Climate Change Is Happening. Here's How We Adapt | Alice Bows-Larkin | TED Talks

Translator: Tran Oanh Tuoc Reviewer: Minh Ngoc Nguyen

Over our lifetimes,

Trong suốt cuộc đời của mình,

we've all contributed to climate change.

chúng ta đều góp phần vào sự biến đổi khí hậu.

Actions, choices and behaviors

Mọi hành động, chọn lựa hay hành vi

will have led to an increase in greenhouse gas emissions.

đều dẫn đến sự gia tăng hiệu ứng nhà kính.

And I think that that's quite a powerful thought.

Và tôi cho rằng đó là một ý nghĩ khá to tát.

But it does have the potential to make us feel guilty

Nhưng nó cũng có thể khiến chúng ta cảm thấy tội lỗi

when we think about decisions we might have made

khi nghĩ đến việc thực hiện quyết định

around where to travel to,

về việc đi đến đâu

how often and how,

thường xuyên thế nào

about the energy that we choose to use

về năng lượng chúng ta sử dụng

in our homes or in our workplaces,

ở nhà hay nơi làm việc,

or quite simply the lifestyles that we lead and enjoy.

hoặc đơn giản là lối sống mà chúng ta chọn hưởng thụ.

But we can also turn that thought on its head,

Nhưng ta cũng có thể đi từ cội nguồn vấn đề

and think that if we've had such a profound

và giả sử rằng nếu ta đã có sự hiểu biết sâu rộng

but a negative impact on our climate already,

nhưng tiêu cực tới khí hậu Trái đất rồi

then we have an opportunity to influence the amount of future climate change

thì ta cũng có thể tác động tới sự thay đổi khí hậu trong tương lai

that we will need to adapt to.

mà chúng ta cần thích nghi với.

So we have a choice.

Vậy là ta có thể lựa chọn.

We can either choose to start to take climate change seriously,

Hoặc là bắt đầu coi trọng vấn đề biến đổi khí hậu

and significantly cut and mitigate our greenhouse gas emissions,

và nỗ lực giảm thiểu lượng khí thải ra,

and then we will have to adapt to less of the climate change impacts in future.

để giảm bớt tác động của biến đổi khí hậu trong tương lai.

Alternatively, we can continue to really ignore the climate change problem.

Hoặc là ta cứ tiếp tục thờ ơ với nó.

But if we do that, we are also choosing

Nhưng điều đó cũng đồng nghĩa với việc

to adapt to very much more powerful climate impacts in future.

ta chọn đối mặt với những tác động to lớn từ biến đổi khí hậu trong tương lai.

And not only that.

Và không chỉ có vậy.

As people who live in countries with high per capita emissions,

Là những người sống ở các nước có lượng khí thải trên đầu người cao,

we're making that choice on behalf of others as well.

ta cũng đang ra quyết định cả cho những người khác.

But the choice that we don't have

Nhưng sự chọn lựa mà chúng ta không có

is a no climate change future.

là không có sự biến đổi khí hậu trong tương lai.

Over the last two decades,

Qua hai thập kỷ vừa qua,

our government negotiators and policymakers have been coming together

các nhà đàm phán và hoạch định chính sách đã ngồi lại với nhau

to discuss climate change,

để bàn về vấn đề này,

and they've been focused on avoiding a two-degree centigrade warming

và họ tập trung vào việc ngăn sự nóng lên 2 độ C

above pre-industrial levels.

so với mức tiền công nghiệp.

That's the temperature that's associated with dangerous impacts

Đó là mức nhiệt độ đi cùng với những ảnh hưởng nghiêm trọng

across a range of different indicators,

với nhiều mức độ khác nhau

to humans and to the environment.

tới con người và môi trường.

So two degrees centigrade constitutes dangerous climate change.

Vậy là 2 độ C tương ứng với sự biến đổi nguy hiểm của khí hậu.

But dangerous climate change can be subjective.

Nhưng sự nguy hiểm này có thể là chủ quan

So if we think about an extreme weather event

Nếu ta nghĩ tới một hiện tượng thời tiết cực đoan

that might happen in some part of the world,

có thể xảy ra ở đâu đó trên Trái đất,

and if that happens in a part of the world where there is good infrastructure,

nơi có cơ sở hạ tầng tốt,

where there are people that are well-insured and so on,

và người dân có bảo hiểm đầy đủ và v.v,

then that impact can be disruptive.

thì ảnh hưởng của nó có thể gián đoạn.

It can cause upset, it could cause cost.

Nó có thể gây ra phẫn nộ, tạo ra các chi phí.

It could even cause some deaths.

Nó có thể lấy đi tính mạng người dân

But if that exact same weather event happens in a part of the world

Nhưng nếu hiện tượng tương tự xảy ra

where there is poor infrastructure,

ở những nơi nghèo nàn về cơ sở vật chất,

or where people are not well-insured,

người dân không có bảo hiểm đẩy đủ

or they're not having good support networks,

hoặc họ không có mạng lưới hỗ trợ tốt

then that same climate change impact could be devastating.

thì ảnh hưởng của nó có thể vô cùng khủng khiếp.

It could cause a significant loss of home,

Nó sẽ làm mất đi rất nhiều nhà cửa,

but it could also cause significant amounts of death.

và lấy đi rất nhiều mạng người.

So this is a graph of the CO2 emissions at the left-hand side

Đây là biểu đồ lượng khí thải CO2

from fossil fuel and industry,

từ nhiên liệu và công nghiệp,

and time from before the Industrial Revolution

dựa theo cột thời gian từ mốc Cải cách Công nghiệp

out towards the present day.

đến thời điểm hiện tại.

And what's immediately striking about this

Và rõ ràng là

is that emissions have been growing exponentially.

lượng khí thải đã tăng một cách đột biến.

If we focus in on a shorter period of time from 1950,

Nếu ta nhìn vào giai đoạn ngắn từ năm 1950,

we have established in 1988

vào năm 1988 ta thành lập

the Intergovernmental Panel on Climate Change,

Ủy Ban Liên Minh Chính Phủ về Biến đổi khí hậu

the Rio Earth Summit in 1992,

tại Hội nghị thượng đỉnh Rio năm 1992,

then rolling on a few years, in 2009 we had the Copenhagen Accord,

bẵng qua vài năm, năm 2009 ta ký kết Hiệp ước Copenhagen,

where it established avoiding a two-degree temperature rise

nơi mà hạn mức tăng 2 độ C ra đời

in keeping with the science and on the basis of equity.

đi cùng với khoa học và nền tảng bình đẳng.

And then in 2012, we had the Rio+20 event.

Và rồi năm 2012, ta tổ chức Hội nghị thượng đỉnh Rio+20.

And all the way through, during all of these meetings

Trong suốt quá trình đó, trải qua các cuộc họp đó,

and many others as well,

và nhiều cuộc họp khác nữa,

emissions have continued to rise.

lượng khí thải vẫn tiếp tục tăng.

And if we focus on our historical emission trend in recent years,

Và nếu ta nhìn vào lượng khí thải ra trong mấy năm gần đây,

and we put that together with our understanding

và dựa vào hiểu biết của mình

of the direction of travel in our global economy,

về hướng đi của nền kinh tế toàn cầu trong tương lai,

then we are much more on track

thì ta đang dần tiến đến

for a four-degree centigrade global warming

mức nóng lên 4 độ C toàn cầu

than we are for the two-degree centigrade.

hơn là giảm xuống hai độ C.

Now, let's just pause for a moment

Giờ thì hãy dừng lại một chút

and think about this four-degree global average temperature.

và nghĩ về mức nhiệt bình quân toàn cầu 4 độ này.

Most of our planet is actually made up of the sea.

Phần lớn Trái đất của chúng ta bao phủ bởi đại dương.

Now, because the sea has a greater thermal inertia than the land,

Và bởi vì nước biển thì có mức quán tính nhiệt lớn hơn mặt đất,

the average temperatures over land are actually going to be higher

nên nhiệt độ trung bình trên mặt đất thực ra sẽ cao hơn

than they are over the sea.

so với trên mặt biển.

The second thing is that we as human beings don't experience

Điều thứ hai là con người chúng ta sẽ không sống trong

global average temperatures.

nhiệt độ bình quân toàn cầu.

We experience hot days, cold days,

Chúng ta có những ngày nóng, ngày lạnh,

rainy days, especially if you live in Manchester like me.

những ngày mưa đặc biệt là nếu bạn sống ở Manchester như tôi.

So now put yourself in a city center.

Thử nghĩ tới việc bạn sống ở một trung tâm thành phố.

Imagine somewhere in the world:

Một nơi nào đó trên thế giới:

Mumbai, Beijing, New York, London.

Mumbai, Beijing, New York, London.

It's the hottest day that you've ever experienced.

Đó sẽ là ngày nóng nhất mà bạn từng trải qua.

There's sun beating down,

Mặt trời rọi thẳng xuống,

there's concrete and glass all around you.

bê tông và tường kính bao quanh bạn.

Now imagine that same day --

Nếu như cùng ngày đấy

but it's six, eight, maybe 10 to 12 degrees warmer

nhưng nhiệt độ sẽ nóng hơn 6, 8 thậm chí 10 đến 12 độ

on that day during that heat wave.

vào ngày cao điểm nắng nóng như thế.

That's the kind of thing we're going to experience

Thì đó chính xác là điều mà chúng ta sẽ trải qua

under a four-degree global average temperature scenario.

dưới viễn cảnh nhiệt độ bình quân toàn cầu tăng lên 4 độ.

And the problem with these extremes,

Và vấn đề đối với những hiện tượng cực đoan này

and not just the temperature extremes,

không chỉ là về nhiệt độ,

but also the extremes in terms of storms and other climate impacts,

mà còn về các cơn bão hay các ảnh hưởng thời tiết khác,

is our infrastructure is just not set up to deal with these sorts of events.

là cơ sở hạ tầng của chúng ta không được xây dựng để đối phó với chúng.

So our roads and our rail networks

Mạng lưới giao thông

have been designed to last for a long time

được xây dựng để tồn tại cho thời gian dài

and withstand only certain amounts of impacts

và trụ vững với những ảnh hưởng thời tiết nhất định

in different parts of the world.

ở khắp nơi trên thế giới.

And this is going to be extremely challenged.

Và đây thực sự là một thử thách lớn.

Our power stations are expected to be cooled by water

Những trạm năng lượng được làm mát bởi nước

to a certain temperature to remain effective and resilient.

tới một nhiệt độ nhất định để duy trì hiệu quả và tính phục hồi.

And our buildings are designed to be comfortable

Những tòa nhà được thiết kế để

within a particular temperature range.

tương thích với nền nhiệt nhất định.

And this is all going to be significantly challenged

Và chúng thực sự sẽ là thách thức lớn

under a four-degree-type scenario.

dưới viễn cảnh tăng lên 4 độ C.

Our infrastructure has not been designed to cope with this.

Cơ sở hạ tầng của chúng ta không được xây dựng để đối phó với điều đó.

So if we go back, also thinking about four degrees,

Vậy nếu ta quay trở lại một chút, cũng nghĩ về 4 độ C đó,

it's not just the direct impacts,

không chỉ các tác động trực tiếp

but also some indirect impacts.

mà là gián tiếp thì sao.

So if we take food security, for example.

Chẳng hạn như về an ninh lương thực.

Maize and wheat yields

Những cánh đồng ngũ cốc và lúa mỳ

in some parts of the world

ở một số vùng trên thế giới

are expected to be up to 40 percent lower

được dự đoán là sẽ giảm đi 40%

under a four-degree scenario,

dưới viễn cảnh tăng lên 4 độ C,

rice up to 30 percent lower.

gạo giảm đi 30%.

This will be absolutely devastating for global food security.

Đây chắc chắn là điều khủng khiếp đối với an ninh lương thực thế giới.

So all in all, the kinds of impacts anticipated

Và tổng kết lại, các tác động có thể có

under this four-degree centigrade scenario

khi Trái đất tăng lên 4 độ C

are going to be incompatible with global organized living.

sẽ không tương thích với cuộc sống toàn cầu hiện nay.

So back to our trajectories and our graphs of four degrees and two degrees.

Trở lại với quỹ đạo và biểu đồ của 4 độ C và 2 độ C.

Is it reasonable still to focus on the two-degree path?

Việc tập trung vào đường 2 độ C này có hợp lý không?

There are quite a lot of my colleagues and other scientists

Có khá nhiều đồng nghiệp của tôi và các nhà nghiên cứu khác

who would say that it's now too late to avoid a two-degree warming.

nói rằng đã quá muộn để tránh đi sự nóng lên 2 độ đó.

But I would just like to draw on my own research

Nhưng tôi sẽ chỉ vẽ ra nghiên cứu của mình

on energy systems, on food systems,

trong hệ thống năng lượng, lương thực

aviation and also shipping,

hàng không và cả vận chuyển nữa,

just to say that I think there is still a small fighting chance

và tôi nghĩ có một cơ hội chiến đấu nhỏ

of avoiding this two-degree dangerous climate change.

để tránh sự thay đổi 2 độ C khí hậu nguy hiểm này.

But we really need to get to grips with the numbers

Nhưng chúng ta cần phải cố kiểm soát các con số

to work out how to do it.

để vạch ra việc thực thi

So if you focus in on this trajectory and these graphs,

Vì thế nếu bạn tập trung vào những biểu đồ này,

the yellow circle there highlights that the departure

vòng tròn màu vàng được tô đậm ở đây là điểm xuất phát

from the red four-degree pathway

từ đường nhỏ 4 độ màu đỏ

to the two-degree green pathway is immediate.

tới đường 2 độ màu xanh là gần nhất.

And that's because of cumulative emissions,

Và đó là do khí thải tích lũy,

or the carbon budget.

hay là cán cân carbon.

So in other words, because of the lights and the projectors

Nói cách khác,bởi vì đèn và máy chiếu

that are on in this room right now,

trong khán phòng này,

the CO2 that is going into our atmosphere

khí CO2 đang thải vào không khí

as a result of that electricity consumption

như là kết quả của việc tiêu thụ điện

lasts a very long time.

trải qua trong thời gian dài

Some of it will be in our atmosphere for a century, maybe much longer.

1 số sẽ thải vào không khí trong hàng thế kỷ, có thể là lâu hơn

It will accumulate, and greenhouse gases tend to be cumulative.

Chúng sẽ tích tụ và hiệu ứng nhà kính sẽ tích lũy lại.

And that tells us something about these trajectories.

Và điều đó đã nói lên một thứ gì đó về về những quỹ đạo này.

First of all, it tells us that it's the area under these curves that matter,

Đầu tiên, nó chỉ rằng khu vực dưới những đường cong này là vấn đề

not where we reach at a particular date in future.

không phải chúng ta ở đâu tại một thời điểm trong tương lai.

And that's important, because it doesn't matter

Và quan trọng là nó không có ý nghĩa gì

if we come up with some amazing whiz-bang technology

nếu chúng ta đạt được một kỹ thuật thành công tuyệt vời

to sort out our energy problem on the last day of 2049,

để giải quyết vấn đề năng lượng vào ngày cuối cùng của năm 2049

just in the nick of time to sort things out.

để kịp thời giải quyết các rắc rối.

Because in the meantime, emissions will have accumulated.

Bởi vì trong lúc đó, lượng khí thải sẽ tích tụ.

So if we continue on this red, four-degree centigrade scenario pathway,

Nếu chúng ta tiếp tục theo đường màu đỏ, theo viễn cảnh 4 độ C.

the longer we continue on it,

càng tiếp tục lâu

that will need to be made up for in later years

sẽ cần nhiều năm sau nữa

to keep the same carbon budget, to keep the same area under the curve,

để giữ cùng cán cân carbon, để giữ cùng khu vực dưới đường cong này.

which means that that trajectory, the red one there, becomes steeper.

có nghĩa là đường cong màu đỏ sẽ trở nên dốc hơn

So in other words, if we don't reduce emissions in the short to medium term,

Nói cách khác, nếu chúng ta không giảm lượng khí thải trong ngắn hạn,

then we'll have to make more significant year-on-year emission reductions.

ta sẽ phải giảm lượng khí thải lớn hàng năm

We also know that we have to decarbonize our energy system.

Chúng ta cũng biết rằng có một hệ thống năng lượng khử carbon.

But if we don't start to cut emissions in the short to medium term,

Nhưng nếu chúng ta không bắt đầu cắt giảm khí thải trong ngắn hạn,

then we will have to do that even sooner.

thì chúng ta phải làm thậm chí sớm hơn.

So this poses really big challenges for us.

Điều này thật sự là thử thách lớn cho chúng ta

The other thing it does is tells us something about energy policy.

Có một điều khác nói lên điều gì đó về chính sách năng lượng.

If you live in a part of the world where per capita emissions are already high,

Nếu bạn sống trong một phần thế giới nơi mà khí thải đầu người đang ở mức cao,

it points us towards reducing energy demand.

nó chỉ ra rằng chúng ta cần giảm nhu cầu năng lượng.

And that's because with all the will in the world,

Và bởi vì với tất cả đòi hỏi trên thế giới

the large-scale engineering infrastructure

cơ sở hạ tầng kỹ thuật qui mô lớn

that we need to roll out rapidly

cần triển khai nhanh chóng

to decarbonize the supply side of our energy system

để khử carbon trong hệ thống cung cấp năng lượng

is just simply not going to happen in time.

đơn giản là sẽ không xảy ra kịp lúc.

So it doesn't matter whether we choose nuclear power

Vì thế không là vấn đề nếu chọn năng lượng hạt nhân

or carbon capture and storage,

hay kho trữ carbon

upscale our biofuel production,

tăng qui mô sản xuất nhiên liệu sinh học

or go for a much bigger roll-out of wind turbines and wave turbines.

hoặc xây dựng tuabin gió to hơn.

All of that will take time.

Tất cả điều đó cần thời gian.

So because it's the area under the curve that matters,

Bởi vì khu vực dưới đường cong là vấn đề,

we need to focus on energy efficiency,

chúng ta cần tập trung tính hiệu quả

but also on energy conservation -- in other words, using less energy.

nhưng cũng bảo tồn năng lượng nói cách khác, sử dụng ít năng lượng hơn.

And if we do that, that also means

Và nếu chúng ta là được, cũng có nghĩa là

that as we continue to roll out the supply-side technology,

chúng ta tiếp tục triển khai kỹ thuật theo hướng cung cấp,

we will have less of a job to do if we've actually managed

sẽ có ít thứ để làm hơn nếu chúng ta thực sự kiểm soát

to reduce our energy consumption,

để giảm việc tiêu thụ năng lượng,

because we will then need less infrastructure on the supply side.

bởi vì lúc đó chúng ta sẽ cần ít cơ sở hạ tầng phía cung cấp hơn.

Another issue that we really need to grapple with

Một vấn đề khác chúng ta thật sự cần nắm lấy

is the issue of well-being and equity.

là vấn đề về phúc lợi và công bằng

There are many parts of the world where the standard of living needs to rise.

Có nhiều nơi trên thế giới cần tăng mức sống

Bbut with energy systems currently reliant on fossil fuel,

Nhưng với hệ thống năng lượng hiện tại tùy thuộc vào nhiên liệu tự nhiên

as those economies grow so will emissions.

khi kinh tế phát triển sẽ kèm theo khí thải

And now, if we're all constrained by the same amount of carbon budget,

Và hiện giờ, nếu tất cả chúng ta hạn chế cùng lượng cán cân carbon,

that means that if some parts of the world's emissions are needing to rise,

có nghĩa là nếu vài nơi khí thải tăng

then other parts of the world's emissions need to reduce.

thì những nơi khác cần giảm khí thải.

So that poses very significant challenges for wealthy nations.

Vì thế sẽ là thử thách lớn với các nước giàu

Because according to our research,

Bởi vì theo nghiên cứu của chúng tôi,

if you're in a country where per capita emissions are really high --

nếu bạn ở quốc gia nơi khí thải bình quân thật sự cao

so North America, Europe, Australia --

thì Bắc Mỹ, Châu Âu, Úc

emissions reductions of the order of 10 percent per year,

giảm khí thải 10%/năm

and starting immediately, will be required for a good chance

và cần bắt đầu ngay lập tức, sẽ có một cơ hội tốt

of avoiding the two-degree target.

trong việc tránh mục tiêu 2 độ C.

Let me just put that into context.

Hãy để tôi đặt vào viễn cảnh

The economist Nicholas Stern

Nhà kinh tế học Nicholas Stern

said that emission reductions of more than one percent per year

nói rằng giảm khí thải hơn 1%/năm

had only ever been associated with economic recession or upheaval.

đồng nghĩa với suy thoái kinh tế hay biến động.

So this poses huge challenges for the issue of economic growth,

Vì thế nó chỉ ra rằng có thử thách cực kỳ lớn cho vấn đề phát triển kinh tế

because if we have our high carbon infrastructure in place,

bởi vì nếu chúng ta có cơ sở hạ tầng carbon cao tại chỗ

it means that if our economies grow,

có nghĩa là nếu nền kinh tế phát triển,

then so do our emissions.

thì sẽ có khí thải.

So I'd just like to take a quote from a paper

Vì thế tôi chỉ xin trích dẫn từ 1 bài báo

by myself and Kevin Anderson back in 2011

viết bởi tôi và Kevin Anderson năm 2011

where we said that to avoid the two-degree framing of dangerous climate change,

khi chúng ta nói rằng để tránh mức 2 độ C về sự nguy hiểm của biến đổi khí hậu,

economic growth needs to be exchanged at least temporarily

việc phát triển kinh tế cần được đánh đổi ít nhất là tạm thời

for a period of planned austerity in wealthy nations.

cho thời kỳ thắt lưng buộc bụng theo kế hoạch ở các quốc gia giàu có.

This is a really difficult message to take,

Đây thực sự là một thông điệp khó chấp nhận,

because what it suggests is that we really need to do things differently.

bởi vì nó đề nghị rằng chúng ta thật cần làm những điều khác biệt.

This is not about just incremental change.

Đây không phải là sự thay đổi dồn dập.

This is about doing things differently, about whole system change,

Đây là về việc làm những điều khác biệt, về sự thay đổi toàn hệ thống,

and sometimes it's about doing less things.

và đôi khi là về hoạt động ít đi.

And this applies to all of us,

Và điều này áp dụng cho tất cả chúng ta,

whatever sphere of influence we have.

bất kể khía cạnh ảnh hưởng nào chúng ta có

So it could be from writing to our local politician

Nó có thể từ bài viết cho nhà cầm quyền địa phương

to talking to our boss at work or being the boss at work,

để thảo luận với chủ doanh nghiệp của chúng ta

or talking with our friends and family, or, quite simply, changing our lifestyles.

hoặc nói với bạn bè gia đình, hay đơn giản thay đổi lối sống của chính chúng ta

Because we really need to make significant change.

Bởi chúng ta rất cần những thay đổi lớn lao.

At the moment, we're choosing a four-degree scenario.

Hiện tại, chúng ta đang chọn viễn cảnh 4 độ C.

If we really want to avoid the two-degree scenario,

Nếu chúng ta thực sự muốn ngăn chặn viễn cảnh 2 độ C,

there really is no time like the present to act.

thì thực sự chẳng còn thời gian để mà hành động nữa.

Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)

Bruno Giussani: Alice, basically what you're saying,

Alice, vậy thì điều mà cô đang nói là

the talk is, unless wealthy nations start cutting 10 percent per year

trừ khi các nước phát triển bắt đầu giảm thiểu lượng khí thải

the emissions now, this year, not in 2020 or '25,

đi 10% mỗi năm, ngay từ bây giờ mà không phải năm 2020 hay 2025,

we are going to go straight to the four-plus-degree scenario.

nếu không chúng ta sẽ nhắm thẳng tới viễn cảnh tăng thêm 4 độ C.

I am wondering what's your take on the cut by 70 percent for 2070.

Tôi tự hỏi là bạn sẽ làm gì để cắt giảm 70% vào năm 2070

Alice Bows-Larkin: Yeah, it's just nowhere near enough to avoid two degrees.

Vâng, chỉ là không còn nơi nào đủ gần để tránh 2 độ C

One of the things that often --

1 trong những điều thường thấy

when there are these modeling studies that look at what we need to do,

khi những nghiên cứu kiểu mẫu này chỉ nhìn vào những gì ta muốn nhìn,

is they tend to hugely overestimate how quickly other countries in the world

là chúng thường đánh giá quá mức về việc các nước khác

can start to reduce emissions.

có thể bắt đầu giảm khí thải

So they make kind of heroic assumptions about that.

Vì thế họ làm những giả thuyết hào hùng về điều đó.

The more we do that, because it's the cumulative emissions,

Chúng ta càng làm như thế, bởi vì khí thải tích tụ,

the short-term stuff that really matters.

những thứ ngắn hạn thật sự là vấn đề.

So it does make a huge difference.

Vì thế nó tạo ra sự khác biệt lớn.

If a big country like China, for example,

Nếu một quốc gia lớn như Trung Quốc

continues to grow even for just a few extra years,

tiếp tục tăng trưởng thêm vài năm nữa thôi,

that will make a big difference to when we need to decarbonize.

thì đó sẽ là một sự thay đổi lớn về khi mà chúng ta cần khử các-bon

So I don't think we can even say when it will be,

Vì thế tôi không nghĩ chúng ta biết được thời điểm

because it all depends on what we have to do in the short term.

bởi nó phụ thuộc vào hành động mà ta sẽ làm trong ngắn hạn.

But I think we've just got huge scope, and we don't pull those levers

Nhưng tôi nghĩ chúng ta có mục tiêu lớn mà không kéo đòn bẩy

that allow us to reduce the energy demand, which is a shame.

làm giảm thiểu nhu cầu năng lượng, thì điều đó thật xấu hổ.

BG: Alice, thank you for coming to TED and sharing this data.

Alice, cảm ơn cô đến và chia sẻ với TED những dữ liệu này

ABL: Thank you.

Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)