Meet the inventor of the electronic spreadsheet | Dan Bricklin

Translator: Crawford Hunt Reviewer: Brian Greene

Tłumaczenie: Marta Chodowicz Korekta: Rysia Wand

How many of you have used an electronic spreadsheet,

Ilu z was używa elektronicznego arkusza kalkulacyjnego

like Microsoft Excel?

np. Microsoft Excel?

Very good.

Bardzo dobrze.

Now, how many of you have run a business with a spreadsheet by hand,

A ilu z was prowadzi firmę z użyciem arkusza wypełnianego odręcznie,

like my dad did for his small printing business in Philadelphia?

tak jak to robił mój tata w swojej małej drukarni w Filadelfii?

A lot less.

Zdecydowanie mniej.

Well, that's the way it was done for hundreds of years.

Tak właśnie robiono przez setki lat.

In early 1978, I started working on an idea

Na początku 1978 roku zacząłem pracować nad pomysłem,

that eventually became VisiCalc.

który ostatecznie przerodził się w VisiCalc.

And the next year it shipped

W kolejnym roku dostarczany był

running on something new called an Apple II personal computer.

razem z nowością zwaną komputerem osobistym Apple II.

You could tell that things had really changed when, six years later,

Można było zauważyć zmiany, gdy sześć lat później

the Wall Street Journal ran an editorial

ukazał się artykuł w The Wall Street Journal,

that assumed you knew what VisiCalc was and maybe even were using it.

który zakładał, że czytelnicy

znają VisiCalc i może nawet go używają.

Steve Jobs back in 1990

W 1990 roku Steve Jobs powiedział,

said that "spreadsheets propelled the industry forward."

że "arkusze kalkulacyjne pchnęły branżę naprzód”.

"VisiCalc propelled the success of Apple more than any other single event."

"VisiCalc napędził sukces Apple'a bardziej niż cokolwiek innego".

On a more personal note,

A tu osobisty akcent:

Steve said, "If VisiCalc had been written for some other computer,

Steve dodał: "Gdyby VisiCalc napisano na inny komputer,

you'd be interviewing somebody else right now."

ten wywiad przeprowadzałbyś z kimś innym”.

So, VisiCalc was instrumental in getting personal computers on business desks.

VisiCalc odegrał kluczową rolę w przeniesieniu komputerów do firm.

How did it come about?

Jak to się stało?

What was it? What did I go through to make it be what it was?

Co to było? Przez co przeszedłem, by do tego doprowadzić

Well, I first learned to program back in 1966, when I was 15 --

Zacząłem uczyć się programowania w 1966 roku, gdy miałem 15 lat,

just a couple months after this photo was taken.

kilka miesięcy po tym, gdy zrobiono to zdjęcie.

Few high schoolers had access to computers in those days.

Niewielu licealistów miało wtedy dostęp do komputerów.

But through luck and an awful lot of perseverance,

Ale dzięki szczęściu i ogromnej wytrwałości

I was able to get computer time around the city.

miałem dostęp do komputera.

After sleeping in the mud at Woodstock, I went off to MIT to go to college,

Po spaniu w błocie na Woodstock przyszedł czas na studia w MIT,

where to make money, I worked on the Multics Project.

gdzie dla zarobku pracowałem nad projektem Multics.

Multics was a trailblazing interactive time-sharing system.

Multics był pionierskim systemem do interaktywnego współdzielenia czasu.

Have you heard of the Linux and Unix operating systems?

Słyszeliście o systemach Linux i Unix?

They came from Multics.

Wywodzą się z Multicsa.

I worked on the Multics versions

Pracowałem nad wersjami Multicsa,

of what are known as interpreted computer languages,

które znane są jako komputerowe języki interpretowane,

that are used by people in noncomputer fields

używane przez ludzi z pozakomputerowych dyscyplin

to do their calculations while seated at a computer terminal.

do przeprowadzania obliczeń podczas pracy przy komputerze.

After I graduated from MIT,

Po skończeniu studiów na MIT

I went to work for Digital Equipment Corporation.

zacząłem pracę w Digital Equipment Corporation.

At DEC, I worked on software

Pracowałem nad oprogramowaniem

for the new area of computerized typesetting.

do komputerowego składu tekstu nowego typu.

I helped newspapers replace their reporters' typewriters

Pomogłem gazetom wymienić maszyny do pisania reporterów

with computer terminals.

na terminale komputerowe.

I'd write software

Pisałem oprogramowanie

and then I'd go out in the field to places like the Kansas City Star,

i jechałem w teren do takich miejsc jak gazeta Kansas City Star,

where I would train users and get feedback.

żeby uczyć użytkowników i zbierać opinie.

This was real-world experience

To było życiowe doświadczenie,

that is quite different than what I saw in the lab at MIT.

które bardzo się różniło od tego, co widziałem w laboratoriach MIT.

After that, I was project leader

Następnie zostałem liderem projektu

of the software for DEC's first word processor, again a new field.

oprogramowania dla pierwszego procesora tekstu, kolejna nowa dziedzina.

Like with typesetting, the important thing was crafting a user interface

Tak jak przy składzie tekstu, ważne było stworzenie interfejsu użytkownika,

that was both natural and efficient for noncomputer people to use.

który byłby zarówno naturalny i wydajny dla ludzi nieobeznanych z komputerem.

After I was at DEC, I went to work for a small company

Następnie zacząłem współpracę z małą firmą, która robiła

that made microprocessor-based electronic cash registers for the fast-food industry.

oparte na mikroprocesorach elektroniczne kasy dla branży fastfoodowej.

But I had always wanted to start a company with my friend Bob Frankston

Zawsze jednak chciałem otworzyć firmę z moim przyjacielem Bobem Frankstonem,

that I met on the Multics project at MIT.

którego spotkałem przy projekcie Multics w MIT.

So I decided to go back to school to learn as much as I could about business.

Zdecydowałem się wrócić na studia, żeby jak najwięcej nauczyć się o biznesie.

And in the fall of 1977,

Jesienią 1977 roku

I entered the MBA program at Harvard Business School.

rozpocząłem studia MBA w Harvard Business School.

I was one of the few percentage of students

Byłem wśród tych kilku procent studentów,

who had a background in computer programming.

którzy mieli doświadczenie w programowaniu komputerowym.

There's a picture of me from the yearbook sitting in the front row.

Jest i zdjęcie naszego roku, na którym siedzę w pierwszym rzędzie

(Laughter)

(Śmiech)

Now, at Harvard, we learned by the case method.

Na Harvardzie uczyliśmy się metodą studium przypadku.

We'd do about three cases a day.

Omawialiśmy trzy przypadki dziennie.

Cases consist of up to a few dozen pages describing particular business situations.

Przypadki składają się z dziesiątek stron, opisujących konkretne sytuacje biznesowe.

They often have exhibits, and exhibits often have words and numbers

Często zawierają przykłady, ze słowami i liczbami,

laid out in ways that make sense for the particular situation.

ułożonymi w taki sposób, by miało to sens w konkretnej sytuacji.

They're usually all somewhat different.

Wszystkie zazwyczaj się nieco różnią.

Here's my homework.

A tu moja praca domowa.

Again, numbers, words, laid out in ways that made sense.

Znów liczby, słowa poukładane w sensowny sposób.

Lots of calculations -- we got really close to our calculators.

Mnóstwo obliczeń,

kalkulatory stały się nam bardzo bliskie.

In fact, here's my calculator.

A tu mój kalkulator.

For Halloween, I went dressed up as a calculator.

Nawet kiedyś na Halloween przebrałem się za kalkulator.

(Laughter)

(Śmiech)

At the beginning of each class, the professor would call on somebody

Na początku każdych zajęć wykładowca prosił kogoś

to present the case.

o prezentację przypadku.

What they would do is they would explain what was going on

Studenci wyjaśniali kontekst,

and then dictate information that the professor would transcribe

następnie dyktowali informacje, które wykładowca notował

onto the many motorized blackboards in the front of the class,

na wielu ruchomych tablicach na sali,

and then we'd have a discussion.

po czym odbywała się dyskusja.

One of the really frustrating things is when you've done all your homework,

W pracy domowej okropnie mnie denerwowało,

you come in the next day only to find out that you made an error

że następnego dnia mogłeś znaleźć błąd

and all of the other numbers you did were wrong.

i wszystkie wyniki robiły się nieprawidłowe.

And you couldn't participate as well.

Nie mogłeś za dobrze uczestniczyć w lekcji,

And we were marked by class participation.

a udział był akurat oceniany.

So, sitting there with 87 other people in the class, I got to daydream a lot.

Siedząc na sali z 87 osobami, często się rozmarzałem.

Most programmers in those days worked on mainframes,

Większość programistów w tamtych czasach pracowała na komputerach typu mainframe,

building things like inventory systems, payroll systems and bill-paying systems.

tworząc takie rzeczy jak systemy wykazów, systemy płac czy rozliczeń.

But I had worked on interactive word processing

Ja zajmowałem się interaktywnym procesowaniem tekstu

and on-demand personal computation.

i osobistymi obliczeniami na życzenie.

Instead of thinking about paper printouts and punch cards,

Zamiast myśleć o wydrukach i kartach perforowanych,

I imagined a magic blackboard

wyobrażałem sobie magiczną tablicę,

that if you erased one number and wrote a new thing in,

na której, po wymazaniu jednej liczby i wpisaniu nowej,

all of the other numbers would automatically change,

wszystkie inne wyniki automatycznie się zmienią

like word processing with numbers.

jak w procesorze tekstu z liczbami.

I imagined that my calculator had mouse hardware on the bottom of it

Wyobrażałem sobie, że mój kalkulator ma myszkę pod spodem

and a head-up display, like in a fighter plane.

i wyświetlacz przezierny, jak w myśliwcu.

And I could type some numbers in, and circle it, and press the sum button.

Mógłbym wpisać tam liczby, zakreślić je i zsumować.

And right in the middle of a negotiation I'd be able to get the answer.

I w środku negocjacji miałbym gotową odpowiedź.

Now I just had to take my fantasy and turn it into reality.

Musiałem tylko przenieść fantazje do rzeczywistości.

My father taught me about prototyping.

Ojciec nauczył mnie prototypowania.

He showed me mock-ups

Pokazał mi makiety,

that he'd make to figure out the placement on the page

które tworzył, żeby zaplanować rozmieszczenie elementów

for the things for brochures that he was printing.

na stronie do broszur, które drukował.

And he'd use it to get feedback from customers

Makiet używał też do zbierania opinii klientów

and OKs before he sent the job off to the presses.

i potwierdzania zanim wysłał zlecenie do druku.

The act of making a simple, working version of what you're trying to build

Tworzenie prostych i działających wersji produktu, który zamierzasz zrobić,

forces you to uncover key problems.

wymusza wykrywanie istotnych problemów

And it lets you find solutions to those problems much less expensively.

i pomaga znaleźć rozwiązania mniejszym kosztem.

So I decided to build a prototype.

Zdecydowałem się zrobić prototyp.

I went to a video terminal connected to Harvard's time-sharing system

Skorzystałem z terminala wideo podłączonego do systemu w Harvardzie

and got to work.

i zabrałem się do pracy.

One of the first problems that I ran into was:

Jednym z pierwszych problemów na jakie się natknąłem było to,

How do you represent values in formulas?

jak zaprezentować wartości w formułach?

Let me show you what I mean.

Pokażę wam, o co mi chodzi.

I thought that you would point somewhere,

Myślałem, żeby wskazać miejsce,

type in some words, then type in some somewhere else,

wpisać coś, potem wskazać inne miejsce,

put in some numbers and some more numbers, point where you want the answer.

wpisać jakieś liczby, potem więcej, wskazać miejsce na rezultat.

And then point to the first, press minus, point to the second,

Następnie wskazać pierwszą liczbę, wcisnąć minus, wskazać drugą

and get the result.

i uzyskać wynik.

The problem was: What should I put in the formula?

Miałem jednak problem, co wpisać w formule?

It had to be something the computer knew what to put in.

Musiało to być coś, co komputer rozpozna.

And if you looked at the formula,

Patrząc na formułę,

you needed to know where on the screen it referred to.

trzeba było wiedzieć, do którego miejsca na ekranie się odnosi.

The first thing I thought was the programmer way of doing it.

Najpierw chciałem to potraktować jak programista.

The first time you pointed to somewhere,

Przy pierwszym wskazaniu miejsca

the computer would ask you to type in a unique name.

komputer poprosiłby o wpisanie unikalnej nazwy.

It became pretty clear pretty fast that that was going to be too tedious.

Szybko okazało się to zbyt żmudne.

The computer had to automatically make up the name and put it inside.

Komputer powinien automatycznie nadać i zapisać nazwę.

So I thought, why not make it be the order in which you create them?

A może zastosować porządek dodawania wartości?

I tried that. Value 1, value 2.

Spróbowałem. Wartość 1, wartość 2.

Pretty quickly I saw that if you had more than a few values

Szybko zauważyłem, że przy większej liczbie wartości

you'd never remember on the screen where things were.

nie da się zapamiętać elementów na ekranie.

Then I said, why not instead of allowing you to put values anywhere,

A jeśli zamiast pozwolić wstawiać dane gdziekolwiek,

I'll restrict you to a grid?

ograniczę wybór do siatki?

Then when you pointed to a cell,

Wówczas po wskazaniu komórki

the computer could put the row and column in as a name.

komputer mógłby użyć wiersza i kolumny jako nazwy.

And, if I did it like a map and put ABC across the top and numbers along the side,

A jeśli zrobić to w formie mapy i dodał litery na górze i liczby po boku,

if you saw B7 in a formula,

to na widok B7 w formule

you'd know exactly where it was on the screen.

wiadomo by było dokładnie, gdzie to jest na ekranie.

And if you had to type the formula in yourself, you'd know what to do.

Stałoby się jasne, jak samemu wpisać formułę.

Restricting you to a grid helped solve my problem.

Ograniczenie do siatki pomogło rozwiązać problem.

It also opened up new capabilities, like the ability to have ranges of cells.

Otworzyło też nowe możliwości, jak używanie zakresów komórek.

But it wasn't too restrictive --

Ale nie było zbyt restrykcyjne.

you could still put any value, any formula, in any cell.

Nadal pozwalało dodać każdą wartość i formułę w każdej z komórek.

And that's the way we do it to this day, almost 40 years later.

Tak to robimy do dziś, prawie 40 lat później.

My friend Bob and I decided that we were going to build this product together.

Ja i mój przyjaciel Bob zdecydowaliśmy, że razem zbudujemy ten produkt.

I did more work figuring out exactly how the program was supposed to behave.

Zająłem się opracowaniem zasad funkcjonowania.

I wrote a reference card to act as documentation.

Stworzyłem kartę referencyjną, która posłużyła za dokumentację.

It also helped me ensure that the user interface I was defining

Pomogła mi też zapewnić, że definiowany interfejs użytkownika

could be explained concisely and clearly to regular people.

będzie można jasno i zwięźle wyjaśnić laikom.

Bob worked in the attic of the apartment he rented in Arlington, Massachusetts.

Bob pracował na strychu mieszkania wynajętego w Arlington w Massachusetts.

This is the inside of the attic.

Oto i wnętrze strychu.

Bob bought time on the MIT Multics System

Bob wykupił czas w MIT Multics System,

to write computer code on a terminal like this.

żeby pisać kod na terminalu takim jak ten.

And then he would download test versions to a borrowed Apple II

Potem pobierał testowe wersje na pożyczony komputer Apple II

over a phone line using an acoustic coupler,

przez telefon przy użyciu przetwornika akustycznego

and then we would test.

i testował.

For one of these tests I prepared for this case about the Pepsi Challenge.

Na potrzeby jednego z tych testów wykorzystałem kampanię reklamową Pepsi.

Print wasn't working yet, so I had to copy everything down.

Drukowanie nie jeszcze działało, więc musiałem wszystko przepisać.

Save wasn't working, so every time it crashed,

Zapisywanie nie działało, więc przy każdym zawieszeniu

I had to type in all of the formulas again, over and over again.

musiałem wpisywać wszystkie formuły od nowa.

The next day in class, I raised my hand; I got called on, and I presented the case.

Następnego dnia zgłosiłem się na zajęciach do przedstawienia mojego przypadku.

I did five-year projections. I did all sorts of different scenarios.

Zrobiłem pięcioletnie prognozy i różnego rodzaju scenariusze.

I aced the case. VisiCalc was already useful.

Poszło mi świetnie, VisiCalc się przydał.

The professor said, "How did you do it?"

Profesor zapytał, jak to zrobiłem.

Well, I didn't want to tell him about our secret program.

Nie chciałem ujawniać naszego tajnego projektu.

(Laughter)

(Śmiech)

Odpowiedziałem więc: "Wziąłem to, dodałem,

So I said, "I took this and added this

and multiplied by this and subtracted that."

pomnożyłem przez to i odjąłem tamto".

He said, "Well, why didn't you use a ratio?"

Spytał, czemu nie użyłem proporcji.

I said, "Hah! A ratio -- that wouldn't have been as exact!"

Na co ja: "Ha! Proporcje nie byłyby tak dokładne".

What I didn't say was, "Divide isn't working yet."

Choć miałem na myśli "Dzielenie jeszcze nie działa".

(Laughter)

(Śmiech)

Eventually, though, we did finish enough of VisiCalc

Ostatecznie udało nam się dokończyć VisiCalc na tyle,

to be able to show it to the public.

by móc przedstawić go publicznie.

My dad printed up a sample reference card

Mój tata wydrukował broszurę informacyjną,

that we could use as marketing material.

która mogła też służyć jako materiał promocyjny.

In June of 1979, our publisher announced VisiCalc to the world,

W czerwcu 1979 roku

nasz wydawca ogłosił VisiCalc światu na małym stoisku

in a small booth at the giant National Computer Conference in New York City.

ogromnej Narodowej Konferencji Komputerowej w Nowym Jorku.

The New York Times had a humorous article about the conference.

The New York Times napisał humorystyczny artykuł o tej konferencji.

"The machines perform what seem religious rites ...

"Maszyny wykonują coś w stylu obrzędów religijnych

Even as the believers gather,

Wierni jeszcze się schodzą,

the painters in the Coliseum sign room are adding to the pantheon,

a już malarze w recepcji Koloseum dodają VISICALC do panteonu

carefully lettering 'VISICALC' in giant black on yellow.

starannymi czarnymi literami na żółtym tle.

All hail VISICALC!"

Chwała VISICALC!”

(Gasp) New York Times: "All hail VISICALC."

(Łapiąc dech) New York Times: "Chwała VISICALC!”.

(Laughter)

(Śmiech)

That was the last mention of the electronic spreadsheet

Na temat elektronicznych arkuszy

in the popular business press for about two years.

popularna prasa biznesowa milczała potem dwa lata.

Most people didn't get it yet.

Większość ludzi tego jeszcze nie załapała.

But some did.

Ale niektórzy owszem.

In October of 1979, we shipped VisiCalc.

W październiku 1979 roku wypuściliśmy VisiCalc.

It came in packaging that looked like this.

Dostarczany był w takim opakowaniu.

And it looked like this running on the Apple II.

A tak wyglądał uruchomiony na Apple II.

And the rest, as they say, is history.

A reszta, jak mówią, jest historią.

Now, there's an awful lot more to this story,

Oczywiście można by jeszcze długo opowiadać,

but that'll have to wait for another day.

ale musi to poczekać na inny dzień.

One thing, though, Harvard remembers.

Wspomnę o jednym – Harvard pamięta.

Here's that classroom.

To ta sala.

They put up a plaque to commemorate what happened there.

Umieścili tablicę upamiętniającą wydarzenie.

[Na tej sali w 1978 roku Dan Bricklin, absolwent '79

(Applause)

wymyślił pierwszy program arkusza kalkulacyjnego

VisiCalc, zabójcza apka wieku informatycznego

zapewniła komputerom miejsce w biznesie.]

(Brawa)

But it also serves as a reminder

To powinno przypominać,

that you, too, should take your unique backgrounds, skills and needs

że, bazując na unikalnych doświadczeniach, zdolnościach, potrzebach,

and build prototypes to discover and work out the key problems,

warto budować prototypy, by odkrywać i rozwiązywać kluczowe problemy

and through that, change the world.

i w ten sposób zmieniać świat.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)