Katlego Kolanyane-Kesupile: How I'm bringing queer pride to my rural village | TED

Translator: Bertha Regina Reviewer: 24 Anh

“Bạn không thuộc về nơi này” gần như luôn có nghĩa:

“Chúng tôi không thể tìm được vai trò chức năng nào cho bạn.”

“Bạn không thuộc về nơi này” thi thoảng lại có nghĩa:

"You don't belong here"

“Bạn quá kỳ lạ.”

almost always means, "We can't find a function or a role for you."

“Bạn không thuộc về nơi này”

"You don't belong here" sometimes means, "You're too queer to handle."

rất hiếm khi mang nghĩa là:

“Cậu không thể sống và tìm được niềm vui ở nơi đây.”

"You don't belong here"

Tôi học đại học tại Johannesburg, Nam Phi,

very rarely means,

và tôi nhớ lần đầu tiên người bạn da trắng của tôi

"There's no way for you to exist and be happy here."

nghe tôi nói tiếng Tswana, quốc ngữ của Botswana,

I went to university in Johannesburg, South Africa,

Tôi đang gọi điện cho mẹ

and I remember the first time a white friend of mine

và vẻ ngạc nhiên trên gương mặt của cô bạn rất buồn cười.

heard me speaking Setswana, the national language of Botswana.

Tôi vừa cúp máy thì cô ấy đến cạnh và nói,

I was on the phone with my mother

and the intrigue which painted itself across her face was absolutely priceless.

“Tớ không biết là cậu có thể làm vậy đấy.

Sau bao nhiêu năm quen biết, sao tớ lại không biết cậu làm được điều đó nhỉ?”

As soon as I hung up, she comes to me and says,

Cô ấy đang nhắc đến việc tôi có thể bỏ giọng mũi

"I didn't know you could do that.

và chuyển về giọng bản địa.

After all these years of knowing you, how did I not know you could do that?"

Vậy nên sau đó tôi quyết định nói với cô ấy vài điều

What she was referring to was the fact that I could switch off the twang

để khẳng định việc tôi là người Motswana,

không chỉ bằng việc tôi nói ngôn ngữ đó

and slip into a native tongue,

and so I chose to let her in on a few other things

hay gia đình tôi sống ở đó,

mà rằng là đứa trẻ nông thôn lại sống với gương mặt lộng lẫy đến hoang đường này.

which locate me as a Motswana,

not just by virtue of the fact that I speak a language

(Tiếng cười)

or I have family there,

(Tiếng vỗ tay)

but that a rural child lives within this shiny visage of fabulosity.

Tôi chia sẻ với cộng đồng Motswana về câu chuyện của mình

(Laughter)

với tư cách người chuyển giới từ nhiều năm trước,

(Applause)

tất nhiên bằng tiếng Anh,

bởi tiếng Tswana là một ngôn ngữ trung lập về giới tính

I invited the Motswana public into the story, my story,

và ta chỉ có một từ thay thế gần đúng của “chuyển giới”.

as a transgender person years ago, in English of course,

Và một phần quan trọng trong lịch sử của tôi bị gạt bỏ khỏi câu chuyện ấy

because Setswana is a gender-neutral language

do vấn đề liên kết mạch truyện, chứ không phải vì e ngại gì.

and the closest we get is an approximation of "transgender."

“Kat” là một ngôi sao quốc tế,

And an important part of my history got left out of that story,

nhà văn về thời trang và lối sống, nhạc sĩ, nhà sản xuất kịch

by association rather than out of any act of shame.

và nghệ sĩ trình diễn--

tất cả những điều đó đủ biến tôi thành một người đồng tính thời thượng,

"Kat" was an international superstar,

da trắng hóa, hợp thời, dễ được chấp nhận.

a fashion and lifestyle writer, a musician, theater producer

Kat.

and performer --

Kat có bằng cấp của một trong những trường đại học tốt nhất châu Phi,

all the things that qualify me to be a mainstream, whitewashed,

à không, thế giới.

new age digestible queer.

Có thể nhận ra rằng Kat không chỉ là một đứa trẻ da màu

Kat.

Kat had a degree from one of the best universities in Africa,

nô đùa trên đường phố của các khu định cư ngẫu nhiên cạnh đường ray như Tati Siding,

oh no, the world.

By association, what Kat wasn't

hay ở ngôi làng hẻo lánh như Kgagodi,

was just like the little brown-skinned children

chân đeo tất dài đầy bụi bám,

frolicking through the streets of some incidental railway settlement

đầu gối chai sì vì bao nhiêu năm trời phải quỳ để lau dọn sàn nhà,

like Tati Siding,

or an off-the-grid village like Kgagodi,

còn da thì trầy xước vì hậu quả từ việc trèo cây,

legs clad in dust stockings whose knees had blackened

đứa nhóc vui chơi đến trời muộn

from years of kneeling and wax-polishing floors,

rồi chạy về nhà ăn nhẹ một bữa dưới ánh đèn dầu

whose shins were marked with lessons from climbing trees,

và sau đó quay trở lại chơi trốn tìm xung quanh nào là rết và cú

who played until dusk,

cho đến khi mẹ của một đứa bắt cả bọn phải dừng cuộc vui.

went in for supper by a paraffin lamp

and returned to play hide-and-seek amongst centipedes and owls

Tất cả điều đó đã bị đánh mất trong quá trình dịch thuật và chuyển đổi,

until finally someone's mother would call the whole thing to an end.

và khi nhận ra điều này,

tôi quyết định đã đến lúc phải kết nối lại với chính bản thân mình.

That got lost both in translation and in transition,

Để chính tôi và người khác có thể hiểu được tôi,

and when I realized this,

tôi phải bắt đầu thân thuộc hóa việc mình đồng tính.

I decided it was time for me to start building bridges between myselves.

“Thân thuộc hóa” ở đây có nghĩa là

For me and for others to access me,

gạt bỏ cái lớp vỏ thành thị đã che khuất người con làng quê ẩn bên trong.

I had to start indigenizing my queerness.

Trong thời đại mà người da màu, đồng tính, gốc Phi được xem là xứng đáng tồn tại,

What I mean by indigenizing is stripping away the city life film

tức là mọi thứ trừ quê mùa đều được chấp nhận.

that stops you from seeing the villager within.

tôi e rằng ta đang xóa nhòa những khó khăn đã đưa ta đến tình thế hiện nay.

In a time where being brown, queer, African and seen as worthy of space

Lần đầu tiên tôi nói thật về giới tính của mình ở quê nhà,

means being everything but rural,

lúc đó tôi mới chớm 20, tôi mặc một chiếc kaftan.

I fear that we're erasing the very struggles

that got us to where we are now.

Tôi đã bị vài người trong nhà và người lạ nhạo báng vì mặc váy.

The very first time I queered being out in a village,

Tôi đáp trả lời chỉ trích của họ rằng

I was in my early 20s, and I wore a kaftan.

mặc nhiên ta bị xem là lạc loại nhưng là kẻ giỏi hơn và được giáo dục,

I was ridiculed by some of my family and by strangers for wearing a dress.

ta mặc kệ họ và nói: “Chỉ là họ chưa đủ hiểu biết thôi mà.”

My defense against their comments was the default that we who don't belong,

Và dĩ nhiên tôi đã sai, bởi ý niệm của tôi về sự uyên bác

the ones who are better than, get taught,

we shrug them off and say, "They just don't know enough."

dựa trên việc tách biệt bản thân

ra khỏi tư duy và lối sống kiểu Thế giới thứ Ba.

And of course I was wrong, because my idea of wealth of knowledge

Nhưng tôi mất khá lâu mới hiểu ra hành động tự hào của mình

was based in removing yourself from Third World thinking and living.

không sống động nhất ở những thành phố sầm uất tôi từng đi qua,

mà lại ở những ngôi làng nơi tôi nói tiếng địa phương và chơi đùa,

But it took time for me to realize that my acts of pride

nơi tôi thấy thoải mái nhất

weren't most alive in the global cities I traipsed through,

và tôi có thể nói “Tôi đã thấy cả thế giới rồi,

but in the villages where I speak the languages and play the games

và tôi biết những người như mình không hề đơn độc nơi đây, chúng tôi ở mọi nơi.”

and feel most at home and I can say,

Vì thế, tôi mượn quê nhà để tự nhìn nhận bản thân

"I have seen the world,

và gieo hy vọng cho những người cũng đang lạc lõng.

and I know that people like me aren't alone here, we are everywhere."

Thân thuộc hóa việc mình đồng tính

And so I used these village homes for self-reflection

có nghĩa là kết nối nhiều phần độc đáo trong con người tôi.

and to give hope to the others who don't belong.

Có nghĩa là trân trọng việc

Indigenizing my queerness

tôi phải uốn nắn lưỡi mình để có thể nói được tiếng Rô-man

means bridging the many exceptional parts of myself.

mà không phủ nhận hay kỳ lạ hóa việc khi mà tôi xúc động, tôi có thể:

It means honoring the fact

that my tongue can contort itself to speak the Romance languages

(Tiếng hú)

without denying or exoticizing the fact that when I am moved, it can do this:

Nó có nghĩa--

(Tiếng hò reo)

(Ululating)

(Tiếng vỗ tay)

Tức là việc chăn dắt gia súc với mẹ tôi

It means --

hay việc chặt củi với anh em họ

(Cheers)

không hề làm tôi bớt tuyệt vời hoặc đồng tính,

(Applause)

dù tôi hiện đã quen với tiệc tùng trên sân thượng, menu có rượu

It means branding cattle with my mother or chopping firewood with my cousins

và phòng VIP.

(Tiếng cười)

doesn't make me any less fabulous or queer,

Có nghĩa là đưa niềm tự hào của tôi vào lời nói của bà tôi,

even though I'm now accustomed to rooftop shindigs, wine-paired menus

and VIP lounges.

thức ăn của mẹ tôi, những bài hát của ông tôi,

(Laughter)

làn da của tôi được khắc những câu chuyện lúc tôi ngã khỏi lưng con lừa

It means wearing my pride through my grandmother's tongue,

và rất, rất và rất nhiều năm ngủ dưới bầu trời đêm đầy sao.

my mother's food, my grandfather's song,

my skin etched with stories of falling off donkeys

Nếu có một nơi mà tôi không thuộc về,

and years and years and years of sleeping under a blanket of stars.

đó là trong suy nghĩ

nơi mà câu chuyện của tôi bắt đầu từ khi tôi đồng tính

chứ không phải từ xuất thân nông thôn của tôi.

If there's any place I don't belong,

Thân thuộc hóa việc tôi đồng tính có nghĩa là hiểu được rằng

it's in a mind where the story of me starts with the branch of me being queer

nông thôn là một phần của tôi

và tôi là một phần không thể xóa bỏ của nó.

and not with my rural roots.

Xin cảm ơn.

Indigenizing my queerness means understanding

(Tiếng vỗ tay)

that the rural is a part of me, and I am an indelible part of it.

Thank you.

(Applause)