Paul Pholeros: How to reduce poverty? Fix homes

Paul Pholeros: Làm sao để bớt nghèo khổ? Hãy sửa nhà

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Ming Ming Reviewer: Sonny Sasha

The idea of eliminating poverty is a great goal.

Mong muốn xóa nghèo là 1 mục tiêu vĩ đại.

Tôi không nghĩ có ai trong khán phòng này không đồng ý điều đó.

I don't think anyone in this room would disagree.

What worries me is when politicians with money

Tôi chỉ e ngại khi các chính trị gia nhiều tiền

and charismatic rock stars --

và những ngôi sao nhạc rock lôi cuốn

(Laughter)

nói về điều đó,

use the words,

" ... it all just sounds so, so simple."

thì nghe thật dễ dàng làm sao.

Hôm nay tôi không có tiền

Now, I've got no bucket of money today

and I've got no policy to release,

cũng không có chính sách nào để ban hành,

and I certainly haven't got a guitar.

cũng chẳng có cây guitar nào.

I'll leave that to others.

Việc đó của người khác.

But I do have an idea,

Nhưng tôi có 1 ý tưởng,

and that idea is called Housing for Health.

gọi là Ngôi nhà sức khỏe.

Housing for Health works with poor people.

Ngôi nhà sức khỏe có hiệu quả với người nghèo.

It works in the places where they live,

Hiệu quả nơi họ sống,

and the work is done to improve their health.

có tác dụng cải thiện sức khỏe.

Over the last 28 years,

Suốt 28 năm qua,

this tough, grinding, dirty work

công việc khó khăn, vất vả, đầy bụi bẩn này

has been done by literally thousands of people around Australia

được thực hiện bởi hàng ngàn người

khắp nước Úc, gần đây đã mở ra nước ngoài,

and, more recently, overseas,

and their work has proven

kết quả của họ chứng tỏ 1 kế hoạch tập trung

that focused design can improve even the poorest living environments.

có thể cải thiện ngay cả nơi nghèo khổ nhất

It can improve health

Nó cả thiện sức khỏe, và đóng vai trò làm giảm,

and it can play a part in reducing, if not eliminating, poverty.

thậm chí xóa nghèo.

I'm going to start where the story began --

Tôi sẽ bắt đầu từ khởi điểm của chuyện này năm 1985

1985, in Central Australia.

ở trung tâm nước Úc.

1 người thổ dân tên là Yami Lester

A man called Yami Lester, an Aboriginal man,

was running a health service.

mở 1 dịch vụ y tế.

Eighty percent of what walked in the door, in terms of illness,

80% những người bệnh đến khám

đều mắc bệnh truyền nhiễm –

was infectious disease --

third world, developing world infectious disease,

bệnh truyền nhiễm của thế giới thứ 3 đang phát triển,

caused by a poor living environment.

xuất phát từ điều kiện sống nghèo khổ.

Yami lập ra 1 đội ở Alice Springs.

Yami assembled a team in Alice Springs.

He got a medical doctor.

Anh ta có bác sĩ y khoa,

He got an environmental health guy.

có chuyên gia sức khỏe môi trường.

And he hand-selected a team of local Aboriginal people

Và đích thân chọn người thổ dân địa phương

to work on this project.

tham gia vào dự án.

Yami told us at that first meeting,

Yami nói ngay lần đầu gặp mặt, không có tiền đâu.

"There's no money," -- always a good start --

Khởi đầu tốt luôn như thế, không tiền.

" ... no money, you have six months,

Bạn có 6 tháng.

and I want you to start on a project --" which, in his language,

Và tôi muốn bạn khởi động 1 dự án mà theo ngôn ngữ của anh ta

là “uwankara palyanku kanyintjaku,”

he called "Uwankara Palyanku Kanyintjaku,"

which, translated, is "a plan to stop people getting sick" --

nghĩa là “kế hoạch ngăn chặn người dân nhiễm bệnh,”

a profound brief.

rất súc tích.

That was our task.

Nhiệm vụ của chúng tôi đấy.

First step, the medical doctor went away for about six months.

Bước thứ 1, bác sĩ y khoa đi khảo sát

trong 6 tháng

And he worked on what were to become these nine health goals --

những nguyên do

của 9 mục tiêu chúng tôi nhắm đến.

what were we aiming at?

After six months of work, he came to my office

Sau 6 tháng, anh ấy đến văn phòng

and presented me with those nine words on a piece of paper.

và đưa cho tôi 9 từ viết trên 1 mảnh giấy.

(9 phương thức sống khỏe mạnh: tắm rửa, quần áo, nước thải, dinh dưỡng, đông dân, súc vật+, bụi, nhiệt độ, thương tổn.)

[The 9 Healthy Living Practices: Washing, clothes, wastewater, nutrition, crowding,

Tôi chẳng ấn tượng chút nào.

animals, dust, temperature, injury]

Xem này.

I was very unimpressed. Big ideas need big words,

Ý tưởng lớn cần ngôn từ lớn

and preferably a lot of them.

càng nhiều ngôn từ lớn càng tốt.

This didn't fit the bill.

Cái này không đủ.

What I didn't see and what you can't see

Điều tôi và bạn không thấy

was that he'd assembled thousands of pages

là anh ấy đã viết cả ngàn trang nghiên cứu

of local, national and international health research

về sức khỏe địa phương, quốc gia và quốc tế

that filled out the picture as to why these were the health targets.

chỉ để vẽ ra

bức tranh mục tiêu sức khỏe đó.

The pictures that came a bit later had a very simple reason.

Những bức tranh sau đó

có nguyên do rất đơn giản.

The Aboriginal people who were our bosses and the senior people

Người chủ thổ dân

và các cán bộ dự án đều gần như mù chữ,

were most commonly illiterate,

so the story had to be told in pictures

nên phải vẽ cụ thể

of what these goals were.

các mục tiêu ra.

We worked with the community,

Chúng tôi làm việc với cộng đồng,

not telling them what was going to happen

không thể bàn những chuyện tương lai

in a language they didn't understand.

bằng thứ tiếng họ không hiểu.

So we had the goals and each one of these goals --

Chúng tôi đã có mục tiêu, và mỗi cái –

and I won't go through them all --

tôi sẽ không nói cụ thể hết –

puts at the center the person and their health issue,

đều đưa con người và vấn đề sức khỏe vào trung tâm,

and it then connects them

và liên kết 2 yếu tố

to the bits of the physical environment that are actually needed

với môi trường thực thể cần có

để giữ gìn sức khỏe.

to keep their health good.

And the highest priority, you see on the screen,

Và ưu tiên cao nhất, như bạn thấy trên màn hình,

is washing people once a day, particularly children.

là tắm rửa 1 lần mỗi ngày, nhất là trẻ em.

And I hope most of you are thinking,

Tôi mong rằng các bạn đang nghĩ:

“Cái gì? Dễ dàng quá nhỉ.”

"What? That sounds simple."

Now, I'm going to ask you all a very personal question.

Tôi sẽ hỏi các bạn 1 câu rất tế nhị.

This morning before you came,

Sáng nay trước khi đến đây,

who could have had a wash using a shower?

ai đã tắm bằng vòi hoa sen?

Tôi sẽ không hỏi bạn có vòi sen không,

I'm not going to ask if you had a shower, because I'm too polite.

vì tôi quá lịch sự. Thế đấy. (Cười).

That's it.

(Laughter)

Được rồi.

All right, I think it's fair to say

Công bằng mà nói tôi thấy

most people here could have had a shower this morning.

hầu hết mọi người đã tắm sáng nay.

I'm going to ask you to do some more work.

Tôi đề nghị thêm 1 chút.

I want you all to select one of the houses

Tôi muốn các bạn chọn một trong những ngôi nhà

of the 25 houses you see on the screen.

Bạn hãy chọn 1

I want you to select one of them and note the position of that house

trong số 25 căn nhà bạn thấy trên màn hình.

Bạn hãy chọn 1

and keep that in your head.

và ghi nhớ vị trí của nó trong đầu.

Các bạn chọn nhà chưa? Tôi sẽ đề nghị bạn

Have you all got a house?

I'm going to ask you to live there for a few months,

sống ở đó vài tháng để chắc rằng bạn hiểu rõ.

so make sure you've got it right.

Đó là vùng tây bắc của Miền tây nước Úc, nơi rất dễ chịu.

It's in the northwest of Western Australia, very pleasant place.

OK. Let's see if your shower in that house is working.

Okay. Xem vòi sen nhà bạn có hoạt động không.

I hear some "Aw!" and I hear some "Ah!"

Tôi nghe thấy vài tiếng “aw” và “aah”.

If you get a green tick, your shower's working.

Nếu được tick màu xanh, vòi sen nhà bạn dùng được.

You and your kids are fine.

Bạn và con bạn khỏe mạnh.

If you get a red cross,

Nếu bị gạch đỏ,

well, I've looked carefully around the room

tôi quan sát cẩn thận khắp phòng

and it's not going to make much difference to this crew.

và không thấy ảnh hưởng nhiều với nhóm này.

Why? Because you're all too old.

Tại sao nhỉ? Vì bạn quá lớn tuổi rồi.

Tôi biết điều đó sẽ shock với 1 số bạn,

I know that's going to come as a shock to some of you, but you are.

nhưng bạn là thế đấy.

And before you get offended and leave,

Trước khi bạn tức giận và bỏ đi,

I've got to say that being too old,

tôi phải nói rằng quá lớn tuổi ở đây

in this case, means that pretty much everyone in the room, I think,

bao gồm gần như mọi người trong phòng

is over five years of age.

những người nhiều hơn 5 năm tuổi.

We're really concerned with kids naught to five.

Chúng tôi thật sự lo cho đám trẻ 0 – 5 tuổi.

And why?

Tại sao? Tắm rửa là thuốc trị đám côn trùng,

Washing is the antidote to the sort of bugs,

the common infectious diseases of the eyes, the ears,

các bệnh truyền nhiễm phổ biến cho mắt, tai,

ngực và da

the chest and the skin

that, if they occur in the first five years of life,

mà nếu chúng xảy ra trong 5 năm đầu đời

permanently damage those organs.

sẽ tổn thương vĩnh viễn các cơ quan đó.

They leave a lifelong remnant.

Để lại vết sẹo suốt đời.

Nghĩa là, từ khi 5 tuổi,

That means that by the age of five,

you can't see as well for the rest of your life.

suốt đời còn lại bạn sẽ không nhìn được như thế nữa.

You can't hear as well for the rest of your life.

Không nghe được như thế nữa.

You can't breathe as well.

Cũng không thở được như thế.

You've lost a third of your lung capacity by the age of five.

Bạn mất 1/3 phổi từ khi 5 tuổi.

And even skin infection,

Kể cả bệnh ngoài da, mà lúc đầu chúng tôi nghĩ

which we originally thought wasn't that big a problem,

sẽ chẳng có vấn đề gì,

mild skin infections naught to five give you

viêm da nhẹ từ 0 đến 5 tuổi

a greatly increased chance of renal failure,

làm giảm đáng kể chức năng thận,

needing dialysis at age 40.

sẽ cần lọc máu ở tuổi 40.

This is a big deal, so the ticks and crosses on the screen

Đây là chuyện lớn, nên dấu tick và dấu gạch trên màn hình

are actually critical for young kids.

rất quan trọng với trẻ nhỏ.

Those ticks and crosses represent the 7,800 houses

Những dấu đó thể hiện 7.800 ngôi nhà

we've looked at nationally around Australia,

mà chúng tôi khảo sát khắp nước Úc,

the same proportion.

cho cùng tỉ lệ.

What you see on the screen --

Những gì bạn thấy

35 percent of those not-so-famous houses

– 35% những ngôi nhà không-đẹp-lắm của 50.000 người bản xứ,

lived in by 50,000 indigenous people --

35 percent had a working shower.

35% có vòi nước dùng được.

10% của 7.800 căn nhà đó

Ten percent of those same 7,800 houses had safe electrical systems.

có hệ thống điện an toàn,

và 58%

And 58 percent of those houses had a working toilet.

có toilet dùng được.

These are by a simple, standard test.

Kết quả dựa trên 1 thí nghiệm chuẩn đơn giản:

In the case of the shower:

với vòi nước, nó có nước nóng và lạnh không,

does it have hot and cold water, two taps that work,

2 mức khóa còn tốt,

a shower rose to get water onto your head or onto your body,

nước chảy lên tới đầu và thân thể bạn,

và ống dẫn nước thoát đi?

and a drain that takes the water away?

Không cần đẹp, sang trọng hay tiện lợi

Not well-designed, not beautiful, not elegant --

– chỉ cần chúng dùng được.

just that they function.

And the same tests for the electrical system

Hệ thống điện và toilet cũng kiểm tra như vậy.

and the toilets.

Housing for Health projects aren't about measuring failure --

Dự án Ngôi nhà sức khỏe không đánh giá các thất bại,

they're actually about improving houses.

mà là cải thiện nhà cửa.

We start on day one of every project.

Mỗi ngày chúng tôi làm 1 dự án –

We've learned -- we don't make promises, we don't do reports.

theo kinh nghiệm, chúng tôi không hứa, không báo cáo.

We arrive in the morning with tools, tons of equipment, trades,

Mỗi sáng chúng tôi mang dụng cụ đến, hàng tấn thiết bị,

giao dịch, và đào tạo các nhóm bản địa để làm việc

and we train up a local team on the first day to start work.

ngay ngày đầu.

By the evening of the first day,

Tối ngày đầu tiên, một số nhà

a few houses in that community are better than when we started in the morning.

trong cộng đồng đó

đã tốt hơn so với lúc sáng.

That work continues for six to 12 months,

Công việc tiếp tục triển khai 6 đến 12 tháng

until all the houses are improved

đến khi mọi nhà đều được sửa

and we've spent our budget of 7,500 dollars total per house.

với chi phí trung bình 7.500 đô-la

cho mỗi nhà.

That's our average budget.

Đó là ngân sách trung bình.

At the end of six months to a year, we test every house again.

Hết 6 tháng đến 1 năm, chúng tôi kiểm tra lại.

It's very easy to spend money.

Tiêu tiền thì rất dễ. Nhưng rất khó để sửa

It's very difficult to improve

chức năng

the function of all those parts of the house.

toàn bộ vật dụng trong nhà.

And for a whole house, the nine healthy living practices,

So toàn bộ nhà, cùng 9 thực hành sống khỏe mạnh,

we test, check and fix 250 items in every house.

chúng tôi kiểm nghiệm và sửa 250 đồ vật trong mỗi nhà.

And these are the results we can get with our 7,500 dollars.

Và đây là kết quả

chúng tôi có từ 7.500 đô-la.

We can get showers up to 86 percent working,

Chúng tôi đưa nước máy tới 86%,

we can get electrical systems up to 77 percent working

hệ thống điện tới 77%,

and we can get 90 percent of toilets working

và toilet tới 90%

in those 7,500 houses.

trong số 7.500 căn nhà.

Cảm ơn. (Vỗ tay.)

(Applause)

Thank you.

(Applause)

Các nhóm đã làm việc của họ thật tuyệt.

The teams do a great job, and that's their work.

I think there's an obvious question

Có lẽ bạn đang nghĩ về

that I hope you're thinking about.

1 câu hỏi hiển nhiên.

Why do we have to do this work?

Tại sao chúng tôi phải làm thế?

Why are the houses in such poor condition?

Sao các căn nhà lại tệ thế?

Seventy percent of the work we do is due to lack of routine maintenance --

70% những gì chúng tôi làm

là do nhà không được bảo dưỡng thường xuyên,

the sort of things that happen in all our houses.

nhà của chúng ta đều thế đấy.

Mọi thứ hỏng dần.

Things wear out, should have been done by state government or local government,

Đáng lẽ chính quyền nhà nước hoặc địa phương cần làm.

simply not done, the house doesn't work.

Nhưng không làm, rồi nhà không dùng được.

Twenty-one percent of the things we fix are due to faulty construction --

21% những gì chúng tôi sửa

là do lỗi xây dựng,

literally things that are built upside down and back to front.

lắp đặt lộn ngược hoặc từ sau ra trước.

They don't work, we have to fix them.

Chúng không dùng được. Chúng tôi phải sửa lại.

Và nếu bạn sống ở Úc trong 30 năm nay,

And if you've lived in Australia in the last 30 years, the final cause --

lí do cuối cùng – bạn luôn nghe rằng

you will have heard always that indigenous people trash houses.

người bản xứ vứt bỏ nhà.

It's one of the almost rock-solid pieces of evidence

Một trong những bằng chứng sắt đá nhất,

which I've never seen evidence for,

mà tôi chưa chứng bao giờ,

that's always reeled out as "That's the problem with indigenous housing."

luôn được xem là vấn đề với nhà cửa bản xứ.

9% chi phí chúng tôi dành cho các tổn thất,

Well, nine percent of what we spend is damage,

misuse or abuse of any sort.

dùng sai, hoặc dùng bừa.

Chúng tôi không nhất trí rằng

We argue strongly that the people living in the house

are simply not the problem.

người sống trong nhà không phải là vấn đề.

And we'll go a lot further than that;

Và chúng tôi đi xa hơn thế nhiều.

Người sống trong nhà chính là

the people living in the house are actually a major part of the solution.

yếu tố chính trong giải pháp.

Seventy-five percent of our national team in Australia --

75% thành viên trong đội quốc gia Úc của chúng tôi,

over 75 at the minute --

giờ đã hơn 75% 1 chút,

are actually local, indigenous people from the communities we work in.

là người bản xứ, người địa phương

trong cộng đồng mà chúng tôi làm việc.

They do all aspects of the work.

Họ tự làm mọi phần công việc.

(Applause)

(Vỗ tay)

In 2010, for example, there were 831,

Ví dụ năm 2010, có 831 người

all over Australia, and the Torres Strait Islands,

trên khắp nước Úc và quần đảo Torres Strait

all states, working to improve the houses where they and their families live,

sửa sang những căn nhà

mà họ và gia đình ở.

and that's an important thing.

Điều đó thật quan trọng.

Our work's always had a focus on health.

Chúng tôi luôn tập trung vào sức khỏe. Đó là cốt lõi.

That's the key.

The developing world bug, trachoma, causes blindness.

Côn trùng ở vùng nghèo gây bệnh đau mắt hột. Nó gây mù.

It's a developing-world illness,

Đó là bệnh của nước đang phát triển,

and yet, the picture you see behind

và bức tranh bạn thấy phía sau tôi

is in an Aboriginal community in the late 1990s,

là cộng đồng Thổ dân cuối những năm 1990

where 95 percent of school-aged kids had active trachoma

nơi 95% trẻ đi học

bị bệnh đau mắt hột làm hỏng mắt.

in their eyes, doing damage.

Okay, vậy chúng tôi làm gì?

OK, what do we do?

Well, first thing we do, we get showers working.

Trước hết, chúng tôi đưa nước máy đến.

Why? Because that flushes the bug out.

Tại sao? Vì nước rửa được côn trùng.

We put washing facilities in the school as well,

Chúng tôi lắp vòi nước ở trường nữa

so kids can wash their faces many times during the day.

để đám trẻ rửa mặt nhiều lần mỗi ngày.

We wash the bug out.

Rửa hết đám bọ đi.

Second, the eye doctors tell us that dust scours the eye

Thứ 2, bác sĩ nhãn khoa nói bụi làm khô mắt,

and lets the bug in quick.

giúp đám bọ sớm quay lại. Vậy chúng tôi làm gì?

So what do we do?

Chúng tôi gọi bác sĩ về bụi, có người đó đấy.

We call up the doctor of dust, and there is such a person.

He was loaned to us by a mining company.

Một công ty khai khoáng cho chúng tôi mượn.

He controls dust on mining company sites.

Anh ta kiểm soát bụi ở các công trường,

anh ta đến đây, trong 1 ngày chúng tôi làm rõ rằng

And he came out and, within a day,

it worked out that most dust in this community

hầu hết bụi ở đây

was within a meter of the ground, the wind-driven dust --

bay cao tới 1 m, bụi bay theo gió,

so he suggested making mounds to catch the dust

nên bác sĩ đề nghị làm các mô đất để chắn bụi

before it went into the house area and affected the eyes of kids.

không cho chúng bay vào nhà

làm ảnh hưởng mắt của đám trẻ.

So we used dirt to stop dust.

Chúng tôi dùng bùn để chắn bụi.

We did it. He provided us dust monitors.

Và thành công. Anh ấy mang cho chúng tôi máy đo bụi.

We tested and we reduced the dust.

Chúng tôi đã kiểm tra và làm giảm bụi.

Rồi chúng tôi muốn đuổi hết đám bọ đi.

Then we wanted to get rid of the bug generally.

Chúng tôi làm như thế nào?

So how do we do that?

Well, we call up the doctor of flies -- and, yes, there is a doctor of flies.

Chúng tôi gọi 1 bác sĩ về ruồi đến,

có người như thế đấy.

As our Aboriginal mate said,

Anh bạn thổ dân nói:

"You white fellows ought to get out more."

“Người da trắng các anh phải xuất hiện nhiều hơn.”

(Laughter)

(Cười)

And the doctor of flies very quickly determined

Và bác sĩ ruồi xác định rất nhanh rằng

that there was one fly that carried the bug.

có 1 loại ruồi mang bọ.

He could give school kids in this community

Anh ấy cho đám trẻ

the beautiful fly trap you see above in the slide.

cái bẫy ruồi tuyệt đẹp mà bạn thấy trên slide này.

They could trap the flies, send them to him in Perth.

Chúng bắt ruồi, gửi lại cho anh ta ở Perth.

When the bug was in the gut,

Khi đám bọ đã vào trong ruột,

he'd send back by return post some dung beetles.

anh ta gửi qua thư 1 ít bọ hung.

Bọ hung ăn phân lạc đà,

The dung beetles ate the camel dung,

làm ruồi chết vì thiếu thức ăn,

the flies died through lack of food,

and trachoma dropped.

bệnh đau mắt hột giảm.

And over the year, trachoma dropped radically in this place, and stayed low.

Sau 1 năm, đau mắt hột

giảm mạnh ở nơi này, giữ ở mức thấp.

We changed the environment, not just treated the eyes.

Môi trường đã thay đổi, không chỉ những đôi mắt.

Và cuối cùng, ta có đôi mắt đẹp.

And finally, you get a good eye.

All these small health gains

Những cải thiện sức khỏe

and small pieces of the puzzle make a big difference.

và những mảnh ghép nhỏ này tạo nên khác biệt lớn.

The New South Wales Department of Health,

Sở Y tế New South Wales,

that radical organization,

1 cơ quan đầu ngành,

did an independent trial over three years

đã giám sát độc lập trong 3 năm

to look at 10 years of the work we've been doing

những dự án chúng tôi làm trong 10 năm

in these sorts of projects in New South Wales.

ở New South Wales,

And they found a 40 percent reduction in hospital admissions

họ thấy số ca nhập viện

vì bệnh về điều kiện sống nghèo khổ

for the illnesses that you could attribute to the poor environment --

đã giảm 40%.

a 40 percent reduction.

Giảm tới 40%.

(Applause)

(Vỗ tay)

Just to show that the principles we've used in Australia

Để cho thấy phương thức mà chúng tôi

áp dụng ở Úc có thể dùng ở nơi khác,

can be used in other places,

I'm just going to go to one other place, and that's Nepal.

tôi sẽ đến Nepal,

And what a beautiful place to go.

một nơi tuyệt đẹp.

We were asked by a small village of 600 people

Họ đề nghị chúng tôi đến 1 làng 600 người

to go in and make toilets where none existed.

và xây dựng toilet ở những nơi chưa từng có.

Health was poor.

Sức khỏe rất tệ.

We went in with no grand plan,

Chúng tôi không hề có kế hoạch hay cam kết tổng thể

no grand promises of a great program,

cho 1 chương trình lớn,

just the offer to build two toilets for two families.

mà chỉ xây 2 toilet cho 2 gia đình.

Khi thiết kế toilet thứ 1,

It was during the design of the first toilet

that I went for lunch,

tôi được mời ăn trưa

invited by the family into their main room of the house.

trong căn phòng chính của gia đình đó.

It was choking with smoke.

Nó đặc khói.

People were cooking on their only fuel source, green timber.

Người dân nấu nướng bằng nguồn năng lượng duy nhất, củi ướt.

The smoke coming off that timber is choking,

Củi ướt rất khói,

and in an enclosed house, you simply can't breathe.

trong 1 căn nhà kín, bạn không thể thở được.

Sau này chúng tôi phát hiện

Later we found the leading cause of illness and death

nguyên nhân chính gây bệnh và tử vong ở đây là suy hô hấp.

in this particular region is through respiratory failure.

So all of a sudden, we had two problems.

Vậy là bất thần chúng tôi có 2 vấn đề.

We were there originally to look at toilets

Lúc đầu là xây toilet

and get human waste off the ground, that's fine.

và dọn rác trên mặt đất. Thế cũng được.

Rồi bất ngờ có vấn đề thứ 2.

But all of a sudden now there was a second problem:

Làm sao chúng tôi dọn khói bây giờ? Vậy là thiết kế

How do we actually get the smoke down?

So two problems, and design should be about more than one thing.

phải giải quyết cả 2, không chỉ 1.

Solution: Take human waste, take animal waste,

Giải pháp: Dọn chất thải người và súc vật vào bồn,

put it into a chamber, out of that, extract biogas,

từ đó chiết xuất biogas,

methane gas.

khí mê-tan.

The gas gives three to four hours cooking a day --

Khí gas cho phép nấu nướng 3 – 4 giờ mỗi ngày

– và sạch, không khói, miễn phí cho mỗi gia đình.

clean, smokeless and free for the family.

(Applause)

(Vỗ tay)

I put it to you: is this eliminating poverty?

Về phía bạn, điều này có xóa nghèo không?

And the answer from the Nepali team who's working at the minute would say,

Câu trả lời từ đội hiện đang làm việc ở Nepal

sẽ là: đừng ngớ ngẩn,

don't be ridiculous --

we have three million more toilets to build

còn tới hơn 3 triệu toilet cần xây

before we can even make a stab at that claim.

trước khi chạm tới mục tiêu đó.

And I don't pretend anything else.

Tôi không đặt chuyện đâu.

But as we all sit here today,

Khi ta đang ngồi đây,

there are now over 100 toilets built

đã có thêm hơn 100 toilet

in this village and a couple nearby.

ở làng này và vài làng lân cận.

Hơn 1.000 người đang sử dụng chúng.

Well over 1,000 people use those toilets.

Yami Lama, he's a young boy.

Cậu bé Yami Lama,

He's got significantly less gut infection because he's now got toilets,

đã giảm đáng kể bệnh viêm đường ruột

nhờ có toilet,

không còn phân người trên mặt đất nữa.

and there isn't human waste on the ground.

Kanji Maya là 1 người mẹ hãnh diện.

Kanji Maya, she's a mother, and a proud one.

She's probably right now cooking lunch for her family

Có lẽ giờ đây cô ấy đang nấu ăn

on biogas, smokeless fuel.

bằng biogas, nhiên liệu không khói.

Her lungs have got better,

Phổi của cô sẽ ngày càng tốt hơn

and they'll get better as time increases,

vì giờ không còn phải nấu nướng trong khói mù nữa.

because she's not cooking in the same smoke.

Surya takes the waste out of the biogas chamber

Surya mang chất thải đã hết biogas

when it's shed the gas, he puts it on his crops.

đi bón ruộng.

He's trebled his crop income,

Anh ta đã tăng thu nhập từ hoa màu,

có thêm thức ăn và tiền cho gia đình.

more food for the family and more money for the family.

And finally Bishnu, the leader of the team,

Cuối cùng là Bishnu,

người trưởng nhóm, đã hiểu rằng chúng tôi

has now understood that not only have we built toilets,

không chỉ xây toilet,

we've also built a team,

mà còn tạo đội nhóm,

and that team is now working in two villages

và họ đang đào tạo

where they're training up the next two villages

người dân 2 làng

to keep the work expanding.

để tiếp tục mở rộng công việc.

And that, to me, is the key.

Với tôi, điều đó là cốt lõi.

(Applause)

(Vỗ tay)

People are not the problem.

Con người chưa bao giờ là vấn đề.

We've never found that.

Chúng tôi chưa bao giờ thấy vậy.

Vấn đề là: điều kiện sống nghèo khổ,

The problem: poor living environment,

nhà cửa tồi tàn, và côn trùng gây bệnh.

poor housing and the bugs that do people harm.

Những vấn đề này không phân biệt lãnh thổ,

None of those are limited by geography, by skin color or by religion.

màu da hay tôn giáo. Không hề.

None of them.

Mối liên kết chung trong những việc chúng tôi làm

The common link between all the work we've had to do

is one thing, and that's poverty.

chỉ có 1, đó là nghèo đói.

Nelson Mandela said, in the mid-2000s, not too far from here,

Nelson Maldela từng nói giữa những năm 2000,

không xa lắm, rằng cũng giống chế độ nô lệ và Apartheid,

he said that like slavery and apartheid, "Poverty is not natural.

“Nghèo đói không tự sinh ra.

It is man-made and can be overcome and eradicated

Nó là do con người và có thể ngăn chặn và diệt trừ

by the actions of human beings."

bởi hành động của con người.”

I want to end by saying

Tôi muốn kết luận rằng hành động

it's been the actions of thousands of ordinary human beings

của hàng ngàn người bình thường

làm 1 việc, theo tôi, là phi thường,

doing -- I think -- extraordinary work,

that have actually improved health,

đã thực sự nâng cao sức khỏe,

có lẽ theo 1 cách nào đó, giảm nghèo.

and, maybe only in a small way, reduced poverty.

Thank you very much for your time.

Rất cảm ơn đã lắng nghe.

(Applause)

(Vỗ tay)