Smelfies, and other experiments in synthetic biology | Ani Liu

Translator: Trâm Thái Reviewer: NT Ngan

What if our plants

Chuyện gì sẽ xảy ra nếu thực vật,

could sense the toxicity levels in the soil

có thể cảm nhận mức độ độc tính trong đất

and express that toxicity through the color of its leaves?

và thể hiện mức độ độc tính đó thông qua màu sắc của lá.

What if those plants could also remove those toxins from the soil?

Sẽ ra sao nếu thực vật cũng có thể loại bỏ độc tố trong đất?

Instead, what if those plants

Thay vào đó, sẽ ra sao nếu như thực vật

grew their own packaging,

phát triển vỏ bọc riêng

or were designed to only be harvested

hoặc được tạo ra chỉ để thu hoạch

by their owners' own patented machines?

bởi những người sở hữu máy móc được cấp bằng sáng chế?

What happens when biological design

Điều gì xảy ra khi thiết kế sinh học

is driven by the motivations of mass-produced commodities?

được điều khiển bởi động cơ của việc sản xuất hàng hóa hàng loạt?

What kind of world would that be?

Thế giới đó sẽ như thế nào?

My name is Ani, and I'm a designer and researcher at MIT Media Lab,

Tên tôi là Ani, là nhà thiết kế và nghiên cứu viên tại MIT Media Lab,

where I'm part of a relatively new and unique group called Design Fiction,

nơi tôi là thành viên của một nhóm khá là mới và duy nhất tên Design Fiction,

where we're wedged somewhere between science fiction and science fact.

nơi giao thoa giữa khoa học viễn tưởng và khoa học thực tế.

And at MIT, I am lucky enough to rub shoulders with scientists

Và tại MIT, tôi rất may mắn khi được làm việc cùng nhiều nhà khoa học

studying all kinds of cutting edge fields

nghiên cứu mọi khía cạnh trên các lĩnh vực

like synthetic neurobiology,

như thần kinh học tổng hợp,

artificial intelligence, artificial life

trí tuệ nhân tạo, sự sống nhân tạo

and everything in between.

và tất cả các thứ liên quan.

And across campus, there's truly brilliant scientists

Ở bên kia khuôn viên là nơi tụ hội của những nhà khoa học thực sự xuất sắc,

asking questions like, "How can I make the world a better place?"

họ luôn tự đặt câu hỏi như: "Làm thế nào để thế giới tốt đẹp hơn?"

And part of what my group likes to ask is, "What is better?"

Một trong những điều mà nhóm của tôi băn khoăn là: "Cái gì tốt hơn?"

What is better for you, for me,

Cái gì tốt hơn cho bạn, cho tôi,

for a white woman, a gay man,

cho một phụ nữ da trắng, cho một người gay,

a veteran, a child with a prosthetic?

một cựu chiến binh, một đứa bé phải gắn tay giả?

Technology is never neutral.

Công nghệ không bao giờ ở vị trí trung lập.

It frames a reality

Nó sắp đặt sự thật

and reflects a context.

và phản ánh bối cảnh.

Can you imagine what it would say about the work-life balance at your office

Bạn có hình dung nó sẽ nói gì về sự cân bằng công việc-đời sống nơi công sở

if these were standard issue on the first day?

nếu ngay từ đầu xuất hiện vấn đề tiêu chuẩn không?

(Laughter)

(Cười)

I believe it's the role of artists and designers

Tôi tin nó giữ vai trò của những nghệ sĩ và nhà thiết kế

to raise critical questions.

trong việc gia tăng những thắc mắc quan trọng.

Art is how you can see and feel the future,

Nghệ thuật là việc bạn nhìn và cảm nhận tương lai như thế nào,

and today is an exciting time to be a designer,

và hôm nay là thời khắc tuyệt vời để là một nhà thiết kế,

for all the new tools becoming accessible.

để mọi công cụ mới có thể tiếp cận với loài người.

For instance, synthetic biology

Ví dụ, sinh học tổng hợp

seeks to write biology as a design problem.

tìm cách mô tả sinh học như một vấn đề về thiết kế.

And through these developments,

Thông qua những tiến bộ này,

my lab asks, what are the roles and responsibilities

chúng tôi đặt ra câu hỏi: "Đâu là vai trò và trách nhiệm

of an artist, designer, scientist or businessman?

của một nghệ sỹ, nhà thiết kế, nhà khoa học hay nhà kinh doanh?"

What are the implications

Sinh học tổng hợp

of synthetic biology, genetic engineering,

hay kỹ thuật năng lượng có ý nghĩa gì,

and how are they shaping our notions of what it means to be a human?

và chúng định hình những quan niệm của ta về tầm quan trọng của chúng như thế nào?

What are the implications of this on society, on evolution

Chúng tiềm ẩn những gì tới cộng đồng, tới sự tiến hóa

and what are the stakes in this game?

và đâu là phần thưởng của trò chơi này?

My own speculative design research at the current moment

Nghiên cứu đầu cơ mang tính suy đoán của tôi tại thời điểm hiện tại

plays with synthetic biology,

cùng với tổng hợp sinh học,

but for more emotionally driven output.

với kết quả bị tác động bởi cảm xúc nhiều hơn.

I'm obsessed with olfaction as a design space,

Tôi bị ám ảnh với khứu giác như một không gian đầy sáng tạo,

and this project started with this idea

và dự án này được khởi động với ý tưởng

of what if you could take a smell selfie, a smelfie?

là chuyện gì sẽ xảy ra nếu bạn có thể có một mùi hương thỏa mãn, smelfie?

(Laughter)

(Cười)

What if you could take your own natural body odor

Liệu bạn có thể lấy được mùi hương của chính cơ thể mình

and send it to a lover?

và gửi đến người yêu?

Funny enough, I found that this was a 19th century Austrian tradition,

Thật thú vị, tôi đã khám phá ra truyền thống của người Áo vào thế kỷ 19,

where couples in courtship would keep a slice of apple

những cặp đôi đang tán tỉnh nhau đã nhét một miếng táo

crammed under their armpit during dances,

dưới nách trong khi khiêu vũ

and at the end of the evening,

vào lúc chiều tối,

the girl would give the guy she most fancied her used fruit,

cô gái sẽ đưa cho anh chàng khiến cô ta phải lòng miếng táo đó,

and if the feeling was mutual,

và nếu có cảm tình,

he would wolf down that stinky apple.

anh ta sẽ ăn nó.

(Laughter)

(Cười)

Famously, Napoleon wrote many love letters to Josephine,

Nổi tiếng là, Napoleon đã viết rất nhiều thư tình cho Josephine,

but perhaps amongst the most memorable is this brief and urgent note:

nhưng điều đáng nhớ nhất chính là ghi chú ngắn gọn và khẩn cấp này:

"Home in three days. Don't bathe."

"Ba ngày ở nhà đừng tắm".

(Laughter)

(Cười)

Both Napoleon and Josephine adored violets.

Napoleon và Josephine đều thích hoa violet.

Josephine wore violet-scented perfume,

Josephine dùng nước hoa violet,

carried violets on their wedding day,

trang trí hoa violet trong ngày cưới,

and Napoleon sent her a bouquet of violets

Napoleon tặng bà một bó hoa violet

every year on their anniversary.

mỗi năm nhân ngày kỷ niệm.

When Josephine passed away,

Khi Josephine qua đời,

he planted violets at her grave,

ông đã trồng violet tại phần mộ của bà,

and just before his exile,

và trước khi bị lưu đầy,

he went back to that tomb site,

ông quay lại ngôi mộ,

picked some of those flowers, entombed them in a locket

ngắt một khóm hoa, cất trong cái mề đay

and wore them until the day he died.

và đeo nó cho đến khi ông mất.

And I found this so moving,

Tôi thực sự rất cảm động,

I thought, could I engineer that violet to smell just like Josephine?

Tôi nghĩ, tôi có thể làm ra Violet để ngửi giống như Josephine không?

What if, for the rest of eternity,

Chuyện gì sẽ xảy ra nếu thời gian còn lại

when you went to visit her site,

khi bạn đến thăm nơi của cô ấy

you could smell Josephine just as Napoleon loved her?

bạn có thể ngửi Joephine giống như Napoleon yêu cô ấy?

Could we engineer new ways of mourning,

Chúng ta có thể tạo ra nghi thức tang mới,

new rituals for remembering?

nghi thức mới để ghi nhớ không?

After all, we've engineered transgenic crops

Cuối cùng, chúng tôi đã tạo ra cây chuyển đổi gen

to be maximized for profit,

để làm tăng lợi nhuận

crops that stand up to transport,

cây trồng đứng để vận chuyển

crops that have a long shelf life,

cây trồng có thời hạn sử dụng dài

crops that taste sugary sweet but resist pests,

cây trồng có vị ngọt nhưng kháng côn trùng

sometimes at the expense of nutritional value.

thỉnh thoảng tốn phí cho giá trị dinh dưỡng

Can we harness these same technologies for an emotionally sensitive output?

Chúng ta có thể khai thác cùng công nghệ cho một đầu ra nhạy cảm cảm xúc?

So currently in my lab,

Hiện nay trong phòng thí nghiệm của tôi

I'm researching questions like, what makes a human smell like a human?

Tôi đang nghiên cứu câu hỏi ấy

And it turns out it's fairly complicated.

Và hóa ra nó rất phức tạp

Factors such as your diet, your medications, your lifestyle

Các yếu tố như chế độ ăn của bạn, thuốc của bạn, cách sống của bạn.

all factor into the way you smell.

tất cả nhân tố theo cách bạn ngửi

And I found that our sweat is mostly odorless,

Và tôi phát hiện mồ hôi của bạn hầu như không mùi

but it's our bacteria and microbiome

nhưng vi khuẩn và vi sinh trong bạn

that's responsible for your smells, your mood, your identity

chịu trách nhiệm tạo ra mùi của bạn, tâm trạng của bạn và nhận dạng bạn

and so much beyond.

và nhiều hơn thế nữa.

And there's all kinds of molecules that you emit

Và tất cả những loại phân tử bạn tạo ra

but which we only perceive subconsciously.

Nhưng bạn chỉ nhận thức được tiềm thức

So I've been cataloging and collecting

Vì thế tôi đã ghi lại và thu thập

bacteria from different sites of my body.

vi khuẩn từ những phần khác nhau của cơ thể

After talking to a scientist, we thought,

Sau khi nói chuyện với một nhà khoa học, chúng tôi nghĩ

maybe the perfect concoction of Ani

có thể sự kết hợp hoàn hảo của Ani

is like 10 percent collarbone, 30 percent underarm,

giống như 10% xương đòn, 30% dưới cánh tay,

40 percent bikini line and so forth,

40% dòng bikini và vân vân

and occasionally I let researchers from other labs

và thỉnh thoảng tôi để các nhà khoa học từ phòng thí nghiệm khác

take a sniff of my samples.

lấy lượng hít vào từ mẫu thử của tôi.

And it's been interesting to hear how smell of the body

Và thật thú vị khi nghe cách ngửi mùi của cơ thể

is perceived outside of the context of the body.

là nhận thức bên ngoài của bộ phận cơ thể.

I've gotten feedback such as,

Tôi nhận được phản hồi như

smells like flowers, like chicken,

mùi giống như hoa, giống gà,

like cornflakes,

giống bánh bột ngô nướng.

like beef carnitas.

giống thị bò carnitas.

(Laughter)

(Cười)

At the same time, I cultivate a set of carnivorous plants

Đồng thời, tôi nghiên cứu một loài thực vật ăn thịt

for their ability to emit fleshlike odors to attract prey,

vì khả năng phát ra mùi thịt để thu hút côn trùng

in an attempt to kind of create this symbiotic relationship

trong một nổ lực nhằm tạo ra mối quan hệ cộng sinh

between my bacteria and this organism.

giữa vi khuẩn của tôi và loài sinh vật này.

And as it so happens, I'm at MIT and I'm in a bar,

Và vì nó xảy ra Tôi ở MIT và tôi ở bar

and I was talking to a scientist

và tôi đã nói chuyện với một nhà khoa học

who happens to be a chemist and a plant scientist,

là một nhà khoa học về hóa học và thực vật,

and I was telling him about my project,

và tôi kể với anh ấy về dự án của tôi,

and he was like, "Well, this sounds like botany for lonely women."

và anh ấy đúng,"Tốt, nó nghe như như thực vật học cho người phụ nữ cô độc".

(Laughter)

(Cười)

Unperturbed, I said, "OK."

Bình tĩnh, tôi nói, "Ok"

I challenged him.

Tôi thách thức anh ấy

"Can we engineer a plant that can love me back?"

"Chúng tôi có thể tạo ra một loài thực vật có thể yêu tôi không ?

And for some reason, he was like, "Sure, why not?"

Và cho một vài lí do, anh ấy nói, "Chắn chắn, tại sao không?"

So we started with, can we get a plant to grow towards me

Và chúng tôi bắt đầu, liệu chúng tôi có thể tạo ra thực vật hướng về tôi

like I was the sun?

giống như tôi là mặt trời?

And so we're looking at mechanisms in plants such as phototropism,

Và vì thế chúng tôi tìm kiếm cơ chế trong thực vật như tính hướng quang

which causes the plant to grow towards the sun

cái tạo ra thực vật phát triển theo hướng mặt trời

by producing hormones like auxin,

bằng cách sản xuất hormone giống như auxin,

which causes cell elongation on the shady side.

cái làm tế bào dài ra trong bóng râm

And right now I'm creating a set of lipsticks

Và tôi đang tạo ra một loại son môi

that are infused with these chemicals

cái được truyền những chất hóa học

that allow me to interact with a plant on its own chemical signatures --

cho phép tôi tương tác với thực vật trên chất hóa học riêng của nó

lipsticks that cause plants to grow where I kiss it,

son môi làm thực vật phát triển nơi tôi hôn vào

plants that blossom where I kiss the bloom.

cây ra hoa nơi tôi hôn hoa

And through these projects,

Và trong suốt dự án

I'm asking questions like,

Tôi đang hỏi những câu hỏi ấy,

how do we define nature?

chúng ta định nghĩa thiên nhiên như thế nào?

How do we define nature when we can reengineer its properties,

Chúng ta định nghĩa thiên nhiên như thế nào khi chúng ta có thể tái tạo lại các đặc điểm của nó?

and when should we do it?

và chúng ta nên làm điều ấy khi nào?

Should we do it for profit, for utility?

Chúng ta nên làm nó vì lợi ích chăng?

Can we do it for emotional ends?

Liệu chúng ta có thể làm nó cho việc kết thúc cảm xúc?

Can biotechnology be used to create work as moving as music?

What are the thresholds between science

Ngưỡng của giữa khoa học

and its ability to shape our emotional landscape?

Và khả năng hình thành phong cảnh cảm xúc của chúng tôi?

It's a famous design mantra that form follows function.

Đó là một thần chú thiết kế nổi tiếng hình thức đó theo sau chức năng.

Well, now, wedged somewhere between science, design and art

Tốt, bây giờ, chèn ở một nơi nào đó giữa khoa học, thiết kế và nghệ thuật.

I get to ask,

Tôi nhận được yêu cầu,

what if fiction informs fact?

Điều gì xảy ra nếu hư cấu cho biết tực tế?

What kind of R&D lab would that look like

Loại phòng thí nghiệm R & D trông như thế nào

and what kind of questions would we ask together?

và loại câu hỏi chúng ta hỏi cùng nhau là gì?

We often look to technology as the answer,

Chúng ta thường nhìn vào công nghệ như là câu trả lời

but as an artist and designer,

Nhưng như là một nghệ sĩ và nhà thiết kế,

I like to ask, but what is the question?

Tôi muốn hỏi, nhưng câu hỏi là gì?

Thank you.

Cảm ơn

(Applause)

(vỗ tay)