What I learned serving time for a crime I didn't commit | Teresa Njoroge

Translator: James Cadan Reviewer: Giang Nguyen

Khi tôi nghe thấy những thanh sắt đó

đóng sầm lại,

Tôi biết đây là sự thật.

When I heard those bars

Tôi đã rất bối rối.

slam hard,

Tôi cảm thấy bị phản bội.

I knew it was for real.

Tôi thấy choáng ngợp.

I feel confused.

Tôi cảm thấy im lặng.

I feel betrayed.

I feel overwhelmed.

Chuyện gì vừa xảy ra?

Vì sao họ có thể đưa tôi vào đây?

I feel silenced.

Tôi không thuộc về đây.

What just happened?

Làm thế nào mà họ có thể phạm sai lầm này

How could they send me here?

mà không phải đối mặt với hình phạt nào cho hành động của họ?

I don't belong here.

How could they make such a huge mistake

Tôi thấy một nhóm phụ nữ

without any repercussions whatsoever to their actions?

trong bộ đồng phục rách nát

bao quanh bởi những bức tường và cổng lớn,

I see large groups of women

được bao bọc bởi dây thép gai,

in tattered uniforms

surrounded by huge walls and gates,

và một mùi hôi thối kinh khủng đập vào mũi tôi,

và tôi tự hỏi bản thân,

enclosed by iron barbed wires,

làm thế nào mà tôi

and I get hit by an awful stench,

từ một nhân viên của một ngân hàng có tiếng,

and I ask myself,

how did I move

học hành chăm chỉ ở trường,

from working in the respected financial banking sector,

lại bị nhốt

trong khu cải tạo lớn nhất

having worked so hard in school,

cho phụ nữ ở Kenya?

to now being locked up

Đêm đầu tiên của tôi

in the largest correctional facility

ở Nhà tù an ninh tối đa cho phụ nữ ở Langata

for women in Kenya?

là thời điểm khó khăn nhất.

My first night

Vào tháng Một năm 2009,

at Langata Women Maximum Security Prison

tôi được thông báo rằng mình đã thực hiện một giao dịch đáng ngờ

was the toughest.

tại ngân hàng mà tôi đang làm việc.

In January of 2009,

Tôi đã bất ngờ, lo lắng và khiếp sợ.

I was informed that I had handled a fraudulent transaction unknowingly

Tôi sẽ mất sự nghiệp mà tôi rất đam mê.

at the bank where I worked.

I was shocked, scared and terrified.

Nhưng đó chưa phải tệ nhất.

I would lose a career that I loved passionately.

Nó trở nên tệ hơn mức mà tôi có thể tưởng tượng được.

But that was not the worst.

Tôi bị bắt,

bị buộc tội ác ý

It got even worse than I could have ever imagined.

và bị khởi tố.

I got arrested,

Vô lý nhất là việc người sĩ quan bắt giữ

maliciously charged

and prosecuted.

đòi tôi trả anh ấy 10,000 đô la Mĩ

The absurdity of it all was the arresting officer

và vụ án sẽ được bãi bỏ.

asking me to pay him 10,000 US dollars

Tôi từ chối.

Hai năm rưỡi sau đó,

and the case would disappear.

ra và vào tòa,

đấu tranh để chứng minh mình vô tội.

I refused.

Two and a half years on,

Sự việc đã xuất hiện trên khắp truyền thông,

in and out of courts,

trên báo, Tivi, đài.

fighting to prove my innocence.

Họ tới với tôi lần nữa.

It was all over the media,

Lần này, họ nói với tôi

in the newspapers, TV, radio.

“Nếu cô đưa chúng tôi 50,000 đô la Mĩ,

They came to me again.

This time around, said to me,

thẩm phán sẽ khoan dung cho bạn,”

"If you give us 50,000 US dollars,

không phân biệt được thực tế rằng không có bất kỳ bằng chứng nào

the judgement will be in your favor,"

chứng minh tôi đã làm điều sai trái

dựa trên những cáo buộc dành cho tôi.

irrespective of the fact that there was no evidence whatsoever

Tôi vẫn nhớ tất cả sự kiện

that I had any wrongdoing

về phán quyết của tôi

on the charges that I was up against.

sáu năm trước

hệt như mới ngày hôm qua.

I remember the events

Khuôn mặt lạnh lùng của thẩm phán

of my conviction

six years ago

khi cô ấy đọc bản phán quyết của tôi

as if it were yesterday.

vào một ngày Thứ Năm lạnh lẽo

The cold, hard face of the judge

cho cáo trạng mà tôi không phạm.

as she pronounced my sentence

Tôi nhớ mình đang ôm

on a cold Thursday morning

đứa con gái ba tháng tuổi

for a crime that I hadn't committed.

mà tôi đặt tên là Oma,

I remember holding

có nghĩa là “sự thật và công lý,” trong ngôn ngữ của tôi

my three-month-old beautiful daughter

vì đó là điều tôi ao ước mãnh liệt

whom I had just named Oma,

which in my dialect means "truth and justice,"

trong thời gian đó.

Tôi mặc cho con bé chiếc váy màu tím yêu thích của nó,

as that was what I had longed so much for

và con bé ở đây, chuẩn bị đồng hành với tôi

all this time.

I dressed her in her favorite purple dress,

cho bản án một năm

phía sau thanh sắt.

and here she was, about to accompany me

Lính gác có vẻ không bận tâm đến tổn thương

to serve this one-year sentence

mà trải nghiệm này đang gây ra cho tôi.

behind bars.

Lòng danh dự và nhân phẩm biến mất

The guards did not seem sensitive to the trauma

that this experience was causing me.

theo quá trình vào tù.

My dignity and humanity disappeared

Họ khám xét cơ thể thôi để tìm hàng lậu,

with the admission process.

thay đổi quần áo thường ngày của tôi

It involved me being searched for contrabands,

thành đồng phục tù nhân,

bị ép ngồi xổm trên mặt đất,

changed from my ordinary clothes

một tư thế mà tôi sớm học được

to the prison uniform,

và tạo thành một thói quen

forced to squat on the ground,

cho hàng ngàn lần khám xét,

a posture that I soon came to learn

điểm danh,

mà tôi sẽ phải đối mặt.

would form the routine

of the thousands of searches,

Một người phụ nữ bảo tôi,

“Cô sẽ quen với nơi này.

number counts,

that lay ahead of me.

Cô sẽ hoà nhập sớm thôi.”

Tôi đã không được nhắc tới là Teressa Njoroge nữa.

The women told me,

"You'll adjust to this place.

Tù nhân số 415/11 là danh tính mới của tôi,

You'll fit right in."

I was no longer referred to as Teresa Njoroge.

và tôi sớm hiểu ra điều này diễn ra tương tự với những người phụ nữ

The number 415/11 was my new identity,

ở chung buồng giam với mình.

Và tôi đã thích nghi với cuộc sống trong tù:

and I soon learned that was the case with the other women

who we were sharing this space with.

thức ăn cho tù nhân,

ngôn ngữ trong tù,

And adjust I did to life on the inside:

cuộc sống trong tù.

Nhà tù chắc chắn không phải xứ sở thần tiên.

the prison food,

the prison language,

the prison life.

Thứ tôi không lường trước được

Prison is certainly no fairytale world.

là phụ nữ và trẻ em

những người chịu cùng bản án tại cùng một địa điểm,

What I didn't see come my way

was the women and children

phụ nữ bị phạt tù

whom we served time and shared space with,

vì gánh tội thay cho

những móc nối, hệ thống tham những,

women who had been imprisoned

for crimes of the system,

một “con dê tế thần”,

để người đáng lẽ phải chịu trách nhiệm

the corruption that requires a fall guy,

lại được tự do,

một hệ thống mục nát vu không cho người vô tội,

a scapegoat,

so that the person who is responsible

could go free,

những người nghèo nhất trong số chúng ta,

a broken system that routinely vilifies the vulnerable,

những người không thể bảo lãnh

hoặc hối lộ.

the poorest amongst us,

Và chúng ta phải sống tiếp.

people who cannot afford to pay bail

Khi tôi nghe hết câu chuyện này đến câu chuyển khác

or bribes.

của gần 700 phụ nữ

And so we moved on.

trong một năm tù,

As I listened to story after story

tôi sớm nhận ra tội danh

of these close to 700 women

during that one year in prison,

không phải thứ đã mang những người phụ nữ này vào tù,

I soon realized that crime

đa số trường hợp,

đi xa hơn điều này.

was not what had brought these women to prison,

Nó bắt đầu với hệ thống giáo dục,

most of them,

far from it.

nguồn cung và chất lượng không công bằng với mọi người;

It had started with the education system,

thiếu cơ hội kinh tế,

whose supply and quality is not equal for all;

đẩy những người phụ nữ này tới tội vụn vặt để sinh tồn;

lack of economic opportunities

Hệ thống y tế,

hệ thống công lý xã hội,

that pushes these women to petty survival crimes;

hệ thống tư pháp hình sự.

Nếu bất kỳ người phụ nữ nào,

the health system,

những người có gia cảnh nghèo khó,

social justice system,

ngã vào vết nứt

the criminal justice system.

If any of these women,

của hệ thống mục nát này,

who were mostly from poor backgrounds,

cái đáy của nó là nhà tù

fall through the cracks

chấm hết.

in the already broken system,

Đến ngày tôi hoàn thành bản án một năm tù

the bottom of that chasm is a prison,

ở Nhà tù an ninh tối đa dành cho phụ nữ Langata,

period.

tôi có một niềm tin cháy bỏng

By the time I completed my one-year sentence

để là một phần cho sự cải cách

at Langata Women Maximum Prison,

để giải quyết sự bất công

I had a burning conviction

mà tôi đã chứng kiến

to be part of the transformation

từ những phụ nữ và bé gái

bị cuốn vào một cánh cửa quay

to resolve the injustices

của cuộc sống trong và ngoài tù

that I had witnessed

do đói nghèo.

of women and girls

who were caught up in a revolving door

Sau khi được thả,

of a life in and out of prison

tôi lập ra Clean Start

Clean Start là doanh nghiệp xã hội

due to poverty.

After my release,

giúp những người phụ nữ và bé gái

I set up Clean Start.

một cơ hội thứ hai.

Clean Start is a social enterprise

Điều chúng tôi làm là kết nối với họ.

that seeks to give these women and girls

Chúng tôi vào tù, huấn luyện họ,

a second chance.

cho họ kĩ năng, công cụ và sự giúp đỡ

What we do is we build bridges for them.

để giúp họ có thể thay đổi tư duy,

We go into the prisons, train them,

hành vi và thái độ của họ.

give them skills, tools and support

Chúng tôi cũng xây dựng sự kết nối tới các nhà tù

to enable them to be able to change their mindsets,

từ khu vực công ty --

their behaviors and their attitudes.

cá nhân, tổ chức

We also build bridges into the prisons

sẽ hợp tác với Clean Start

để giúp chúng tôi cung cấp nghề nghiệp,

from the corporate sector --

nơi để gọi là nhà,

individuals, organizations

công việc, đào tạo nghề,

that will partner with Clean Start

cho phụ nữ, bé gái,

to enable us to provide employment,

bé trai và đàn ông,

places to call home,

khi quay lại xã hội.

jobs, vocational training,

for these women, girls,

Tôi chưa bao giờ nghĩ

rằng một ngày

boys and men,

upon transition back into society.

tôi sẽ kể những câu chuyện

của sự bất công đã trở nên phổ biến

I never thought

trong bộ máy tư pháp hình sự,

that one day

I would be giving stories

nhưng tôi ở đây.

of the injustices that are so common

Mỗi lần tôi quay lại nhà tù,

within the criminal justice system,

tôi cảm thấy một chút như ở nhà,

but here I am.

nhưng nó là một công việc đầy thử thách

Every time I go back to prison,

để đạt được tầm nhìn

I feel a little at home,

giữ tôi tỉnh táo vào buổi đêm,

but it is the daunting work

kết nối những dặm đường tới Louisiana,

to achieve the vision

được coi là thủ đô giam giữ của thế giới,

that keeps me awake at night,

connecting the miles to Louisiana,

mang theo bên mình những câu chuyện

which is deemed as the incarceration capital of the world,

của hàng trăm phụ nữ

mà tôi gặp trong tù,

carrying with me stories

một số người đang chuẩn bị cho cơ hội thứ hai của họ,

of hundreds of women

và một số khác vẫn đang trên cây cầu của hành trình cuộc sống.

whom I have met within the prisons,

some of whom are now embracing their second chances,

Tôi muốn là hiện thân của câu nói

and others who are still on that bridge of life's journey.

từ Maya Angelou vĩ đại.

“Tôi đến đây một mình,

I embody a line

nhưng tôi đại diện cho 10.000 người khác. ”

from the great Maya Angelou.

(Vỗ tay)

"I come as one,

but I stand as 10,000."

(Applause)

Câu chuyện của tôi là cá nhân,

nhưng hãy tưởng tượng

hàng triệu người

For my story is singular,

trong tù bây giờ,

but imagine with me

mong mỏi sự tự do.

the millions of people

Ba năm sau bản tuyên án của tôi

in prisons today,

yearning for freedom.

và hai năm sau khi tôi được thả,

tôi được tòa án xóa

Three years post my conviction

bản án oan của mình.

(Vỗ tay)

and two years post my release,

I got cleared by the courts of appeal

Vào cùng thời gian đó,

of any wrongdoing.

tôi sinh con trai tôi,

(Applause)

tôi đặt tên là Uhuru,

trong ngôn ngữ của tôi có nghĩa là “tự do.”

Around the same time,

(Vỗ tay)

I got blessed with my son,

whom I named Uhuru,

Vì cuối cùng tôi đã có được tự do

which in my dialect means "freedom."

mà lâu nay mình mong mỏi.

(Applause)

Tôi tới một mình,

Because I had finally gotten the freedom

nhưng tôi đại diện cho 10,000 người khác,

Được ủng hộ từ hy vọng đầy cứng rắn

that I so longed for.

I come as one,

là hàng ngàn người chúng ta đoàn kết

but I stand as 10,000,

encouraged by the hard-edged hope

để cải cách và biến đổi hệ thống tư pháp hành sự,

that thousands of us have come together

được động viên vì chúng ta đang làm việc những công việc

to reform and transform the criminal justice system,

mà thật trong tâm ta muốn làm.

Và hãy để ta tiếp tục thực hiện chúng

encouraged that we are doing our jobs

mà không màng tới lời xin lỗi.

Cảm ơn.

as we are meant to do them.

(Vỗ tay)

And let us keep doing them

with no apology.

Thank you.

(Applause)