Rachel Botsman: The currency of the new economy is trust

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Lam Nguyen Reviewer: Sharon Nguyen

Nếu ai đó bảo bạn

dùng ba từ để diễn tả

So if someone asked you

uy tín của mình, bạn sẽ nói gì?

for the three words that would sum up

your reputation, what would you say?

Người ta mô tả năng lực phán xét,

kiến thức, hành vi của bạn trong những tình huống khác nhau như thế nào?

How would people describe your judgment,

your knowledge, your behaviors, in different situations?

Hôm nay tôi muốn khám phá cùng các bạn

lí do vì sao đáp án cho câu hỏi này

Today I'd like to explore with you

lại trở nên cực kỳ quan trọng

why the answer to this question

trong thời đại mà uy tín trở thành tài sản quý giá nhất.

will become profoundly important

in an age where reputation will be your most valuable asset.

Tôi sẽ bắt đầu bằng việc giới thiệu tới các bạn 1 người

I'd like to start by introducing you to someone

có cuộc đời bị ảnh hưởng bởi một môi trường

whose life has been changed by a marketplace

có nền tảng phát triển là uy tín.

Sebastian Sandys là chủ một nhà nghỉ

fueled by reputation.

trên trang Airbnb từ năm 2008.

Sebastian Sandys has been a bed and breakfast host

Gần đây, tôi gặp lại anh ta.

on Airbnb since 2008.

I caught up with him recently, where, over the course

Sau vài tách trà, anh nói với tôi

of several cups of tea, he told me how

anh ta trở nên giàu có

nhờ việc đón tiếp du khách trên toàn thế giới.

hosting guests from all over the world

Hơn 50 người đã ở trọ tại căn nhà xây từ thế kỉ 18,

has enriched his life.

More than 50 people have come to stay in the 18th-century

nơi mà anh cùng chú mèo Squeak của mình đang sống.

watchhouse he lives in with his cat, Squeak.

Tôi nhắc đến Squeak bởi vì khách trọ đầu tiên của Sebastian

Now, I mention Squeak because Sebastian's first guest

vô tình thấy một con chuột cống to chạy qua bếp,

happened to see a rather large mouse run across the kitchen,

và cô ấy hứa sẽ không để lại lời nhận xét xấu

với một điều kiện: anh ta phải nuôi mèo.

and she promised that she would refrain from leaving

a bad review on one condition: he got a cat.

Vậy nên Sebastian mua Squeak để giữ uy tín của mình.

And so Sebastian bought Squeak to protect his reputation.

Bây giờ, có lẽ các bạn đều biết, Airbnb là mạng lưới ngang hàng,

Now, as many of you know, Airbnb is a peer-to-peer

kết nối với những người có chỗ cho thuê

marketplace that matches people who have space to rent

và những người đang kiếm một nơi để trọ

trên hơn 192 quốc gia.

with people who are looking for a place to stay

Những địa điểm cho thuê thường thấy là

in over 192 countries.

The places being rented out are things that you might

phòng dư cho khách qua đêm, hoặc nhà nghỉ những dịp lễ,

expect, like spare rooms and holiday homes,

nhưng điều kì thú là những nơi độc đáo

mà bạn có thể tới: nhà cây, lều vải (của người da đỏ),

but part of the magic is the unique places

that you can now access: treehouses, teepees,

nhà để máy bay, lều tuyết...

Nếu không thích khách sạn, cuối đường có một tòa lâu đài

airplane hangars, igloos.

If you don't like the hotel, there's a castle down the road

mà bạn có thể thuê giá 5000 đô la một đêm.

Đó là một ví dụ tuyệt vời cho thấy công nghệ

that you can rent for 5,000 dollars a night.

It's a fantastic example of how technology

đang tạo cơ hội để buôn bán

những thứ chưa từng xuất hiện trên thị trường.

is creating a market

Bây giờ tôi sẽ cho bạn xem bản đồ những địa điểm "nóng" ở Paris

for things that never had a marketplace before.

Now let me show you these heat maps of Paris

để thấy nó tăng trưởng nhanh như thế nào.

Bức hình này từ năm 2008.

to see how insanely fast it's growing.

Những dấu chấm màu hồng này đại diện cho những chỗ có chủ cho thuê.

This image here is from 2008.

The pink dots represent host properties.

Dù mới chỉ 4 năm trước, để cho người lạ ở lại nhà của bạn

Even four years ago, letting strangers stay in your home

gần như là một ý tưởng điên rồ.

seemed like a crazy idea.

Cùng một góc nhìn năm 2010.

Và bây giờ, 2012.

Now the same view in 2010.

And now, 2012.

Trên mỗi con phố lớn của Paris đều có một chủ trọ thuộc Airbnb.

There is an Airbnb host on almost every main street in Paris.

Lúc này, mọi người đang nhận ra

Now, what's happening here is people are realizing

sức mạnh của công nghệ để đánh thức những tiềm năng mới,

the power of technology to unlock the idling capacity

và giá trị của mọi loại tài sản,

and value of all kinds of assets,

từ những kĩ năng, đến chỗ ở, tới tài sản vật chất,

from skills to spaces to material possessions,

theo những cách và quy mô mà trước đây chưa từng có.

in ways and on a scale never possible before.

Đó được gọi là nền kinh tế/ văn hoá "Hợp tác tiêu thụ,"

It's an economy and culture called collaborative consumption,

thông qua đó, những người như Sebastian

and, through it, people like Sebastian

đang trở thành những nhà khởi nghiệp nhỏ.

Họ có thêm khả năng để làm ra tiền và tiết kiệm tiền

are becoming micro-entrepreneurs.

từ những tài sản sẵn có.

They're empowered to make money and save money

Nhưng phép màu thực sự và nguồn lực bí mật phía sau

from their existing assets.

But the real magic and the secret source behind

những thị trường hợp tác tiêu thụ như Airbnb,

không phải là mặt hàng hay vốn đầu tư,

collaborative consumption marketplaces like Airbnb

mà là sử dụng sức mạnh công nghệ để xây dựng lòng tin

isn't the inventory or the money.

It's using the power of technology to build trust

giữa những người xa lạ.

Khía cạnh này của Airbnb đã đánh thức Sebastian vào hè năm ngoái

between strangers.

This side of Airbnb really hit home to Sebastian last summer

khi London có bạo loạn.

Anh ta thức dậy tầm 9 giờ, kiểm tra email

during the London riots.

và nhìn thấy cả đống tin nhắn hỏi anh ta:

He woke up around 9, and he checked his email

and he saw a bunch of messages all asking him

"Cậu có ổn không?"

Các vị khách cũ của anh trên toàn thế giới biết,

if he was okay.

bạo loạn đang diễn ra ngay trên đường phố,

Former guests from around the world had seen that

và muốn hỏi xem anh ta có cần giúp gì không?

the riots were happening just down the street, and wanted

Sebastian nói với tôi rằng, "Mười ba vị khách cũ

to check if he needed anything.

Sebastian actually said to me, he said, "Thirteen former guests

đã liên lạc với tôi trước cả mẹ tôi!"

contacted me before my own mother rang." (Laughter)

Lúc này, mẩu chuyện này đã giải thích vì sao

Now, this little anecdote gets to the heart of why

tôi lại đam mê với sự tiêu thụ hợp tác.

và vì sao, sau khi viết xong sách, tôi đã quyết định

I'm really passionate about collaborative consumption,

tôi sẽ cố gắng truyền bá nó khắp thế giới.

and why, after I finished my book, I decided

I'm going to try and spread this into a global movement.

Bởi vì cốt lõi của nó là tiếp thêm sức mạnh.

Because at its core, it's about empowerment.

Nó tiếp lửa cho con người tạo nên những kết nối ý nghĩa,

It's about empowering people to make meaningful connections,

những sự kết nối cho phép chúng ta tìm lại

phần con người mà ta đã đánh mất ở đâu đó trong cuộc sống,

connections that are enabling us to rediscover

a humanness that we've lost somewhere along the way,

bằng cách kết nối những thị trường như Airbnb, Kickstarter, Etsy,

by engaging in marketplaces like Airbnb, like Kickstarter,

những thị trường được xây dựng bởi các mối quan hệ cá nhân,

like Etsy, that are built on personal relationships

thay vì những cuộc giao dịch vô nghĩa.

Bây giờ, điều trớ trêu là những ý tưởng này đang đẩy lùi chúng ta

versus empty transactions.

Now the irony is that these ideas are actually taking us back

quay về hệ thống giao dịch cũ và cách thức hợp tác cũ,

to old market principles and collaborative behaviors

vốn đã cắm sâu vào tiềm thức chúng ta.

Chúng được tái tạo lại theo nhiều cách để phù hợp với

that are hard-wired in all of us.

thời đại bùng nổ Facebook.

They're just being reinvented in ways that are relevant

Chúng ta nhận ra rằng chúng ta dùng tất cả những thứ xung quanh

for the Facebook age.

We're literally beginning to realize that we have wired

cho việc chia sẻ, trao đổi, cho thuê, buôn bán.

our world to share, swap, rent, barter or trade

Chúng ta cho thuê ô tô của mình trên WhipCar,

just about anything. We're sharing our cars on WhipCar,

mua bán xe đạp trên Spinlister, cho thuê văn phòng trên Loosecubes,

our bikes on Spinlister, our offices on Loosecubes,

vườn nhà trên Landshare. Chúng ta vay và cho vay tiền

our gardens on Landshare. We're lending and borrowing

tới những người xa lạ trên Zopa và Lending Club.

Chúng ta trao đổi các bài học từ cách làm sushi,

money from strangers on Zopa and Lending Club.

đến cách lập trình trên Skillshare,

We are trading lessons on everything from sushi-making

và thậm chí chia sẻ thú cưng trên DogVacay.

to coding on Skillshare,

and we're even sharing our pets on DogVacay.

Chào mừng bạn đến với thế giới tuyệt vời của Hệ thống tiêu thụ hợp tác,

Now welcome to the wonderful world of collaborative consumption

cho phép chúng ta kết nối cung và cầu

that's enabling us to match wants with haves

theo những cách dân chủ hơn.

Hiện nay, tiêu thụ hợp tác đang dần tạo ra sự thay đổi

in more democratic ways.

Now, collaborative consumption is creating the start

về cách ta đánh giá nguồn cung và cầu,

of a transformation in the way we think about supply and demand,

nhưng đồng thời nó cũng là một phần của sự thay đổi giá trị lớn,

but it's also a part of a massive value shift underway,

thay vì mọi người mua sắm những thứ đắt tiền theo phong trào,

họ bắt đầu mua chúng theo nhu cầu thực sự của bản thân.

where instead of consuming to keep up with the Joneses,

people are consuming to get to know the Joneses.

Nhưng lý do chính để giải thích sự gia tăng nhanh chóng này,

But the key reason why it's taking off now so fast

là vì mỗi bước tiến mới của công nghệ

đều nhằm tăng hiệu suất lao động và tính kết nối xã hội bằng niềm tin

is because every new advancement of technology

increases the efficiency and the social glue of trust

để giúp sự chia sẻ trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.

to make sharing easier and easier.

Tôi đã quan sát qua hàng nghìn thị trường như thế này

Now, I've looked at thousands of these marketplaces,

và thấy sự tin cậy và năng suất luôn là những nhân tố quan trọng.

and trust and efficiency are always the critical ingredients.

Ví dụ như sau.

Đây là Chris Mok, 46 tuổi, là người mà tôi cá là

Let me give you an example.

Meet 46-year-old Chris Mok, who has, I bet,

ngồi ghế cao nhất ở TaskRabbit - SuperRabbit.

the best job title here of SuperRabbit.

Bốn năm trước, Chris bị mất công việc môi giới tranh nghệ thuật của mình ở Macy,

Now, four years ago, Chris lost his job, unfortunately,

điều đó rất không may, và như những người khác,

as an art buyer at Macy's, and like so many people,

anh ta chật vật đi tìm việc khác trong thời buổi suy thoái.

Sau đó, anh ta tìm được một bài viết về...

he struggled to find a new one during the recession.

And then he happened to stumble across a post about

TaskRabbit.

Lúc đó, câu chuyện đằng sau TaskRabbit bắt đầu như các câu chuyện tuyệt vời khác,

TaskRabbit.

Now, the story behind TaskRabbit starts like so many

với một chú chó rất dễ thương tên là Kobe.

great stories with a very cute dog by the name of Kobe.

Chuyện xảy ra như thế này, vào tháng 2 năm 2008,

Now what happened was, in February 2008,

Leah và chồng của mình đang đợi taxi

để đưa họ ra ngoài ăn tối, thì Kobe chạy nhanh đến

Leah and her husband were waiting for a cab to take them

out for dinner, when Kobe came trotting up to them

với cái mõm đang chảy nước dãi.

Lúc đó họ nhận ra rằng họ đã hết đồ ăn cho chó.

and he was salivating with saliva.

They realized they'd run out of dog food.

Kevin phải hủy chuyến xe đó và lê bước trong tuyết để mua thức ăn.

Kevin had to cancel the cab and trudge out in the snow.

Vào tối muộn ngày hôm đó, hai người đã nói chuyện,

Now, later that evening, the two self-confessed tech geeks

câu chuyện về việc họ cần một trang giống eBay,

starting talking about how cool it would be if some kind of

để cung cấp những dịch vụ lặt vặt.

Sáu tháng sau, Leah bỏ việc,

eBay for errands existed.

và tạo nên TaskRabbit.

Six months later, Leah quit her job,

Vào thời điểm đó, cô chưa nhận ra rằng cô đã chạm đến

and TaskRabbit was born.

At the time, she didn't realize that she was actually hitting

một ý tưởng lớn hơn mà sau này cô gọi là mạng lưới dịch vụ.

on a bigger idea she later called service networking.

Cơ bản đó là việc sử dụng các mối quan hệ trên mạng

It's essentially about how we use our online relationships

để hoàn thành những công việc trong thế giới thực.

to get things done in the real world.

TaskRabbit hoạt động thế này, mọi người sẽ lên danh sách

những việc họ có thể làm,

Now the way TaskRabbit works is, people outsource

kèm theo giá họ muốn được trả, rồi lên Rabbits dò tìm

the tasks that they want doing, name the price

tự đấu giá để giành việc làm.

they're willing to pay, and then vetted Rabbits

Đó là cả một quá trình phỏng vấn khắt khe gồm bốn giai đoạn,

bid to run the errand.

Yes, there's actually a four-stage, rigorous interview process

được thiết kế để tìm ra

những trợ lí cá nhân tuyệt vời và loại bỏ đi thành phần lừa đảo.

that's designed to find the people that would make

great personal assistants and weed out the dodgy Rabbits.

Giờ đây, ở Hoa Kì có hơn 4000 người đang làm việc trên TaskRabbit,

Now, there's over 4,000 Rabbits across the United States

và khoảng hơn 5000 người đang cần được thông qua.

and 5,000 more on the waiting list.

Những công việc được đăng lên là các công việc thông thường

Now the tasks being posted are things that you might

ví dụ: làm giúp những việc lặt vặt trong nhà,

expect, like help with household chores

hay giúp đi mua đồ trong siêu thị.

Hôm kia tôi mới được biết rằng,

or doing some supermarket runs.

khoảng 12.500 đống quần áo đã được giặt sạch và gấp ngay ngắn

I actually learned the other day that 12 and a half thousand

loads of laundry have been cleaned and folded

thông qua TaskRabbit.

Nhưng điều mà tôi thích là công việc được nhiều người đăng nhất,

through TaskRabbit.

But I love that the number one task posted,

hơn 100 lần 1 ngày, là thứ mà ai ai trong số chúng ta

over a hundred times a day, is something that many of us

đều phải nhức đầu khi nhắc đến:

đó là lắp ráp nội thất mua từ Ikea. (cười) (vỗ tay)

have felt the pain of doing:

yes, assembling Ikea furniture. (Laughter) (Applause)

Điều đó rất tuyệt vời. Có vẻ buồn cười, nhưng anh bạn Chris đây

It's brilliant. Now, we may laugh, but Chris here

đã kiếm được hơn 5000 đô la Mỹ một tháng

is actually making up to 5,000 dollars a month

chỉ nhờ vào việc làm việc vặt.

Và 70% của lực lượng lao động mới này

running errands around his life.

And 70 percent of this new labor force

là những người đã từng thất nghiệp hoặc bị thiếu việc làm.

were previously unemployed or underemployed.

Tôi nghĩ rằng TaskRabbit và những ví dụ khác về hợp tác tiêu thụ

I think TaskRabbit and other examples of collaborative consumption

giống như một vụ nổ vậy. Chúng thật là tài tình.

are like lemonade stands on steroids. They're just brilliant.

Nếu nghĩ kĩ ta sẽ thấy kì diệu làm sao,

Now, when you think about it, it's amazing, right,

chỉ trong vòng 20 năm, chúng ta đã tự phát triển

that over the past 20 years, we've evolved

từ việc tin tưởng lên tới chia sẻ thông tin với những người lạ trên mạng,

from trusting people online to share information

đến yên tâm giao lại thông tin thẻ tín dụng của mình.

to trusting to handing over our credit card information,

và lúc này đây, chúng ta đang tiến đến làn sóng tin cậy thứ 3:

and now we're entering the third trust wave:

kết nối những người lạ đáng tin để tạo ra

connecting trustworthy strangers to create all kinds

mọi loại thị trường mà hàng hoá chính là chúng ta.

Tôi đã đọc một nghiên cứu rất thú vị

of people-powered marketplaces.

của trung tâm Pew, nó đã tiết lộ rằng

I actually came across this fascinating study

những người thường xuyên dùng Facebook tin tưởng mọi người

by the Pew Center this week that revealed

that an active Facebook user is three times as likely

gấp 3 lần so với những người không dùng mạng xã hội.

as a non-Internet user to believe that most people are trustworthy.

Niềm tin trên mạng sẽ làm thay đổi cách chúng ta tin tưởng lẫn nhau

Virtual trust will transform the way we trust one another

trong thế giới thực.

Bây giờ, bên cạnh tất cả niềm lạc quan mà tôi đang có,

face to face.

Now, with all of my optimism, and I am an optimist,

xuất hiện một sự thận trọng, mà đúng hơn là một nhu cầu cấp bách

comes a healthy dose of caution, or rather, an urgent need

để đặt ra vài câu hỏi phức tạp cần thiết.

to address some pressing, complex questions.

Làm sao để biết rằng danh tính trên mạng của ta khớp với

danh tính thực của chúng ta? Ta muốn chúng giống nhau hay không?

How to ensure our digital identities reflect our

real world identities? Do we want them to be the same?

Làm sao để ta xây dựng lòng tin trên mạng giống như với thế giới thực?

How do we mimic the way trust is built face-to-face online?

Làm sao để ngăn chặn những thành phần cư xử không đẹp

How do we stop people who've behaved badly

ở một nơi mà họ có thể hoạt động dưới lớp vỏ khác?

in one community doing so under a different guise?

Tương tự như cách các công ty hay sử dụng

độ tín dụng để quyết định cấp gói cước di động cho bạn.

In a similar way that companies often use some kind of

credit rating to decide whether to give you a mobile plan,

hoặc cấp gói cho vay thế chấp, thị trường phụ thuộc vào

or the rate of a mortgage, marketplaces that depend

giao dịch giữa những người lạ có chung mối quan tâm này

on transactions between relative strangers

cũng cần một thang đánh giá giúp người dùng biết rằng

Sebastian và Chris là người tốt,

need some kind of device to let you know that Sebastian

và đó chính là uy tín.

and Chris are good eggs,

and that device is reputation.

Uy tín là thước đo lòng tin của một cộng đồng vào bạn.

Reputation is the measurement of how much a community trusts you.

Nhìn Chris mà xem.

Bạn có thể thấy rằng điểm tín nhiệm trung bình

Let's just take a look at Chris.

You can see that over 200 people have given him

của trên 200 người chấm cho anh ta là 4.99 trên 5 sao.

an average rating over 4.99 out of 5.

Có hơn 20 trang bình luận về cách làm việc của anh ấy,

There are over 20 pages of reviews of his work

mô tả anh ta "rất thân thiện và nhanh nhẹn,"

anh ta đạt đến cấp 25, cấp cao nhất,

describing him as super-friendly and fast,

and he's reached level 25, the highest level,

điều đó làm anh trở thành SuperRabbit.

(Cười) Tôi thích từ "SuperRabbit" ghê.

making him a SuperRabbit.

Và điều thú vị là, Chris đã để ý rằng, uy tín của anh càng đi lên thì

Now — (Laughter) -- I love that word, SuperRabbit.

And interestingly, what Chris has noted is that as his reputation

cơ hội anh nhận được việc cao hơn,

has gone up, so has his chances of winning a bid

và anh có thể yêu cầu trả công nhiều hơn.

Nói cách khác, đối với các SuperRabbit,

and how much he can charge.

uy tín trên mạng có giá trị lớn ở thế giới thực.

In other words, for SuperRabbits, reputation

Có lẽ tôi biết các bạn đang nghĩ gì.

has a real world value.

Chuyện này cũng đâu có mới. Hãy xem những tay buôn giỏi nhất

Now, I know what you might be thinking.

Well, this isn't anything new. Just think of power sellers

trên Ebay hay Amazon.

on eBay or star ratings on Amazon.

Điều khác biệt chính là, mỗi khi thiết lập giao dịch,

The difference today is that, with every trade we make,

bình luận, liên hệ đối tác, nhận được danh hiệu,

comment we leave, person we flag, badge we earn,

ta hình thành "dấu vết uy tín" cho mình,

nói rằng ta có đáng tin không.

we leave a reputation trail

of how well we can and can't be trusted.

Và không chỉ có tác động trên bề rộng,

sức ảnh hưởng của uy tín cũng rất đáng kinh ngạc về bề sâu.

And it's not just the breadth but the volume

Hãy nghĩ xem: đã có 5 triệu lượt đặt phòng qua đêm

of reputation data out there that is staggering.

trong vòng sáu tháng qua, chỉ tính trên trang Airbnb.

Just consider this: Five million nights have been booked

on Airbnb in the past six months alone.

30 triệu lượt đưa đón đã được thực hiện qua Carpooling.com.

30 million rides have been shared on Carpooling.com.

Năm nay, hai tỷ đô la Mỹ đã được lưu thông

qua các nền tảng cho vay ngang hàng qua mạng.

This year, two billion dollars worth of loans

Điều này làm tăng thêm hàng triệu mảnh dữ liệu uy tín

will go through peer-to-peer lending platforms.

This adds up to millions of pieces of reputation data

giúp đánh giá chúng ta cư xử đúng hay sai.

on how well we behave or misbehave.

Dò tìm và kết nối những mảnh dữ liệu uy tín

Now, capturing and correlating the trails of information

mà chúng ta để lại ở nhiều nơi khác nhau là một thử thách rất lớn,

that we leave in different places is a massive challenge,

nhưng là việc cần phải làm.

Điều mà những người như Sebastian đang thắc mắc theo lẽ thường,

but one we're being asked to figure out.

What the likes of Sebastian are starting to rightfully ask

đó là, họ có nên làm chủ dữ liệu uy tín của họ không?

Danh tiếng mà anh ta đã mất công đầu tư và xây dựng

is, shouldn't they own their reputation data?

Shouldn't the reputation that he's personally invested

trên Airbnb có nên đi theo anh ta

on building on Airbnb mean that it should travel with him

từ cộng đồng này sang cộng đồng khác?

Điều tôi muốn nói là, giả sử anh ta bắt đầu bán sách cũ trên Amazon.

from one community to another?

What I mean by this is, say he started selling second-hand

Tại sao anh ta phải bắt đầu lại từ đầu?

books on Amazon. Why should he have to start from scratch?

Giống như khi tôi chuyển từ New York đến Sydney.

It's a bit like when I moved from New York to Sydney.

Thật buồn cười. Tôi không thể đăng ký thuê bao trả sau cho điện thoại

It was ridiculous. I couldn't get a mobile phone plan

vì lịch sử tín dụng của tôi ở Sydney không tồn tại.

because my credit history didn't travel with me.

Tôi như một bóng ma trong hệ thống mới.

Bây giờ, tôi không cho rằng bước tiếp theo

I was essentially a ghost in the system.

của nền kinh tế dựa trên uy tín là về

Now I'm not suggesting that the next stage

đem cộng hết những đánh giá để cho ra một số điểm vô nghĩa nào đó.

of the reputation economy is about

adding up multiple ratings into some kind of empty score.

Đời sống này vốn đã quá phức tạp rồi, còn ai muốn rối hơn nữa chứ?

People's lives are too complex, and who wants to do that?

Tôi muốn nói rõ rằng, đây không phải chắp vá

các "tweets" và "likes" lại theo kiểu thời trang giẻ rách.

I also want to be clear that this isn't about adding up

tweets and likes and friends in a Klout-like fashion.

Bọn họ chỉ đang đo xem ai nổi hơn ai,

chứ không phải ai cư xử đáng tin cậy hơn ai.

Those guys are measuring influence, not behaviors

Nhưng điều quan trọng nhất là chúng ta phải nhớ rằng

that indicate our trustworthiness.

But the most important thing that we have to keep in mind

cái danh tiếng đó phần lớn tuỳ thuộc vào hoàn cảnh,

is that reputation is largely contextual.

Việc Sebastian là một người chủ trọ tuyệt vời

Just because Sebastian is a wonderful host

không có nghĩa là anh ta biết ráp nội thất của Ikea.

does not mean that he can assemble Ikea furniture.

Thử thách lớn nhất là hình dung ra những dữ liệu tốt nào

The big challenge is figuring out what data

cần được giữ lại,

vì tương lai sẽ được quyết định bởi sự kết hợp của uy tín nhiều mặt,

makes sense to pull, because the future's

going to be driven by a smart aggregation of reputation,

chúng không phụ thuộc vào một mặt duy nhất.

Tất cả chỉ là vấn đề thời gian trước khi chúng ta có thể tìm kiếm

not a single algorithm.

It's only a matter of time before we'll be able to perform

giống như trên Google hay Facebook,

và tìm thấy bức tranh toàn cảnh về hành vi của một người

a Facebook- or Google-like search

ở các ngữ cảnh khác nhau theo thời gian.

and see a complete picture of someone's behaviors

in different contexts over time.

Tôi hình dung nó giống cách suy nghĩ của một người tin tưởng bạn:

I envision a realtime stream of who has trusted you,

lúc nào, ở đâu, và tại sao, độ đáng tin của bạn trên TaskRabbit,

when, where and why, your reliability on TaskRabbit,

độ gọn gàng của bạn khi làm khách ở Airbnb,

Độ hiểu biết của bạn khi trao đổi trên Quora,

your cleanliness as a guest on Airbnb,

the knowledge that you display on Quora or Tripovo,

tất cả sẽ được tập hợp cùng với nhau.

và sau đó sẽ xuất hiện một loại bảng thống kê

they'll all live together in one place,

and this will live in some kind of reputation dashboard

nó sẽ vẽ nên một bức tranh về vốn uy tín của bạn.

that will paint a picture of your reputation capital.

Đó là một khái niệm mà gần đây tôi đang tìm hiểu

Now this is a concept that I'm currently researching

và viết trong cuốn sách tiếp theo, nó định nghĩa

về giá trị uy tín, mục tiêu,

and writing my next book on, and currently define

as the worth of your reputation, your intentions,

năng lực và phẩm chất của bạn ở nhiều cộng đồng và thị trường khác nhau.

capabilities and values across communities and marketplaces.

Đây không phải là một viễn cảnh xa xôi.

Đã có những đợt sóng đầu tiên như Connect.Me, Legit, TrustCloud.

This isn't some far-off frontier.

There are actually a wave of startups like Connect.Me

Họ đang tìm cách để một người có thể

and Legit and TrustCloud that are figuring out how

tổng hợp, theo dõi và sử dụng uy tín trên internet của mình.

you can aggregate, monitor and use your online reputation.

Lúc này, tôi nhận ra rằng khái niệm này nghe có vẻ hơi lớn lao

Now, I realize that this concept may sound a little

đối với vài người, và vâng,

Big Brother to some of you, and yes, there are some

có một số vấn đề lớn về tính minh bạch và riêng tư cần được giải quyết,

enormous transparency and privacy issues to solve,

nhưng cuối cùng, nếu như ta có thể tập hợp lại uy tín của mình,

but ultimately, if we can collect our personal reputation,

thì chúng ta có thể điều khiển được nó,

và lấy ra được những giá trị to lớn từ nó.

we can actually control it more, and extract

Đồng thời, không chỉ đối với hồ sơ tín dụng của mình,

the immense value that will flow from it.

Also, more so than our credit history,

chúng ta cũng có thể định hình uy tín của mình.

Hãy nghĩ đến Sabastian,

we can actually shape our reputation.

và cách anh ta mua con mèo để làm điều đó.

Just think of Sebastian

Bây giờ, đẩy sự riêng tư qua một bên, một vấn đề thú vị khác là

and how he bought the cat to influence his.

Now privacy issues aside, the other really interesting issue

tôi đang xem cách chúng ta tin tưởng các "con ma trên mạng",

I'm looking at is how do we empower digital ghosts,

những người, vì lý do nào đó, không hoạt động online,

people [who] for whatever reason, are not active online,

nhưng lại là những người đáng tin cậy nhất trên thế giới?

Nhưng làm sao ta tận dụng những cống hiến của họ cho công việc,

but are some of the most trustworthy people in the world?

How do we take their contributions to their jobs,

cho cộng đồng và cho gia đình của họ,

và biến đổi những giá trị ấy thành vốn uy tín?

their communities and their families,

and convert that value into reputation capital?

Và cuối cùng, khi ta thực hiện đúng điều đó,

vốn uy tín có thể tạo ra một sự gián đoạn lớn và có lợi

Ultimately, when we get it right, reputation capital

could create a massive positive disruption

cho những người có quyền lực, lòng tin và ảnh hưởng.

in who has power, trust and influence.

Một con số gồm ba chữ số, hồ sơ tín dụng và vay nợ của bạn,

A three-digit score, your traditional credit history,

(chỉ 30% chúng ta thực sự hiểu nó có nghĩa là gì),

nó sẽ không còn là yếu tố quyết định

that only 30 percent of us actually know what it is,

will no longer be the determining factor

trong việc mọi thứ có giá thế nào, ta có thể truy cập vào những gì

in how much things cost, what we can access,

và, trong nhiều ví dụ, nó giới hạn những gì ta có thể làm.

Đúng vậy, uy tín chính là loại tiền tệ mà tôi tin rằng sẽ

and, in many instances, limit what we can do in the world.

Indeed, reputation is a currency that I believe will become

sẽ trở nên quyền lực, mạnh mẽ hơn mọi loại tín dụng trong thể kỉ 21.

more powerful than our credit history in the 21st century.

Uy tín sẽ là một loại tiền tệ có thể nói lên rằng

bạn có thể tin tưởng ở tôi.

Reputation will be the currency that says

Và điều thú vị là, uy tín

that you can trust me.

Now the interesting thing is, reputation

là đòn bẩy kinh tế xã hội

giúp cho sự hợp tác tiêu thụ hoạt động và phát triển,

is the socioeconomic lubricant

that makes collaborative consumption work and scale,

nhưng các nguồn mà nó được tạo ra,

và những ứng dụng của nó, lớn hơn nhiểu so với sự tưởng tượng của chúng ta.

but the sources it will be generated from,

and its applications, are far bigger than this space alone.

Tôi sẽ đưa ra một ví dụ trong giới tuyển dụng,

nơi mà dữ liệu đánh giá uy tín sẽ làm bản hồ sơ xin việc của bạn

Let me give you one example from the world of recruiting,

where reputation data will make the résumé seem

trở thành "đồ cổ".

like an archaic relic of the past.

Bốn năm trước, hai blogger kiêm doanh nhân Joel Spolsky và Jeff Atwood,

Four years ago, tech bloggers and entrepreneurs

Joel Spolsky and Jeff Atwood, decided to start something

quyết định bắt đầu một thứ

gọi là Stack Overflow.

Stack Overflow cơ bản là một nền tảng mà

called Stack Overflow.

Now, Stack Overflow is basically a platform where

những lập trình viên kinh nghiệm có thể hỏi

những lập trình viên giỏi khác những câu hỏi yêu cầu chuyên môn cao,

experienced programmers can ask

other good programmers highly detailed technical questions

về những thứ kiểu như Google Chrome hoặc những pixels nhỏ xíu.

on things like tiny pixels and chrome extensions.

Trang này sau đó nhận được 5500 câu hỏi mỗi ngày,

This site receives five and a half thousand questions a day,

và 80% những câu hỏi này nhận được câu trả lời chính xác.

and 80 percent of these receive accurate answers.

Người dùng có thể lấy uy tín bằng rất nhiều cách,

Now users earn reputation in a whole range of ways,

nhưng cơ bản bằng cách thuyết phục những dồng nghiệp

rằng họ biết rõ câu trả lời.

but it's basically by convincing their peers

Sau khi trang này hoạt động được vài tháng,

they know what they're talking about.

người sáng lập biết được một điều rất thú vị,

Now a few months after this site launched, the founders

và nó không làm họ bất ngờ.

heard about something interesting,

Họ nghe được rằng người dùng đang

and it actually didn't surprise them.

What they heard was that users were putting

thêm số điểm về uy tín của mình trên trang web đó lên đầu hồ sơ xin việc

their reputation scores on the top of their résumés,

và nhà tuyển dụng đang theo dõi những trang web như vậy

and that recruiters were searching the platform

để tìm những người với tài năng đặc biệt.

Bây giờ, hàng ngàn lập trình viên đang tìm một công việc tốt hơn

to find people with unique talents.

Now thousands of programmers today are finding

bằng cách này, vì Stack Overflow

better jobs this way, because Stack Overflow

và cơ sở dữ liệu uy tín của nó cung cấp những thông tin vô giá

and the reputation dashboards provide a priceless window

về hành vi thực sự của một người,

và suy nghĩ của đồng nghiệp về họ.

into how someone really behaves,

Nhưng điều lớn lao đằng sau hoạt động của Stack Overflow,

and what their peers think of them.

tôi nghĩ nó vô cùng thú vị.

But the bigger principle of what's happening behind Stack Overflow,

Mọi người bắt đầu nhận ra rằng

I think, is incredibly exciting.

uy tín họ xây dựng không chỉ bó hẹp ở một nơi, nó có giá trị

People are starting to realize that the reputation

they generate in one place has value

vượt xa khỏi nơi mà họ đang cố xây dựng uy tín đó.

beyond the environments from which it was built.

Bạn biết đó, nó rất thú vị.

Khi bạn trao đổi với các thành viên ưu tú, cho dù trên SuperRabbits

You know, it's very interesting.

When you talk to super-users, whether that's SuperRabbits

hay trên Stack Overflow, hay Uberhosts,

or super-people on Stack Overflow, or Uberhosts,

họ đều nói về việc có uy tín cao

they all talk about how having a high reputation

mở khóa cho khả năng của họ.

unlocks a sense of their own power.

Trên Stack Overflow, nó tạo ra một sân chơi bình đẳng,

On Stack Overflow, it creates a level playing field,

cho phép mọi người với tài năng thật sự vươn lên top đầu.

Trên Airbnb, con người trở nên quan trọng hơn chỗ thuê trọ.

enabling the people with the real talent to rise to the top.

On Airbnb, the people often become more important

Trên TaskRabbit,

nó giúp họ kiểm soát được hoạt động kinh tế của mình.

than the spaces. On TaskRabbit,

Vào cuối buổi trao đổi giữa chúng tôi, Sebastian đã nói bằng cách nào,

it gives people control of their economic activity.

Now at the end of my tea with Sebastian, he told me how,

trong một ngày mưa tệ hại, lúc mà anh ấy không có đến một khách hàng,

on a bad, rainy day, when he hasn't had a customer

trong tiệm sách của mình, anh ấy nghĩ về mọi người xung quanh,

in his bookstore, he thinks of all the people around

những người đã nói điều tốt đẹp về anh,

và những gì họ nói về con người anh ấy.

the world who've said something wonderful about him,

Anh ta năm nay 50 tuổi, và luôn tin rằng,

and what that says about him as a person.

He's turning 50 this year, and he's convinced

nhờ uy tín mà anh đã dày công xây dựng trên Airbnb,

that the rich tapestry of reputation he's built on Airbnb

anh ấy có thể làm một điều gì đó đặc biệt

trong suốt quãng đời còn lại của mình.

will lead him to doing something interesting

with the rest of his life.

Bạn biết đấy, chỉ có một số khoảnh khắc hiếm hoi trong lịch sử

You know, there are only a few windows in history

xuất hiện cơ hội để thay đổi

where the opportunity exists to reinvent

một phần bộ máy hoạt động của nền kinh tế xã hội.

part of how our socioeconomic system works.

Chúng ta đang sống trong khoảnh khắc ấy.

We're living through one of those moments.

Tôi tin rằng chúng ta đang ở ngưỡng cửa một cuộc cách mạng hợp tác,

I believe that we are at the start of a collaborative revolution

mà vai trò của nó cũng sẽ quan trọng như cuộc cách mạng công nghiệp.

that will be as significant as the Industrial Revolution.

Trong thế kỉ 20, các phát minh về hệ thống tín dụng truyền thống

In the 20th century, the invention of traditional credit

đã chuyển đổi hệ thống tiêu dùng,

và theo nhiều cách, đã kiểm soát được ai có quyền truy cập vào cái gì.

transformed our consumer system, and in many ways

controlled who had access to what.

Trong thế kỉ 21, mạng lưới niềm tin mới,

In the 21st century, new trust networks,

và vốn uy tín mà chúng tạo ra, sẽ thay đổi

and the reputation capital they generate, will reinvent

cách chúng ta suy nghĩ về sự giàu có, thị trường, quyền lực,

the way we think about wealth, markets, power

và bản sắc cá nhân, theo mà chúng ta còn chưa thể hình dung nổi.

and personal identity, in ways we can't yet even imagine.

Cảm ơn rất nhiều!

Thank you very much. (Applause)

(Vỗ Tay)

(Applause)