

ڕۆژی بە ٣٠ سەنت.

His grandmother had been enslaved.

داپیری بوو بە کۆیلە.

Because Smith and others were treated as less-than-human

لەبەرئەوەی سمیس و ئەوانتری مامەڵەیان وەکو مڕۆڤێک لەگەڵ نەدەکرا

at the will of their keepers, they viewed prison as an extension of slavery.

بەهۆی کارەکانیانەوە، زیندانیان بە شوێنی بە کۆیلەکردن دەبینی.

And Blyden had participated in prison strikes and rebellions.

بلایدن بەشداری یاخبوون و مانگڕتنەکانی ناو زیندانی دەکرد.

He and others saw the violence of prison as symptomatic of a societal problem

ئەو توندوتیژیەی ناو زیندانیان وەکو دیاردەیەکی خڕاپی ناو کۆمەڵگا دەبینی

where individuals are denied justice based on their class and race.

کە تاکەکان بەپێی چین و نەژادەوە جیاوازیان لەگەڵ دەکرا.

They felt people shouldn’t be stripped of their rights to health and dignity

پێیان وابوو کە خەڵکەکە نابێت واز لە مافی سەلامەتی و شکۆداری خۆیان بهێنن

upon being sentenced.

تەنها لەبەرئەوەی زیندانیکراون.

Instead, resources should go towards meeting people’s basic needs

لە جیاتی ئەوە، پێوێستە ڵێکۆڵەرەوەکان سەردانی ئەم خەڵکە بکەن

to prevent crime in the first place.

بە مەبەستی ڕێگڕیکردن لەم تاوانە.

In the summer of 1971, Blyden co-founded the Attica Liberation Faction.

لە هاوینی ساڵی ١٩٧١، بلایدن ڕێکخڕاوی مافی بە ئازادیبوونی لە ئەتیکا دامەرەزاند.

The group compiled a manifesto

کۆمەڵەکە چەند یاسایەکیان دەرکرد و

and petitioned Corrections Commissioner Russell Oswald

داوایان لە بەرپرسی سزادەر رەسول ئۆسوالد

and Governor Nelson Rockefeller for better treatment.

و دادوەر نێلسن رۆکەفێلەر کرد بۆئەوەی باشتر مامەڵەیان لەگەڵ بکرێت.

Though largely ignored, they continued organizing.

هەرچەندە ئەوە وەلانرا، بەڵام ئەوان هەر بەردەوام بوون لە چالاکی.

After activist George Jackson was killed at a California prison,

دوای ئەوەی چالاکوان جۆرج جاکسەن لە زیندانی کالیفۆرنیا کوژرا،

700 men at Attica participated in a silent fast.

٧٠٠ پیاو لە زیندانی ئەتیکا بەشداریان لە چالاکیەکی نهێنی کرد.

Just weeks later, on September 9th, a spontaneous uprising began.

تەنها دووای چەند هەفتەیەک، لە ٩ ئەیلولدا گەورەترین خۆپیشاندا بەرێوەچوو.

A group of prisoners overpowered guards, sparking the Attica Rebellion.

کۆمەڵیک لە زیندانیەکان شکستیان بە پاسەوان- ەکان هێنا و کودەتاکەی ئەتیکایان هەڵگیرساند

Prisoners broke windows, started fires, and captured supplies.

پەنجەرەکانیان دەشکاند، ئاگریان دەکردەوە، دەستیان بەسەر پێداویستیەکان دادەگرت.

They beat many guards.

لە زۆڕینەی پاسەوانەکانیشیان دەدا.

One of them, William Quinn, would die from his injuries.

یەکێکیان، ولیلیام گوێن خەریک بوو بەهۆی برینەکانیەوە بمرێت.

Soon, over 1,200 prisoners had assembled in the yard with 42 hostages,

زوو، ١٢٠٠ زایندانی لەگەڵ ٤٢ بە دیلگیراو چوونە حەوشەی زیندانەکە،

preparing to demand change.

و داوای گۆڕانکاریان دەکرد.

They established a medical bay, delegated men to prepare and ration food,

بەم هۆیەوە چاودێڕی پزیشکی و نوێنەریان بۆ ئامادەکردن و دابەشکردنی خۆڕاک دامەزراند،

protected and sheltered guards, and elected a negotiating committee.

پاسەوانەکانیشان پاراست و ڕێخراوی نوێنەراتیان دامەزراند.

They appointed Blyden chief negotiator, Smith as security chief,

بلایدنیان وەکو سەرکردەی نوێنەراتیەکە، سمیسیش وەکو سەرکردەی ئاسایش،

and Barkely as a speaker.

و بارکلی وەکو قسەکەر دانا.

Later that day, Barkley presented their demands to the press.

دوای ئەم ڕۆژە، بارکلی داواکارییەکانی خۆیانی بە میدیایەکان ڕاگەیاند.

When his mother saw him on TV, she was terrified.

کاتێک دایکی لە تەلەفیزیۆن بینی زۆڕ ترسا.

He was just days from being released.

چونکە تەنها چەند ڕۆژێکی مابوو بۆ ئازادکردنی.

But she believed authorities would want retribution.

بەڵام باوڕی وابوو کە دەسەڵات سزایان دەدات.

Over the next four days, prisoners held negotiations with officials.

دوای چوار ڕۆژ، زیندانیەکان گفتۆگۆیان لەگەڵ بەرپرسەکان کرد.

They called for a minimum wage, rehabilitation programs,

داوای مووچەیەکی کەم، خۆشگوزەرانی،

better education, and more.

سیستەمەکی پەروەردەی باشتر و شتی زیاترین دەکرد.

بەڵێنیشیاندا کە هەموو بە دیلگیراوەکان بە سەلامەتی بمێنەوە

They promised all remaining hostages would be safe

if they were given amnesty for crimes committed during the uprising.

ئەگەر ئەوان داوای ڵێخۆشبوون بکەن لەسەر ئەو تاوانانەی لە کاتی یاخیبوونەکە کردۆتیان.

Meanwhile, Governor Rockefeller began crisis talks with President Nixon.

بەم هۆیەوە، دادوەر رۆکفێلەر گفتۆگەیەکی نا بەدڵی لەگەڵ سەڕۆک نیکسن کرد.

The president told his chief of staff that the rebellion should be quelled

سەڕۆک بە دادوەرەکەی گووت کە یاخبووەکان پێویستە سزا بدرێن

to set an example for other Black activists.

هەتا ببنە نموونەیەک بۆ چالاکوانە ڕەش پێستەکانی تر.

Commissioner Oswald announced he’d meet a number of the demands,

بەرپرس ئۆسولد ئەوەی ڕاگەیاند کە چاوە پێکەوتن لەگەڵ مانگرتووەکان دەکات،

but refused to guarantee amnesty.

بەڵام ڵێیان خۆش نابێت.

Prisoners refused to surrender.

زیندانیەکان ڕەتیان کردەوە کە خۆیان بە دەستەوە بدەن.

As warnings of an imminent siege mounted,

بە مەبەستی ئاگادارکردنەوەی بەرپرسەکان،

they threatened to kill 8 hostages if attacked.

هەڕەشی ئەویان کرد کە ٨ لە بە دیلگیراوەکان دەکوژن ئەگەر هێڕش بکەن.

Nevertheless, Rockefeller ordered troops to retake the prison.

لەگەڵ ئەوەشدا، رۆکفێلەر فەرمانی ئەوەی کرد کە دەست بەسەر زیندانەکە دابگرنەوە.

Helicopters tear-gassed the yard.

هەلیکۆپتەرەکان گازی فرمێسک ڕژیان دەڕژاندە سەریان.

Troopers shot over 2,000 rounds of ammunition,

چەکدارەکان ٢٠٠٠ فیشەکیان بە چەکی جیاواز تەقاند بوو،

killing 29 prisoners and 10 guards, and wounding many others.

بەهۆی ئەمەشەوە ٢٩ زیندانی و ١٠ پاسەوانیان کوشت، زۆڕی تریشیان بریندارکرد.

Witnesses say troopers found Barkley and shot him in the back.

شایەدومانەکان دەڵێن چەکدارەکان بارکلی دۆزیوەتەوە و کوشتۆتیان.

Officers stripped surviving men naked, tortured them,

ئەفسەرەکان پیاوە ڕزگاربووەکانیان ڕووت کردۆتەوە و ئەشکەنجەیان داون،

and deprived them of medical attention.

هیچ چارەسەرێکی پزیشکیشیان پێنەداون.

Blyden was starved for days.

بلایدن بۆ چەندین ڕۆژ خەریک بوو لە برسا دەمرد.

Smith was sexually violated, burned with cigarettes,

سمیس گێچەڵی سێکسی کرایە سەر و بە جگەرە سوتێندرا،

dragged into isolation, and beaten.

لە ژووری تاکە کەسیان دان و ڵێیان دەدا.

Directly after the attack, Governor Rockefeller thought prisoners

ڕاستەوخۆ دوای هێڕشەکە، دادوەر رۆکفێلەر پێ وابوو زیندانیەکان

were responsible for the deaths of the 10 guards.

بەرپرسیارن لە مردنی ئەم ١٠ پاسەوانە.

He called it “a beautiful operation.”

ئەمەشی بە ئۆپراسۆنێکی مەزن ناوزەند کرد.

President Nixon congratulated Rockefeller and told his chief of staff

سەرۆک نیکسن پیڕۆزبایی لە رۆکفێلەر کرد و بە ڕاوێژکارەکەی گووت

that the way to stop “radicals” was to “kill a few.”

بۆ وەستاندنی پشێوویی پێویستە هەندێک بکوژرێن.

But autopsies soon confirmed that prisoners

بەڵام توێکارە جەستەیەکان ئەوەیان سەلماند کە زیندانیەکان

hadn’t killed any guards during the attack, as threatened.

هیچ پاسەوانەکیان نەکوشتووە لە کاتی هێڕشەکەدا وەکو ئەوەی هەڕەشەیان دەکرد.

Government forces had.

بەڵکو چەکدارانی دەوڵەت بۆتن.

Nixon told Rockefeller to stand his ground.

نیکسن بە رۆکفێلەری گووت کە پێویستە ئەو بەهێز بێت.

Those who survived the massacre continued fighting for revolutionary change.

ئەوانەی لەم هێڕشە ڕزگاریان بوو بوو بەردەم بوون لە بەدەستهێنانی مافەکانیان.

Long after being released,

دوای ئەوەی ئازادکران،

Smith and Blyden campaigned for social justice and prison abolition.

سمیس و بلایدن لە هەوڵی بەدەستهێنانی داتپەروەری و مافی زیندانیکراوەکان بوون.

The demands men made at Attica in 1971

ئەو داوایانەی پیاوەکان لە ساڵی ١٩٧١ داوایانکرد

remain at the core of ongoing protests— within and beyond prison walls.

بووە گرینگترین شتی گڵەیی و گازندەکانی ناوەوە و دەرەوەی زیندانەکان.