What really happened during the Attica Prison Rebellion - Orisanmi Burton

Аудармашы: Aruzhan Turgyn Редактор: Bakytgul Salykhova

“We are men.

Біз еркекпіз

We are not beasts and we do not intend to be beaten or driven as such...

Бізді бұлай ұрып соғатындай хайуан емеспіз және ондай болуға тырыспаймыз да.

What has happened here is but the sound before the fury

Бұл жерде болған жайт, жәбірленгендердің

of those who are oppressed.”

қаһарының жаңғырығы ғана.

These words were spoken during the 1971 Attica Prison Rebellion

Бұл сөздерді 1971 жылы Аттика түрмесіндегі көтеріліс

by one of its leaders, Elliott Barkley.

кезінде көшбасшысы Элли Барклай айтты.

At the time, Attica prison was severely overcrowded.

Сол кезде Аттика түрмесінде адам көп болды

Its majority Black and Latino population faced constant physical and verbal abuse.

Көбіне қорланғандар қара нәсілділер еді.

All prison guards were white.

Түрме күзетшілері ақ нәсілді болды.

Some were members of white supremacist hate groups.

Олардың кейбіреулері үстем жүргізетін ақтарға жақ болды.

Guards threw away letters that weren’t written in English

Олар ағылшын тілінде жазылмаған хаттарды

and prohibited Muslim religious services.

лақтырып, мұсылман дініне тыйым салды.

They punished white prisoners for fraternizing with non-white men.

Ақ адамдарды басқамен бауырластығы үшін жазалады.

Prisoners were allowed one shower a week and one roll of toilet paper a month.

Оларға аптасына бір рет жуынуға, айына бір орам дәрет қағазын алуға рұқсат берді.

Among those imprisoned at Attica were Elliott Barkley, Frank Smith,

Аттикадағы тұтқындардың арасында Эллиотт Баркли, Френк Смит

and Herbert X. Blyden.

және Герберт К.Блайден болды.

“I’m dying here little by little every day...” Barkley wrote his mother.

“Мұнда күн сайын бірте-бірте өліп жатырмын,”- деп жазды Баркли анасына.

She contacted authorities, but nothing changed.

Ол билікке жүгінді, бірақ ештеңе өзгерген жоқ.

He began writing a book about life at Attica.

Ол Аттикадағы өмір туралы кітап жаза бастады.

Meanwhile, Smith worked a position called the “warden’s laundry boy”

Осы кезде Смит “түрме бастығының бөлмесінде кір жуатын бала” деген атпен

for 30 cents day.

30 центке жұмыс істеді.

His grandmother had been enslaved.

Оның әжесі құлдыққа түсіп қалды.

Because Smith and others were treated as less-than-human

Түрме бастықтары Смит пен басқаларға адам ретінде қарамай,

at the will of their keepers, they viewed prison as an extension of slavery.

түрмені құлдықтың жалғасы ретінде санады.

And Blyden had participated in prison strikes and rebellions.

Ал Блайден түрмедегі ереуілдер мен көтерілістерге қатысты.

He and others saw the violence of prison as symptomatic of a societal problem

Олар түрмедегі зорлық-зомбылықты қоғамдық мәселенің симптомы ретінде көрді

where individuals are denied justice based on their class and race.

мұнда адамдар тегі мен нәсіліне байланысты әділетке қол жеткізе алмайды.

They felt people shouldn’t be stripped of their rights to health and dignity

Үкім шығарылғаннан кейін олар адамдарды денсаулық құқығынан

upon being sentenced.

айыруға болмайды деп сенді.

Instead, resources should go towards meeting people’s basic needs

Бұл ресурстар керісінше бірінші кезекте қылмыстың алдын алуға қажет негізгі

to prevent crime in the first place.

қажеттіліктерін өтеуге бағытталуы керек.

In the summer of 1971, Blyden co-founded the Attica Liberation Faction.

1971 жылдың жазында Блайден Аттиканы азат етудің негізін қалаушылардың бірі болды.

The group compiled a manifesto

Манифест тобы құрылып, жақсы емдеу үшін

and petitioned Corrections Commissioner Russell Oswald

түзеу комиссары Рассел Освальд және губернатор

and Governor Nelson Rockefeller for better treatment.

Нельсон Рокфеллер петиция жазды.

Though largely ignored, they continued organizing.

Олар негізінен еленбесе де, ұйымдастыруды жалғастырды.

After activist George Jackson was killed at a California prison,

Белсенді болып жүрген Жордж Жәксон Калифорния түрмесінде өлгеннен кейін,

700 men at Attica participated in a silent fast.

Аттикадағы 700 адам үнсіз аштық жасауға шешім қабылдады.

Just weeks later, on September 9th, a spontaneous uprising began.

Бірнеше аптадан кейін, 9 қыркүйек күні стихиялық көтеріліс басталды.

A group of prisoners overpowered guards, sparking the Attica Rebellion.

Тұтқындар тобы күзетшілерді басып алып, Аттикада көтеріліс басталды.

Prisoners broke windows, started fires, and captured supplies.

Тұтқындар терезелерді сындырып, өрт қойып, керек-жарақтарды тартып алды.

They beat many guards.

Олар күзетшілерді ұрып, соқты.

One of them, William Quinn, would die from his injuries.

Солардың бірі, Уильям Куинн, ауыр жарақаттанып, өліп қалады.

Soon, over 1,200 prisoners had assembled in the yard with 42 hostages,

Көп ұзамай 1200 ден астам тұтқын өзгерісті талап етуге дайындалып,

preparing to demand change.

42 кепілге алынғандармен аулаға жиналды.

They established a medical bay, delegated men to prepare and ration food,

Олар медициналық бөлімді жабдықтады, адамдарды тамақ дайындауға және таратуға

protected and sheltered guards, and elected a negotiating committee.

бөлді, күзет пен түнеуді қамтамасыз етті, келіссөздер жүргізу үшін комитет сайланды.

They appointed Blyden chief negotiator, Smith as security chief,

Олар Блайденді бас келіссөз жүргізуші етіп, Смит қауіпсіздік бастығы,

and Barkely as a speaker.

ал Барклиді спикер етіп тағайындады.

Later that day, Barkley presented their demands to the press.

Сол күні Баркли баспасөзге қойылатын талаптарымен таныстырды.

When his mother saw him on TV, she was terrified.

Анасы оны теледидардан көргенде, шошып кетті.

He was just days from being released.

Оның босауына бірнеше күн қалған.

But she believed authorities would want retribution.

Бірақ анасы биліктің кек алатынын сезді.

Over the next four days, prisoners held negotiations with officials.

Келесі төрт күн бойы тұтқындар шенеуніктермен келіссөздер жүргізді.

They called for a minimum wage, rehabilitation programs,

Олар оңалту бағдарламасы мен минималды жалақыны,

better education, and more.

білімді жақсартуды талап етті.

They promised all remaining hostages would be safe

Көтеріліс кезінде жасағандары үшін рақымшылық

if they were given amnesty for crimes committed during the uprising.

жасалса, олар кепілге алынғандардың бәрі қауіпсіз болады деп уәде берді.

Meanwhile, Governor Rockefeller began crisis talks with President Nixon.

Губернатор Рокфеллер президент Никсонмен дағдарыс туралы келіссөз бастады.

The president told his chief of staff that the rebellion should be quelled

Президент аппарат басшысына басқа қара белсенділерге сабақ болуы үшін

to set an example for other Black activists.

көтерілісті басу керек деп айтты.

Commissioner Oswald announced he’d meet a number of the demands,

Комиссар Освальд талаптарды қабылдайтынын хабарлады,

but refused to guarantee amnesty.

бірақ рақымшылық беруден бас тартты.

Prisoners refused to surrender.

Тұтқындар берілуден бас тартты.

As warnings of an imminent siege mounted,

Қоршауп алу туралы ескерту пайда болғанда

they threatened to kill 8 hostages if attacked.

егер шабуыл болса, қалған 8 тұтқынды өлтіреміз деп қорқытты.

Nevertheless, Rockefeller ordered troops to retake the prison.

Соған қарамастан Рокфеллер әскерге түрмені қайтарыңдар деп бұйырды.

Helicopters tear-gassed the yard.

Тікұшақтар көзді ашытатын газ шашты.

Troopers shot over 2,000 rounds of ammunition,

Әскерилер 2000-нан астам оқ атып, 29 тұтқын мен

killing 29 prisoners and 10 guards, and wounding many others.

10 күзетшіні өлтірді және басқаларды да жарақаттады.

Witnesses say troopers found Barkley and shot him in the back.

Куәгерлер әскерилердің Барклиді тапқанын және арқасынан оқ атқанын мәлімдеді.

Officers stripped surviving men naked, tortured them,

Офицерлер тірі қалған еркектерді жалаңаш шешіндіріп,

and deprived them of medical attention.

азаптап, медициналық көмек көрсетпеді.

Blyden was starved for days.

Блайден бірнеше күн бойы аш болды.

Smith was sexually violated, burned with cigarettes,

Смит жыныстық зорлық-зомбылық көріп, жанған темекіні денесіне басқан,

dragged into isolation, and beaten.

оқшау камераға қамап, ұрып соққан.

Directly after the attack, Governor Rockefeller thought prisoners

Шабуылдан кейін бірден губернатор Рокфеллер 10 күзетшінің

were responsible for the deaths of the 10 guards.

өліміне тұтқындар жауапты деп шешті.

He called it “a beautiful operation.”

Ол оны “керемет операция” деп атады.

President Nixon congratulated Rockefeller and told his chief of staff

Президент Никсон Рокфеллерді құттықтады, ол “радикалдарды” тоқтатудың

that the way to stop “radicals” was to “kill a few.”

жалғыз жолы - “бірнеше адамды өлтіру“ екенін айтты.

But autopsies soon confirmed that prisoners

Бірақ шабуыл кезінде тұтқындардың күзетшілерді

hadn’t killed any guards during the attack, as threatened.

өлтірмегені жөніндегі сараптама расталды.

Government forces had.

Мұны Үкімет әскері жасаған.

Nixon told Rockefeller to stand his ground.

Никсон Рокфеллерге өз одегенінде тұруын айтты.

Those who survived the massacre continued fighting for revolutionary change.

Қырғыннан аман қалғандар революциялық өзгерістер үшін күресуді жалғастырды.

Long after being released,

Бостандыққа шыққаннан кейін

Smith and Blyden campaigned for social justice and prison abolition.

Смит пен Блайден әлеуметтік әділет пен түрменің жойылуы үшін науқан жүргізді.

The demands men made at Attica in 1971

1971 жылы Аттикадағы ер адамдар қойған талаптар жалғасып жатқан

remain at the core of ongoing protests— within and beyond prison walls.

наразылықтың негізі болып қала береді — түрмеде де, басқа жерлерде де.