Why curiosity is the key to science and medicine | Kevin B. Jones

Translator: Joseph Geni Reviewer: Joanna Pietrulewicz

Translator: Trà Trần Reviewer: Thắm Nguyễn Hồng

Science.

Khoa học.

The very word for many of you conjures unhappy memories of boredom

Một từ gợi lại những ký ức không vui về sự nhàm chán

in high school biology or physics class.

trong những giờ sinh học hay vậy lý ở trường.

Nhưng tôi đảm bảo với bạn rằng những gì bạn làm ở đó

But let me assure that what you did there

had very little to do with science.

hầu như không liên quan đến khoa học.

That was really the "what" of science.

Đó thật sự là mặt "cái gì" của khoa học.

It was the history of what other people had discovered.

Đó chính là lịch sử những gì con người đã tìm ra được.

What I'm most interested in as a scientist

Điều mà tôi quan tâm nhất như một nhà khoa học

là mặt "như thế nào" của khoa học.

is the "how" of science.

Because science is knowledge in process.

Bời vì khoa học là kiến thức đang trong quá trình hình thành

Chúng ta quan sát một việc, đưa ra một lời giải thích cho việc đó,

We make an observation, guess an explanation for that observation,

and then make a prediction that we can test

và đặt giả thuyết mà có thể được thử nghiệm

with an experiment or other observation.

bằng một thí nghiệm hay nghiên cứu khác.

Đây là một vài ví dụ.

A couple of examples.

First of all, people noticed that the Earth was below, the sky above,

Đầu tiên, con người để ý thấy Trái Đất ở phía dưới, bầu trời ở trên,

và cả Mặt Trời và Mặt Trăng đều có vẻ quay quanh chúng.

and both the Sun and the Moon seemed to go around them.

Their guessed explanation

Lời giải thích mà họ dự đoán

was that the Earth must be the center of the universe.

đó là Trái Đất chính là trung tâm của vũ trụ

The prediction: everything should circle around the Earth.

Giả thuyết là: mọi thứ đều xoay quanh Trái Đất.

Điều này đã được thử nghiệm

This was first really tested

when Galileo got his hands on one of the first telescopes,

khi Galileo sử dụng những chiếc kính thiên văn đầu tiên,

and as he gazed into the night sky,

và ông nhìn vào bầu trời đêm,

điều mà ông nhìn thấy là có một hành tinh, Jupiter,

what he found there was a planet, Jupiter,

with four moons circling around it.

với bốn mặt trăng xoay quanh.

He then used those moons to follow the path of Jupiter

Sau đó ông dùng những mặt trăng này để theo dõi đường đi của Jupiter

và nhận thấy rằng Jupiter không hề di chuyển quanh Trái Đất

and found that Jupiter also was not going around the Earth

but around the Sun.

mà quay quanh Mặt Trời.

Vì thế giả thuyết được đưa ra thất bại.

So the prediction test failed.

And this led to the discarding of the theory

Và điều này dẫn đến việc loại bỏ lý thuyết

that the Earth was the center of the universe.

rằng Trái Đất là trung tâm của vũ trụ.

Another example: Sir Isaac Newton noticed that things fall to the Earth.

Một ví dụ khác: Isaac Newton nhận thấy mọi thứ đều rơi xuống Trái Đất.

The guessed explanation was gravity,

Lời giải thích đặt ra là trọng lực,

the prediction that everything should fall to the Earth.

giả thuyết cho việc mọi thứ đều rơi xuống Trái Đất.

But of course, not everything does fall to the Earth.

Nhưng dĩ nhiên, không phải mọi thứ đều rơi xuống Trái Đất.

So did we discard gravity?

Vậy ta có loại bỏ trọng lực?

No. We revised the theory and said, gravity pulls things to the Earth

Không. Chúng ta sửa lại giả thuyết, rằng trọng lực hút mọi thứ về Trái Đất

unless there is an equal and opposite force in the other direction.

trừ khi có một lực cân bằng và ngược chiều về hướng ngược lại.

Điều này giúp chúng ta học được một điều mới.

This led us to learn something new.

We began to pay more attention to the bird and the bird's wings,

Chúng ta bắt đầu chú ý hơn đến chim và cánh chim,

and just think of all the discoveries

và hãy nghĩ đến tất cả những phát hiện

that have flown from that line of thinking.

đã được tìm ra dựa vào ý nghĩ đó.

So the test failures, the exceptions, the outliers

Vì thế những thử nghiệm thất bại, những ngoại lệ, giá trị ngoại lai

teach us what we don't know and lead us to something new.

dạy chúng ta những điều ta không biết và dẫn ta đến những kiến thức mới.

Đây là cách khoa học tiến về phía trước. Đây là cách khoa học học.

This is how science moves forward. This is how science learns.

Sometimes in the media, and even more rarely,

Đôi khi truyền thông, hay hiếm hoi hơn,

nhưng đôi khi ngay cả các nhà khoa học đều nói

but sometimes even scientists will say

that something or other has been scientifically proven.

rằng điều gì đó đã được chứng minh một cách khoa học.

But I hope that you understand that science never proves anything

Nhưng tôi hi vọng rằng các bạn hiểu rằng khoa học không chứng minh điều gì

definitively forever.

một cách chắc chắn mãi mãi.

Hopefully science remains curious enough

Hi vọng rằng khoa học vẫn giữ được đủ sự tò mò

to look for

để tìm kiếm

and humble enough to recognize

và đủ khiêm tốn để thừa nhận

when we have found

khi chúng ta tìm thấy

the next outlier,

giá trị ngoại lai tiếp theo,

ngoại lệ tiếp theo,

the next exception,

which, like Jupiter's moons,

mà, giống như mặt trăng của Jupiter,

teaches us what we don't actually know.

dạy chúng ta những điều ta không thực sự biết.

Chúng ta sẽ thay đổi chủ đề tại đây trong vài giây.

We're going to change gears here for a second.

The caduceus, or the symbol of medicine,

Chiếc gậy trượng, biểu tượng của y học,

means a lot of different things to different people,

mang rất nhiều ý nghĩa, đối với nhiều người,

nhưng hầu hết những buổi thảo luận về y học

but most of our public discourse on medicine

really turns it into an engineering problem.

đều biến nó thành vấn đề kỹ thuật.

We have the hallways of Congress,

Chúng ta có hành lang Quốc hội,

và các phòng họp của các công ty bảo hiểm, cố tìm cách để trả tiền cho nó.

and the boardrooms of insurance companies that try to figure out how to pay for it.

The ethicists and epidemiologists

Các nhà y đức và dịch tễ học

try to figure out how best to distribute medicine,

tìm cách tốt nhất để phân phối thuốc,

và các bệnh viện và bác sĩ đều ám ảnh

and the hospitals and physicians are absolutely obsessed

with their protocols and checklists,

với các giao thức và danh sách của họ

trying to figure out how best to safely apply medicine.

đang cố tìm cách để sử dụng thuốc một cách an toàn.

These are all good things.

Đây đều là những việc tốt.

However, they also all assume

Tuy nhiên, họ đều mặc định

at some level

ở mức độ nào đó

that the textbook of medicine is closed.

rằng sách giáo khoa của y học đã đóng.

Ta bắt đầu đánh giá chất lượng chăm sóc sức khoẻ

We start to measure the quality of our health care

by how quickly we can access it.

bằng tốc độ chúng ta có thể tiếp cận nó.

It doesn't surprise me that in this climate,

Tôi không hề bất ngờ rằng trong khí hậu này,

many of our institutions for the provision of health care

rất nhiều viện nghiên cứu việc chăm sóc sức khoẻ

start to look a heck of a lot like Jiffy Lube.

bắt đầu trông giống Jilly Lube.

(Laughter)

(Cười)

The only problem is that when I graduated from medical school,

Vấn đề duy nhất là khi tôi tốt nghiệp từ trường y,

I didn't get one of those little doohickeys

tôi không hề có chút khái niệm nào

that your mechanic has to plug into your car

rằng máy móc phải được cắm vào xe của bạn

and find out exactly what's wrong with it,

để tìm ra chính xác nó có vấn đề gì,

bởi vì sách giáo khoa y học

because the textbook of medicine

is not closed.

không hề đóng.

Medicine is science.

Y học cũng là khoa học.

Medicine is knowledge in process.

Y học là kiến thức đang trong thời gian hình thành

We make an observation,

Chúng ta quan sát,

we guess an explanation of that observation,

chúng ta đưa ra giải thích cho điều quan sát,

and then we make a prediction that we can test.

và sau đó chúng ta đặt giả thuyết mà có thể kiểm tra.

Now, the testing ground of most predictions in medicine

Ngày nay, việc thử nghiệm của hầu hết giả thuyết trong y học

là quần thể.

is populations.

And you may remember from those boring days in biology class

Và bạn có thể nhớ từ những ngày nhàm chán trong lớp sinh học

that populations tend to distribute

rằng quần thể có xu hướng phân bố

around a mean

quanh giá trị trung bình

as a Gaussian or a normal curve.

ở dạng đường cong Gaussian hay thường

Therefore, in medicine,

Vì thế, trong y học,

after we make a prediction from a guessed explanation,

sau khi đưa ra giả thuyết từ một lời giải thích dự đoán được,

we test it in a population.

chúng ta thử nghiệm trong một quần thể.

That means that what we know in medicine,

Điều đó có nghĩa những gì chúng ta biết trong y học,

our knowledge and our know-how,

kiến thức và kinh nghiệm của chúng ta,

comes from populations

đều đến từ các quần thể

but extends only as far

nhưng phát triển rộng hơn

as the next outlier,

đến giá trị ngoại lai tiếp theo,

the next exception,

ngoại lệ tiếp theo,

which, like Jupiter's moons,

mà, giống như mặt trăng của Jupiter,

will teach us what we don't actually know.

sẽ dạy ta những điều chúng ta chưa thực sự biết.

Hiện tôi là bác sĩ giải phẫu

Now, I am a surgeon

who looks after patients with sarcoma.

người chăm sóc cho bệnh nhân sarcoma.

Sarcoma is a very rare form of cancer.

Sarcoma là một dạng ung thư hiếm.

It's the cancer of flesh and bones.

Đó là ung thư da thịt và xương.

And I would tell you that every one of my patients is an outlier,

Và tôi có thể nói rằng tất cả bệnh nhân của tôi đều là một giá trị ngoại lai,

is an exception.

một điều ngoại lệ.

Không hề có ca phẫu thuật nào tôi đã thực hiện cho bệnh nhân sarcoma

There is no surgery I have ever performed for a sarcoma patient

that has ever been guided by a randomized controlled clinical trial,

mà được hướng dẫn bởi một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên,

what we consider the best kind of population-based evidence in medicine.

điều mà ta xem là bằng chứng dựa vào quần thể tốt nhất trong y học.

People talk about thinking outside the box,

Mọi người nói về việc nghĩ ra ngoài hộp,

but we don't even have a box in sarcoma.

nhưng không có chiếc hộp nào trong sarcoma.

What we do have as we take a bath in the uncertainty

Điều chúng ta có khi ngâm mình vào một bồn tắm

and unknowns and exceptions and outliers that surround us in sarcoma

bao quanh bởi sự không chắc chắn và ngoại lệ và điều chưa biết trong sarcoma

đó là dễ dàng tiếp cận cái mà tôi nghĩ rằng có hai điều quan trọng nhất

is easy access to what I think are those two most important values

for any science:

cho bất kì ngành khoa học nào:

sự khiêm tốn và tò mò.

humility and curiosity.

Bởi vì nếu tôi khiêm tốn và tò mò,

Because if I am humble and curious,

when a patient asks me a question,

khi một bệnh nhân hỏi tôi một câu hỏi,

and I don't know the answer,

và tôi không biết câu trả lời,

I'll ask a colleague

tôi sẽ hỏi đồng nghiệp

người cũng có thể có một bệnh nhân sarcoma khác.

who may have a similar albeit distinct patient with sarcoma.

We'll even establish international collaborations.

Chúng ta có thể xây dựng mối quan hệ hợp tác quốc tế.

Those patients will start to talk to each other through chat rooms

Những bệnh nhân có thể nói chuyện với nhau qua phòng chat

và các nhóm hỗ trợ.

and support groups.

It's through this kind of humbly curious communication

Qua chính những cuộc trò chuyện khiêm tốn và tò mò này

that we begin to try and learn new things.

mà chúng ta bắt đầu cố gắng và hiểu nhiều điều mới.

As an example, this is a patient of mine

Ví dụ, một bệnh nhân của tôi

who had a cancer near his knee.

bị ung thư ở gần đầu gối.

Because of humbly curious communication

Nhờ cuộc đối thoại khiêm tốn và tò mò

in international collaborations,

trong chương trình hợp tác quốc tế,

chúng tôi biết rằng có thể sử dụng mắt cá chân thay cho đầu gối

we have learned that we can repurpose the ankle to serve as the knee

when we have to remove the knee with the cancer.

khi phải cắt bỏ phần đầu gối bị ung thư.

He can then wear a prosthetic and run and jump and play.

Sau đó anh ta có thể dùng phần giả để chạy và nhảy và chơi.

This opportunity was available to him

Anh đã có cơ hội này

because of international collaborations.

nhờ vào việc hợp tác quốc tế.

It was desirable to him

Đây là điều mà anh muốn

because he had contacted other patients who had experienced it.

vì anh đã liên lạc với các bệnh nhân từng trải nghiệm điều này.

And so exceptions and outliers in medicine

Vì thế ngoại lệ và giá trị ngoại lai trong y học

dạy chúng ta những điều chưa biết, và dẫn ta đến những suy nghĩ mới.

teach us what we don't know, but also lead us to new thinking.

Bây giờ, điều rất quan trọng,

Now, very importantly,

all the new thinking that outliers and exceptions lead us to in medicine

những suy nghĩ mới mà ngoại lệ dẫn chúng ta đến trong y học

does not only apply to the outliers and exceptions.

không chỉ áp dụng cho giá trị ngoại lai và ngoại lệ.

It is not that we only learn from sarcoma patients

Chúng ta không chỉ học được ở bệnh sarcoma

cách chữa bệnh sarcoma.

ways to manage sarcoma patients.

Sometimes, the outliers

Thỉnh thoảng, các giá trị ngoại lai

và những ngoại lệ

and the exceptions

teach us things that matter quite a lot to the general population.

dạy chúng ta những điều rất quan trọng với toàn thể dân số nói chung

Like a tree standing outside a forest,

Giống như một cái cây ở bên ngoài khu rừng,

the outliers and the exceptions draw our attention

những giá trị ngoại lai và các ngoại lệ thu hút sự chú ý của chúng ta

and lead us into a much greater sense of perhaps what a tree is.

và dẫn chúng ta tới những giá trị sâu sắc hơn nhiều một cái cây có thể có

We often talk about losing the forests for the trees,

Chúng ta vẫn thường nói về nạn phá rừng,

nhưng ta cũng có thể mất một cái cây

but one also loses a tree

trong một khu rừng.

within a forest.

Cái cây nổi bật đó

But the tree that stands out by itself

makes those relationships that define a tree,

tạo nên những mối liên hệ định nghĩa một cái cây

the relationships between trunk and roots and branches,

các mối liên hệ giữ thân cây, rễ cây, và cành cây

much more apparent.

rất rõ ràng hơn.

Even if that tree is crooked

Kể cả khi nếu cây đó bị uốn cong

hay nếu nó có những mối liên hệ không bình thường

or even if that tree has very unusual relationships

giữa thân cây, rễ cây, và các cành cây

between trunk and roots and branches,

it nonetheless draws our attention

nó vẫn thu hút sự chú ý của chúng ta

và cho ta thực hiện những sự quan sát

and allows us to make observations

mà ta sau đó sẽ thử nghiệm trong dân số chung

that we can then test in the general population.

Tôi đã nói với bạn rằng sarcomas rất hiếm

I told you that sarcomas are rare.

Chúng chiếm khoảng một phần trăm trong các loại ung thư

They make up about one percent of all cancers.

You also probably know that cancer is considered a genetic disease.

Có thể bạn cũng biết rằng ung thư được xem như một căn bệnh di truyền

By genetic disease we mean that cancer is caused by oncogenes

Khi nói bệnh di truyền, ý tôi là ung thư gây ra bởi các gen sinh ung

that are turned on in cancer

được kích hoạt khi ung thư

and tumor suppressor genes that are turned off to cause cancer.

và các gen ức chế khối u bị dừng hoạt động để tạo ung thư

Bạn có thể nghĩ rằng chúng ta học về gen sinh ung

You might think that we learned about oncogenes

and tumor suppressor genes from common cancers

và gen ức chế khối u từ ca ung thư bình thường

like breast cancer and prostate cancer

như ung thư vú và nhiếp hộ tuyến

and lung cancer,

và ung thư phổi

but you'd be wrong.

nhưng bạn đã nhầm.

Chúng ta học về gen sinh ung và gen ức chế khối u

We learned about oncogenes and tumor suppressor genes

for the first time

lần đầu tiên

từ loại ung thư chỉ chiếm một phần rất nhỏ một phần trăm gọi là sarcoma

in that itty-bitty little one percent of cancers called sarcoma.

In 1966, Peyton Rous got the Nobel Prize

Vào năm 1966, Peyton Rous nhận giải Nobel

for realizing that chickens

vì đã nhận ra rằng trong loài gà

had a transmissible form of sarcoma.

có dạng sarcoma di truyền

Thirty years later, Harold Varmus and Mike Bishop discovered

30 năm sau, Harold Varmus và Mike Bishop phát hiện

yếu tố di truyền đó là gì.

what that transmissible element was.

It was a virus

Đó là một con vi-rut

carrying a gene,

mang một lọai gen

the src oncogene.

gen sinh ung src

Now, I will not tell you that src is the most important oncogene.

Bây giờ, tôi sẽ không nói src là loại gen sinh ung quan trọng nhất

I will not tell you

Tôi sẽ không nói

that src is the most frequently turned on oncogene in all of cancer.

là src là loại gen sinh ung được kích hoạt thường xuyên nhất trong ung thư

But it was the first oncogene.

Nhưng nó là loại gen sinh ung đầu tiên

The exception, the outlier

Ngoại lệ và ngoại lai

drew our attention and led us to something

thu hút sự chú ý của ta và dẫn ta tới một điều gì đó

that taught us very important things about the rest of biology.

dạy ta những thứ rất quan trọng về những điều còn lại của sinh học

Now, TP53 is the most important tumor suppressor gene.

Hiện giờ, TP35 là loại gen ức chế khối u quan trọng nhất

Nó hay bị dừng hoạt động nhất trong số các gen ức chế

It is the most frequently turned off tumor suppressor gene

in almost every kind of cancer.

trong hầu hết mọi ca ung thư.

But we didn't learn about it from common cancers.

Nhưng ta không học được điều này từ ca ung thư phổ biến

We learned about it when doctors Li and Fraumeni

Ta học được nó khi bác sĩ Li và Fraumeni

đang khám xét các gia đình

were looking at families,

and they realized that these families

và nhận ra những gia đình này

had way too many sarcomas.

có quá nhiều khuẩn sarcomas

I told you that sarcoma is rare.

Tôi đã nói là sarcoma rất hiếm

Remember that a one in a million diagnosis,

Hãy nhớ rằng một trong số một nghìn ca chuẩn đoán

if it happens twice in one family,

nếu nó xảy ra hai lần trong một gia đình

nó sẽ quá bình thường trong gia đình đó.

is way too common in that family.

The very fact that these are rare

Sự thật là chng rất hiếm

draws our attention

thu hút sự chú ý của chúng ta

and leads us to new kinds of thinking.

và dẫn ta tới lối suy nghĩ mới.

Now, many of you may say,

Bây giờ, các bạn có thể nói

and may rightly say,

và nói một cách đúng đắn rằng,

that yeah, Kevin, that's great,

Kevin, thật tuyệt,

but you're not talking about a bird's wing.

nhưng anh không nói về cánh chim

You're not talking about moons floating around some planet Jupiter.

anh không nói về những mặt trăng quay xung quanh một sao Mộc nào đó

This is a person.

Đây là một con người.

Ngoại lai, ngoại lệ này có thể dẫn tới một bước tiến trong khoa học

This outlier, this exception, may lead to the advancement of science,

but this is a person.

nhưng đây là một con người

And all I can say

Tất cả những gì tôi có thể nói

is that I know that all too well.

là tôi hiểu tất cả những thứ này rất kĩ.

I have conversations with these patients with rare and deadly diseases.

Tôi có cuộc trò chuyện với các bệnh nhân mắc căn bệnh chết chóc hiếm gặp

I write about these conversations.

Tôi viết về những cuộc trò chuyện này

These conversations are terribly fraught.

Chúng đầy ắp những điều tồi tệ

Chúng đầy những cụm từ khủng khiếp

They're fraught with horrible phrases

like "I have bad news" or "There's nothing more we can do."

như "Tôi có tin xấu" hay " Chúng tôi không thể làm gì khác"

Sometimes these conversations turn on a single word:

Thi thoảng chúng chỉ xuất hiện một từ:

"terminal."

"giai đoạn cuối"

Silence can also be rather uncomfortable.

Sự im lặng cũng có thể rất khó chịu

Where the blanks are in medicine

Chỗ trống ở đâu trong y dược

can be just as important

cũng quan trọng như

as the words that we use in these conversations.

các từ ngữ ta dùng trong cuộc nói chuyện này

Các ẩn số là gì?

What are the unknowns?

What are the experiments that are being done?

Những thí nghiệm đã được thực hiện là gì?

Do this little exercise with me.

Làm bài tập này với tôi.

Up there on the screen, you see this phrase, "no where."

Trên màn hình, bạn thấy cụm từ: "không nơi nào"

Notice where the blank is.

Hãy để ý khoảng trống ở đâu

If we move that blank one space over

Nếu ta chuyển chỗ trống đó đi

"no where"

"không nơi nào"

becomes "now here,"

sẽ trở thành "bây giờ ở đây"

the exact opposite meaning,

mang ý nghĩa hoàn toàn đối lập

just by shifting the blank one space over.

chỉ bằng cách chỉnh khoảng trống sang một bên

I'll never forget the night

Tôi sẽ không bao giờ quên cái đêm

that I walked into one of my patients' rooms.

tôi bước vào phòng bệnh nhân của mình

I had been operating long that day

Tôi đã phẫu thuật rất nhiều hôm đó

but I still wanted to come and see him.

nhưng tôi vẫn muốn vào và gặp cậu ấy

Đó là một cậu bé tôi đã chuẩn đoán ung thư xương vài hôm trước

He was a boy I had diagnosed with a bone cancer a few days before.

He and his mother had been meeting with the chemotherapy doctors

Mẹ cậu và cậu đã gặp các bác sĩ hóa trị

earlier that day,

từ trước vào hôm đó

và cậu đã chấp nhận cho bệnh viện chạy hóa trị

and he had been admitted to the hospital to begin chemotherapy.

Lúc đó gần nửa đêm và tôi bước vào phòng

It was almost midnight when I got to his room.

He was asleep, but I found his mother

Cậu đang ngủ, nhưng tôi tìm thấy mẹ cậu

reading by flashlight

đang đọc dưới ánh đèn pin

ngay bên cạnh cậu.

next to his bed.

She came out in the hall to chat with me for a few minutes.

Bà đi ra hành lang để nói chuyện với tôi vài phút

It turned out that what she had been reading

Hóa ra thứ mà bà đang đọc

was the protocol that the chemotherapy doctors

là biên bản mà những bác sị hóa trị

had given her that day.

đã đưa cho bà ngày hôm đó

She had memorized it.

Bà đã học thuộc nó.

She said, "Dr. Jones, you told me

Bà nói, "Bác sĩ Jones, anh nói với tôi

that we don't always win

rằng chúng ta không luôn luôn thắng

with this type of cancer,

loại ung thư này,

but I've been studying this protocol, and I think I can do it.

nhưng tôi đã xem biên bản này, và tôi nghĩ tôi có thể àm được

I think I can comply with these very difficult treatments.

tôi nghĩ tôi có thể tuân theo cách điều trị khó khăn này

I'm going to quit my job. I'm going to move in with my parents.

Tôi sẽ bỏ việc Tôi sẽ chuyển về với bố mẹ

I'm going to keep my baby safe."

Tôi sẽ giữ cho con mình an toàn."

I didn't tell her.

Tôi đã không nói với bà ấy

I didn't stop to correct her thinking.

Tôi đã không dừng lại để chỉnh lại suy nghĩ của bà

She was trusting in a protocol

Bà ấy tin vào biên bản

that even if complied with,

mà kể cả khi được tuân theo

wouldn't necessarily save her son.

cũng không chắc sẽ cứu sống được con trai của bà

I didn't tell her.

Tôi đã không nói ra.

I didn't fill in that blank.

Tôi không điền chỗ trống đó

Nhưng một năm rưỡi sau

But a year and a half later

cậu bé dù gì vẫn chết vì căn bệnh ung thư

her boy nonetheless died of his cancer.

Should I have told her?

Tôi có nên nói với bà ấy?

Now, many of you may say, "So what?

Giờ, các bạn có thể nói, "Thì sao?"

I don't have sarcoma.

Tôi không có u ác

No one in my family has sarcoma.

Không ai trong gia đình tôi có u ác

And this is all fine and well,

Và mọi thứ đều rất ổn

but it probably doesn't matter in my life."

nhưng nó có lẽ không quan trọng trong cuộc đời tôi."

Và bạn có thể đúng

And you're probably right.

Sarcoma may not matter a whole lot in your life.

Sarcoma có thể không quan trọng nhiều đến cuộc sống bạn

Nhưng chỗ trống ở đâu trong y dược

But where the blanks are in medicine

does matter in your life.

quan trọng với cuộc đời bạn

I didn't tell you one dirty little secret.

Tôi đã không nói với bạn một bí mật nhỏ

I told you that in medicine, we test predictions in populations,

Tôi nói rằng trong y học, ta thử nghiệm các phỏng đoán trong quần thể

but I didn't tell you,

nhưng tôi đã không nói với bạn,

and so often medicine never tells you

và vậy y học thường không bao giờ nói với bạn

that every time an individual

rằng mỗi lần một cá nhân

encounters medicine,

gặp gỡ y học

even if that individual is firmly embedded in the general population,

kể cả nếu cá nhân đó gắn kết chặt chẽ với dân số chung

neither the individual nor the physician knows

cả cá nhân và các bác sĩ đều không biết

where in that population the individual will land.

ở đâu trong dân số cá nhân đó sẽ đáp xuống

Vì vậy, mỗi người khi gặp gỡ y học

Therefore, every encounter with medicine

is an experiment.

đều là một thí nghiệm

You will be a subject

Bạn sẽ là một đối tượng

in an experiment.

trong một thí nghiệm

And the outcome will be either a better or a worse result for you.

Và kết quả có thể sẽ tốt hơn hoặc tệ đi với bạn

As long as medicine works well,

Miễn là y học vẫn phát triển

we're fine with fast service,

chúng ta sẽ ổn với dịch vụ nhanh,

bravado, brimmingly confident conversations.

những cuộc trò chuyện can đảm, đầy ắp sự tự tin

But when things don't work well,

Nhưng nếu mọi việc không tốt

sometimes we want something different.

thi thoảng ta muốn một thứ gì khác

A colleague of mine removed a tumor from a patient's limb.

Một đồng nghiệp của tôi đã cắt bỏ khối u khỏi cánh tay một bệnh nhân

He was concerned about this tumor.

Anh ta đã lo cho khối u này

In our physician conferences, he talked about his concern

Ở hội thảo y học của chúng tôi, anh ta nói về nỗi lo đó

that this was a type of tumor

rằng đây là một loại u

that had a high risk for coming back in the same limb.

có khả năng cao xuất hiện lại trên cánh tay

But his conversations with the patient

Nhưng cuộc nói chuyện của anh và bệnh nhân

were exactly what a patient might want:

lại là những gì người bệnh nhân muốn nghe

brimming with confidence.

đầy ắp sự tự tin

Anh nói "Tôi đã kiểm soát được hết và bạn có thể về được rồi"

He said, "I got it all and you're good to go."

Vợ chồng cô ấy rất vui mừng

She and her husband were thrilled.

They went out, celebrated, fancy dinner, opened a bottle of champagne.

Họ ra ngoài, ăn mừng, bữa tối trang trọng, mở sâm banh

Vấn đề duy nhất là vài tuần sau,

The only problem was a few weeks later,

she started to notice another nodule in the same area.

cô ấy phát hiện một cục bướu nhỏ vẫn trên vùng đó

It turned out he hadn't gotten it all, and she wasn't good to go.

Hóa ra anh chưa làm xong hết, và cô ấy chưa thể ra về

But what happened at this juncture absolutely fascinates me.

Nhưng điều xảy ra tại thời điểm này hoàn toàn mê hoặc tôi

My colleague came to me and said,

Đồng nghiệp đến nói với tôi

"Kevin, would you mind looking after this patient for me?"

"Kevin, anh chăm sóc bệnh nhân này cho tôi được không?"

I said, "Why, you know the right thing to do as well as I do.

Tôi nói. " Vì sao, anh biết điều đúng đắn phải làm cũng như tôi thôi

You haven't done anything wrong."

Anh chưa làm sai điều gì cả"

Anh ta nói, "Làm ơn, chăm sóc bệnh nhân này hộ tôi"

He said, "Please, just look after this patient for me."

He was embarrassed --

Anh ấy xấu hổ

not by what he had done,

không phải vì điều anh đã làm

mà bởi cuộc trò chuyện anh ấy đã có

but by the conversation that he had had,

by the overconfidence.

bởi sự quá tự tin

So I performed a much more invasive surgery

Nên tôi đã thực hiện một ca phẫu thuật xâm lấn hơn

and had a very different conversation with the patient afterwards.

và có cuộc nói chuyện khác với bênh nhân sau đó

I said, "Most likely I've gotten it all

Tôi nói, "Khả năng cao tôi đã làm được hết

and you're most likely good to go,

và cô cũng rất có thể sẽ được ra về,

but this is the experiment that we're doing.

nhưng đây là thí nghiệm chúng ta đang làm

Đây là thứ cô sẽ phải xem xét cẩn thận

This is what you're going to watch for.

Đây là thứ tôi sẽ phải xem xét cẩn thận

This is what I'm going to watch for.

Và chúng ta sẽ phối hợp với nhau để xem ca phẫu thuật có thành công không

And we're going to work together to find out if this surgery will work

to get rid of your cancer."

để chữa bệnh ung thư của bạn

I can guarantee you, she and her husband

Tôi có thể đảm bảo vợ chông cô ấy

did not crack another bottle of champagne after talking to me.

không mở chai sâm banh sau khi nói chuyện với tôi

But she was now a scientist,

Nhưng giờ cô ấy là một nhà khoa học

not only a subject in her experiment.

không chỉ là một đối tượng trong thí nghiệm của mình

And so I encourage you

Và tôi cũng khuyến khích các bạn

to seek humility and curiosity

tìm tòi sự khiêm tốn và sáng tạo

ở bác sĩ của bạn

in your physicians.

Almost 20 billion times each year,

Gần 20 tỷ lần mỗi năm,

a person walks into a doctor's office,

một người bước vào văn phòng của bác sĩ,

and that person becomes a patient.

và trở thành một bệnh nhân,

You or someone you love will be that patient sometime very soon.

Bạn hoặc ai đó bạn yêu sẽ trở thành bệnh nhân một lúc nào đó rất sớm

How will you talk to your doctors?

Bạn sẽ nói với bác sĩ thế nào?

What will you tell them?

Bạn sẽ nói với họ cái gì?

What will they tell you?

Họ sẽ nói với bạn điều gì?

They cannot tell you

Họ không thể nói với bạn

what they do not know,

điều họ không biết

but they can tell you when they don't know

nhưng họ có thể nói với bạn khi nào họ không biết

if only you'll ask.

chỉ khi bạn hỏi.

Vậy, làm ơn, hãy tham gia cuộc trò chuyện này.

So please, join the conversation.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)