How empowering women and girls can help stop global warming | Katharine Wilkinson

Tłumaczenie: Małgorzata Maria Belniak Korekta: Maria Zmyślona

There are two powerful phenomena unfolding on earth:

Na ziemi mają miejsce dwa potężne zjawiska:

the rise of global warming

wzrost globalnego ocieplenia

and the rise of women and girls.

oraz bunt kobiet i dziewczyn.

The link between them is often overlooked,

Związek między nimi jest często pomijany,

but gender equity is a key answer to our planetary challenge.

ale równość płci jest kluczową odpowiedzią na nasze planetarne wyzwanie.

Let me explain.

Pozwólcie mi wyjaśnić.

For the last few years,

Przez ostatnie kilka lat

I have been working on an effort called "Project Drawdown."

pracowałam nad przedsięwzięciem o nazwie "Project Drawdawn".

Our team has scoured humanity's wisdom

Nasz zespół szuka w ludzkiej wiedzy

for solutions to draw down heat-trapping, climate-changing emissions

sposobu na redukcję zatrzymującej ciepło i zmieniającej klimat emisji

in the atmosphere --

gazów do atmosfery,

not "someday, maybe, if we're lucky" solutions,

nie rozwiązań typu "kiedyś, może, jeżeli będziemy mieli szczęście",

the 80 best practices and technologies

ale 80 najlepszych praktyk i technik

already in hand:

już dostępnych:

clean, renewable energy, including solar and wind;

jak czysta, odnawialna energia, w tym energia słoneczna i wiatrowa;

green buildings, both new and retrofitted;

zielone domy, zarówno nowe, jak i zmodernizowane;

efficient transportation from Brazil to China;

sprawny transport z Brazylii do Chin;

thriving ecosystems through protection and restoration;

kwitnące ekosystemy, dzięki ochronie i odbudowie;

reducing waste and reclaiming its value;

redukowanie odpadów i odzyskiwanie ich wartości;

growing food in good ways that regenerates soil;

dobre sposoby uprawy, regenerujące glebę;

shifting diets to less meat, more plants;

zmiany w diecie na mniej mięsa i więcej roślin

and equity for women and girls.

oraz równe traktowanie kobiet i dziewczyn.

Gender and climate are inextricably linked.

Płeć i klimat są ze sobą nierozerwalnie związane.

Drawing down emissions depends on rising up.

Redukcja emisji zależy od buntu.

First, a bit of context.

Zacznijmy od kontekstu.

We are in a situation of urgency, severity and scope

Znajdujemy się w sytuacji tak pilnej, ciężkiej i o tak szerokim zasięgu,

never before faced by humankind.

że ludzkość wcześniej nie mierzyła się z takim kryzysem.

So far, our response isn't anywhere close to adequate.

Jak na razie nasza reakcja nie jest nawet bliska adekwatnej.

But you already know that.

Ale to już wiecie.

You know it in your gut,

Czujecie to w środku,

in your bones.

w kościach.

We are each part of the planet's living systems,

Wszyscy jesteśmy częścią łańcuchów pokarmowych naszej planety,

knitted together with almost 7.7 billion human beings

razem z prawie 7,7 miliardami ludzi

and 1.8 million known species.

i 1,8 miliona znanych gatunków.

We can feel the connections between us.

Czujemy więzi między nami.

We can feel the brokenness

Czujemy, jak są zerwane

and the closing window to heal it.

i jak mało czasu mamy, aby je naprawić.

This earth, our home,

Ta ziemia, nasz dom,

is telling us that a better way of being must emerge, and fast.

mówi nam, że konieczne jest lepsze życie, i to szybko.

In my experience, to have eyes wide open

Z mojego doświadczenia wynika, że człowiek z otwartymi oczami

is to hold a broken heart every day.

codziennie widzi złamane serce.

It's a grief that I rarely speak,

To smutek, o którym rzadko mówię,

though my work calls on the power of voice.

choć moja praca zależy od siły głosu.

I remind myself that the heart can simply break, or it can break open.

Przypominam sobie, że serce może po prostu pęknąć, lub otworzyć się.

A broken-open heart is awake and alive and calls for action.

Rozłamane serce jest przebudzone, żywe i wzywa do działania.

It is regenerative, like nature,

Regeneruje się, jak przyroda

reclaiming ruined ground, growing anew.

odzyskuje zniszczoną ziemię i rośnie na nowo.

Life moves inexorably toward more life,

Życie to nieugięte dążenie ku tworzeniu życia,

toward healing,

ku uzdrowieniu,

toward wholeness.

ku pełni.

That's a fundamental ecological truth.

To podstawowa prawda ekologiczna.

And we, all of us,

I my wszyscy jesteśmy siłą życiową.

we are life force.

On the face of it, the primary link between women, girls and a warming world

Na pierwszy rzut oka główny związek między kobietami a globalnym ociepleniem

is not life but death.

to nie życie, ale śmierć.

Awareness is growing that climate impacts hit women and girls hardest,

Coraz więcej wskazuje na to, że zmiany klimatu szkodzą najbardziej kobietom,

given existing vulnerabilities.

biorąc pod uwagę ich położenie.

There is greater risk of displacement,

Istnieje większe ryzyko ich przesiedlenia,

higher odds of being injured or killed during a natural disaster.

większe ryzyko odniesienia obrażeń lub śmierć podczas klęski żywiołowej.

Prolonged drought can precipitate early marriage

Przedłużająca się susza może przyspieszyć wczesne małżeństwa,

as families contend with scarcity.

ponieważ rodziny walczą z niedostatkiem.

Floods can force last-resort prostitution

Powodzie mogą wymusić prostytucję z desperacji,

as women struggle to make ends meet.

wśród kobiet starających się zarobić jakoś na życie.

The list goes on and goes wide.

Lista jest długa.

These dynamics are most acute under conditions of poverty,

Ta dynamika jest najwyraźniejsza w warunkach ubóstwa,

from New Orleans to Nairobi.

od Nowego Orleanu po Nairobi.

Too often, the story ends here.

Zbyt często historia kończy się w tym punkcie.

But not today.

Ale nie dzisiaj.

Another empowering truth begs to be seen.

Inna silna prawda prosi, by ją dostrzec.

If we gain ground on gender equity,

Jeśli zrobimy krok naprzód pod względem równości płci,

we also gain ground on addressing global warming.

zyskamy również na walce z globalnym ociepleniem.

This connection comes to light in three key areas,

To połączenie ujawnia się w trzech kluczowych obszarach,

three areas where we can secure the rights of women and girls,

w których możemy zabezpieczyć prawa kobiet i dziewczyn,

shore up resilience

zwiększyć ich odporność

and avert emissions at the same time.

i jednocześnie zapobiegać emisjom.

Women are the primary farmers of the world.

Kobiety są głównymi rolnikami świata.

They produce 60 to 80 percent of food in lower-income countries,

Produkują od 60 do 80 procent żywności w krajach o niższych dochodach,

often operating on fewer than five acres.

często pracując na mniej niż pięciu akrach.

That's what the term "smallholder" means.

To właśnie oznacza określenie "małe gospodarstwo rolne".

Compared with men, women smallholders have less access to resources,

Kobiety z tych gospodarstw mają mniej zasobów niż mężczyźni,

including land rights,

także jeśli chodzi o prawa własności ziemi,

credit and capital, training,

kredyty, kapitał, szkolenia,

tools and technology.

techniki i narzędzia.

They farm as capably and efficiently as men,

Uprawiają ziemię tak dobrze i sprawnie jak mężczyźni,

but this well-documented disparity in resources and rights

ale ta dobrze udokumentowana nierówność w zasobach i prawach

means women produce less food on the same amount of land.

oznacza, że kobiety produkują mniej żywności na tej samej powierzchni ziemi.

Close those gaps,

Usuńmy tę nierówność,

and farm yields rise by 20 to 30 percent.

a zyski z gospodarstw rolnych wzrosną o 20 do 30 procent.

That means 20 to 30 percent more food from the same garden or the same field.

Oznacza to od 20 do 30 procent więcej jedzenia z tego samego ogrodu czy pola.

The implications for hunger, for health, for household income --

Następstwa w kwestii głodu, zdrowia, dochodów gospodarstw domowych -

they're obvious.

są oczywiste.

Let's follow the thread to climate.

Przejdźmy do kwestii klimatu.

We humans need land to grow food.

My, ludzie, potrzebujemy ziemi, aby uprawiać żywność.

Unfortunately, forests are often cleared to supply it,

Niestety lasy są często wycinane pod rolę,

and that causes emissions from deforestation.

i to powoduje emisje związane z wylesianiem.

But if existing farms produce enough food,

Ale jeśli istniejące gospodarstwa produkowałyby wystarczająco żywności,

forests are less likely to be lost.

zmniejszona zostałaby wycinka lasów.

So there's a ripple effect.

Mamy więc efekt domina.

Support women smallholders,

Wspieramy małe gospodarstwa kobiet,

realize higher yields,

one osiągają większe plony,

avoid deforestation

unikamy wylesiania

and sustain the life-giving power of forests.

i chronimy życiodajną moc lasów.

Project Drawdown estimates that addressing inequity in agriculture

Project Drawdawn szacuje, że rozwiązanie problemu równouprawnienia w rolnictwie

could prevent two billion tons of emissions between now and 2050.

może zapobiec emisji dwóch miliardów ton dwutlenku węgla do 2050 roku.

That's on par with the impact household recycling can have globally.

Czyli jest na równi z globalnym wpływem recyklingu w gospodarstwach domowych.

Addressing this inequity can also help women cope

Rozwiązanie braku równouprawnienia może też pomóc kobietom radzić sobie

with the challenges of growing food

z wyzwaniami związanymi z wytwarzaniem żywności

as the climate changes.

w miarę zmieniania się klimatu.

There is life force in cultivation.

W uprawie jest siła życiowa.

At last count,

Według najnowszych danych,

130 million girls are still denied their basic right to attend school.

130 milionom dziewcząt wciąż odmawia się podstawowego prawa do nauki w szkole.

Gaps are greatest in secondary school classrooms.

Różnice są największe w szkołach średnich.

Too many girls are missing a vital foundation for life.

Zbyt wielu dziewczynom brakuje niezbędnej podstawy do życia.

Education means better health for women and their children,

Edukacja oznacza lepsze zdrowie kobiet i ich dzieci,

better financial security,

większe bezpieczeństwo finansowe,

greater agency at home and in society,

większe samostanowienie o sobie w domu i w społeczeństwie,

more capacity to navigate a climate-changing world.

większą zdolność rozeznania się w zmieniającym się świecie.

Education can mean options, adaptability, strength.

Edukacja może oznaczać możliwości, zdolności adaptacyjne, siłę.

It can also mean lower emissions.

Może również oznaczać niższą emisję dwutlenku węgla.

For a variety of reasons,

Z wielu powodów,

when we have more years of education,

kiedy spędzamy więcej lat na nauce,

we typically choose to marry later

zazwyczaj decydujemy się na późniejsze małżeństwo

and to have fewer children.

i mniejszą liczbę dzieci.

So our families end up being smaller.

Więc nasze rodziny stają się mniejsze.

What happens at the individual level adds up across the world and over time.

Co dzieje się na poziomie indywidualnym, wpływa na cały świat na przestrzeni czasu.

One by one by one,

Jedno powoduje drugie:

the right to go to school impacts how many human beings live on this planet

prawo do nauki w szkołach wpływa na to, ilu ludzi żyje na naszej planecie

and impacts its living systems.

i wpływa na jej łańcuchy pokarmowe.

That's not why girls should be educated.

Ale to nie dlatego dziewczynki powinny być wykształcone.

It's one meaningful outcome.

To tylko jeden znaczący rezultat.

Education is one side of a coin.

Edukacja to jedna strona medalu.

The other is family planning:

Drugą jest planowanie rodziny:

access to high-quality, voluntary reproductive health care.

dostęp do opieki ginekologicznej i antykoncepcji.

To have children by choice rather than chance

Posiadanie dzieci z wyboru, a nie z przypadku,

is a matter of autonomy and dignity.

jest kwestią autonomii i godności.

Yet in the US,

Jednak w USA

45 percent of pregnancies are unintended.

45 procent ciąż jest niezamierzonych.

Two hundred and fourteen million women in lower-income countries

214 milionów kobiet w krajach rozwijających się

say they want to decide whether and when to become pregnant

pragnie decydować o tym, czy i kiedy zajść w ciążę,

but aren't using contraception.

ale nie stosuje antykoncepcji.

Listening to women's needs,

Słuchanie potrzeb kobiet,

addressing those needs,

odpowiadanie na nie,

advancing equity and well-being:

wspieranie równości i dobrobytu:

those must be the aims of family planning, period.

to kwestie, które muszą być celami planowania rodziny, i kropka.

Curbing the growth of our human population

Ograniczenie wzrostu naszej ludzkiej populacji

is a side effect, though a potent one.

jest efektem ubocznym, ale potężnym.

It could dramatically reduce demand for food, transportation, electricity,

Mogłoby radykalnie zmniejszyć popyt

na żywność, transport, energię elektryczną,

buildings, goods and all the rest,

budynki, towary i całą resztę,

thereby reducing emissions.

a tym samym ograniczyć emisje.

Close the gaps on access to education and family planning,

Zlikwidujmy różnice w dostępie do edukacji i planowania rodziny,

and by mid-century, we may find one billion fewer people inhabiting earth

a do połowy stulecia będziemy mieli miliard mniej ludzi zamieszkujących Ziemię

than we would if we do nothing more.

niż bez takich zmian.

According to Project Drawdown,

Według Project Drawdawn miliard osób mniej może oznaczać,

one billion fewer people could mean we avoid

nearly 120 billion tons of emissions.

że unikniemy prawie 120 miliardów ton emisji CO2.

At that level of impact,

Biorąc pod uwagę ten efekt,

gender equity is a top solution to restore a climate fit for life.

równość płci to najlepsze rozwiązanie dla przywrócenia klimatu dobrego do życia.

At that level of impact,

Przy takim efekcie

gender equity is on par with wind turbines

równość płci jest porównywalna z użyciem elektrowni wiatrowych,

and solar panels and forests.

panelami słonecznymi i lasami.

There is life force in learning

Istnieje życiowa siła w nauce

and life force in choice.

i życiowa siła w wyborze.

Now, let me be clear:

Jednak pozwólcie, że wyjaśnię:

this does not mean women and girls are responsible for fixing everything.

to nie oznacza, że kobiety i dziewczęta są odpowiedzialne za naprawę wszystkiego.

(Laughter)

(Śmiech)

Though we probably will.

Chociaż prawdopodobnie tak będzie.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

Equity for women in agriculture, education and family planning:

Równouprawnienie kobiet w rolnictwie, edukacji i planowaniu rodziny

these are solutions within a system of drawdown solutions.

to rozwiązania w ramach programów redukcji emisji.

Together, they comprise a blueprint of possibility.

Razem tworzą plan możliwości.

And let me be even clearer about this:

I pozwólcie, że opiszę to dokładniej:

population cannot be seen in isolation from production or consumption.

ludzkości nie można analizować ignorując kwestie produkcji i konsumpcji.

Some segments of the human family cause exponentially greater harm,

Niektóre elementy ludzkiej rodziny powodują wykładniczo większą szkodę,

while others suffer outsized injustice.

podczas gdy inne cierpią ogromną niesprawiedliwość.

The most affluent --

My najbardziej zamożni jesteśmy najbardziej odpowiedzialni.

we are the most accountable.

We have the most to do.

Mamy najwięcej do zrobienia.

The gender-climate connection extends beyond negative impacts

Relacja między płcią a klimatem wykracza poza negatywne skutki

and beyond powerful solutions.

i poza potężne rozwiązania.

Women are vital voices and agents for change on this planet,

Kobiety są ważnym głosem i motorami zmian na tej planecie,

and yet we're too often missing or even barred from the proverbial table.

jednak naszego głosu często brakuje w tych dyskusjach, lub jest zabroniony.

We're too often ignored or silenced when we speak.

Zbyt często jesteśmy ignorowane lub uciszane, gdy mówimy.

We are too often passed over

Zbyt często jesteśmy pomijane,

when plans are laid or investments made.

gdy układane są plany lub dokonuje się inwestycji.

According to one analysis,

Według jednej z analiz

just 0.2 percent of philanthropic funds

tylko 0,2 procent funduszy filantropijnych

go specifically towards women and the environment,

dotyczy w szczególności kobiet i środowiska,

merely 110 million dollars globally,

zaledwie 110 milionów dolarów na całym świecie -

the sum spent by one man on a single Basquiat painting last year.

tyle, ile jeden człowiek wydał w zeszłym roku na jeden obraz Basquiata.

These dynamics are not only unjust, they are setting us up for failure.

Ta dynamika nie tylko jest niesprawiedliwa -

skazuje nas z góry na porażkę.

To rapidly, radically reshape society,

Aby szybko, radykalnie przekształcić społeczeństwo,

we need every solution and every solver,

potrzebujemy każdego rozwiązania i każdego pomocnika,

every mind,

każdego umysłu,

every bit of heart,

każdej odrobiny serca,

every set of hands.

każdej ręki.

We often crave a simple call to action,

Często pragniemy prostego wezwania do działania,

but this challenge demands more than a fact sheet

ale to wyzwanie wymaga czegoś więcej niż tylko zestawienia faktów

and more than a checklist.

i więcej niż listy kontrolnej.

We need to function more like an ecosystem,

Musimy funkcjonować bardziej jak ekosystem,

finding strength in our diversity.

znajdując siłę w naszej różnorodności.

You know what your superpowers are.

Znacie własne supermoce.

You're an educator, farmer, healer, creator, campaigner, wisdom-keeper.

Jesteś nauczycielką, rolniczką, lekarką, twórczynią, aktywistką, doradczynią.

How might you link arms where you are

W jaki sposób możesz najlepiej wesprzeć rozwój rozwiązań?

to move solutions forward?

There is one role I want to ask that all of you play:

Jest jedna rola, którą chciałabym, abyście wszyscy odegrali:

the role of messenger.

rola posłańca.

This is a time of great awakening.

To czas wielkiego przebudzenia.

We need to break the silence around the condition of our planet;

Musimy przerwać ciszę wokół stanu naszej planety;

move beyond manufactured debates about climate science;

wyjść poza wytyczone debaty na temat zmian klimatu;

share solutions;

dzielić się rozwiązaniami;

speak truth with a broken-open heart;

mówić prawdę z otwartym sercem;

teach that to address climate change, we must make gender equity a reality.

uczyć, że aby zaradzić zmianom klimatu, musimy urzeczywistnić równość płci.

And in the face of a seemingly impossible challenge,

I w obliczu pozornie niemożliwego wyzwania,

women and girls are a fierce source of possibility.

kobiety i dziewczęta są poważnym źródłem możliwości.

It is a magnificent thing to be alive

Wspaniale jest żyć w chwili,

in a moment that matters so much.

która liczy się tak bardzo.

This earth,

Ta ziemia,

our home,

nasz dom,

is calling for us to be bold,

wzywa nas do odwagi,

reminding us we are all in this together --

przypominając nam, że jesteśmy w tym razem -

women, men,

kobiety, mężczyźni,

people of all gender identities,

ludzie każdej tożsamości płciowej,

all beings.

wszystkie istoty.

We are life force,

Jesteśmy siłą życiową.

one earth,

Jedna Ziemia.

one chance.

Jedna szansa.

Let's seize it.

Wykorzystajmy ją.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)