How empowering women and girls can help stop global warming | Katharine Wilkinson

Translator: An Bình Nguyễn Reviewer: Chi Le

There are two powerful phenomena unfolding on earth:

Hai hiện tượng có ảnh hưởng lớn đang xảy ra trên Trái Đất:

the rise of global warming

sự gia tăng hiện tượng nóng lên toàn cầu

and the rise of women and girls.

và sự trỗi dậy của phái nữ.

The link between them is often overlooked,

Mối liên kết giữa hai điều này thường bị bỏ qua,

but gender equity is a key answer to our planetary challenge.

nhưng bình đẳng giới chính là chìa khóa giải quyết thách thức toàn cầu này.

Let me explain.

Để tôi giải thích.

For the last few years,

Trong vài năm qua,

I have been working on an effort called "Project Drawdown."

tôi đã cố gắng thực hiện một nỗ lực gọi là "Dự án Cắt giảm".

Our team has scoured humanity's wisdom

Đội chúng tôi đã khai thông trí tuệ của nhân loại

for solutions to draw down heat-trapping, climate-changing emissions

để tìm giải pháp cắt giảm lượng phát thải khí giữ nhiệt gây biến đổi khí hậu

in the atmosphere --

trong không khí -

not "someday, maybe, if we're lucky" solutions,

không phải kiểu giải pháp "một ngày nào đó, có lẽ, nếu ta may mắn",

the 80 best practices and technologies

mà là 80 giải pháp và công nghệ tốt nhất

already in hand:

đã ở trong tầm tay:

clean, renewable energy, including solar and wind;

năng lượng tái tạo sạch bao gồm mặt trời và gió;

green buildings, both new and retrofitted;

các toà nhà xanh, cả mới lẫn tu sửa lại;

efficient transportation from Brazil to China;

vận tải hiệu quả từ Brazil tới Trung Quốc;

thriving ecosystems through protection and restoration;

các hệ sinh thái phát triển mạnh nhờ bảo vệ và phục hồi;

reducing waste and reclaiming its value;

giảm thiểu rác thải và cải thiện giá trị của nó;

growing food in good ways that regenerates soil;

trồng lương thực một cách đúng đắn giúp tái tạo lại đất;

shifting diets to less meat, more plants;

thay đổi chế độ ăn uống sang ít thịt và nhiều rau củ hơn;

and equity for women and girls.

và bình đẳng giới cho phụ nữ và trẻ em gái.

Gender and climate are inextricably linked.

Giới tính và khí hậu liên kết chặt chẽ với nhau.

Drawing down emissions depends on rising up.

Cắt giảm lượng phát thải dựa vào sự vươn lên.

First, a bit of context.

Đầu tiên, nói một chút về bối cảnh.

We are in a situation of urgency, severity and scope

Chúng ta đang trong tình trạng nguy cấp, nghiêm trọng và có quy mô

never before faced by humankind.

mà chưa bao giờ con người phải đối mặt.

So far, our response isn't anywhere close to adequate.

Cho tới nay, phản ứng của chúng ta vẫn chưa đủ.

But you already know that.

Nhưng bạn vốn đã biết điều đó.

You know it in your gut,

Bạn biết rõ điều đó trong lòng mình,

in your bones.

tận xương tủy.

We are each part of the planet's living systems,

Chúng ta là một phần của hệ sinh thái trên hành tinh này,

knitted together with almost 7.7 billion human beings

gắn kết với gần 7,7 tỉ người

and 1.8 million known species.

và 1,8 triệu loài được biết tới khác.

We can feel the connections between us.

Chúng ta có thể cảm thấy mối liên kết giữa chúng ta.

We can feel the brokenness

Chúng ta có thể cảm nhận sự đổ vỡ

and the closing window to heal it.

và tự chữa lành nó.

This earth, our home,

Trái Đất này, ngôi nhà của chúng ta, đang nói với ta rằng

is telling us that a better way of being must emerge, and fast.

phương thức tồn tại tốt hơn cần phải xuất hiện thật nhanh.

In my experience, to have eyes wide open

Theo kinh nghiệm của tôi, mở to mắt nhìn rõ vấn đề

is to hold a broken heart every day.

đồng nghĩa với việc mang một trái tim tan vỡ mỗi ngày.

It's a grief that I rarely speak,

Đó là nỗi đau mà tôi hiếm khi nhắc tới,

though my work calls on the power of voice.

mặc dù công việc của tôi cần sức mạnh của tiếng nói.

I remind myself that the heart can simply break, or it can break open.

Tôi tự nhắc nhở bản thân trái tim có thể dễ dàng vụn vỡ, hoặc nó có thể rộng mở.

A broken-open heart is awake and alive and calls for action.

Một trái tim rộng mở là trái tim sống và kêu gọi hành động.

It is regenerative, like nature,

Nó có thể tái sinh, tựa thiên nhiên,

reclaiming ruined ground, growing anew.

đòi lại tấc đất đã bị hủy hoại, tái sinh một lần nữa.

Life moves inexorably toward more life,

Cuộc sống hướng tới nhiều cuộc sống hơn một cách khó hiểu,

toward healing,

tới việc chữa lành

toward wholeness.

và sự trọn vẹn.

That's a fundamental ecological truth.

Đó là một sự thật cơ bản về sinh thái học.

And we, all of us,

Và chúng ta, tất cả chúng ta,

we are life force.

là sinh lực.

On the face of it, the primary link between women, girls and a warming world

Bề ngoài, mối liên hệ cơ bản giữa phụ nữ, trẻ em gái và một thế giới đang nóng lên

is not life but death.

không phải là sự sống mà là cái chết.

Awareness is growing that climate impacts hit women and girls hardest,

Nhận thức về việc ảnh hưởng của khí hậu đến phái nữ là mạnh mẽ nhất đang tăng,

given existing vulnerabilities.

dựa trên những tổn thương đang hiện hữu.

There is greater risk of displacement,

Nguy cơ bị thay thế là rất lớn,

higher odds of being injured or killed during a natural disaster.

nguy cơ cao hơn là bị thương hoặc thiệt mạng trong một thảm họa thiên nhiên.

Prolonged drought can precipitate early marriage

Hạn hán kéo dài có thể dẫn tới kết hôn sớm

as families contend with scarcity.

bởi các gia đình phải chiến đấu với sự khan hiếm.

Floods can force last-resort prostitution

Lũ lụt có thể khiến cho mại dâm là giải pháp cuối cùng

as women struggle to make ends meet.

vì phụ nữ phải vật lộn để kiếm sống.

The list goes on and goes wide.

Danh sách này không ngừng kéo dài và mở rộng.

These dynamics are most acute under conditions of poverty,

Những động thái này trầm trọng nhất trong tình cảnh nghèo đói,

from New Orleans to Nairobi.

từ New Orleans tới Nairobi.

Too often, the story ends here.

Thông thường, câu chuyện sẽ dừng lại ở đây.

But not today.

Nhưng không phải hôm nay.

Another empowering truth begs to be seen.

Một sự thật tiềm tàng khác cần được đưa ra ánh sáng.

If we gain ground on gender equity,

Nếu chúng ta theo đuổi sát sao bình đẳng giới,

we also gain ground on addressing global warming.

ta cũng sẽ giải quyết được vấn đề nóng lên toàn cầu.

This connection comes to light in three key areas,

Mối liên hệ này được thể hiện rõ bên ngoài ở ba lĩnh vực chính,

three areas where we can secure the rights of women and girls,

ba lĩnh vực chúng ta có thể đảm bảo quyền cho phụ nữ và trẻ em gái,

shore up resilience

tạo dựng khả năng phục hồi

and avert emissions at the same time.

và cùng lúc ngăn chặn phát thải.

Women are the primary farmers of the world.

Phụ nữ là những người nông dân chính trên thế giới.

They produce 60 to 80 percent of food in lower-income countries,

Họ sản xuất 60-80% thực phẩm ở các nước thu nhập thấp,

often operating on fewer than five acres.

thường làm việc trên vùng đất chưa tới năm mẫu.

That's what the term "smallholder" means.

Thuật ngữ "tiểu chủ" nhờ vậy mà ra đời.

Compared with men, women smallholders have less access to resources,

So với đàn ông, các tiểu chủ nhỏ là nữ có ít quyền tiếp cận với nguồn lực hơn,

including land rights,

bao gồm quyền sử dụng đất,

credit and capital, training,

tín dụng và vốn, đào tạo,

tools and technology.

các công cụ và công nghệ.

They farm as capably and efficiently as men,

Họ cũng có thể trồng trọt tốt như đàn ông,

but this well-documented disparity in resources and rights

nhưng sự bất bình đẳng thấy rõ về nguồn lực và quyền lợi này

means women produce less food on the same amount of land.

có nghĩa là phụ nữ sản xuất được ít lương thực hơn trên cùng một mảnh đất.

Close those gaps,

Xóa bỏ những cách biệt ấy đi,

and farm yields rise by 20 to 30 percent.

và sản lượng thu hoạch tăng 20 - 30%.

That means 20 to 30 percent more food from the same garden or the same field.

Nghĩa là có thêm 20-30% thực phẩm từ cùng một khu vườn hoặc cánh đồng.

The implications for hunger, for health, for household income --

Các tác động liên quan tới sự đói kém, sức khỏe, thu nhập theo hộ -

they're obvious.

là quá rõ ràng.

Let's follow the thread to climate.

Hãy tiếp nối chủ đề về khí hậu.

We humans need land to grow food.

Con người chúng ta cần đất để trồng lương thực.

Unfortunately, forests are often cleared to supply it,

Không may, các cánh rừng thường bị đốn hạ để cung cấp đất trồng,

and that causes emissions from deforestation.

và tạo ra phát thải từ nạn phá rừng.

But if existing farms produce enough food,

Nhưng nếu các nông trại hiện tại cung cấp đủ thức ăn,

forests are less likely to be lost.

những cánh rừng sẽ ít có nguy cơ biến mất.

So there's a ripple effect.

Vậy là có một hiệu ứng lan truyền.

Support women smallholders,

Hỗ trợ các tiểu chủ là phụ nữ,

realize higher yields,

nhận thấy được năng suất cao hơn,

avoid deforestation

tránh nạn phá rừng

and sustain the life-giving power of forests.

và duy trì năng lượng sống của những khu rừng.

Project Drawdown estimates that addressing inequity in agriculture

Dự án Cắt giảm ước tính việc giải quyết bất bình đẳng trong nông nghiệp

could prevent two billion tons of emissions between now and 2050.

có thể ngăn chặn hai triệu tấn phát thải từ nay đến năm 2050.

That's on par with the impact household recycling can have globally.

Nó có tác động toàn cầu tương đương hoạt động tái chế đồ gia dụng.

Addressing this inequity can also help women cope

Giải quyết sự bất bình đẳng này cũng có thể giúp phụ nữ đối phó

with the challenges of growing food

với các thách thức của việc gieo trồng thực phẩm

as the climate changes.

trong điều kiện khí hậu thay đổi.

There is life force in cultivation.

Có sinh lực sống trong canh tác.

At last count,

Lần khảo sát gần nhất,

130 million girls are still denied their basic right to attend school.

130 triệu trẻ em gái vẫn bị chối bỏ quyền đến trường đi học cơ bản.

Gaps are greatest in secondary school classrooms.

Khoảng cách lớn nhất là ở các lớp học cấp hai.

Too many girls are missing a vital foundation for life.

Quá nhiều bé gái không có nền tảng căn bản cho cuộc sống.

Education means better health for women and their children,

Giáo dục nghĩa là phụ nữ và con cái họ có sức khỏe tốt hơn,

better financial security,

an toàn tài chính tốt hơn,

greater agency at home and in society,

chỗ đứng tốt hơn trong gia đình và xã hội,

more capacity to navigate a climate-changing world.

có nhiều khả năng định hướng hơn trong một thế giới đang biến đổi khí hậu.

Education can mean options, adaptability, strength.

Giáo dục có thể là các sự lựa chọn, khả năng thích ứng, sức mạnh.

It can also mean lower emissions.

Nó cũng có thể mang nghĩa là ít phát thải hơn.

For a variety of reasons,

Với rất nhiều lý do,

when we have more years of education,

khi chúng ta càng được giáo dục lâu hơn,

we typically choose to marry later

chúng ta thường chọn kết hôn muộn hơn,

and to have fewer children.

và có ít con cái hơn.

So our families end up being smaller.

Thế nên cuối cùng gia đình chúng ta trở nên nhỏ hơn.

What happens at the individual level adds up across the world and over time.

Qua thời gian, điều xảy ra ở mỗi cá nhân mở rộng ra phạm vi toàn thế giới.

One by one by one,

Từng người một,

the right to go to school impacts how many human beings live on this planet

quyền được đi học ảnh hưởng tới bao nhiêu người sống trên hành tinh này

and impacts its living systems.

và hệ sinh thái của nó.

That's not why girls should be educated.

Đó không phải là lý do tại sao trẻ em gái nên được đi học.

It's one meaningful outcome.

Đó là một kết quả có ý nghĩa.

Education is one side of a coin.

Giáo dục là một mặt của đồng xu.

The other is family planning:

Mặt kia là kế hoạch hóa gia đình:

access to high-quality, voluntary reproductive health care.

tiếp cận được với chế độ chăm sóc sức khỏe sinh sản chất lượng tốt và tự nguyện.

To have children by choice rather than chance

Có con do lựa chọn chứ không phải vô tình

is a matter of autonomy and dignity.

là vấn đề của tính tự giác và tự tôn.

Yet in the US,

Dù vậy ở Mỹ,

45 percent of pregnancies are unintended.

45% các ca có thai là ngoài ý muốn.

Two hundred and fourteen million women in lower-income countries

Hai trăm mười bốn triệu phụ nữ ở các nước thu nhập thấp

say they want to decide whether and when to become pregnant

nói rằng họ muốn tự quyết định mong muốn và thời điểm có thai

but aren't using contraception.

nhưng không sử dụng biện pháp ngừa thai.

Listening to women's needs,

Lắng nghe các nhu cầu của phụ nữ,

addressing those needs,

giải quyết các nhu cầu đó,

advancing equity and well-being:

nâng cao sự bình đẳng và hạnh phúc:

those must be the aims of family planning, period.

đó phải là những mục tiêu của giai đoạn kế hoạch hóa gia đình.

Curbing the growth of our human population

Kiềm chế sự tăng trưởng dân số

is a side effect, though a potent one.

là một tác dụng phụ, dù đó là tác dụng phụ mạnh mẽ.

It could dramatically reduce demand for food, transportation, electricity,

Nó có thể làm giảm đáng kể nhu cầu thực phẩm, giao thông, điện,

buildings, goods and all the rest,

xây dựng, hàng hóa và tất cả những thứ còn lại,

thereby reducing emissions.

vì thế giảm thiểu phát thải.

Close the gaps on access to education and family planning,

Loại bỏ cách biệt về việc tiếp cận giáo dục và kế hoạch hóa gia đình,

and by mid-century, we may find one billion fewer people inhabiting earth

và tới giữa thế kỷ, chúng ta có thể thấy sẽ bớt đi một triệu người trên Trái Đất

than we would if we do nothing more.

so với khi chúng ta không làm gì cả.

According to Project Drawdown,

Theo Dự án Cắt giảm,

one billion fewer people could mean we avoid

ít hơn một triệu người nghĩa là chúng ta có thể tránh được

nearly 120 billion tons of emissions.

gần 120 triệu tấn phát thải.

At that level of impact,

Ở mức ảnh hưởng đó,

gender equity is a top solution to restore a climate fit for life.

bình đẳng giới là giải pháp hàng đầu để phục hồi khí hậu phù hợp với cuộc sống.

At that level of impact,

Ở mức ảnh hưởng đó,

gender equity is on par with wind turbines

bình đẳng giới cũng quan trọng như các tua bin gió,

and solar panels and forests.

các tấm năng lượng mặt trời và những cánh rừng.

There is life force in learning

Có sinh lực trong việc học hỏi

and life force in choice.

và trong sự lựa chọn.

Now, let me be clear:

Hãy để tôi làm rõ:

this does not mean women and girls are responsible for fixing everything.

điều này không có nghĩa là phái nữ có trách nhiệm sửa chữa mọi thứ.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Though we probably will.

Dù chúng ta có thể.

(Laughter)

(Tiếng cười)

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

Equity for women in agriculture, education and family planning:

Bình đẳng giới cho phụ nữ ở nông nghiệp, giáo dục và kế hoạch hóa gia đình:

these are solutions within a system of drawdown solutions.

đây là những giải pháp nằm trong một hệ thống các giải pháp cắt giảm.

Together, they comprise a blueprint of possibility.

Cùng nhau, chúng tạo nên một bản thảo các khả năng.

And let me be even clearer about this:

Và hãy để tôi làm rõ hơn về điều này:

population cannot be seen in isolation from production or consumption.

không thể chỉ nhìn nhận dân số một cách độc lập từ sản xuất hay tiêu thụ.

Some segments of the human family cause exponentially greater harm,

Một vài bộ phận gia đình gây ra tác hại lớn hơn theo cấp số nhân,

while others suffer outsized injustice.

trong khi những phần khác phải chịu bất công quá mức.

The most affluent --

Phần sung túc nhất -

we are the most accountable.

ta phải có trách nhiệm lớn nhất.

We have the most to do.

Chúng ta có nhiều thứ phải làm nhất.

The gender-climate connection extends beyond negative impacts

Mối liên hệ giới tính-khí hậu mở rộng ra hơn cả tác động tiêu cực

and beyond powerful solutions.

và các giải pháp hiệu quả.

Women are vital voices and agents for change on this planet,

Phụ nữ là tiếng nói và đại diện quan trọng cho sự thay đổi của Trái Đất,

and yet we're too often missing or even barred from the proverbial table.

nhưng chúng ta vẫn thường bị bỏ qua hay thậm chí bị cấm tham gia bàn đàm phán.

We're too often ignored or silenced when we speak.

Chúng ta thường bị ngó lơ hoặc bắt im lặng khi lên tiếng.

We are too often passed over

Chúng ta thường bị bỏ qua

when plans are laid or investments made.

khi kế hoạch đã được vạch ra và khoản đầu tư đã được thực hiện.

According to one analysis,

Theo một kết quả phân tích,

just 0.2 percent of philanthropic funds

chỉ có 0,2% quỹ từ thiện

go specifically towards women and the environment,

dành riêng cho phụ nữ và môi trường,

merely 110 million dollars globally,

gần 110 triệu đô trên toàn cầu,

the sum spent by one man on a single Basquiat painting last year.

tổng số tiền một người đàn ông đã bỏ ra cho một bức tranh của Basquiat năm ngoái.

These dynamics are not only unjust, they are setting us up for failure.

Những động thái này không chỉ bất công, chúng còn khiến ta thất bại.

To rapidly, radically reshape society,

Để có thể tái định hình xã hội một cách nhanh chóng và triệt để,

we need every solution and every solver,

chúng ta cần mọi giải pháp, người giải quyết vấn đề,

every mind,

mọi tâm trí,

every bit of heart,

mọi nhịp đập của trái tim,

every set of hands.

mọi bàn tay chung sức.

We often crave a simple call to action,

Chúng ta thường mong mỏi một lời kêu gọi hành động giản đơn,

but this challenge demands more than a fact sheet

nhưng thách thức này yêu cầu nhiều hơn là một tờ giấy chứa thông tin

and more than a checklist.

và một danh mục công việc.

We need to function more like an ecosystem,

Chúng ta cần hoạt động giống một hệ sinh thái hơn,

finding strength in our diversity.

tìm kiếm sức mạnh ở sự đa dạng của chính mình.

You know what your superpowers are.

Bạn biết sức mạnh của mình là gì.

You're an educator, farmer, healer, creator, campaigner, wisdom-keeper.

Bạn là nông dân, nhà thông thái, trị liệu, chiến dịch viên, giáo dục, sáng chế.

How might you link arms where you are

Bạn sẽ chung tay

to move solutions forward?

thúc đẩy các giải pháp như thế nào?

There is one role I want to ask that all of you play:

Có một vai trò mà tôi muốn tất cả các bạn cùng tham gia:

the role of messenger.

vai trò người truyền thông điệp.

This is a time of great awakening.

Đây là thời điểm thức tỉnh mạnh mẽ.

We need to break the silence around the condition of our planet;

Chúng ta cần phá bỏ sự im lặng về tình trạng của Trái Đất;

move beyond manufactured debates about climate science;

vượt lên trên các cuộc tranh luận nổ ra về khoa học khí hậu;

share solutions;

chia sẻ các giải pháp;

speak truth with a broken-open heart;

nói lên sự thật với trái tim rộng mở;

teach that to address climate change, we must make gender equity a reality.

bày tỏ rằng để giải quyết biến đổi khí hậu, chúng ta phải có bình đẳng giới.

And in the face of a seemingly impossible challenge,

Và khi đối mặt với một thử thách gần như là không thể vượt qua,

women and girls are a fierce source of possibility.

phụ nữ và trẻ em gái là một nguồn lực mạnh mẽ tạo nên tính khả thi.

It is a magnificent thing to be alive

Quả là một điều tuyệt diệu khi được sống

in a moment that matters so much.

trong một thời khắc quan trọng như vậy.

This earth,

Trái Đất này,

our home,

ngôi nhà của chúng ta,

is calling for us to be bold,

đang kêu gọi lòng dũng cảm,

reminding us we are all in this together --

nhắc nhở rằng chúng ta đang cùng nhau -

women, men,

phụ nữ, đàn ông,

people of all gender identities,

mọi người thuộc mọi giới tính,

all beings.

tất cả nhân loại.

We are life force,

Chúng ta là sinh lực,

one earth,

một Trái Đất,

one chance.

một cơ hội.

Let's seize it.

Hãy cùng nhau nắm bắt.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)