Bruce Aylward: Humanity vs. Ebola. The winning strategies in a terrifying war

Translator: Eriko T Reviewer: Morton Bast

Translator: LE Thanh Reviewer: Tu Nguyen

When I was invited to give this talk a couple of months ago,

Khi tôi được mời đến thực hiện bài phát biểu này một vài tháng trước đây,

we discussed a number of titles with the organizers,

chúng tôi đã bàn luận về một số chủ đề với ban tổ chức,

and a lot of different items were kicked around and were discussed.

rất nhiều vấn đề khác nhau được thảo luận và tranh luận.

But nobody suggested this one,

Vậy mà không một ai nhắc tới đề tài này,

and the reason for that was two months ago,

bởi 2 tháng trước,

Ebola was escalating exponentially

Ebola đã phát triển theo cấp số nhân

and spreading over wider geographic areas than we had ever seen,

và phát tán rộng rãi trên nhiều khu vực hơn chúng ta từng chứng kiến,

and the world was terrified, concerned and alarmed

cả thế giới đã bị chấn động, lo lắng và quan ngại

by this disease, in a way we've not seen in recent history.

bởi dịch bệnh này theo một cách mà chúng ta chưa từng thấy trong lịch sử gần đây.

But today, I can stand here and I can talk to you about beating Ebola

Nhưng hôm nay, tôi có thể đứng đây và tôi có thể nói với bạn về cách đánh bại Ebola

because of people whom you've never heard of,

Bởi vì những người mà bạn chưa từng nghe nói tới,

people like Peter Clement, a Liberian doctor who's working in Lofa County,

những người như Peter Clement, một bác sĩ người Liberia đang làm việc ở tỉnh Lofa

a place that many of you have never heard of, probably, in Liberia.

Nơi mà rất nhiều người trong số các bạn có lẽ chưa từng nghe tới, nó ở Liberia.

The reason that Lofa County is so important

Lý do mà hạt Lofa trở nên quan trọng

is because about five months ago,

là vì vào khoảng 5 tháng trước,

when the epidemic was just starting to escalate,

khi bệnh dịch mới bắt đầu phát triển,

Lofa County was right at the center, the epicenter of this epidemic.

Hạt Lofa ở ngay trung tâm, tâm chấn của đại dịch này.

At that time, MSF and the treatment center there,

Vào thời điểm đó, MSF và các trung tâm trị liệu ở đó,

they were seeing dozens of patients every single day,

họ đang chăm sóc hàng tá bệnh nhân từng ngày,

and these patients, these communities were becoming more and more terrified

và những bệnh nhân, những cộng đồng này theo thời gian càng ngày càng trở nên

as time went by, with this disease and what it was doing to their families,

sợ hãi hơn với dịch bệnh này và những gì nó đã gây ra với gia đình họ,

to their communities, to their children, to their relatives.

với cộng đồng của họ, với con của họ, với người thân của họ.

And so Peter Clement was charged with driving that 12-hour-long rough road

Và vậy là Peter Clement được giao sứ mệnh lái xe 12 tiếng trên con đường dài, gồ ghề

from Monrovia, the capital, up to Lofa County,

từ thủ đô Monrovia đến tỉnh Lofa,

to try and help bring control to the escalating epidemic there.

để thử và giúp kiểm soát sự bùng phát của bệnh dịch nơi đây

And what Peter found when he arrived was the terror that I just mentioned to you.

Và những gì Peter thấy khi ông đến nơi là sự kinh hoàng mà tôi đã đề cập với bạn.

So he sat down with the local chiefs, and he listened.

ông ấy ngồi cùng với những lãnh đạo địa phương và lắng nghe.

And what he heard was heartbreaking.

Và những gì mà ông ấy nghe thấy thật rất đau lòng.

He heard about the devastation and the desperation

Ông đã nghe về sự tàn phá và sự tuyệt vọng

of people affected by this disease.

của những người dân chịu ảnh hưởng bởi dịch bệnh này.

He heard the heartbreaking stories

Ông nghe thấy những câu chuyện đau lòng

about not just the damage that Ebola did to people,

không chỉ về những tổn hại mà Ebola gây ra cho con ngừơi

but what it did to families and what it did to communities.

mà còn những gì nó gây ra cho các gia đình và cho cộng đồng.

And he listened to the local chiefs there and what they told him --

Và ông ấy lắng nghe các lãnh đạo địa phương nơi đó và những gì họ bảo ông

They said, "When our children are sick, when our children are dying,

Họ nói,"Khi những đứa trẻ của chúng tôi bị ốm, khi chúng đang dần chết,

we can't hold them at a time when we want to be closest to them.

chúng tôi không thể ôm chúng vào lúc mà chúng tôi muốn gần gũi chúng nhất.

When our relatives die, we can't take care of them as our tradition demands.

Khi người thân chúng tôi chết, chúng tôi không thể chăm sóc họ theo phong tục

We are not allowed to wash the bodies to bury them

Chúng tôi không được phép tắm cho thi thể để chôn cất

the way our communities and our rituals demand.

theo cái cách mà cộng đồng và nghi lễ của chúng tôi yêu cầu.

And for this reason, they were deeply disturbed, deeply alarmed

Và vì lý do này, họ đã thực sự bất an và lo lắng

and the entire epidemic was unraveling in front of them.

và toàn bộ đại dịch đã được tháo gỡ trước mặt họ.

People were turning on the healthcare workers who had come,

Họ tìm đến những nhân viên y tế, những người đã đến giúp họ,

the heroes who had come to try and help save the community,

những anh hùng đến để cố gắng và hỗ trợ giúp cộng đồng,

to help work with the community, and they were unable to access them.

để hợp tác với cộng đồng, nhưng những người này không thể tới gần họ.

And what happened then was Peter explained to the leaders.

Và những gì xảy ra tiếp theo, là Peter giải thích cho các lãnh đạo.

The leaders listened. They turned the tables.

Lãnh đạo lắng nghe. Họ thay đổi tình hình.

And Peter explained what Ebola was. He explained what the disease was.

Và Peter giải thích Ebola là gì. Ông ấy giải thích bệnh dịch đó là gì.

He explained what it did to their communities.

Ông ấy giải thích nó đã làm gì với cộng đồng họ

And he explained that Ebola threatened everything that made us human.

Và ông ấy giải thích rằng Ebola đe dọa mọi thứ làm nên con người chúng ta.

Ebola means you can't hold your children the way you would in this situation.

Ebola là bạn không thể ôm con bạn theo cách mà bạn sẽ làm trong tình cảnh này.

You can't bury your dead the way that you would.

Bạn không thể lo hậu sự theo bạn đáng lẽ sẽ làm.

You have to trust these people in these space suits to do that for you.

Bạn phải giao phó việc đó cho những người trong bộ đồ vũ trụ.

And ladies and gentlemen, what happened then was rather extraordinary:

Và thưa quý vị, những gì xảy ra thật sự rất phi thường:

The community and the health workers, Peter, they sat down together

Các cộng đồng, nhân viên y tế và Peter ngồi xuống cùng nhau

and they put together a new plan for controlling Ebola in Lofa County.

và cùng nhau lập ra một kế hoạch mới để kiểm soát Ebola ở tỉnh Lofa.

And the reason that this is such an important story, ladies and gentlemen,

Và lý do mà câu chuyện này là một câu chuyện quan trọng, thưa quý vị

is because today, this county, which is right at the center of this epidemic

là vì đến hôm nay, tỉnh Lofa, cái nơi mà ngay giữa trung tâm bệnh dịch

you've been watching, you've been seeing in the newspapers,

các vị đã theo dõi, các vị đã đọc báo,

you've been seeing on the television screens,

các vị đã thấy tin tức qua màn hình tivi,

today Lofa County is nearly eight weeks without seeing a single case of Ebola.

Đến hôm nay, tỉnh Lofa đã gần được 8 tuần không có một trường hợp Ebola nào.

(Applause)

(khán giả vỗ tay)

Now, this doesn't mean that the job is done, obviously.

Điều này hiển nhiên không có nghĩa là công việc đã được hoàn thành,

There's still a huge risk that there will be additional cases there.

Vẫn còn một nguy cơ lớn với nhiều trường hợp khác ngoài kia

But what it does teach us is that Ebola can be beaten.

Nhưng nó dạy cho chúng ta rằng Ebola có thể bị đánh bại

That's the key thing.

Đó là điều mấu chốt

Even on this scale,

Thậm chí với mức độ này

even with the rapid kind of growth that we saw in this environment here,

thậm chí với sự phát triển nhanh mà chúng ta đã thấy trong môi trường ở đây

we now know Ebola can be beaten.

giờ chúng ta biết Ebola có thể bị đánh bại

When communities come together with health care workers, work together,

Khi cộng đồng làm việc cùng nhau cùng với những nhân viên y tế

that's when this disease can be stopped.

đó là lúc bệnh dịch này có thể dừng lại

But how did Ebola end up in Lofa County in the first place?

Nhưng bằng cách nào Ebola đã kết thúc ở nơi đầu tiên là hạt Lofa?

Well, for that, we have to go back 12 months, to the start of this epidemic.

Chúng ta phải quay trở lại 12 tháng trước khi bắt đầu dịch này.

And as many of you know, this virus went undetected,

Và như nhiều bạn biết, virus này đã không được phát hiện

it evaded detection for three or four months when it began.

nó không bị phát hiện từ 3 đến 4 tháng kể từ khi nó bùng phát

That's because this is not a disease of West Africa,

Bởi vì đây không phải là bệnh của Tây Phi,

it's a disease of Central Africa, half a continent away.

Nó là bệnh của Trung Phi, một nửa lục địa phía xa

People hadn't seen the disease before;

Người ta chưa hề thấy bệnh này bao giờ

health workers hadn't seen the disease before.

Những nhân viên y tế chưa hề thấy bệnh này bao giờ

They didn't know what they were dealing with,

Họ đã không biết phải làm gì

and to make it even more complicated,

và để khiến vấn đề trở nên phức tạp hơn

the virus itself was causing a symptom, a type of a presentation

Virus đó tự tạo cho nó một triệu trứng, một kiểu biểu hiện

that wasn't classical of the disease.

mà không giống như đặc thù của bệnh

So people didn't even recognize the disease, people who knew Ebola.

Vì thế con người thậm chí không nhận ra Ebola, dù họ biết Ebola

For that reason it evaded detection for some time,

Đó là lý do nó không bị phát hiện trong một thời gian

But contrary to public belief sometimes these days,

Nhưng trái ngược với niềm tin công chúng những ngày đó

once the virus was detected, there was a rapid surge in of support.

một khi virus bị phát hiện, sự hỗ trợ tăng nhanh đột biến

MSF rapidly set up an Ebola treatment center, as many of you know, in the area.

MSF nhanh chóng thiết lập một trung tâm chữa trị Ebola tại khu vực, như bạn biết

The World Health Organization and the partners that it works with

Tổ chức sức khỏe thế giới và những đối tác mà nó làm việc cùng

deployed eventually hundreds of people over the next two months

cuối cùng đã triển khai hàng trăm người trong hai tháng sau đó

to be able to help track the virus.

để có thể giúp theo dõi virus.

The problem, ladies and gentlemen, is by then, this virus,

Vấn đề là, thưa quý vị, sau đó, virus này,

well known now as Ebola, had spread too far.

với tên gọi nổi tiếng, Ebola đã phát tán rất xa

It had already outstripped what was one of the largest responses

Nó đã vượt qua một trong những phản ứng lớn nhất

that had been mounted so far to an Ebola outbreak.

mà cho đến nay được gắn với tên gọi sự bùng nổ Ebola

By the middle of the year, not just Guinea

Đến giữa năm, không chỉ Guinea

but now Sierra Leone and Liberia were also infected.

mà cả Sierra Leone và Leberia cũng bị nhiễm

As the virus was spreading geographically, the numbers were increasing

Virus đã trải rộng theo địa lý số lượng đã tăng lên

and at this time, not only were hundreds of people infected

và tại thời điểm đó, không chỉ hàng trăm người bị nhiễm

and dying of the disease,

và chết bởi bệnh này,

but as importantly, the front line responders,

mà quan trọng, những người ứng phó đầu tiên

the people who had gone to try and help,

những người đến để cố gắng giúp

the health care workers, the other responders

những nhân viên y tế, những người giúp đỡ khác

were also sick and dying by the dozens.

cũng bị ốm và chết rất nhiều

The presidents of these countries recognized the emergencies.

Tổng thống của những nước này nhận ra sự khẩn cấp

They met right around that time, they agreed on common action

Họ gặp nhau ngay thời gian đó, họ đồng ý về hành động chung

and they put together an emergency joint operation center in Conakry

và họ cùng nhau tạo một trung tâm hoạt động khẩn cấp liên kết tại Conakry

to try and work together to finish this disease and get it stopped,

để cố gắng và làm việc cùng nhau nhằm kết thúc căn bệnh này

to implement the strategies we talked about.

để triển khai những chiến thuật mà chúng ta đã đề cập

But what happened then was something we had never seen before with Ebola.

Nhưng điều xảy ra sau đó là những gì chúng tôi chưa từng nhìn thấy về Ebola

What happened then was the virus, or someone sick with the virus,

Điều xảy ra là virus hoặc ai đó có virus

boarded an airplane, flew to another country,

lên máy bay, di chuyển sang nước khác

and for the first time, we saw in another distant country

và lần đầu tiên, chúng tôi thấy ở một nước xa xôi

the virus pop up again.

virus lại xuất hiện.

This time it was in Nigeria, in the teeming metropolis of Lagos,

Lần này là ở Nigeria, tại đô thị đông đúc của Lagos,

21 million people.

21 triệu người.

Now the virus was in that environment.

Bây giờ virus đã ở trong môi trường

And as you can anticipate, there was international alarm,

và như bạn có thể đoán được, một hồi chuông cảnh báo quốc tế

international concern on a scale that we hadn't seen in recent years

một mức độ liên quan quốc tế mà chúng tôi chưa thấy trong vài năm trở lại

caused by a disease like this.

gây ra bởi một bệnh dịch như thế này

The World Health Organization immediately called together an expert panel,

Tổ chức sức khỏe thế giới ngay lập tức kêu gọi cùng nhau một kênh chuyên gia

looked at the situation, declared an international emergency.

xem xét tình hình, thông báo một tình huống khẩn cấp quốc tế

And in doing so, the expectation would be that there would be a huge outpouring

để làm điều đó, mong muốn là có một sự lan tỏa rộng lớn

of international assistance to help these countries

về sự trợ giúp quốc tế để giúp những nước này

which were in so much trouble and concern at that time.

những nước đang trong khó khăn thời điểm đó

But what we saw was something very different.

Nhưng điều chúng tôi thấy là một thứ rất khác

There was some great response.

Có một vài phản hồi lớn

A number of countries came to assist -- many, many NGOs and others, as you know,

Số lượng quốc gia đến trợ giúp -- nhiều tổ chức phi chính phủ, như bạn biết

but at the same time, the opposite happened in many places.

nhưng cùng thời điểm, sự đối nghịch xảy ra ở nhiều nơi.

Alarm escalated, and very soon these countries found themselves

cảnh báo tăng lên, và rất nhanh những quốc gia này nhận ra

not receiving the support they needed, but increasingly isolated.

không những không nhận được hỗ trợ họ cần, mà ngày càng bị cô lập

What we saw was commercial airlines [stopped] flying into these countries

Điều chúng tôi thấy là những chuyến bay thương mại đến những quốc gia này

and people who hadn't even been exposed to the virus

và những người chưa từng bị phát hiện mắc virus

were no longer allowed to travel.

không còn được phép đi du lịch

This caused not only problems, obviously, for the countries themselves,

Điều này hiển nhiên không chỉ gây khó khăn cho những nước liên quan

but also for the response.

mà còn ảnh hưởng đến sự ứng phó

Those organizations that were trying to bring people in,

Những tổ chức đó cố gắng đưa người sang

to try and help them respond to the outbreak,

cố gắng giúp họ ứng phó với bệnh dịch

they could not get people on airplanes,

thì không thể đưa người lên máy bay,

they could not get them into the countries to be able to respond.

họ không thể đưa họ đến những quốc gia để có thể ứng phó.

In that situation, ladies and gentleman,

Trong tình huống đó, thưa quý vị

a virus like Ebola takes advantage.

một virus như Ebola được hưởng lợi.

And what we saw then was something also we hadn't seen before.

Và điều chúng ta đã thấy cũng là một thứ chúng ta chưa từng thấy trước kia

Not only did this virus continue in the places

Không chỉ virus tiếp tục phát tán ở những nơi đó

where they'd already become infected, but then it started to escalate

nơi chúng đã trở nên lây nhiễm, rồi sau đó bắt đầu bùng phát nhanh chóng

and we saw the case numbers that you see here,

và chúng ta đã thấy số ca nhiễm mà bạn biết,

something we'd never seen before on such a scale,

điều chúng ta chưa từng thấy trước kia trên một quy mô như thế

an exponential increase of Ebola cases

sự bùng nổ ghê gớm những ca nhiễm Ebola

not just in these countries or the areas already infected in these countries

không chỉ ở những nước hoặc khu vực đã bị lây nhiễm

but also spreading further and deeper into these countries.

và còn trải rộng và sâu hơn ở những quốc gia này

Ladies and gentleman, this was one of the most concerning

Thưa quý vị, một trong những vấn đề liên quan

international emergencies in public health we've ever seen.

tình trạng khẩn cấp quốc tế ở sức khỏe cộng đồng chúng ta từng thấy

And what happened in these countries then,

Và điều đã xảy ra ở những nước này sau đó

many of you saw, again, on the television, read about in the newspapers,

nhiều bạn nhìn thấy trên truyền hình, qua báo chí,

we saw the health system start to collapse under the weight of this epidemic.

chúng ta thấy hệ thống sức khỏe bắt đầu sụp đổ dưới sức nặng của dịch bệnh này

We saw the schools begin to close, markets no longer started,

Chúng ta thấy trường học bắt đầu đóng cửa, thị trường không còn hoạt động,

no longer functioned the way that they should in these countries.

không còn theo chức năng vốn dĩ ở những nước này

We saw that misinformation and misperceptions started to spread

Chúng ta thấy thông tin và nhận thức sai lệch bắt đầu lan tràn

even faster through the communities, which became even more alarmed

thậm chí nhanh hơn trong cộng đồng, trở nên báo động hơn

about the situation.

về tình huống này.

They started to recoil from those people that you saw in those space suits,

Họ bắt đầu tránh xa những người mà bạn nhìn thấy trong bộ quần áo không gian

as they call them, who had come to help them.

người mà họ từng gọi, là những kẻ đã đến để giúp

And then the situation deteriorated even further.

Và khi tình huống trở nên thậm chí tồi tệ hơn

The countries had to declare a state of emergency.

Những quốc gia phải ban bố tình trạng khẩn cấp

Large populations needed to be quarantined in some areas, and then riots broke out.

Lượng lớn người dân cần được cách ly tại vài khu vực, sau đó một vài thoát ra ngoài

It was a very, very terrifying situation.

Đó là một tình huống rất, rất đáng sợ.

Around the world, many people began to ask,

Trên thế giới, nhiều người bắt đầu thắc mắc

can we ever stop Ebola when it starts to spread like this?

liệu chúng ta có thể dừng Ebola khi nó bắt đầu phát tán như thế ?

And they started to ask, how well do we really know this virus?

Và họ bắt đầu hỏi, chúng ta thực sự biết về virus này như nào ?

The reality is we don't know Ebola extremely well.

Sự thực là chúng ta không hiểu về Ebola thực sự nhiều

It's a relatively modern disease in terms of what we know about it.

Nó là một bệnh tương đối mới theo cách chúng ta biết về nó

We've known the disease only for 40 years,

Chúng ta mới biết về bệnh dịch trong 40 năm,

since it first popped up in Central Africa in 1976.

từ lần đầu nó xuất hiện ở Trung Phi năm 1976.

But despite that, we do know many things:

Nhưng thay vào đó, chúng ta biết nhiều thứ

We know that this virus probably survives in a type of a bat.

Chúng ta biết rằng virus này có thể sống trong một loại dơi

We know that it probably enters a human population

Chúng ta biết nó có thể xâm nhập vào một quần thể người

when we come in contact with a wild animal

khi chúng ta tiếp xúc với động vật hoang dại

that has been infected with the virus and probably sickened by it.

mà đã bị nhiễm virus và có thể ốm vì nó.

Then we know that the virus spreads from person to person

Sau đó chúng ta biết rằng virus phát tán từ người sang người

through contaminated body fluids.

thông qua dịch cơ thể (máu) bị nhiễm.

And as you've all seen,

Và như bạn đã thấy,

we know the horrific disease that it then causes in humans,

chúng ta biết căn bệnh khủng khiếp mà sau đó nó gây ra ở người

where we see this disease cause severe fevers, diarrhea, vomiting,

khi chúng ta thấy bệnh này gây ra sốt nặng, tiêu chảy, nôn mửa,

and then unfortunately, in 70 percent of the cases or often more, death.

và sau đó không may là 70% hoặc hơn những ca nhiễm đã chết.

This is a very dangerous, debilitating, and deadly disease.

Đây là căn bệnh rất nguy hiểm, suy nhược và chết người.

But despite the fact that we've not known this disease for a particularly long time,

Nhưng mặc dù thực tế chúng ta không biết bệnh này trong một thời gian dài,

and we don't know everything about it, we do know how to stop this disease.

và chúng ta không biết mọi thứ về nó, chúng ta biết cách nào để dừng nó lại

There are four things that are critical to stopping Ebola.

Có 4 thứ quan trọng để dừng Ebola lại.

First and foremost, the communities have got to understand this disease,

Đầu tiên và trên hết, cộng đồng phải hiểu về bệnh này,

they've got to understand how it spreads and how to stop it.

họ phải hiểu bằng cách nào nó phát tán và làm sao dừng nó lại.

And then we've got to be able to have systems that can find every single case,

Và sau đó họ phải có khả năng phát hiện những trường hợp đơn lẻ,

every contact of those cases,

mọi thông tin về những trường hợp đó,

and begin to track the transmission chains so that you can stop transmission.

và bắt đầu theo dõi chuỗi lây truyền để có thể dừng những chuỗi này lại.

We have to have treatment centers, specialized Ebola treatment centers,

Chúng ta phải có những trung tâm chữa trị, trung tâm đặc trị Ebola,

where the workers can be protected

nơi những người làm việc được bảo vệ

as they try to provide support to the people who are infected,

và họ cố gắng cung cấp trợ giúp cho những người nhiễm bệnh

so that they might survive the disease.

để những người này có thể sống sót qua bệnh.

And then for those who do die,

Và sau đó với những người bị chết,

we have to ensure there is a safe, but at the same time dignified, burial process,

chúng ta phải đảm bảo an toàn, đồng thời có một quá trình chôn cất trang nghiêm

so that there is no spread at that time as well.

để không còn lây lan trong thời gian đó.

So we do know how to stop Ebola, and these strategies work, ladies and gentlemen.

Chúng ta biết dừng Ebola bằng cách nào và với những công việc này, thưa quý vị.

The virus was stopped in Nigeria by these four strategies

Virus đã được dập tắt ở Nigeria bởi 4 chiến lược đó

and the people implementing them, obviously.

và tất nhiên bởi những người thực hiện chúng

It was stopped in Senegal, where it had spread, and also in the other countries

Nó được dập tắt ở Senegal, nơi nó phát tán và nhiều quốc gia khác

that were affected by this virus, in this outbreak.

mà bị lây nhiễm bởi virus này, trong dịch bệnh này.

So there's no question that these strategies actually work.

Không có nghi ngờ về việc những chiến thuật này thực sự tác dụng

The big question, ladies and gentlemen, was whether these strategies could work

Câu hỏi lớn, thưa quý vị, là liệu những chiến thuật này có thể tác dụng

on this scale, in this situation, with so many countries affected

trên quy mô này, trong tình huống này, với nhiều quốc gia bị ảnh hưởng

with the kind of exponential growth that you saw.

với sự lớn mạnh ghê gớm như bạn đã thấy

That was the big question that we were facing just two or three months ago.

Đó là câu hỏi lớn chúng ta phải đối mặt chỉ hai hay ba tháng trước.

Today we know the answer to that question.

Hôm nay chúng ta biết câu trả lời cho câu hỏi đó.

And we know that answer because of the extraordinary work

Và chúng ta biết câu trả lời đó bởi vì công sức phi thường

of an incredible group of NGOs, of governments, of local leaders,

của một nhóm phi thường NGO, của chính phủ, của lãnh đạo địa phương,

of U.N. agencies and many humanitarian and other organizations

của những cơ quan liên hợp quốc và nhiều tổ chức thiện nguyện và khác nữa

that came and joined the fight to try and stop Ebola in West Africa.

đã đến và tham gia cuộc chiến để cố gắng dừng Ebola lại ở Tây Phi.

But what had to be done there was slightly different.

Nhưng điều phải được thực hiện ở đó lại hơi khác một chút

These countries took those strategies I just showed you;

Những quốc gia này làm theo những cách tôi mới chỉ cho các bạn

the community engagement, the case finding, contact tracing, etc.,

cam kết cộng đồng, tìm kiếm ca nhiễm, truy vết thông tin vân vân,

and they turned them on their head.

và họ thay đổi quan niệm.

There was so much disease, they approached it differently.

Có quá nhiều ca bệnh, họ tiếp cận nó theo một cách khác

What they decided to do was they would first try and slow down this epidemic

Điều họ quyết định làm là họ sẽ cố gắng và làm chậm lại dịch bệnh này

by rapidly building as many beds as possible in specialized treatment centers

bằng cách tạo ra nhanh nhiều giường nhất có thể ở những trung tâm trị liệu đặc biệt

so that they could prevent the disease from spreading from those were infected.

để họ có thể ngăng bệnh phát tán từ những nơi bị nhiễm

They would rapidly build out many, many burial teams

Họ nhanh chóng thành lập rất nhiều đội chôn cất

so that they could safely deal with the dead,

để họ có thể đối phó an toàn với người chết

and with that, they would try and slow this outbreak

và bằng cách đó, họ cố gắng và làm chậm dịch bệnh này

to see if it could actually then be controlled using the classic approach

để thấy liệu nó có thực sự được kiểm soát bằng cách tiếp cận thông thường

of case finding and contact tracing.

như tìm ca nhiễm và truy thông tin.

And when I went to West Africa about three months ago,

Khi tôi đến Tây Phi khoảng 3 tháng trước,

when I was there what I saw was extraordinary.

khi tôi ở đó điều tôi nhìn thấy thật là phi thường.

I saw presidents opening emergency operation centers themselves against Ebola

Tôi thấy tổng thống mở những trung tâm khẩn cấp để chống lại Ebola

so that they could personally coordinate and oversee and champion

để họ có thế điều phối và giám sát một cách trực tiếp

this surge of international support to try and stop this disease.

sự gia tăng trợ giúp quốc tế để cố gắng dừng bệnh dịch này.

We saw militaries from within those countries and from far beyond

Chúng ta thấy quân đội ở trong và ngoài những quốc gia này

coming in to help build Ebola treatment centers

đến để giúp xây dựng những trung tâm chữa trị Ebola

that could be used to isolate those who were sick.

có thể được dùng để cách ly những người ốm.

We saw the Red Cross movement working with its partner agencies on the ground there

Chúng ta thấy hội chữ thập đỏ làm việc với những đơn vị đối tác trên mặt đất ở đó

to help train the communities so that they could actually safely bury their dead

giúp đào tạo cộng đồng để họ có thể thực sự chôn cất an toàn người chết

in a dignified manner themselves.

theo một cách trang nghiêm.

And we saw the U.N. agencies, the World Food Program,

Ta thấy các cơ quan U.N, chương trình lương thực thế giới

build a tremendous air bridge

xây dựng chiếc cầu không vận khổng lồ

that could get responders to every single corner of these countries rapidly

để có thể đưa người phản ứng đến mọi ngóc ngách trên đất nước một cách nhanh chóng

to be able to implement the strategies that we just talked about.

để có thể thực hiện những chiến thuật chúng tôi vừa nói đến

What we saw, ladies and gentlemen, which was probably most impressive,

Điều chúng ta thấy, thưa quý vị, có thể là ấn tượng nhất

was this incredible work by the governments,

là việc làm đáng kinh ngạc của các chính phủ,

by the leaders in these countries, with the communities,

các lãnh đạo trong những quốc gia này, với cộng đồng

to try to ensure people understood this disease,

để cố gắng đảm bảo rằng người dân hiểu về bệnh dịch này

understood the extraordinary things they would have to do to try and stop Ebola.

hiểu những điều phi thường họ phải làm nhằm cố gắng dừng Ebola.

And as a result, ladies and gentlemen,

Và kết quả, thưa quý vị,

we saw something that we did not know only two or three months earlier,

chúng ta thấy một vài điều chúng ta không biết chỉ 2 hay 3 tháng trước,

whether or not it would be possible.

liệu rằng nó có thể hay không.

What we saw was what you see now in this graph,

Điều chúng tôi thấy là cái bạn thấy bây giờ trong biểu đồ này,

when we took stock on December 1.

khi chúng tôi đánh giá chung lại vào 1.12

What we saw was we could bend that curve, so to speak,

Điều chúng ta thấy là chúng ta có thể tác động vào vòng cung đó, để nói,

change this exponential growth,

thay đổi sự phát triển bùng phát này

and bring some hope back to the ability to control this outbreak.

và mang lại một vài hi vọng về khả năng kiểm soát dịch bệnh này.

And for this reason, ladies and gentlemen, there's absolutely no question now

Vì nguyên nhân đó, thưa quý vị, tuyệt đối không có câu hỏi nào hiện tại

that we can catch up with this outbreak in West Africa and we can beat Ebola.

rằng liệu chúng ta có thể theo kịp dịch bệnh này ở Tây Phi và đánh bại Ebola.

The big question, though, that many people are asking,

Câu hỏi lớn nhất mà nhiều người đang hỏi

even when they saw this curve, they said,

thậm chí khi đã nhìn thấy đường cong này,

"Well, hang on a minute -- that's great you can slow it down,

"Chà, chờ một phút, thật tuyệt là bạn có thể làm chậm nó lại,

but can you actually drive it down to zero?"

nhưng liệu bạn có thực sự đưa nó về 0 ?"

We already answered that question back at the beginning of this talk,

Chúng ta thực sự đã trả lời câu hỏi đó lúc bắt đầu buổi nói chuyện này,

when I spoke about Lofa County in Liberia.

khi tôi nhắc tới hạt Lofa ở Liberia.

We told you the story how Lofa County got to a situation

Chúng tôi kể cho bạn câu chuyện bằng cách nào hạt Lofa ở vào tình huống

where they have not seen Ebola for eight weeks.

nơi họ không tìm ra Ebola trong 8 tuần.

But there are similar stories from the other countries as well.

Nhưng cũng có những câu chuyện tương tự từ những quốc gia khác.

From Gueckedou in Guinea,

Từ Gueckedou ở Guinea,

the first area where the first case was actually diagnosed.

khu vực đầu tiên mà ca nhiễm đầu tiên được thực sự chữa trị.

We've seen very, very few cases in the last couple of months,

Chúng tôi thấy rất, rất ít ca trong vài tháng cuối,

and here in Kenema, in Sierra Leone, another area in the epicenter,

và ở đây tại Kenema, Sierra Leone, một vùng khác trong tâm dịch,

we have not seen the virus for more than a couple of weeks --

chúng ta đã không thấy virus trong hơn vài tuần --

way too early to declare victory, obviously,

một cách còn quá sớm để thông báo chiến thắng, dĩ nhiên,

but evidence, ladies and gentlemen,

nhưng chứng tỏ, thưa quý vị,

not only can the response catch up to the disease,

không những ta theo kịp với bệnh dịch,

but this disease can be driven to zero.

mà bệnh dịch này có thể được đưa về 0.

The challenge now, of course, is doing this on the scale needed

Thử thách bây giờ, tất nhiên, là thực hiện điều này trên quy mô cần thiết

right across these three countries, and that is a huge challenge.

ngay tại ba nước này, và đó là một thử thách lớn.

Because when you've been at something for this long, on this scale,

Bởi vì khi bạn ở tại một thứ trong thời gian dài, trên quy mô này,

two other big threats come in to join the virus.

có hai mối đe dọa lớn khác đến nhập vào virus.

The first of those is complacency,

Thứ nhất là sự tự mãn,

the risk that as this disease curve starts to bend,

nguy cơ là đường bệnh này bắt đầu cong,

the media look elsewhere, the world looks elsewhere.

truyền thông sẽ nhìn vào chỗ khác thế giới sẽ nhìn vào chỗ khác

Complacency always a risk.

Sự tự mãn luôn là một nguy cơ.

And the other risk, of course, is when you've been working so hard for so long,

Và nguy cơ khác, tất nhiên, là khi bạn làm việc quá vất vả trong thời gian dài

and slept so few hours over the past months,

và chỉ ngủ vài giờ suốt những tháng qua,

people are tired, people become fatigued,

mọi người mệt mỏi, trở nên kiệt sức,

and these new risks start to creep into the response.

và những nguy cơ mới này bắt đầu trườn vào quá trình phản ứng.

Ladies and gentlemen, I can tell you today I've just come back from West Africa.

Thưa quý vị, tôi có thể nói hôm nay tôi mới chỉ trở lại từ Tây Phi.

The people of these countries, the leaders of these countries,

Người dân những quốc gia này, lãnh đạo những quốc gia này,

they are not complacent.

họ không tự mãn.

They want to drive Ebola to zero in their countries.

Họ muốn đưa Ebola về 0 tại quốc gia họ.

And these people, yes, they're tired, but they are not fatigued.

Và những người này, vâng, họ mệt, nhưng họ không kiệt sức.

They have an energy, they have a courage,

Họ có năng lượng, họ có lòng can đảm,

they have the strength to get this finished.

họ có sức mạnh để hoàn thành điều này.

What they need, ladies and gentlemen, at this point,

Điều họ cần, thưa quý vị, tại thời điểm này,

is the unwavering support of the international community,

là sự hỗ trợ vững chắc của cộng đồng quốc tế,

to stand with them,

đứng cùng với họ,

to bolster and bring even more support at this time, to get the job finished.

thúc đẩy và mang đến thậm chí nhiều trợ giúp lúc này để hoàn thành công việc.

Because finishing Ebola right now means turning the tables on this virus,

Bởi vì kết thúc Ebola ngay lúc này tức là đảo ngược tình thế so với virus này

and beginning to hunt it.

và bắt đầu săn tìm nó.

Remember, this virus, this whole crisis, rather, started with one case,

Nhớ rằng virus này, toàn bộ thảm họa này được bắt đầu với một ca nhiễm

and is going to finish with one case.

và sẽ kết thúc với một ca nhiễm.

But it will only finish if those countries have got enough epidemiologists,

Nhưng nó sẽ chỉ kết thúc nếu những quốc gia đó có đủ những nhà dịch tễ học,

enough health workers, enough logisticians and enough other people working with them

đủ nhân viên y tế, đủ nhân viên giao vận và đủ người làm việc với họ

to be able to find every one of those cases, track their contacts

có khả năng tìm ra mọi ca nhiễm, truy ra thông tiên liên lạc

and make sure that this disease stops once and for all.

và đảm bảo rằng bệnh dịch này dừng lại một lần và mãi mãi.

Ladies and gentleman, Ebola can be beaten.

Thư quý vị, Ebola có thể bị đánh bại.

Now we need you to take this story out to tell it to the people who will listen

Bây giờ chúng tôi cần bạn đưa câu chuyện này đến những người nghe khác

and educate them on what it means to beat Ebola,

và giải thích cho họ về ý nghĩa của việc đánh bại Ebola,

and more importantly, we need you to advocate with the people

và quan trọng hơn, chúng tôi cần bạn ủng hộ những người

who can help us bring the resources we need to these countries,

có thể giúp chúng tôi mang những nguồn lực cần thiết đến những quốc gia này

to beat this disease.

để đánh bại bệnh dịch này.

There are a lot of people out there who will survive and will thrive,

Có rất nhiều người ngoài kia sẽ sống sót và khỏe mạnh,

in part because of what you do to help us beat Ebola.

nhờ những gì bạn làm để giúp chúng tôi đánh bại Ebola.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Khán giả vỗ tay)