Garth Lenz: The true cost of oil

Garth Lenz: Giá trị thực của dầu

Translator: Morton Bast Reviewer: Thu-Huong Ha

Translator: Van Nguyen Reviewer: Ngọc Trâm Trần Thị

The world's largest and most devastating environmental and industrial project

Lớn nhất thế giới và khủng khiếp nhất

dự án môi trường và công nghiệp

is situated in the heart of the largest and most intact forest in the world,

nằm ở trung tâm

khu rừng lớn nhất và còn nguyên vẹn nhất trên thế giới,

Canada's boreal forest.

rừng phương bắc của Canada.

It stretches right across Northern Canada, in Labrador,

Nó trải dài ngay trên miền bắc Canada, ở Labrador,

it's home to the largest remaining wild caribou herd in the world:

đó là quê hương của đàn tuần lộc hoang dã lớn nhất còn lại

trên thế giới, đàn tuần lộc Sông George,

the George River caribou herd,

numbering approximately 400,000 animals.

có khoảng 400.000 con.

Unfortunately, when I was there, I couldn't find one of them,

Thật không may, khi tôi ở đó tôi không thấy con nào

nhưng bạn có gạc làm bằng chứng.

but you have the antlers as proof.

All across the boreal,

Trên khắp phương bắc, chúng tôi may mắn có được

we're blessed with this incredible abundance of wetlands.

sự phong phú đến đáng kinh ngạc của những vùng đất ngập nước.

Wetlands, globally, are one of the most endangered ecosystems.

Vùng đất ngập nước trên thế giới là một trong những hệ sinh thái đang bị đe dọa nhất nhiều.

Chúng thực sự là hệ sinh thái quan trọng,

They're absolutely critical ecosystems,

chúng làm sạch không khí, chúng làm sạch nước,

they clean air, they clean water,

they sequester large amounts of greenhouse gases,

chúng hấp thụ một lượng lớn khí nhà kính,

and they're home to a huge diversity of species.

và họ là nơi cư trú của rất nhiều loài vật.

In the boreal, they are also the home

Ở phương bắc, đó cũng là ngôi nhà

where almost 50 percent of the 800 bird species found in North America

của 50% trong 800 loài chim

được tìm thấy ở Bắc Mỹ di cư về phía bắc để sinh sản và nuôi con.

migrate north to breed and raise their young.

Ở Ontario, các cuộc tuần hành phương bắc xuống phía nam

In Ontario, the boreal marches down south to the north shore of Lake Superior.

đến bờ biển phía bắc của Hồ Superior.

Và những khu rừng phía bắc tuyệt đẹp

And these incredibly beautiful boreal forests

were the inspiration for some of the most famous art in Canadian history,

là nguồn cảm hứng cho một số tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng nhất

trong lịch sử Canada, nhóm Bảy, nhóm các họa sĩ vẽ tranh phong cảnh của Canada từ năm 1920-1933, lấy cảm hứng nhiều

the Group of Seven were very inspired by this landscape,

bởi quang cảnh này,

and so the boreal is not just a really key part of our natural heritage,

và do đó, đối với chúng tôi, phương bắc không phải là chỉ là một phần rất quan trọng của

di sản thiên nhiên,

but also an important part of our cultural heritage.

mà còn là một phần quan trọng của di sản văn hóa.

In Manitoba, this is an image from the east side of Lake Winnipeg,

Ở Manitoba, đây là một hình ảnh từ phía đông của Hồ Winnipeg,

and this is the home of the newly designated UNESCO Cultural Heritage site.

và đây là trang chủ mới được thiết kế của

trang web của tổ chức di sản văn hóa UNESCO.

Ở Saskatchewan, như trên khắp phương bắc,

In Saskatchewan, as across all of the boreal,

nhà của một trong những con sông nổi tiếng nhất của chúng tôi,

home to some of our most famous rivers,

một mạng lưới đáng kinh ngạc của sông và hồ

an incredible network of rivers and lakes that every school-age child learns about,

mà mọi trẻ em độ tuổi đi học đều biết,

sông Peace, sông Athabasca, sông Churchill này, sông Mackenzie,

the Peace, the Athabasca, the Churchill here, the Mackenzie,

và các mạng lưới này là các tuyến đường lịch sử

and these networks were the historical routes

for the voyageur and the coureur de bois,

cho những người du lịch và nhà buôn độc lập người Pháp-Canada,

những nhà thám hiểm không phải thổ dân đầu tiên của miền bắc Canada

the first non-aboriginal explorers of Northern Canada

that, taking from the First Nations people,

đó là những người thuộc Những Bộ tộc Đầu tiên (còn gọi là người Anh-điêng),

sử dụng xuồng và chèo thuyền để khám phá

used canoes and paddled to explore

for a trade route, a Northwest Passage for the fur trade.

một tuyến đường thương mại, đường tây bắc để buôn bán lông thú.

In the North, the boreal is bordered by the tundra,

Ở phía Bắc, các phương bắc giáp với vùng đất lạnh,

and just below that, in Yukon,

và ngay dưới đó, tại Yukon,

we have this incredible valley, the Tombstone Valley.

chúng tôi có thung lũng đáng ngạc nhiên này, Thung lũng Tombstone.

Và thung lũng Tombstone là quê hương của đàn tuần lộc.

And the Tombstone Valley is home to the Porcupine caribou herd.

Now you've probably heard about the Porcupine caribou herd

Bây giờ bạn đã có thể đã nghe nói về đàn tuần lộc

in the context of its breeding ground in Arctic National Wildlife Refuge.

trong bối cảnh nơi sinh sản của mình

tại Arctic National Wildlife Refuge.

Well, the wintering ground is also critical

Vâng, đất đông cũng rất quan trọng

và nó cũng không được bảo vệ,

and it also is not protected,

và có khả năng, có thể có tiềm năng, bị khai thác

and is potentially, could be potentially, exploited for gas and mineral rights.

làm khí đốt và khoáng sản.

The western border of the boreal in British Columbia

Biên giới phía tây của phương bắc trong British Columbia

được đánh dấu bởi dãy núi Coast,

is marked by the Coast Mountains,

and on the other side of those mountains

và ở phía bên kia của những ngọn núi

is the greatest remaining temperate rainforest in the world,

là các khu rừng mưa ôn đới lớn nhất còn tồn tại trên thế giới,

rừng mưa Great Bear,

the Great Bear Rainforest,

và chúng ta sẽ thảo luận chi tiết trong một vài phút nữa.

and we'll discuss that in a few minutes in a bit more detail.

Khắp phương Bắc, đó là ngôi nhà cho

All across the boreal,

it's home for a huge incredible range of indigenous peoples,

một phạm vi lớn đáng kinh ngạc các dân tộc bản địa,

và một nền văn hóa phong phú và đa dạng.

and a rich and varied culture.

And I think that one of the reasons

Và tôi nghĩ rằng đó là một trong những lý do tại sao

Vì vậy nhiều tộc người trong số đó vẫn giữ liên kết đến quá khứ,

why so many of these groups have retained a link to the past,

know their native languages,

bằng biết tiếng mẹ đẻ,

the songs, the dances, the traditions,

các bài hát, các điệu múa, các truyền thống,

Tôi nghĩ rằng một phần của lý do đó là do sự xa xôi,

I think part of that reason is because of the remoteness,

khoảng cách và vùng hoang dã

the span and the wilderness

of this almost 95 percent intact ecosystem.

của gần 95% hệ sinh thái còn nguyên vẹn .

Và tôi nghĩ rằng đặc biệt là bây giờ,

And I think particularly now,

as we see ourselves in a time of environmental crisis,

như chúng ta thấy thế giới đang ở tại thời điểm khủng hoảng môi trường,

we can learn so much from these people

chúng ta có thể học được rất nhiều từ những người

who have lived so sustainably in this ecosystem

đã sống rất bền vững trong hệ sinh thái này

trong hơn 10.000 năm.

for over 10,000 years.

Trung tâm của hệ sinh thái này rất ngược với

In the heart of this ecosystem is the very antithesis

of all of these values that we've been talking about,

tất cả các giá trị mà chúng ta đã nói đến,

và tôi nghĩ rằng đây là một trong số những giá trị cốt lõi

and I think these are some of the core values

làm cho chúng tôi tự hào là người Canada.

that make us proud to be Canadians.

This is the Alberta tar sands,

Đây là mỏ cát dầu Alberta,

the largest oil reserves on the planet outside of Saudi Arabia.

nơi trữ lượng dầu lớn nhất trên hành tinh

bên ngoài của Ả Rập Saudi.

Trapped underneath the boreal forest and wetlands of northern Alberta

Ở phía dưới cánh rừng phương Bắc

và vùng đất ngập nước của Bắc Alberta

are these vast reserves of this sticky, tar-like bitumen.

là trữ lượng lớn nhựa rải đường rất dính và hắc ín.

And the mining and the exploitation of that

Và việc khai mỏ và khai thác loại nhựa này

is creating devastation on a scale that the planet has never seen before.

đang tạo ra sự tàn phá trên một quy mô mà thế giới chưa bao giờ chứng kiến trước đây.

I want to try to convey some sort of a sense of the size of this.

Tôi muốn cố gắng truyền đạt để mọi người hiểu được một phần quy mô của vấn đề này.

If you look at that truck there,

Nếu bạn nhìn vào chiếc xe tải đằng kia,

it is the largest truck of its kind on the planet.

nó là chiếc xe tải lớn nhất của loại của nó trên toàn hành tinh.

It is a 400-ton-capacity dump truck

Nó là một xe tải công suất 400 tấn

và kích thước của nó là dài 12.192 m

and its dimensions are 45 feet long by 35 feet wide and 25 feet high.

rộng 10.668 m và cao 7.6200m

Nếu tôi đứng bên cạnh xe đó,

If I stand beside that truck,

my head comes to around the bottom of the yellow part of that hubcap.

đến đầu của tôi chỉ đến khoảng đáy

của phần màu vàng của cái bánh xe đó.

Within the dimensions of that truck,

Với kích thước của chiếc xe đó,

you could build a 3,000-square-foot two-story home quite easily.

bạn có thể xây dựng một ngôi nhà hai tầng rộng 278,71m²

I did the math.

khá dễ dàng. Tôi đã làm vài phép toán.

So instead of thinking of that as a truck, think of that as a 3,000-square-foot home.

Vì vậy thay vì nghĩ đó là một chiếc xe tải,

hãy nghĩ về nó như là một nhà 278,71m².

That's not a bad size home.

Đó không phải là kích thước tệ cho 1 ngôi nhà.

And line those trucks / homes back and forth

Và dòng những xe tải/nhà đi đi lại lại

từ đây cho đến đáy

across there from the bottom all the way to the top.

của tất cả các con đường đến đỉnh.

And then think of how large that very small section of one mine is.

Và sau đó nghĩ về độ lớn của 1 phần rất nhỏ của một mỏ.

Now, you can apply that same kind of thinking here as well.

Bây giờ, bạn có thể áp dụng cách suy nghĩ này

tại đây.

Now, here you see -- of course, as you go further on,

Bây giờ, bạn thấy ở đây - tất nhiên, khi bạn đi xa hơn

những xe tải này trở nên giống như một điểm ảnh.

these trucks become like a pixel.

Một lần nữa, tưởng tượng chúng đi đi lại lại

Again, imagine those all back and forth there.

How large is that one portion of a mine?

Độ lớn của 1 phần của một mỏ sẽ là bao nhiêu.

That would be a huge, vast metropolitan area,

Đó sẽ là một khu vực đô thị rộng lớn,

có lẽ sẽ lớn hơn nhiều thành phố Victoria.

probably much larger than the city of Victoria.

And this is just one of a number of mines,

Và đây chỉ là một trong nhiều mỏ,

10 mines so far right now.

tính đến bây giờ là 10 mỏ.

This is one section of one mining complex,

Đây là một phần của một mỏ phức hợp,

và có khoảng 40 hoặc 50 mỏ khác trong quá trình phê duyệt.

and there are about another 40 or 50 in the approval process.

No tar sands mine has actually ever been denied approval,

Thực sự thì chưa từng có một mỏ cát hắc ín nào bị từ chối phê duyệt,

so it is essentially a rubber stamp.

vì vậy, cơ bản đó chỉ là một con dấu.

Một phương pháp khai thác khác được gọi là khai thác tại chỗ.

The other method of extraction is what's called the in situ.

And here, massive amounts of water

Và tại đây, một lượng lớn nước

are superheated and pumped through the ground,

được đun cực sôi và được bơm qua mặt đất,

through these vasts networks of pipelines,

thông qua các mạng lưới rộng lớn của các đường ống,

seismic lines, drill paths, compressor stations.

dòng địa chấn, những con đường khoan, trạm nén.

And even though this looks maybe not quite as repugnant as the mines,

Và mặc dù cách này trông có vẻ không phản cảm

như các mỏ, nó thậm chí còn tàn phá nhiều hơn theo 1 cách nào đó.

it's even more damaging in some ways.

It impacts and fragments a larger part of the wilderness,

Nó tác động và phân mảnh một phần lớn khu vực hoang dã,

nơi sự sụt giảm 90 phần trăm các động vật chủ chốt,

where there is 90 percent reduction of key species,

like woodland caribou and grizzly bears,

như loài tuần lộc rừng và gấu xám Bắc Mỹ,

and it consumes even more energy, more water,

và nó tiêu thụ năng lượng nhiều hơn, nước nhiều hơn,

and produces at least as much greenhouse gas.

và sản xuất lượng khí nhà kính ít nhất là bằng khai mỏ.

Vì vậy, những sự phát triển tại chỗ ít nhất cũng

So these in situ developments are at least as ecologically damaging as the mines.

gây tổn hại về mặt sinh thái như các mỏ.

The oil produced from either method

Dầu sản xuất từ một trong hai phương pháp trên

thải lượng khí nhà kính nhiều hơn bất kỳ loại dầu nào khác.

produces more greenhouse gas emissions than any other oil.

This is one of the reasons why it's called the world's dirtiest oil.

Đây là một trong những lý do tại sao nó được gọi là

loại dầu bẩn nhất trên thế giới.

It's also one of the reasons

Nó cũng là một trong những lý do tại sao nó là

why it is the largest and fastest-growing single source of carbon in Canada,

nguồn lớn nhất và phát triển nhanh nhất

tạo ra khí cacbon ở Canada,

và nó cũng là một lý do tại sao Canada đứng thứ ba

and it is also a reason why Canada is now number three

về khí thải carbon tính theo đầu người.

in terms of producing carbon per person.

The tailings ponds are the largest toxic impoundments on the planet.

Các hồ chứa chất thải là hồ chứa chất độc hại lớn nhất trên hành tinh.

Dầu cát - hay đúng hơn là tôi nên gọi là cát hắc ín -

Oil sands -- or rather, I should say tar sands --

oil sands is a PR-created term

"cát dầu" là một thuật ngữ P.R.

để các công ty dầu mỏ sẽ không phải cố gắng quảng cáo

so that the oil companies wouldn't be trying to promote something

một cái gì đó nghe như một chất lỏng dính giống hắc ín

that sounds like a sticky tar-like substance that's the world's dirtiest oil.

đó là loại dầu bẩn nhất thế giới.

So they decided to call it oil sands.

Vì vậy, họ quyết định gọi nó là cát dầu.

Cát hắc ín tiêu thụ nhiều nước hơn bất kỳ quá trình lọc dầu nào khác,

The tar sands consume more water than any other oil process,

three to five barrels of water are taken, polluted

với 3-5 thùng nước được sự dụng, bị nhiễm bẩn

và sau đó trở lại các hồ chứa chất thải,

and then returned into tailings ponds,

the largest toxic impoundments on the planet.

các hồ chứa chất độc lớn nhất hành tinh.

SemCrude, chỉ là một trong những công ty được cấp phép,

SemCrude, just one of the licensees, in just one of their tailings ponds,

trong chỉ một trong những hồ chứa chất thải của họ

thải 250.000 tấn của loại chất bẩn độc hại này mỗi ngày.

dumps 250,000 tons of this toxic gunk every single day.

That's creating the largest toxic impoundments in the history of the planet.

Điều đó đã tạo ra các hồ chứa chất độc hại lớn nhất

trong lịch sử của hành tinh này.

So far, this is enough toxin to cover the face of Lake Erie a foot deep.

Cho đến nay, điều này là đủ độc hại

để che phủ bề mặt của Hồ Eerie 1 lớp dày 30,48 cm.

And the tailings ponds range in size up to 9,000 acres.

Và ao chất thải có kích thước lên đến 3642,17 hecta.

That's two-thirds the size of the entire island of Manhattan.

Đó là hai phần ba kích thước của toàn bộ đảo Manhattan.

That's like from Wall Street at the southern edge of Manhattan

Đó là giống như từ Wall Street đến rìa phía nam của Manhattan

up to maybe 120th Street.

tối đa có thể đến Phố 120th.

So this is one of the larger tailings ponds.

Vì vậy, điều này hoàn toàn

là một trong những hồ chứa chất thải lớn hơn.

This might be, what? I don't know, half the size of Manhattan.

Nó có thể, lớn đến thế nào? Tôi không biết, một nửa kích thước của Manhattan.

Và bạn có thể nhìn thấy trong bối cảnh đó,

And you can see in the context,

it's just a relatively small section of one of 10 mining complexes

đó là chỉ một phần tương đối nhỏ

của một trong 10 khai thác khu phức hợp và một trong 40 đến 50

and another 40 to 50 on stream to be approved soon.

dự án sẽ sớm được chấp thuận.

Và tất nhiên, những cài hồ chứa chất thải --

And of course, these tailings ponds --

well, you can't see many ponds from outer space

xem nào, bạn không thể nhìn thấy nhiều hồ từ ngoài không gian

and you can see these, so maybe we should stop calling them ponds --

và bạn có thể nhìn thấy những chiếc hồ này, do đó, có lẽ chúng ta nên dừng việc gọi chúng là những chiếc hồ-

những vùng đất chứa chất thải độc hại khổng lồ này được xây dựng

these massive toxic wastelands are built

unlined and on the banks of the Athabasca River.

không theo hàng lối và hai bên bờ sông Athabasca.

And the Athabasca River drains downstream to a range of aboriginal communities.

Và các cống ở hạ lưu sông Athabasca

đến dọc theo cộng đồng Thổ dân.

In Fort Chipewyan, the 800 people there, are finding toxins in the food chain,

Ở Fort Chippewa, nơi có 800 người

tìm thấy độc tố trong chuỗi thức ăn,

this has been scientifically proven.

Điều này đã được khoa học chứng minh.

The tar sands toxins are in the food chain,

Chất độc của cát hắc ín có trong chuỗi thức ăn,

and this is causing cancer rates up to 10 times

và điều này làm tăng tỷ lệ ung thư

lên gấp 10 lần so với phần còn lại của Canada.

what they are in the rest of Canada.

In spite of that, people have to live, have to eat this food in order to survive.

Mặc dù vậy, mọi người phải sống,

phải ăn những thực phẩm này để tồn tại.

Mức giá cực kỳ cao

The incredibly high price of flying food

để chuyển thức ăn bằng máy bay đến các cộng đồng thổ dân Bắc xa xôi

into these remote Northern aboriginal communities

and the high rate of unemployment

và tỷ lệ thất nghiệp cao

makes this an absolute necessity for survival.

làm cho điều này tuyệt đối cần thiết cho sự sống còn.

And not that many years ago, I was lent a boat by a First Nations man,

Và không phải là nhiều năm trước, tôi đã được một người thổ dân từ Những dân tộc đâu tiên cho mượn 1 chiếc thuyền

and he said, "When you go out on the river,

Và ông nói, "Khi bạn đi ra ngoài trên sông,

không được ăn cá trong bất kỳ trường hợp nào.

do not under any circumstances eat the fish.

It's carcinogenic."

Nó đầy chất gây ung thư."

And yet, on the front porch of that man's cabin,

Tuy nhiên, trên hiên trước của cabin của người đàn ông,

I saw four fish.

Tôi thấy bốn cá. Để tồn tại, ông phải nuôi sống gia đình bằng những con cá này.

He had to feed his family to survive.

Và là một người cha, tôi chỉ không thể tưởng tượng những gì chúng gây ra cho tâm hồn bạn.

And as a parent, I just can't imagine what that does to your soul.

And that's what we're doing.

Và đó là những gì chúng tôi đang làm.

The boreal forest is also perhaps our best defense

Rừng taiga có lẽ là

phòng tuyến bảo vệ tốt nhất chống lại sự nóng lên toàn cầu và thay đổi khí hậu.

against global warming and climate change.

Rừng taiga hấp thụ nhiều cacbon

The boreal forest sequesters more carbon than any other terrestrial ecosystem.

hơn bất kỳ khác hệ sinh thái trên đất liền.

And this is absolutely key.

Và điều này là có ý nghĩa sống còn.

So what we're doing is,

Vì vậy, những gì chúng ta đang làm là,

we're taking the most concentrated greenhouse gas sink --

đưa những các bể chứa khí nhà kính tập trung nhất

nhiều gấp hai lần số khí nhà kính được hấp thu tại

twice as much greenhouse gases are sequestered

in the boreal per acre than the tropical rainforests.

phương Bắc cho mỗi 0,4 hecta so với các rừng mưa nhiệt đới.

Và những gì chúng ta đang làm là phá hủy

And what we're doing is we're destroying

this carbon sink, turning it into a carbon bomb.

bể chứa cacbon này, biến nó thành một quả bom cacbon.

And we're replacing that with the largest industrial project

Và chúng ta đang thay thế chúng với những

dự án công nghiệp lớn nhất trong lịch sử thế giới,

in the history of the world,

mà sản xuất ra một lượng lớn nhất

which is producing the most high-carbon greenhouse-gas emitting oil in the world.

khí thải nhà kính nhiều carbon nhất trên thế giới.

And we're doing this on the second largest oil reserves on the planet.

Và chúng tôi đang làm điều này trên khu vực có

trữ lượng dầu lớn thứ hai trên hành tinh.

This is one of the reasons why Canada, originally a climate change hero --

Đây là một trong những lý do tại sao Canada,

từ một anh hùng trong việc chống lại biến đổi khí hậu -

we were one of the first signatories of the Kyoto Accord.

chúng tôi là một trong những người ký tên đầu tiên của Nghị định thư Kyoto.

Now we're the country that has full-time lobbyists

Bây giờ chúng ta là nước thực hiện vận động hành lang toàn thời gian tại

in the European Union and Washington DC,

Liên minh châu Âu và thủ đô Washington

threatening trade wars

để đe dọa chiến tranh thương mại khi các quốc gia này

when these countries talk about wanting to bring in positive legislation

nói về mong muốn đưa ra các quy định tích cực

to limit the import of high-carbon fuels,

để hạn chế việc nhập khẩu nhiên liệu cao-carbon,

khí thải nhà kính, bất cứ điều gì như vậy

of greenhouse gas emissions, anything like this,

at international conferences, whether they're in Copenhagen or Cancun,

tại hội nghị quốc tế,

cho dù họ đang ở Copenhagen, Đan Mạch hay Cancun, Mehico

international conferences on climate change,

Các hội nghị quốc tế về thay đổi khí hậu,

we're the country that gets the dinosaur award every single day,

chúng ta là nước mà được giải thưởng khủng long

mỗi ngày như là trở ngại lớn nhất

as being the biggest obstacle to progress on this issue.

để tiến bộ về vấn đề này.

Just 70 miles downstream

Chỉ 112.65 km dưới hạ lưu

is the world's largest freshwater delta, the Peace-Athabasca Delta,

là đồng bằng nước ngọt lớn nhất của thế giới,

đồng bằng Peace-Athabasca,

the only one at the juncture of all four migratory flyways.

đồng bằng duy nhất ở điểm nối của tất cả bốn đường bay của chim di cư.

This is a globally significant wetland, perhaps the greatest on the planet.

Đây là một vùng đất ngập nước đáng kể trên toàn cầu,

có lẽ là lớn nhất trên hành tinh.

Incredible habitat for half the bird species

Môi trường sống đáng kinh ngạc cho một nửa các loài chim

you find in North America, migrating here.

bạn tìm thấy ở Bắc Mỹ, di chuyển đến đây.

And also the last refuge for the largest herd of wild bison,

Và cũng có nơi ẩn náu cuối cho đàn gia súc lớn nhất của bò rừng bizon hoang dã,

and also, of course, critical habitat for another whole range of other species.

và tất nhiên cũng là, môi trường sống quan trọng cho một loạt các loài khác.

But it too is being threatened

Nhưng nó bị đe dọa quá mức bởi lượng lớn

by the massive amount of water being drawn from the Athabasca,

nước được rút ra từ Athabasca,

which feeds these wetlands,

nơi cung cấp cho các vùng đất ngập nước,

and also the incredible toxic burden

và cũng là nới gánh những độc hại đáng kinh ngạc

of the largest toxic unlined impoundments on the planet,

các hồ chứa độc hại lớn nhất hành tinh,

which are leaching in to the food chain for all the species downstream.

mà đang ngấm vào chuỗi thức ăn

của tất cả các loài ở hạ nguồn.

So as bad as all that is, things are going to get much worse -- much, much worse.

Và điều tệ nhất trong số đó là mọi thứ sẽ trở nên

tệ và tệ hơn nhiều nhiều nữa.

This is the infrastructure as we see it about now.

Đây là cơ sở hạ tầng chúng ta thấy là tại thời điểm này.

Đây là những gì được lên kế hoạch cho năm 2015.

This is what's planned for 2015.

Và bạn có thể thấy ở đây các đường ống Keystone,

And you can see here the Keystone Pipeline,

mà loại cát hắc ín thô sẽ đổ xuống bờ biển vùng Vịnh,

which would take tar sands raw down to the Gulf Coast,

như đục một đường ống dẫn qua trái tim của

punching a pipeline through the agricultural heart of North America,

trung tâm nông nghiệp của Bắc Mỹ, Hoa Kỳ,

of the United States,

và đảm bảo các hợp đồng với các nhiên liệu gây ô nhiễm nhất trên thế giới

and securing the contract with the dirtiest fuel in the world

sẽ được tiêu thụ bởi Hoa Kỳ

by consumption of the United States,

and promoting a huge disincentive

và thúc đẩy sự bất lợi rất lớn

đến một tương lai năng lượng sạch bền vững của Hoa Kỳ.

to a sustainable clean-energy future for America.

Ở đây bạn thấy đường xuống thung lũng Mackenzie.

Here you see the route down the Mackenzie valley.

This would put a pipeline to take natural gas from the Beaufort Sea

Tại đây sẽ đặt một đường ống cho khí đốt tự nhiên

từ biển Beaufort qua trung tâm

through the heart of the third largest watershed basin in the world,

của lưu vực đầu nguồn lớn thứ ba trên thế giới,

và là nơi duy nhất còn nguyên vẹn đến 95%.

and the only one which is 95 percent intact.

And building a pipeline with an industrial highway

Và xây dựng một đường ống với một xa lộ công nghiệp

would change forever this incredible wilderness,

sẽ thay đổi mãi mãi khu vực hoang dã đáng kinh ngạc này,

nơi thực sự hiếm trên toàn hành tinh ngày nay.

which is a true rarity on the planet today.

So the Great Bear Rainforest is just over the hill there,

Vì vậy, Rừng mưa Great Bear nơi chỉ xa

hơn ngọn đồi đằng kia, trong một vài dặm, chúng ta đi từ những

within a few miles, we go from these dry boreal forests

khu rừng phía bắc khô của những cái cây 100 tuổi,

of 100-year-old trees, maybe 10 inches across,

đường kính khoảng 25 cm

và chẳng bao lâu chúng tôi đang ở trong khu rừng mưa ôn đới ven biển,

and soon, we're in the coastal temperate rainforest,

rain-drenched, 1,000-year-old trees,

đẫm mưa, những cái cây 1.000 tuổi,

đường kính 50 cm, một hệ sinh thái hoàn toàn khác.

20 feet across, a completely different ecosystem.

And the Great Bear Rainforest is generally considered to be

Và rừng mưa Great Bear thường được coi là

là hệ sinh thái nhiệt đới ôn đới ven biển lớn nhất

the largest coastal temperate rainforest ecosystem in the world.

trên thế giới.

Một trong số những nơi có mật độ lớn nhất

Some of the greatest densities

of some of the most iconic and threatened species on the planet.

một số loài mang tính biểu tượng và bị đe dọa nhất trên hành tinh,

And yet there's a proposal, of course, to build a pipeline

và chưa có một đề nghị, tất nhiên, để xây dựng một đường ống dẫn

to take huge tankers, 10 times the size of the Exxon Valdez,

để có tàu chở dầu khổng lồ, gấp 10 lần kích thước của Exxon Valdez, tàu chở dầu khổng lồ, trọng tải 214.862 tấn làm tràn dầu, gây thảm họa môi trường được xem là một trong những thảm họa lớn nhất trong lịch sử.

through some of the most difficult-to-navigate waters in the world,

đi qua những vùng biển khó di chuyển nhất trên thế giới,

where only just a few years ago, a BC ferry ran aground.

mà chỉ là một vài năm trước đây,

một phà trước công nguyên đã bị mắc cạn.

Khi một trong các tàu chở dầu hắc ín,

When one of these tar sands tankers,

vận chuyển dầu bẩn nhất với trọng tải gấp 10 lần so với tàu Exxon Valdez,

carrying the dirtiest oil, 10 times as much as the Exxon Valdez,

eventually hits a rock and goes down,

cuối cùng đã đâm phải đá và chìm,

we're going to have one of the worst ecological disasters

chúng ta sẽ có một trong những thảm họa sinh thái tồi tệ nhất

mà hành tinh này đã từng chứng kiến.

this planet has ever seen.

And here we have the plan out to 2030.

Và ở đây chúng ta có kế hoạch ra đến năm 2030.

What they're proposing is an almost four-times increase in production,

Những gì họ đang đề xuất là tăng sản xuất lên gần bốn lần,

and that would industrialize an area the size of Florida.

và nó sẽ công nghiệp hóa với diện tích bằng Florida.

In doing so, we'll be removing a large part of our greatest carbon sink

Bằng cách đó, chúng tôi sẽ loại bỏ

một phần lớn các bể chứa cácbon lớn nhất của chúng ta

and replacing it with the most high greenhouse-gas emission oil in the future.

và thay thế nó bằng loại dầu thải ra lượng khí nhà kính cao nhất

trong tương lai.

The world does not need any more tar mines.

Trên thế giới không cần thêm bất kỳ mỏ dầu hắc ín nào.

The world does not need any more pipelines

Trên thế giới không cần thêm bất kỳ đường ống dẫn nào

to wed our addiction to fossil fuels.

để tăng mức độ nghiện của chúng ta với nhiên liệu hóa thạch.

And the world certainly does not need

Và thế giới chắc chắn không cần

the largest toxic impoundments to grow and multiply

các hồ chứa độc tố lớn nhất để phát triển và nhân rộng

and further threaten the downstream communities.

và tiếp tục đe dọa các cộng đồng ở hạ nguồn.

Và chúng ta hãy đối mặt với nó, tất cả chúng ta đều sống ở hạ nguồn

And let's face it, we all live downstream

trong thời đại của sự nóng lên toàn cầu và thay đổi khí hậu.

in an era of global warming and climate change.

Những gì chúng tôi cần, là tất cả chúng ta cần phải hành động

What we need, is we all need to act

to ensure that Canada respects the massive amounts of freshwater

để đảm bảo rằng Canada tôn trọng

khối lượng nước ngọt lớn

that we hold in this country.

mà chúng tôi đang nắm giữ ở đất nước này.

We need to ensure that these wetlands and forests

Chúng ta cần phải đảm bảo rằng các vùng đất ngập nước và rừng

that are our best and greatest and most critical defense

đó là của chúng tôi tốt nhất và lớn nhất và quan trọng nhất

bảo vệ chống lại sự nóng lên toàn cầu cần được bảo vệ,

against global warming are protected,

và chúng tôi không giải phóng bom cacbon vào bầu khí quyển.

and we are not releasing that carbon bomb into the atmosphere.

And we need to all gather together and say no to the tar sands.

Và chúng ta cần phải tập hợp lại với nhau

và nói không với các cát dầu.

And we can do that.

Và chúng ta có thể làm điều đó. Có một mạng lưới khổng lồ

there is a huge network all over the world,

trên toàn thế giới chiến đấu để ngăn chặn các dự án này.

fighting to stop this project.

Và tôi nghĩ đơn giản rằng điều này không phải là

And I quite simply think

that this is not something that should be decided just in Canada.

một cái gì đó nên được quyết định chỉ ở Canada.

Everyone in this room, everyone across Canada,

Tất cả mọi người trong phòng này, tất cả mọi người trên khắp Canada,

tất cả mọi người nghe bài trình bày này có một vai trò

everyone listening to this presentation

has a role to play and, I think, a responsibility.

và tôi nghĩ rằng, một trách nhiệm.

Because what we do here is going to change our history,

Bởi vì những gì chúng tôi làm ở đây

là sẽ thay đổi lịch sử của chúng ta,

it's going to color our possibility to survive,

nó sẽ tăng khả năng tồn tại của chúng ta,

and for our children to survive and have a rich future.

và cũng như với trẻ em

và một tương lai phong phú.

We have an incredible gift in the boreal,

Chúng ta có một món quà đáng kinh ngạc trong rừng taiga,

an incredible opportunity to preserve our best defense against global warming,

một cơ hội lạ thường để bảo vệ

lá chắn tốt nhất chống lại sự nóng lên toàn cầu,

but we could let that slip away.

nhưng chúng tôi có thể để nó tuột mất.

The tar sands could threaten not just a large section of the boreal.

Để cát hắc ín có thể đe dọa

không chỉ một phần lớn của các phương Bắc.

It compromises the life and the health

Nó thỏa hiệp cuộc sống và sức khỏe

of some of our most underprivileged and vulnerable people,

một số người nghèo và dễ bị tổn thương nhất của chúng ta,

Các cộng đồng thổ dân có quá nhiều thứ để dạy cho chúng ta.

the aboriginal communities that have so much to teach us.

Nó có thể phá hủy đồng bằng Athabasca,

It could destroy the Athabasca Delta,

the largest and possibly greatest freshwater delta in the planet.

đồng lớn nhất và có thể là nơi dự trữ nước ngọt lớn nhất trên hành tinh.

It could destroy the Great Bear Rainforest,

Nó có thể phá hủy rừng nhiệt đới Great Bear,

the largest temperate rainforest in the world.

rừng mưa ôn đói lớn nhất trên thế giới.

And it could have huge impacts

Và nó có thể có tác động rất lớn

on the future of the agricultural heartland of North America.

đến tương lai của Trung tâm nông nghiệp của Bắc Mỹ.

I hope that you will all, if you've been moved by this presentation,

Tôi hy vọng rằng tất cả các bạn, nếu bạn đã xúc động bởi bài trình bày này,

tham gia cộng đồng quốc tế phát triển

join with the growing international community

để có được Canada để bước lên nhận trách nhiệm của mình,

to get Canada to step up to its responsibilities,

to convince Canada to go back to being a climate change champion

để thuyết phục Canada để trở lại là nhà vô địch trong việc chống lại thay đổi khí hậu

thay vì một kẻ phản diện trong vấn đề này,

instead of a climate change villain,

and to say no to the tar sands,

và nói không với các cát hắc ín,

and yes to a clean energy future for all.

và nói có một năng lượng sạch trong tương lai cho tất cả.

Thank you so much.

Cảm ơn rất nhiều.

(Applause)

(Vỗ tay)