"Accents" by Denice Frohman

I'm Denice Frohman,

Translator: Hemn Bakhtiar Reviewer: Daban Q. Jaff

من دێنیس فرۆهمانم،

and this is "Accents."

و ئەمەش “شێوەزارەکانە“.

my mom holds her accent like a shotgun,

دایکم شێوەزاری دەپارێزێت بە تفەنگێک،

with two good hands.

بە دوو دەستی باش.

her tongue, all brass knuckle

زمانی، وەکو مستەکۆڵەی ئاسنین

slipping in between her lips

لە نێوان لێوەکانی دا

her hips, are all laughter and wind clap.

جومگەی ڕانەکانی، وەکو پێکەنین و لێدانی هەوا وان.

she speaks a sanchocho of spanish and english,

ئەو بە سانچۆچۆ قسە دەکات تێکەڵەی ئیسپانی و ئینگلیزی،

pushing up and against one another,

هەڵکشان و لێدانی ڕاستەوخۆ،

in rapid fire

وەک گوللەی ڕەشاش

there is no telling my mama to be "quiet,"

ناتوانی بە دایکم بڵێیت “بێدەنگ،” بە

my mama don't know "quiet."

دایکم نازانێت “بێدەنگی.” چییە

her voice is one size better fit all

دەنگی لە قەبارەی خۆی گەورەترە

and you best not tell her to hush,

و باشترە پێی نەڵێیت بێدەنگ بە،

she waited too many years for her voice to arrive

ئەو چەندین ساڵ چاوەڕێی ئەو دەنگەی کرد

to be told it needed house keeping.

تا پێی بڵێیت پێویستە ئاگای لە ماڵ بێت.

English sits in her mouth remixed

وشە ئینگلیزییەکان لە دەمی ئەو لێدەدرێنەوە

so "strawberry" becomes "eh-strawbeddy"

بۆیە “شلیک” دەبێتە “ئێ شلیک”

and "cookie" becomes "eh-cookie"

و “بسکویت” دەبێتە ” ئێ بسکویت”

and kitchen, key chain, and chicken all sound the same.

و چێشتخانە، زنجیرەی خۆراک، و مریشک هەموویان وەک یەکن.

my mama doesn't say "yes"

دایکم ناڵێت “بەڵێ”

she says, "ah ha"

دەڵێت “ئەها”

and suddenly the sky in her mouth becomes a Hector Lavoe song.

و لە ناکاو سەرەوەی دەمی ئەو دەبێتە گۆرانییەکی هێکتۆر لاڤۆی.

her tongue can't lay itself down flat enough

زمانی ناتوانێت بە تەختی لەناو دەمی دانیشێت

بۆ زمانی ئینگلیزی،

for the English language,

it got too much hip

جومگەی زۆری هەیە

ئیسکی زۆری هەیە

too much bone

too much conga

کۆنگای زۆری هەیە

too much cuatro

کواترۆی زۆری هەیە

to two step

بۆ دوو هەنگاو

got too many piano keys

کلیلی پیانۆی زۆری هەیە

in between her teeth,

لە نێوان ددانەکانی دا

it got too much clave

دارێکی زۆری هەیە

too much hand clap

چەپڵەی زۆری هەیە

got too much salsa to sit still

سالساییەکی زۆری هەیە تا بوەستێ

it be an anxious child wanting to

وەکو منداڵێکە کە بیەوێ

make Play-Doh out of concrete

یاری پلەی-دۆ بکات بە کۆنکریت

English be too neat for

ئینگلیزی زۆر ڕێکە بۆ

her kind of wonderful.

جۆری ئەو نازدارە.

her words spill in conversation

وشەکانی دەڕژێ لە قسەکردن

between women whose hands are all they got

لە نێوان ئەو ئافرەتانەی کە دەستییان هەمووشتێکە

sometimes our hands are all we got

هەندێ جار دەستمان هەموو شتێکمانە

and accents that remind us that we are still

و شێوەزارەکان بیرمان دەخەنەوە ئێمە هێشتا

bomba, still plena

دەهۆڵین، هێشتا پڕین

you say "wepa"

تۆ دەڵێیت “ئافەرین”

and a stranger becomes your hermano,

و نەناسراوێک دەبێتە برات،

you say "dale"

دەڵێیت “فەرموو”

and a crowd becomes a family reunion.

و قەلەباڵغی دەبێتە یەکگرتنەوەی خێزانی.

my mother's tongue is a telegram from her mother

زمانی دایکم نامەیەکە لە دایکی خۆییەوە

decorated with the coqui's of el campo

ڕازانراوەتەوە بە بۆقەکانی ئەم ناوچەیە

so even when her lips can barely

بۆ ئەوەی تەنانەت لێوەکانی بە ئەستەم

stretch themselves around english,

لە ئینگلیزی نزیک بکەنەوە،

her accent is a stubborn compass

شێوەزاری ئەو قیبلەنمایەکی کەلەڕەقە

always pointing her

هەمیشە ئاڕاستەی دەکات

towards home.

بەرەو ماڵەوە.