Meet the inventor of the electronic spreadsheet | Dan Bricklin

Translator: Crawford Hunt Reviewer: Brian Greene

Translator: Hoai Anh Nguyen Reviewer: Lan Nguyen Phuong

How many of you have used an electronic spreadsheet,

Các bạn ở đây đã ai từng sử dụng bảng tính điện tử,

like Microsoft Excel?

như là Microsoft Excel?

Very good.

Rất nhiều!

Now, how many of you have run a business with a spreadsheet by hand,

Có doanh nhân nào ở đây đã từng dùng bảng tính thủ công?

like my dad did for his small printing business in Philadelphia?

như cha tôi đã làm với doanh nghiệp in nhỏ tại Philadelphia?

A lot less.

Ít hơn rất nhiều.

Well, that's the way it was done for hundreds of years.

đó chính là cách làm của hàng trăm năm trước

In early 1978, I started working on an idea

Vào đầu những năm 1917, tôi bắt đầu nhen nhóm một ý tưởng

that eventually became VisiCalc.

cái mà sau này là VisiCalc ( bảng tính đầu tiên)

And the next year it shipped

Và năm tiếp theo

running on something new called an Apple II personal computer.

Nó đã chạy trên một sản phẩm mới - máy tính cá nhân Apple II

You could tell that things had really changed when, six years later,

các bạn có thể đã cho rằng mọi thứ đã thay đổi khi mà

the Wall Street Journal ran an editorial

sáu năm sau đó tờ WSJ đã xuất bản một bài báo

that assumed you knew what VisiCalc was and maybe even were using it.

Cho bạn biết VisilCalc là gì Và có thể bạn đang dùng nó

Steve Jobs back in 1990

Steve Jobs trở lại vào 1990

said that "spreadsheets propelled the industry forward."

nói rằng " Bảng tính kéo các ngành công nghiệp về phía trước

"VisiCalc propelled the success of Apple more than any other single event."

VisiCalc kéo theo sự thành công của Apple hơn bất cứ sự kiện nào"

On a more personal note,

Trong một ghi chú

Steve said, "If VisiCalc had been written for some other computer,

Steve viết: Nếu VisiCalc được viết cho máy tính khác

you'd be interviewing somebody else right now."

thì bạn sẽ phải phỏng vấn như bây giờ

So, VisiCalc was instrumental in getting personal computers on business desks.

Thế nên, VisiCalc hữu ích rất nhiều cho công việc văn phòng

How did it come about?

Nó đã hoạt động như thế nào

What was it? What did I go through to make it be what it was?

Nó là gì, tôi đã làm gì để nó thực hiện đúng chức năng của mình

Well, I first learned to program back in 1966, when I was 15 --

Tôi học lập trình vào 1966 khi tôi 15 tuổi

just a couple months after this photo was taken.

Chỉ một vài tháng sau khi bức ảnh này được chụp

Few high schoolers had access to computers in those days.

Thời điểm đó thì một vài học sinh đã được tiếp xúc với máy tính

But through luck and an awful lot of perseverance,

Nhưng nhờ vào may mắn và một tinh thần kiên cường

I was able to get computer time around the city.

Tôi đã đem theo máy tính khắp thành phố

After sleeping in the mud at Woodstock, I went off to MIT to go to college,

Sau phí phạm thời gian ở Woodstock Tôi rời MIT để đi học

where to make money, I worked on the Multics Project.

Nơi mà để kiếm ra tiền I đã làm việc cho đề án Multics

Multics was a trailblazing interactive time-sharing system.

Multics là hệ thống chia sẻ thời gian tương tác đầu tiên

Have you heard of the Linux and Unix operating systems?

Các bạn đã từng nghe về hệ thống vận hành Linux và Unix chưa?

They came from Multics.

Chúng xuất phát từ Multics

I worked on the Multics versions

Tôi làm việc cho phiên bản Multics

of what are known as interpreted computer languages,

mà chúng ta biết đến như là ngôn ngữ máy tính được phân tích

that are used by people in noncomputer fields

Được sử dụng ở kể cả lĩnh vực ngoài máy tính

to do their calculations while seated at a computer terminal.

để tính toán khi đươc đặt ở bộ phận kết nối máy tính

After I graduated from MIT,

Sau khi tốt nghiệp MIT

I went to work for Digital Equipment Corporation.

Tôi làm việc cho Digital Equipment Corporation

At DEC, I worked on software

ở đó, tôi làm về phần mềm

for the new area of computerized typesetting.

cho một lĩnh vực mới của việc viết chương trình điện toán hóa

I helped newspapers replace their reporters' typewriters

Tôi giúp các báo thay đổi máy đánh chữ

with computer terminals.

bằng các máy tính

I'd write software

Tôi viết phần mềm

and then I'd go out in the field to places like the Kansas City Star,

Và sau đó ra khỏi ngoài lĩnh vực đến những nơi như là Kansas City Star,

where I would train users and get feedback.

Nơi mà tôi dạy những người dùng máy tính và lấy phản hồi

This was real-world experience

Đó là trải nghiệm thực tế

that is quite different than what I saw in the lab at MIT.

khá là khác so với những gì tôi thấy trong phòng thí nghiệm ở MIT

After that, I was project leader

Sau đó tôi làm chủ dự án

of the software for DEC's first word processor, again a new field.

của phần mềm cho bộ xử lý máy tính đầu tiên của DEC

Like with typesetting, the important thing was crafting a user interface

Giống như với máy đánh chữ, phần quan trọng là sử dụng giao diện

that was both natural and efficient for noncomputer people to use.

phải vừa nhuần nhuyễn và hiệu quả cho cả những người không chuyên

After I was at DEC, I went to work for a small company

Sau khi làm ở DEC, tôi làm việc cho một công ty nhỏ

that made microprocessor-based electronic cash registers for the fast-food industry.

công ty đó đã tạo ra máy đếm tiền điện tử cho ngành công nghiệp đồ ăn nhanh

But I had always wanted to start a company with my friend Bob Frankston

Nhưng tôi luôn muốn khởi nghiệp với người bạn của mình - Bob Frankston

that I met on the Multics project at MIT.

Người tôi gặp lúc còn ở dự án Multics ở MIT

So I decided to go back to school to learn as much as I could about business.

Vậy nên tôi quyết định trở lại trường để tập trung học kinh doanh

And in the fall of 1977,

Mùa thu 1977

I entered the MBA program at Harvard Business School.

Tôi theo học MBA ở Đại học kinh doanh Harvard

I was one of the few percentage of students

Tôi là một trong số rất ít sinh viên

who had a background in computer programming.

có nền tảng ở lập trình máy tính

There's a picture of me from the yearbook sitting in the front row.

Vẫn còn một bức ảnh kỷ yếu hồi đó

(Laughter)

( khán giả cười)

Now, at Harvard, we learned by the case method.

ở Harvard chúng tôi được học theo phương pháp case

We'd do about three cases a day.

Chúng tôi sẽ làm 3 trường hợp mỗi ngày

Cases consist of up to a few dozen pages describing particular business situations.

Các trường hợp bao gồm vài trang miêu tả các tình huống kinh doanh

They often have exhibits, and exhibits often have words and numbers

Họ thường có những triển lãm thường về từ và các con số

laid out in ways that make sense for the particular situation.

đặt theo từng tình huống cụ thể

They're usually all somewhat different.

Chúng luôn khác nhau

Here's my homework.

Đây là bài về nhà của tôi

Again, numbers, words, laid out in ways that made sense.

lại là số, từ đặt theo cách có thể hiểu được

Lots of calculations -- we got really close to our calculators.

Nhiều phép tính toán gần gũi với máy tính bây giờ

In fact, here's my calculator.

đây là máy tính của tôi

For Halloween, I went dressed up as a calculator.

vào Halloween, tôi đã hóa trang thành một chiếc máy tính

(Laughter)

( khán giả cười)

At the beginning of each class, the professor would call on somebody

Bắt đầu mỗi tiết học, giáo sư sẽ gọi ái đó

to present the case.

để thuyết trình

What they would do is they would explain what was going on

Sinh viên đó sẽ phải giải thích những điều xảy ra

and then dictate information that the professor would transcribe

và đưa ra thông tin sau đó giáo sư sẽ ghi lại

onto the many motorized blackboards in the front of the class,

trên bảng đen trước lớp

and then we'd have a discussion.

Sau đó chúng tôi sẽ thảo luận.

One of the really frustrating things is when you've done all your homework,

Một trong những thứ chán nản nhất là khi bạn đã hoàn thành bài tập

you come in the next day only to find out that you made an error

và ngày hôm sau bạn nhận thấy mình mắc một lỗi nhỏ

and all of the other numbers you did were wrong.

Mọi con số khác sau đó đều sai hết

And you couldn't participate as well.

Và chẳng thể tham gia được nữa

And we were marked by class participation.

Chúng tôi phải điểm danh khi tham gia lớp học

So, sitting there with 87 other people in the class, I got to daydream a lot.

Ngồi với 87 con người trong lớp học Tôi mơ giưã ban ngày nhiều

Most programmers in those days worked on mainframes,

Hấu hết các nhà lập trình lúc đó làm việc với những máy tính lớn

building things like inventory systems, payroll systems and bill-paying systems.

xấy dựng những hệ thống cách tân, hệ thống tính lương và hóa đơn

But I had worked on interactive word processing

Tôi đã làm việc chăm chỉ thông qua tương tác

and on-demand personal computation.

và tính toán cá nhân theo nhu cầu

Instead of thinking about paper printouts and punch cards,

Thay vì nghĩ về những bản in thẻ đục lỗ

I imagined a magic blackboard

Tôi tưởng tượng một tấm abrng thần kì

that if you erased one number and wrote a new thing in,

mà nếu xóa bỏ một con số và viết cái gì khác vào

all of the other numbers would automatically change,

thì mọi con số còn lại tự khắc thay đổi

like word processing with numbers.

như việc lập trình với các con số

I imagined that my calculator had mouse hardware on the bottom of it

Tôi tưởng tượng máy tính mình có chuột

and a head-up display, like in a fighter plane.

và một bảng hiển thị như ở trên một máy bay cứu hỏa

And I could type some numbers in, and circle it, and press the sum button.

Tôi đã gõ vài con số, khoanh tròn và nhấn nút tính tổn

And right in the middle of a negotiation I'd be able to get the answer.

Và ngay chính giữa bảng hiện lên đáp án

Now I just had to take my fantasy and turn it into reality.

Bây giờ thì tôi đã thực hiện ý tưởng đó và đem nó vào thực tế

My father taught me about prototyping.

Bố đã dạy tôi về bản gốc

He showed me mock-ups

chỉ cho tôi về các mô hình

that he'd make to figure out the placement on the page

mà ông ấy đã dùng để tìm ra vị trí trên trang giấy

for the things for brochures that he was printing.

cho những thứ mà ông ấy phải in

And he'd use it to get feedback from customers

Ông cũng dùng nó để lấy đánh giá từ khách hàng

and OKs before he sent the job off to the presses.

và những sự đồng ý trước khi gửi nó cho các tòa báo

The act of making a simple, working version of what you're trying to build

Một hành động nhỏ, những gì mình đang cố xây dựng

forces you to uncover key problems.

sẽ giúp ta giải quyết vấn đề

And it lets you find solutions to those problems much less expensively.

Giúp ta tìm ra giải pháp với những vấn đề một cách ít tốn kém hơn

So I decided to build a prototype.

Vì vậy tôi quyết định làm một bản gốc

I went to a video terminal connected to Harvard's time-sharing system

Tôi đến một trung tâm video có kết nối với hệ thống của Harvard

and got to work.

và làm việc

One of the first problems that I ran into was:

Một trong số những vấn đề đầu tiên tôi gặp phải

How do you represent values in formulas?

Là làm sau thể hiện giá trị dưới dạng công thức

Let me show you what I mean.

hây để tôi giải thích

I thought that you would point somewhere,

Chắc các bạn sẽ chỉ một chỗ

type in some words, then type in some somewhere else,

gõ một vài từ rồi gõ ở một vài chỗ kahsc nữa

put in some numbers and some more numbers, point where you want the answer.

Đặt vào vài con số và rồi nhiều hơn rồi chỉ nơi bạn muốn đáp án

And then point to the first, press minus, point to the second,

sau đó điểm lần thứ nhất, nhấn dấu trừ, điểm đến lần thứ hai

and get the result.

và nhận kết quả

The problem was: What should I put in the formula?

Vấn đề là Tôi nên viết gì vào công thức

It had to be something the computer knew what to put in.

Phải là thứ máy tính hiểu được

And if you looked at the formula,

và khi nhìn vào công thức

you needed to know where on the screen it referred to.

bạn cần biết nó đang hướng đến đâu trên màn hình

The first thing I thought was the programmer way of doing it.

đầu tiên tôi nghĩ đến cách các lập trình viên làm nó

The first time you pointed to somewhere,

Khi bạn điểm cái gì đó lần đầu

the computer would ask you to type in a unique name.

Máy tính sẽ yêu cầu bạn đặt cho nó một cái tên duy nhất

It became pretty clear pretty fast that that was going to be too tedious.

rồi nhanh thôi bạn sẽ thấy nó thật là dài lê thê

The computer had to automatically make up the name and put it inside.

máy tính phải tự động đặt tên và lưu trữ

So I thought, why not make it be the order in which you create them?

Vậy tại sao không sắp xếp chúng theo trật tự nó được tạo ra

I tried that. Value 1, value 2.

Tôi đã thử, 1, 2

Pretty quickly I saw that if you had more than a few values

Nhanh sau đó tôi nhận ra nếu có nhiều hơn vài con số

you'd never remember on the screen where things were.

ta chẳng bao giờ nhớ được vị trí chúng trên màn hình

Then I said, why not instead of allowing you to put values anywhere,

sau đó nghĩ, thay vì để bạn tự đặt các giá trị

I'll restrict you to a grid?

sao tôi không đặt ra quy tắc

Then when you pointed to a cell,

sau đó khi bạn chỉ vào một ô

the computer could put the row and column in as a name.

máy tính sẽ dựa vào cột và hàng để đặt tên

And, if I did it like a map and put ABC across the top and numbers along the side,

Và nếu dựa trên bản đồ, đặt bảng chữ cái trên cùng và các con số bên lề trái

if you saw B7 in a formula,

khi chỉ B7

you'd know exactly where it was on the screen.

Bạn sẽ biết chính xác vị trí trên màn hình

And if you had to type the formula in yourself, you'd know what to do.

Và nếu phải tự đánh công thức bạn sẽ biết cách làm

Restricting you to a grid helped solve my problem.

Giới hạn trong các ô đã giải quyết các vấn đề

It also opened up new capabilities, like the ability to have ranges of cells.

Và cũng mở ra những khả năng khác như là sắp xếp các ô

But it wasn't too restrictive --

nhưng vẫn còn chưa thu hẹp lắm

you could still put any value, any formula, in any cell.

Bạn vẫn có thể đặt bất kì giá trị nào vào bất kì ô nào

And that's the way we do it to this day, almost 40 years later.

Mãi gần 40 năm sau

My friend Bob and I decided that we were going to build this product together.

Bob và tôi đã quyết định xây dựng sản phẩm cùng nhau

I did more work figuring out exactly how the program was supposed to behave.

Tôi tính toán chính xác hơn làm sao chương trình chạy đúng

I wrote a reference card to act as documentation.

Tôi đã viết một tấm thẻ tham khảo hoạt động như là tài liệu bằn chứng

It also helped me ensure that the user interface I was defining

nó cũng giúp tôi đảm bảo rằng giao diện tôi đang viết

could be explained concisely and clearly to regular people.

có thể được giải thích chính xác và lấy được lòng tin của mọi người

Bob worked in the attic of the apartment he rented in Arlington, Massachusetts.

Bob làm việc trên gác mái ở một căn hộ thuê ở Arlington, Massachusetts.

This is the inside of the attic.

Đây là bên trong gác mái

Bob bought time on the MIT Multics System

Bob hoãn việc ở hệ thống MIT Multics

to write computer code on a terminal like this.

để mã hóa máy tính ở một thiết bị như này

And then he would download test versions to a borrowed Apple II

sau đó download bản chạy thử từ một cái Apple II đi mượn

over a phone line using an acoustic coupler,

qua một đường truyền điện thoại sử dụng một bộ nối không dùng điện

and then we would test.

sau đó là kiểm tra

For one of these tests I prepared for this case about the Pepsi Challenge.

một trong số những thử nghiệm tôi đã chuẩn bị về thử thách Pepsi

Print wasn't working yet, so I had to copy everything down.

Bản in không hoạt động nên tôi phải sao chép mọi thứ

Save wasn't working, so every time it crashed,

nút Save không hoạt động nên mỗi lần nó hỏng

I had to type in all of the formulas again, over and over again.

tôi lại phải gõ lại toàn bộ

The next day in class, I raised my hand; I got called on, and I presented the case.

ngày hôm sau trên lớp, tôi giơ tay và được gọi, tôi nói ra vấn đề đó

I did five-year projections. I did all sorts of different scenarios.

Tôi đã làm dự án đó trong 5 năm, trong mọi hoàn cảnh, trường hợp

I aced the case. VisiCalc was already useful.

VisiCalc thực sự đã có ích

The professor said, "How did you do it?"

giáo sư hỏi tôi đã làm nó như thế nào

Well, I didn't want to tell him about our secret program.

Thực ra tôi không muốn kể về chương trình bí mật đó

(Laughter)

( khán giả cười)

So I said, "I took this and added this

nên tôi bảo: Em đã lấy số này, cộng lại

and multiplied by this and subtracted that."

nhân rồi trừ

He said, "Well, why didn't you use a ratio?"

Giáo sư hỏi sao tôi không dùng tỉ lệ

I said, "Hah! A ratio -- that wouldn't have been as exact!"

tôi đã nói rằng: hah! một tỉ lệ- nó không chính xác lắm

What I didn't say was, "Divide isn't working yet."

tôi đã không bảo rằng phép chia không thực hiện

(Laughter)

(khán giả cươi)

Eventually, though, we did finish enough of VisiCalc

Cuối cùng, chúng tôi đã hoàn thành đủ VisiCalc

to be able to show it to the public.

để đem nó ra trước công chúng

My dad printed up a sample reference card

Bố tôi đã in một mẫu tham khảo

that we could use as marketing material.

để chúng tôi có thể sử dụng làm marketing

In June of 1979, our publisher announced VisiCalc to the world,

tháng 6 năm 1979, nhà xuất bản công bố nó ra toàn thế giới

in a small booth at the giant National Computer Conference in New York City.

ở một cái rạp nhỏ trong hội nghị máy tính quốc gia ở New York

The New York Times had a humorous article about the conference.

Tờ New York Times đã có một bài báo châm biếm về hội nghị

"The machines perform what seem religious rites ...

" Cỗ máy trình diễn như là nghi thức tôn giáo...

Even as the believers gather,

kể cả những tín đồ vây quanh

the painters in the Coliseum sign room are adding to the pantheon,

Những họa sĩ ở Coliseum đang thêm vào những vị thần

carefully lettering 'VISICALC' in giant black on yellow.

cẩn thận ghi chữ "VISICALC" màu đen khổng lồ trên nền vàng

All hail VISICALC!"

tất cả reo lên "VISICALC"

(Gasp) New York Times: "All hail VISICALC."

(kinh ngạc) New York Times : " tất cả đều reo lên VISICALC"

(Laughter)

( khán giả cười)

That was the last mention of the electronic spreadsheet

đó cũng là lần cuối cùng đề cập đến bảng tính điện tử

in the popular business press for about two years.

từ những tờ báo kinh doanh nổi tiếng trong khoảng 2 năm

Most people didn't get it yet.

hầu hết mọi người vẫn chưa có nó

But some did.

Chỉ một vài đã sở hữu

In October of 1979, we shipped VisiCalc.

Tháng 10 năm 1979, chúng tôi vận chuyển VisiCalc

It came in packaging that looked like this.

Nó được đóng gói như thế này

And it looked like this running on the Apple II.

và trông như bản chạy trong Apple II

And the rest, as they say, is history.

Còn lại, như người ta nói, trong lịch sử.

Now, there's an awful lot more to this story,

Hiện tại, có nhiều hơn lịch sử đã từng

but that'll have to wait for another day.

nhưng vẫn còn phải chờ một ngày

One thing, though, Harvard remembers.

Những thành viên Harvard

Here's that classroom.

ở tại lớp học đó.

They put up a plaque to commemorate what happened there.

Họ xây dựng một nghi thứ để kỉ niệm những điều đã xảy ra

(Applause)

(khán giả cười)

But it also serves as a reminder

Nhưng đó cũng như là một điều nhắ nhở

that you, too, should take your unique backgrounds, skills and needs

rằng bạn cũng nên có nền tảng, kỹ năng và nhu cầu của riêng mình

and build prototypes to discover and work out the key problems,

và xây dựng những khuôn mẫu để khám phá những vấn đề cốt lõi

and through that, change the world.

và thông qua đó, cải tiến thế giới

Thank you.

Cảm ơn

(Applause)

(vỗ tay)