The moral dangers of non-lethal weapons | Stephen Coleman

Translator: Thanh Le Reviewer: Hà Vinh Cao Quang

Điều tôi muốn nói với các bạn hôm nay

là vài vấn đề mà quân đội thế giới phương Tây --

What I want to talk to you about today

is some of the problems that the military of the Western world --

Úc, Mỹ, Anh, vân vân --

đang đối mặt khi họ triển khai tác chiến trên mặt trận

Australia, United States, the UK and so on --

trong thế giới hiện đại ngày nay.

face in some of the deployments that they're dealing with

Nếu bạn nghĩ về những nơi

in the modern world at this time.

mà quân đội Úc đã được điều đến trong những năm gần đây,

If you think about the sorts of things

we've sent Australian military personnel to in recent years,

rõ ràng có các nơi như Iraq và Afghanistan,

nhưng cũng có các nơi như Đông Timor và Quần đảo Solomon,

we've got obvious things like Iraq and Afghanistan,

but you've also got things like East Timor and the Solomon Islands,

vân vân.

Và có rất nhiều chiến trường

mà hiện nay ta đưa binh sỹ đến

and so on.

And a lot of these deployments

that we're sending military personnel to these days

đều không có chiến tranh đúng nghĩa

Thật ra, nhiều công việc ta yêu cầu quân đội làm

aren't traditional wars.

In fact, a lot of the jobs we're asking military personnel to do

trong các trường hợp đó

thì ở đất nước của họ -- Úc, Mỹ, vân vân --

in those situations

are ones that, in their own countries -- Australia, the US and so on --

lại do cảnh sát thực hiện.

Vì vậy có rất nhiều vấn đề nảy sinh

would actually be done by police officers.

với binh sỹ trong các trường hợp này,

So there's a bunch of problems that come up

vì họ làm những việc mình không được huấn luyện để làm.

for military personnel in these situations,

because they're doing things they haven't really been trained for.

Và họ làm những việc mà những người làm việc đó ở đất nước họ

And they're doing things that those who do them in their own countries

được huấn luyện rất khác và được trang bị rất khác với họ.

are trained very differently for and equipped very differently for.

Giờ đây, có rất nhiều lý do ta điều binh sỹ,

Now, there's a bunch of reasons why we send military personnel,

thay vì cảnh sát, làm những việc này.

Nếu ngày mai nước Úc phải điều động 1.000 người

rather than police, to do these jobs.

ví dụ, đến Tây Papua,

If Australia had to send 1,000 people tomorrow

ta không có đủ 1.000 cảnh sát sẵn sàng để đi vào ngày mai,

to West Papua, for example,

we don't have 1,000 police officers hanging around that could go tomorrow,

nhưng lại có 1.000 binh sỹ có thể đi được.

and we do have 1,000 soldiers that could go.

Nên nếu phải điều động ai đó, ta sẽ điều quân đội --

họ ở đó, họ thường trực

So when we have to send someone, we send the military --

và trời ạ, họ đã quen lên đường và làm những việc này

they're there, they're available,

and heck, they're used to going off and doing these things

và tự lo liệu

và không cần hỗ trợ gì thêm.

and living by themselves

Nên họ có thể hoàn thành nhiệm vụ, ở góc độ nào đó.

and not having all this extra support.

Nhưng họ không được huấn luyện cùng cách thức như cảnh sát,

So they are able to do it in that sense.

và chắc chắn không được trang bị như cảnh sát,

But they aren't trained the same way police officers are,

do đó điều này đã gây ra nhiều rắc rối cho họ

and they're certainly not equipped the way police officers are,

khi thi hành nhiệm vụ.

so this has raised a bunch of problems for them

Đặc biệt có một chuyện nảy sinh mà tôi hết sức quan tâm,

when dealing with these issues.

One particular thing that's come up that I am especially interested in,

là câu hỏi liệu rằng,

khi điều binh sỹ để thực hiện mấy công việc kiểu này,

is the question of whether,

when we're sending military personnel to do these sorts of jobs,

ta có phải trang bị cho họ khác đi không?

Và cụ thể là, liệu rằng ta có nên cho họ tiếp cận

we ought to be equipping them differently;

các loại vũ khí phi sát thương mà cảnh sát có.

and in particular, whether we ought to be giving them access

Vì họ cũng làm vài việc giống nhau,

to some of the nonlethal weapons that police have.

có lẽ họ nên có vài loại vũ khí như vậy.

Since they're doing some of the same jobs,

Và có rất nhiều nơi bạn sẽ nghĩ những vũ khí đó rất hữu ích.

maybe they should have some of those things.

And there's a range of places you'd think those things would be really useful.

Chẳng hạn, khi có các chốt quân sự.

Nếu có ai tiến đến các chốt này

For example, when you've got military checkpoints.

và binh sỹ không chắc đó có phải kẻ thù không,

If people are approaching these checkpoints

and the military personnel are unsure if this person's hostile or not,

cứ cho là người này đến gần và họ tự hỏi:

“Đó có phải khủng bố không?

say this person approaching here, and they say,

Họ có giấu gì dưới quần áo không?

"Is this a suicide bomber or not?

Chuyện gì sẽ xảy ra?”

Is something hidden under their clothes?

Họ không biết người này có phải kẻ thù không.

What's going to happen?"

Nếu người này không nghe lệnh, họ có thể bắn người đó,

They don't know if the person is hostile or not.

If the person doesn't follow directions, they may end up shooting them,

và sau đó phát hiện hoặc đúng, họ bắn đúng người,

and then find out afterwards either, yes, we shot the right person,

hoặc không, đây chỉ là một người vô tội

không hiểu chuyện gì đã xảy ra.

or, no, this was just an innocent person

Nên nếu có vũ khí phi sát thương, các binh sỹ sẽ nói:

who didn't understand what was going on.

So if they had nonlethal weapons, then they would say,

“Nó sẽ hữu dụng trong trường hợp như vậy.

Nếu bắn nhầm người không phải kẻ thù,

"We can use them in that sort of situation.

ít ra ta cũng không giết họ.”

If we shoot someone who wasn't hostile,

Trường hợp khác: bức ảnh này là từ một trong các nhiệm vụ

at least we haven't killed them."

Another situation: this photo is from one of the missions

ở Balkan cuối những năm 1990.

Trường hợp hơi khác một chút,

in the Balkans in the late 1990s.

khi họ biết đó có thể là kẻ thù.

This situation is a little bit different,

Có người nổ súng vào họ

where maybe they know someone is hostile;

hay làm điều gì khác mà rõ ràng có ý gây hấn,

they've got someone shooting at them

ném đá, bất kỳ thứ gì.

or doing something else that's clearly hostile,

Nhưng nếu họ bắn trả,

có nhiều người vô tội khác ở xung quanh

throwing rocks, whatever.

But if they respond,

cũng có thể bị thương.

there's a range of other people around who are innocent people,

Thiệt hại ngoài ý muốn

điều mà quân đội thường không muốn nhắc đến.

who might also get hurt.

It'd be collateral damage

that the military often doesn't want to talk about.

Họ sẽ lại nói: “Khi được tiếp cận vũ khí phi sát thương,

nếu biết chắc ai là kẻ thù,

So again, they'd say, "With access to nonlethal weapons,

ta có thể đối phó họ,

if we've got someone we know is hostile,

và dù tấn công nhầm ai khác,

we can do something to deal with them,

ít ra ta cũng không giết họ.”

and know that if we hit anyone else,

Một đề xuất khác.

at least we're not going to kill them."

Ta đang đưa rất nhiều rô-bốt ra chiến trường,

Another suggestion has been,

ta có thể thấy đến lúc

since we're putting so many robots in the field,

họ thật sự đưa rô-bốt hoạt động độc lập

we can see the time coming

ra chiến trường.

where they're actually going to send robots out in the field

Chúng sẽ tự quyết định bắn ai và không bắn ai,

that are autonomous.

They'll make their own decisions about who to shoot and who not to shoot,

không có con người can dự.

Nên tôi đề xuất là,

without a human in the loop.

nếu đưa rô-bốt đi và cho chúng làm điều này,

So the suggestion is,

if we're going to send robots out and allow them to do this,

có lẽ sẽ là ý hay nếu trang bị chúng vũ khí phi sát thương,

maybe it would be a good idea if they were armed with nonlethal weapons,

để nếu rô-bốt quyết định sai và bắn nhầm người,

một lần nữa, chúng không giết họ.

so if the robot makes a bad decision and shoots the wrong person,

Giờ thì, có nhiều loại vũ khí phi sát thương,

again, they haven't actually killed them.

Now, there's a whole range of different sorts of nonlethal weapons,

vài loại đã xuất hiện,

vài loại đang được phát triển.

Có các loại truyền thống như bình xịt hơi cay,

some of which are available now,

some of which they're developing.

hay bình xịt OC trên kia,

You've got traditional things like pepper spray,

hay súng điện bên kia.

OC spray up at the top there,

Loại trên cùng bên phải thật ra là tia laze gây chói,

or Tasers over here.

chỉ để tạm thời làm ai đó mù

The one on the top right here is actually a dazzling laser,

và mất phương hướng.

intended to just blind the person momentarily

Bạn có súng shotgun phi sát thương

and disorient them.

với đạn bằng cao su thay vì kim loại như truyền thống.

You've got nonlethal shotgun rounds

that contain rubber pellets instead of the traditional metal ones.

Và thứ ở giữa, chiếc xe tải lớn,

And this one in the middle here, the large truck,

được gọi là Hệ thống khống chế Hành động,

hiện được quân đội Mỹ chế tạo.

is called the Active Denial System,

something the US military is working on at the moment.

Về bản chất nó là bộ phát vi sóng cỡ đại.

It's essentially a big microwave transmitter.

Kiểu như là ý tưởng cổ điển về tia nhiệt của bạn.

Nó có thể phát ra khoảng cách rất xa,

It's sort of your classic idea of a heat ray.

so với bất kỳ loại nào khác.

It goes out to a really long distance,

Bất kỳ ai bị chiếu trúng sẽ đột ngột thấy rất nóng,

compared to any of these other sorts of things.

Anybody who is hit with this feels a sudden burst of heat,

và chỉ muốn ra khỏi đó.

Nó phức tạp hơn nhiều so với lò vi sóng,

and just wants to get out of the way.

nhưng về bản chất nó làm sôi các phân tử nước

It is a lot more sophisticated than a microwave oven,

but it basically is boiling the water molecules

ngay trên bề mặt da bạn.

Do đó bạn thấy nóng kinh khủng,

in the very surface level of your skin.

và nghĩ: "Mình phải ra khỏi đó thôi.”

So you feel this massive heat,

Và họ nghĩ loại này sẽ rất hữu dụng

and you go, "I want to get out of the way."

ở những nơi cần giải tán đám đông,

And they think this will be really useful

in places where we need to clear a crowd out of a particular area,

khi bọn họ chống đối.

Nếu muốn ai tránh xa nơi nào đó,

if the crowd is being hostile.

ta có thể làm được nhờ mấy vũ khí này.

If we need to keep people away from a particular place,

Do đó có rất nhiều loại vũ khí phi sát thương

we can do that with these sorts of things.

So there's a whole range of different nonlethal weapons

ta có thể cung cấp cho binh sỹ,

và có nhiều tình huống

we could give military personnel,

họ sẽ nhìn chúng và nói:

and there's a whole range of situations

“Mấy vũ khí này sẽ rất hữu ích đây.”

where they're looking at them and saying,

"These things would be really useful."

quân đội và cảnh sát rất khác nhau.

But as I said,

the military and the police are very different.

(Cười)

Vâng, bạn không cần nhìn quá kỹ mới nhận ra

(Laughter)

họ có thể rất khác nhau.

Yes, you don't have to look very hard at this to recognize

Cụ thể là,

that they might be very different.

thái độ với việc dùng vũ lực

In particular,

và cách họ được huấn luyện dùng vũ lực

the attitude to the use of force

thật sự khác biệt.

and the way they're trained to use force

Cảnh sát --

is especially different.

và tôi biết vì thực tế tôi từng hỗ trợ huấn luyện cảnh sát --

The police --

and knowing because I've actually helped to train police --

cảnh sát, đặc biệt là ở các nước phương Tây,

police, particularly in Western jurisdictions at least,

được huấn luyện để tiết giảm vũ lực,

are trained to De-escalate force,

cố gắng tránh dùng vũ lực ở bất kỳ đâu,

to try and avoid using force wherever possible,

và chỉ dùng vũ lực gây thương vong khi đó là lựa chọn cuối cùng.

and to use lethal force only as an absolute last resort.

Binh sỹ được huấn luyện để chiến đấu.

Military personnel are being trained for war.

Do đó họ được hướng dẫn rằng, ngay khi có chuyển biến xấu,

So they're trained that, as soon as things go bad,

phản ứng đầu tiên là vũ lực gây thương vong.

their first response is lethal force.

Khi đó thì chuyện chợt trở nên nghiêm trọng rồi --

The moment the fecal matter hits the rotating turbine --

(Cười)

Họ sẽ nổ súng ngay từ đầu.

(Laughter)

you can start shooting at people.

Do đó thái độ của họ

khi dùng vũ lực gây thương vong rất khác biệt,

So their attitudes

và tôi nghĩ khá rõ ràng là

to the use of lethal force are very different,

thái độ của họ với vũ khí phi sát thương

and I think it's fairly obvious

that their attitude to the use of nonlethal weapons

cũng sẽ rất khác so với cảnh sát.

would also be very different from what it is with the police.

Và vì đã có đủ chuyện rắc rối

khi cảnh sát dùng vũ khí phi sát thương,

And since we've already had so many problems

tôi nghĩ ta nên nhìn nhận mấy vấn đề đó

with police use of nonlethal weapons in various ways,

và thử liên hệ với bối cảnh quân sự.

I thought it would be a good idea to look at some of those things

Tôi rất ngạc nhiên khi bắt đầu tìm hiểu và thấy được, thật ra

and relate it to the military context.

ngay cả người ủng hộ quân đội dùng vũ khí phi sát thương

I was very surprised when I started to do this to see that, in fact,

even the people who advocated the use of nonlethal weapons by the military

cũng chưa thật sự làm điều đó.

Có vẻ họ thường nghĩ:

“Vì sao lại quan tâm chuyện gì xảy ra với cảnh sát?

hadn't actually done that.

They generally seemed to think,

Ta đang nhìn vào sự việc khác mà.”

"Why would we care what's happened with the police?

Và có vẻ họ không nhận ra

We're looking at something different,"

mình đang nhìn nhận những sự việc giống nhau.

and didn't seem to recognize

Do đó tôi bắt đầu đào sâu mấy vấn đề này,

they were looking at pretty much the same stuff.

So I started to investigate some of those issues,

và tìm hiểu cách mà cảnh sát dùng vũ khí phi sát thương

and have a look at the way police use nonlethal weapons

khi chúng được giới thiệu,

và vài vấn đề có thể nảy sinh từ đó

when they're introduced,

and some of the problems that might arise out of those sorts of things

khi chúng giới thiệu trên thực tế.

Và dĩ nhiên, là người Úc,

when they actually do introduce them.

And of course, being Australian,

tôi bắt đầu nhìn nhận vấn đề đó ở Úc, dựa vào kinh nghiệm của tôi

I started looking at stuff in Australia, knowing from my own experience

trong các dịp vũ khí phi sát thương được giới thiệu ở Úc.

of various times when nonlethal weapons have been introduced in Australia.

Một trong những điều tôi đặc biệt tìm hiểu là việc sử dụng bình xịt OC --

One of the things I particularly looked at was the use of OC spray --

bình xịt hơi cay --

của cảnh sát Úc,

oleoresin capsicum spray, pepper spray --

và xem điều gì đã xảy ra khi nó được giới thiệu,

by Australian police,

và các vấn đề liên quan.

and seeing what had happened when that had been introduced,

Và một nghiên cứu hết sức thú vị tôi tìm được

and those sorts of issues.

And one study that I found, a particularly interesting one,

là ở Queensland,

vì họ có cho thời gian dùng thử bình xịt hơi cay

was in Queensland,

because they had a trial period for the use of pepper spray

trước khi thật sự giới thiệu chúng rộng rãi hơn.

before they actually introduced it more broadly.

Và tôi đã tìm hiểu vài số liệu ở đây.

And I went and had a look at some of the figures here.

Lúc ấy, khi giới thiệu bình xịt hơi cay ở Queensland,

họ rất dứt khoát.

Now, when they introduced OC spray in Queensland,

Bộ trưởng cảnh sát và rất nhiều phát ngôn được đưa ra.

they were really explicit.

The police minister's and a heap of public statements were made about it.

Họ nói: “Điều này rõ ràng là để cho cảnh sát quyền lựa chọn

They were saying, "This is explicitly intended to give police an option

giữa la hét và nổ súng.

between shouting and shooting.

Đây là thứ họ có thể dùng thay súng ống

trong các tình huống mà trước kia họ đã phải nổ súng.”

This is something they can use instead of a firearm

in situations where they would have previously had to shoot someone."

Do đó tôi xem xét mọi số liệu về vụ nổ súng của cảnh sát.

Và thật ra bạn không thể tìm chúng dễ dàng

So I looked at all of the police shooting figures.

cho từng bang ở Úc.

And you can't actually find them very easily

Tôi chỉ tìm được số liệu này.

for individual Australian states;

Nó nằm trong một báo cáo của Viện Tội phạm học Úc .

I could only find these.

This is from an Australian Institute of Criminology report.

“Số vụ tử vong do súng công vụ” nghĩa là không chỉ bị cảnh sát bắn,

You can see, in the fine print at the top:

"Police shooting deaths" means not just people shot by police,

mà có người còn tự bắn mình trước sự hiện diện của cảnh sát.

but people who have shot themselves in the presence of police.

Nhưng đây là các số liệu trên khắp cả nước,

và mũi tên đỏ đại diện cho điều mà Queensland nói:

But these are the figures across the entire country,

“Vâng, đây là năm ta sẽ

and the red arrow represents the point where Queensland said,

cho mọi cảnh sát trên toàn bang

"Yes, this is where we're going to give

tiếp cận bình xịt hơi cay.”

all police officers across the entire state

Cho nên bạn có thể thấy có sáu cái chết trước thời gian đó,

access to OC spray."

So you can see there were six deaths sort of leading up to it,

mỗi năm đều thế, trong nhiều năm.

Có sự gia tăng đáng kể vài năm trước,

every year for a number of years.

nhưng không phải ở Queensland.

There was a spike a few years before,

Có ai biết là ở đâu không?

but that wasn't actually Queensland.

Không phải Cảng Port.

Anyone know where that was?

Victoria? Vâng, đúng rồi.

Wasn't Port Arthur, no.

Đỉnh cao nhất là ở Victoria.

Victoria? Yes, correct.

(Cười)

Như vậy không chỉ Queensland mới có rắc rối cụ thể

That spike was all Victoria.

(Laughter)

với các cái chết do cảnh sát gây ra khi nổ súng, vân vân.

So it wasn't that Queensland had a particular problem

with deaths from police shootings and so on.

Vậy là sáu vụ nổ súng trên khắp cả nước,

diễn ra khá đều vào các năm trước đó.

So, six shootings across the whole country,

Hai năm kế tiếp là các năm họ tiến hành nghiên cứu -- 2001, 2002.

fairly consistently over the years before.

Có ai muốn đoán số lần,

The next two years were the years they studied -- 2001, 2002.

căn cứ vào cách họ giới thiệu thứ này,

Anyone want to take a stab at the number of times,

số lần cảnh sát Queensland dùng bình xịt hơi cay trong giai đoạn đó?

given how they've introduced this,

the number of times police in Queensland used OC spray in that period?

Mấy trăm? Một? Ba?

Hơn cả một nghìn cơ.

Hundreds? One? Three?

A thousand is getting better.

Được giới thiệu dứt khoát là giải pháp cho việc dùng vũ lực gây thương vong --

Explicitly introduced as an alternative to the use of lethal force --

một sự lựa chọn giữa la hét và nổ súng.

an alternative between shouting and shooting.

Tôi sẽ đưa ra quan điểm trái chiều

khi cho rằng nếu cảnh sát Queensland không có bình xịt hơi cay,

I'm going to go out on a limb here

and say that if Queensland police didn't have OC spray,

họ đã không bắn 2.226 người

they wouldn't have shot 2,226 people

trong hai năm đó.

(Cười)

in those two years.

(Laughter)

Thật ra, nếu nhìn vào các nghiên cứu mà họ thực hiện,

In fact, if you have a look at the studies they were looking at,

tài liệu mà họ đang thu thập và xem xét,

the material they were collecting and examining,

bạn có thể thấy nghi phạm chỉ có vũ trang trong khoảng 15% trường hợp

you can see the suspects were only armed in about 15 percent of cases

khi bình xịt hơi cay được dùng.

Nó thường được sử dụng trong giai đoạn này,

where OC spray was used.

và, dĩ nhiên, vẫn thường được sử dụng

It was routinely being used in this period,

vì dù gì cũng không có ai than phiền,

and, of course, still is routinely used --

trong bối cảnh của nghiên cứu này.

because there were no complaints about it,

Nó thường được sử dụng để đối phó với những ai quá khích,

not within the context of this study, anyway --

it was routinely being used to deal with people who were violent,

có khuynh hướng bạo lực,

và cũng thường được sử dụng

who were potentially violent,

để để đối phó với những ai chỉ đơn thuần bất tuân thụ động.

and also quite frequently used

to deal with people who were simply passively noncompliant.

Kiểu người này không làm gì quá khích,

nhưng họ chỉ không làm điều ta yêu cầu.

This person is not doing anything violent,

Họ không nghe theo lệnh của ta,

but they just won't do what we want them to.

nên ta tấn công bằng bình xịt hơi cay nó khiến họ rời đi nhanh hơn.

They're not obeying the directions we're giving them,

Mọi chuyện sẽ ổn hơn nếu làm thế.

so we'll give them a shot of the OC spray -- that'll speed them up.

Đây là thứ được giới thiệu một cách dứt khoát

Everything will work out better that way.

là sự thay thế cho súng ống,

This was something explicitly introduced

nhưng thường được sử dụng

to be an alternative to firearms,

để giải quyết nhiều loại vấn đề khác nữa.

but it's being routinely used

to deal with a whole range of other sorts of problems.

Bây giờ một trong các vấn đề cụ thể nảy sinh

khi quân đội dùng vũ khí phi sát thương --

Now one of the particular issues that comes up

và thực tế cũng có người nói: "Có thể có vấn đề đấy.” --

with military use of nonlethal weapons --

and people actually say, "There might be some problems" --

Có vài vấn đề cần ta tập trung vào.

there's a couple of particular problems that get focused on.

Một trong các vấn đề là: vũ khí phi sát thương có thể bị dùng bừa bãi.

One of those problems is: nonlethal weapons may be used indiscriminately.

Một trong các nguyên tắc cơ bản của việc dùng vũ lực trong quân đội

One of the fundamental principles of military use of force

là bạn phải có sự suy xét:

phải cân nhắc về người bạn sẽ nhắm vào.

is that you have to be discriminate;

Do đó một trong các vấn đề do vũ khí phi sát thương gây ra

you have to be careful about who you're shooting at.

là chúng có thể bị sử dụng bừa bãi --

So one of the problems suggested with nonlethal weapons

khi bạn dùng chúng chống lại nhiều người,

is that they might be used indiscriminately --

vì bạn không cần phải lo lắng quá nhiều nữa.

that you would use them against a whole range of people,

Và trên thực tế, một ví dụ cụ thể mà tôi nghĩ minh họa được điều đó

because you don't have to worry so much anymore.

And in fact, one particular instance where I think that actually happens

là vụ bao vây Nhà hát Dubrovka năm 2002,

was the Dubrovka Theater siege in Moscow in 2002,

mà có lẽ nhiều người trong các bạn, đủ già để nhớ được.

which probably a lot of you, unlike most of my students at ADFA,

khác với sinh viên của tôi ở ADFA,

Chuyện là người Chechen đã xông vào và chiếm nhà hát.

are old enough to remember.

Họ nắm giữ khoảng 700 con tin.

So, Chechens had come in and taken control of the theater.

Họ đã thả nhiều người,

They were holding something like 700 people hostage.

nhưng vẫn còn giữ khoảng 700 con tin.

They'd released a bunch of people,

Và biệt đội quân cảnh Nga, “Spetsnaz,”

but they still had about 700 people hostage.

And the Russian military police special forces, "Spetsnaz,"

đã đến và xông vào nhà hát.

Cách họ làm là bơm khí mê vào toàn bộ nhà hát.

came in and stormed the theater.

The way they did it was to pump the whole thing full of anesthetic gas.

Và rốt cuộc rất nhiều con tin đã chết

And it turned out that lots of the hostages died

vì hít phải khí đó.

as a result of inhaling the gas.

Nó bị sử dụng bừa bãi.

Họ đã bơm khí vào toàn bộ nhà hát.

It was used indiscriminately.

They pumped the whole theater full of the gas.

Và chẳng ngạc nhiên khi nhiều người chết,

And it's no surprise that people died,

vì bạn không biết lượng khí mỗi người sẽ hít vào,

because you don't know how much gas each person is going to inhale,

vị trí họ sẽ ngã khi bất tỉnh, vân vân.

what position they'll fall in when they become unconscious, and so on.

Thật ra, chỉ có vài người bị bắn

There were, in fact, only a couple of people who got shot

trong sự kiện này.

Nên về sau khi họ xem xét lại,

in this episode.

rõ ràng chỉ có vài người bị bắn chết,

So when they had a look at it afterward,

there were only a couple of people who'd apparently been shot,

bởi bọn bắt giữ con tin hay lực lượng cảnh sát

by the hostage takers or by the police forces

khi cố giải quyết tình hình.

Hầu như những ai thiệt mạng

trying to deal with the situation.

đều là do hít phải khí mê.

Virtually everybody that got killed

Số con tin tử vong cuối cùng không rõ là bao nhiêu,

got killed from inhaling the gas.

The final toll of hostages is a little unclear,

nhưng chắc chắn nhiều hơn thế,

vì có người cũng tử vong trong vài ngày sau.

but it's certainly a few more than that,

Do đó đây là vấn đề thứ nhất họ nhắc đến,

because other people died over the next few days.

rằng nó có thể bị sử dụng bừa bãi.

So this was one problem they talked about,

Vấn đề thứ hai đôi khi mọi người nhắc đến

that it might be used indiscriminately.

về việc quân đội dùng vũ khí phi sát thương --

A second problem people sometimes talk about

và đó thật sự là lý do trong Hiệp định Vũ khí Hóa học,

with military use of nonlethal weapons --

quy định rõ là không được dùng tác nhân chống bạo loạn

and it's actually why, in the chemical weapons convention,

làm vũ khí trong chiến tranh --

it's very clear that you can't use riot-control agents

vì người ta nhận thấy đôi khi vũ khí phi sát thương có thể được dùng

as weapons of warfare --

is that it's seen that sometimes nonlethal weapons might be used

không chỉ để thay thế vũ lực sát thương,

mà để tăng cường vũ lực gây thương vong:

not as an alternative to lethal force,

tức là dùng vũ khí phi sát thương trước,

but as a lethal force multiplier:

để vũ khí gây sát thương thật sự hiệu quả hơn.

that you use nonlethal weapons first,

so your lethal weapons will actually be more effective.

Những người bạn nhắm vào sẽ không thoát được.

The people you'll be shooting at won't be able to get out of the way.

Họ không ý thức được chuyện đang xảy ra, nên bạn dễ giết họ hơn.

They won't be aware of what's happening, and you can kill them better.

Và đó chính xác là điều đã xảy ra ở đây.

Bọn bắt giữ con tin bất tỉnh vì khí mê

And that's exactly what happened here.

The hostage takers who had been rendered unconscious by the gas

đã không bị bắt giữ.

Đơn giản là họ bị bắn vào đầu.

were not taken into custody;

they were simply shot in the head.

Do đó vũ khí phi sát thương được dùng trong trường hợp này

So this nonlethal weapon was being used in this case

để tăng cường vũ lực gây thương vong,

as a lethal force multiplier,

trong tình huống cụ thể này là để việc bắn hạ hiệu quả hơn.

to make killing more effective in this particular situation.

Một vấn đề nữa tôi muốn đề cập nhanh

là có rất nhiều vấn đề

Another problem I want to quickly mention

với cách mọi người thật sự được hướng dẫn dùng vũ khí phi sát thương,

is that there's a whole heap of problems

with the way people are actually taught to use nonlethal weapons,

huấn luyện và kiểm tra, vân vân.

Vì họ được kiểm tra trong môi trường dễ chịu, an toàn,

and get trained about them and then tested and so on.

và được dạy sử dụng trong môi trường dễ chịu, an toàn --

Because they're tested in nice, safe environments,

như thế này, mà bạn có thể thấy rõ chuyện gì đang xảy ra.

and are taught to use them in nice, safe environments --

like this, where you can see exactly what's going on.

Người đang phun bình xịt hơi cay đang mang găng tay cao su

để đảm bảo mình không bị nhiễm độc, vân vân.

The person spraying the OC spray is wearing a rubber glove

Nhưng chúng không hề được dùng như thế.

to make sure they don't get contaminated, and so on.

Chúng được dùng trong thế giới thực,

But they're never used like that.

như ở Texas, thế này đây:

They're used out in the real world,

[”Cảnh sát chích điện bà cụ sau khi dừng phương tiện"]

like in Texas, like this:

Thú thật, riêng trường hợp này đã khơi gợi sự tò mò của tôi.

["Police Taser Great-Grandmother During Traffic Stop"]

I confess, this particular case was one that piqued my interest in this.

Nó xảy ra khi tôi đang là nghiên cứu viên

tại Học viện Hải quân Hoa Kỳ.

It happened while I was working as a research fellow

Các bản tin bắt đầu nhắc đến sự việc này,

at the US Naval Academy.

News reports started coming up about this situation,

khi người phụ nữ này tranh cãi với viên cảnh sát.

Bà ấy không quá khích.

where this woman was arguing with a police officer.

Trên thực tế, có lẽ ông ấy cao hơn tôi sáu inch,

She wasn't violent.

và bà ấy cao tầm này.

In fact, he was probably six inches taller than me,

Và cuối cùng bà cụ nói:

and she was about this tall.

“Tôi sẽ quay vào xe.”

And eventually she said to him,

Và ông ấy nói: “Nếu quay vào xe, tôi sẽ chích điện bà.”

"Well, I'm going to get back in my car."

Và bà ấy nói: “Ồ, cứ việc. Cứ chích tôi đi.” Và ông ấy làm thật.

And he says, "If you get back in your car, I'm going to tase you."

And she says, "Oh, go ahead. Tase me." And so he does.

Và cảnh đó được ghi lại trong máy quay

lắp trước xe cảnh sát.

And it's all captured by the video camera

running in the front of the police car.

Bà ấy 72 tuổi.

Và cách đó được xem là phù hợp nhất khi ứng xử với bà cụ.

So, she's 72.

And it's seen that this is the most appropriate way of dealing with her.

Và có các ví dụ khác về các sự việc tương tự,

And there are other examples of the same sorts of things,

mà bạn sẽ nghĩ:

“Có phải đây là cách phù hợp để sử dụng vũ khí phi sát thương?”

where you think,

"Is this really an appropriate way to use nonlethal weapons?"

“Cảnh sát trưởng bắn súng điện vào đầu cô bé 14 tuổi.”

“Cô bé đang bỏ chạy. Tôi phải làm gì khác đây?”

"Police Chief Fires Taser into 14 year old Girl's Head."

(Cười)

"She was running away. What else was I suppose to do?"

Hay ở Florida:

(Laughter)

"Cảnh sát bắn súng điện bé trai 6 tuổi ở trường tiểu học.”

Or Florida:

"Police Taser 6-year-old Boy at Elementary School."

Và hẳn họ học được nhiều từ điều đó, vì ở cùng quận:

And they clearly learned a lot from it, because in the same district:

“Cảnh sát xem xét chính sách sau vụ trẻ em bị sốc điện:

Đứa trẻ thứ 2 bị sốc điện bằng súng chỉ trong vài tuần.”

"Police Review Policy After Children Shocked:

Cảnh sát cùng quận đó.

2nd Child Shocked by Taser Stun Gun Within Weeks."

Một trẻ khác vài tuần sau khi cậu bé sáu tuổi bị bắn súng điện.

Same police district.

Another child within weeks of Tasering the six-year-old boy.

Trong trường hợp bạn nghĩ điều này chỉ xảy ra ở Mỹ,

Just in case you think it's only going to happen in the United States,

nó cũng xảy ra ở Canada nữa đấy:

[”CS chích điện bé 11 tuổi”]

it happened in Canada as well:

Và đồng nghiệp gửi cho tôi cái này từ London:

["Mounties Zap 11-year-old Boy"]

[”Cụ ông 82 tuổi bị bắt và bị bắn súng điện”]

And a colleague sent me this one from London:

Nhưng phải thú thật, sự việc mà tôi thích hơn cả là ở Mỹ:

["Arrested Man, 82, Shot with Taser"]

But my personal favorite, I have to confess, does come from the US:

"Cảnh sát bắn súng điện vào phụ nữ khuyết tật 86 tuổi trên giường.”

"Officers Taser 86-year-old Disabled Woman in her Bed."

(Cười)

Tôi đã kiểm tra báo cáo về vụ việc này.

(Laughter)

Tôi nhìn vào nó. Tôi vô cùng ngạc nhiên.

I checked the reports on this one.

Rõ ràng là bà ấy có tư thế đe dọa hơn trên giường.

I looked at it. I was really surprised.

Apparently, she took up a more threatening position in her bed.

(Cười)

Không đùa đâu, chính xác nó viết thế này:

(Laughter)

“Bà ấy có có tư thế đe doạ hơn trên giường.”

I kid you not, that's exactly what it said:

"She took up a more threatening position in her bed."

Được rồi.

Nhưng tôi phải nhắc bạn --

nói về quân đội vũ khí phi sát thương,

OK.

But I'd remind you --

sao vụ này có liên quan?

I'm talking about military uses of nonlethal weapons,

Vì thật ra cảnh sát kiềm chế hơn khi dùng vũ lực

so why is this relevant?

so với quân đội.

Because police are actually more restrained in the use of force

Họ được huấn luyện để kiềm chế hơn khi dùng vũ lực

than the military are.

They're trained to be more restrained in the use of force

so với quân đội.

Họ được huấn luyện để suy xét hơn, cố gắng tiết chế.

than the military are.

Nên nếu những vấn đề xảy ra với cảnh sát

They're trained to think more, to try and De-escalate.

khi dùng vũ khí phi sát thương,

So if you have these problems with police officers

điều gì khiến bạn nghĩ

with nonlethal weapons,

tình hình sẽ khá hơn với các binh sỹ?

what on earth would make you think

it's going to be better with military personnel?

Điều cuối cùng tôi muốn nói:

The last thing that I would like to say:

Khi nói chuyện với cảnh sát

về việc vũ khí phi sát thương hoàn hảo trông thế nào,

When I'm talking to the police

chắc chắn đa số bọn họ đều nói như nhau.

about what a perfect nonlethal weapon would look like,

Họ nói: “Đó phải là thứ gì đủ ghê gớm

they almost inevitably say the same thing.

để mọi người không muốn bị nó tấn công.

They say, "It's got to be something that's nasty enough

Cho nên khi bạn dọa dùng nó,

that people don't want to be hit with this weapon.

mọi người sẽ nghe theo.

So if you threaten to use it,

people are going to comply with it.

Nhưng nó cũng phải là thứ gì đó

không để lại ảnh hưởng lâu dài.”

But it's also going to be something

that doesn't leave any lasting effects."

Nói cách khác,

vũ khí phi sát thương hoàn hảo là thứ lạm dụng được một cách hoàn hảo.

In other words,

your perfect nonlethal weapon is something that's perfect for abuse.

Những người này đã có thể làm gì nếu tiếp cận được với súng điện,

What would these guys have done if they'd had access to Tasers,

hay phiên bản điều khiển được, di động của Hệ thống khống chế Hành động --

or to a manned, portable version of the Active Denial System --

một tia nhiệt nhỏ bạn có thể chiếu vào người khác

a small heat ray that you can use on people

mà không phải lo gì.

Nên tôi nghĩ là vâng,

and not worry about.

vũ khí phi sát thương có thể rất hữu ích trong các tình huống này,

So I think yes,

there may be ways that nonlethal weapons will be great in these situations,

nhưng cũng có rất nhiều vấn đề

cần được xem xét.

but there's also a whole heap of problems

Xin chân thành cảm ơn.

(Vỗ tay)

that need to be considered as well.

Thanks very much.

(Applause)