John Maeda: How art, technology and design inform creative leaders

John Maeda: Cách nghệ thuật, công nghệ và thiết kế cung cấp thông tin cho những nhà lãnh đạo.

180,090 views

2012-10-09 ・ TED


New videos

John Maeda: How art, technology and design inform creative leaders

John Maeda: Cách nghệ thuật, công nghệ và thiết kế cung cấp thông tin cho những nhà lãnh đạo.

180,090 views ・ 2012-10-09

TED


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

00:00
Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast
0
0
7000
Translator: Nguyen Minh Duc Reviewer: Natalie Ho
00:15
I have to say that I'm very glad to be here.
1
15508
2403
Phải nói rằng tôi rất vui sướng được có mặt tại đây.
00:17
I understand we have over 80 countries here,
2
17911
3201
Tôi biết rằng hôm nay chúng ta có hơn 80 quốc gia tham gia,
00:21
so that's a whole new paradigm for me to speak
3
21112
2214
và đây toàn toàn là một mô hình mới để tôi có thể trình bày
00:23
to all of these countries.
4
23326
1379
với tất cả các nước ở đây.
00:24
In each country, I'm sure you have this thing called
5
24705
1985
Ở bất kì quốc gia nào, tôi cũng chắc chắn các bạn có 1 thứ được gọi là
00:26
the parent-teacher conference.
6
26690
2121
họp phụ huynh.
00:28
Do you know about the parent-teacher conference?
7
28811
2114
Bạn có biết về những buổi họp phụ huynh đó không?
00:30
Not the ones for your kids, but the one you had as a child,
8
30925
2400
Không phải là những cuộc họp cho con của bạn, mà là những cuộc họp của bạn khi bạn còn là 1 đứa trẻ,
00:33
where your parents come to school and your teacher
9
33325
2818
khi bố mẹ của các bạn đến trường và thầy cô
00:36
talks to your parents, and it's a little bit awkward.
10
36143
2498
sẽ nói chuyện với họ về bạn, và chúng khiến chúng ta cảm thấy hơi ngượng nghịu.
00:38
Well, I remember in third grade, I had this moment
11
38641
3341
Vâng, tôi nhớ khi đang học lớp ba, tôi đã trải qua khoảnh khắc này.
00:41
where my father, who never takes off from work,
12
41982
2856
Khi bố tôi, một người không bao giờ xin nghỉ phép,
00:44
he's a classical blue collar, a working-class immigrant person,
13
44838
3930
ông ấy là một công nhân điển hình, thuộc tầng lớp lao động nhập cư,
00:48
going to school to see his son, how he's doing,
14
48768
3160
ông đã nghỉ phép để đển trường, xem con trai mình học hành thế nào,
00:51
and the teacher said to him, he said, "You know,
15
51928
2507
thầy giáo của tôi đã nói với ông rằng, “Ông biết không,
00:54
John is good at math and art."
16
54435
2275
cháu John học toán và mỹ thuật rất tốt.”
00:56
And he kind of nodded, you know?
17
56710
2062
Và bố tôi gật đầu hài lòng.
00:58
The next day I saw him talking to a customer at our
18
58772
2370
Ngày hôm sau, tôi thấy bố đang trò chuyện với một khách hàng trong cửa hiệu đậu phụ nhà tôi,
01:01
tofu store, and he said, "You know, John's good at math."
19
61142
3795
và ông ấy nói, “Anh biết không, John nó học toán rất tốt.”
01:04
(Laughter)
20
64937
3291
(Cười)
01:08
And that always stuck with me all my life.
21
68228
2431
Và điều này khiến tôi thắc mắc suốt.
01:10
Why didn't Dad say art? Why wasn't it okay?
22
70659
2857
Sao bố không nói đến môn mỹ thuật? Tại sao điều đó lại không ổn?
01:13
Why? It became a question my entire life, and
23
73516
3406
Tại sao? Nó đã trở thành một câu hỏi suốt cuộc đời tôi,
01:16
that's all right, because being good at math meant
24
76922
2917
nhưng cũng tốt thôi, vì nhờ tôi học tốt môn toán
01:19
he bought me a computer, and some of you remember
25
79839
3532
nên bố mua cho tôi 1 cái máy vi tính, chắc 1 số bạn ở đây vẫn nhận ra cái máy tính này,
01:23
this computer, this was my first computer.
26
83371
1849
đây là cái máy vi tính đầu tiên tôi có.
01:25
Who had an Apple II? Apple II users, very cool. (Applause)
27
85220
3853
Ai đã từng có 1 chiếc Apple II? Chà, những người sử dụng Apple II, rất tuyệt. (Vỗ tay)
01:29
As you remember, the Apple II did nothing at all. (Laughter)
28
89073
3254
Như các bạn vẫn nhớ, cái máy Apple II này chẳng làm được gì cả. (Cười)
01:32
You'd plug it in, you'd type in it and green text would come out.
29
92327
2261
Bạn cắm điện vào, bạn gõ chữ và những hàng chữ xanh lá này sẽ xuất hiện.
01:34
It would say you're wrong most of the time.
30
94588
1557
Và hầu hết lần nào nó cũng nói bạn sai.
01:36
That was the computer we knew.
31
96145
1834
Đó là cái máy vi tính mà chúng ta đã từng biết.
01:37
That computer is a computer that I learned about
32
97979
2641
Còn đây là chiếc máy vi tính tôi đã được biết
01:40
going to MIT, my father's dream. And at MIT, however,
33
100620
4577
về MIT, giấc mơ của bố tôi. Và ở MIT, tuy vậy,
01:45
I learned about the computer at all levels,
34
105197
3246
tôi lại được học về máy vi tính ở tất cả cấp độ,
01:48
and after, I went to art school to get away from computers,
35
108443
3680
và sau đó, tôi đến học ở trường mỹ thuật để tránh xa những cái máy vi tính này,
01:52
and I began to think about the computer as more of
36
112123
2238
và tôi bắt đầu nghĩ về chúng như
01:54
a spiritual space of thinking.
37
114361
2181
một không gian linh thiêng để suy nghĩ.
01:56
And I was influenced by performance art --
38
116542
2854
Và tôi đã chịu ảnh hưởng bởi trình diễn nghệ thuật -
01:59
so this is 20 years ago. I made a computer out of people.
39
119396
4235
đây là khoảng 20 năm về trước. Lúc đó tôi đã mô phỏng 1 chiếc máy tính bằng con người.
02:03
It was called the Human Powered Computer Experiment.
40
123631
3038
Nó được gọi là Thí Nghiệm Chiếc Máy Tính Chạy Bằng Năng Lượng Con Người.
02:06
I have a power manager, mouse driver, memory, etc.,
41
126669
3679
Tôi có bộ phận quản lý năng lượng, trình điều khiển chuột, bộ nhớ, vâng vâng…
02:10
and I built this in Kyoto, the old capital of Japan.
42
130348
3787
và tôi đã xây dựng nó ở Kyoto, thủ đô cũ của Nhật Bản.
02:14
It's a room broken in two halves.
43
134135
1965
Đó là 1 căn phòng được ngăn làm đôi.
02:16
I've turned the computer on,
44
136100
2100
Khi tôi vừa khởi động chiếc máy tính,
02:18
and these assistants are placing a giant floppy disk
45
138200
3553
những người trợ lý sẽ nâng 1 chiếc đĩa mềm khổng lồ
02:21
built out of cardboard, and it's put into the computer.
46
141753
2846
được làm từ bìa cạc-tông, đặt vào trong máy tính.
02:24
And the floppy disk drive person wears it. (Laughter)
47
144599
4309
Và người đĩa mềm sẽ mặc nó. (Cười)
02:28
She finds the first sector on the disk, and
48
148908
2517
Cô tìm thấy bộ phận đầu tiên trên đĩa, và
02:31
takes data off the disk and passes it off to, of course, the bus.
49
151425
5331
mang dữ liệu ra khỏi đĩa và chuyển nó đến, hiển nhiên rồi, bus.
02:36
So the bus diligently carries the data into the computer
50
156756
3556
Vì vậy, cái bus sẽ mang dữ liệu vào máy tính
02:40
to the memory, to the CPU, the VRAM, etc.,
51
160312
3444
đến bộ nhớ, CPU, VRAM, vv,
02:43
and it's an actual working computer. That's a bus, really. (Laughter)
52
163756
4781
và nó thật sự là 1 chiếc máy tính đang làm việc. Hệ thống này thật sự là bus. (Cười)
02:48
And it looks kind of fast. That's a mouse driver,
53
168537
2477
Và trông nó có vẻ khá nhanh. Đó là trình điều khiển chuột,
02:51
where it's XY. (Laughter)
54
171014
1999
hệ điều hành XY. (Cười)
02:53
It looks like it's happening kind of quickly, but it's actually
55
173013
1709
Trông như mọi chuyện diễn ra khá nhanh chóng, nhưng nó thực sự
02:54
a very slow computer, and when I realized how slow
56
174722
3196
là một cái máy tính rất chậm chạp, và khi tôi nhận ra rằng chiếc máy vi tính này chậm chạp thế nào
02:57
this computer was compared to how fast a computer is,
57
177918
4123
khi so sánh với một chiếc máy thật nhanh hơn,
03:02
it made me wonder about computers and technology in general.
58
182041
4637
điều đó khiến tôi tự hỏi về ý nghĩa của những chiếc máy tính và công nghệ nói chung.
03:06
And so I'm going to talk today about four things, really.
59
186678
2125
Và vì thế hôm nay tôi sẽ thực sự trình bày về 4 vấn đề.
03:08
The first three things are about how I've been curious
60
188803
3692
3 vấn đề đầu tiên là về việc tôi đã tò mò như thế nào
03:12
about technology, design and art, and how they intersect,
61
192495
3534
về công nghệ, thiết kế và nghệ thuật, về việc chúng cắt giao với nhau ra sao,
03:16
how they overlap, and also a topic that I've taken on
62
196029
2957
liên quan cấu thành như thế nào, và 1 chủ đề mà tôi đã theo đuổi
03:18
since four years ago I became the President
63
198986
2261
từ cách đây 4 năm khi tôi trở thành Chủ tịch
03:21
of Rhode Island School of Design: leadership.
64
201247
3573
của Trường thiết kế Rhode Island: lãnh đạo.
03:24
And I'll talk about how I've looked to combine
65
204820
2717
Và tôi cũng sẽ nói về việc tôi đã nghiên cứu để kết hợp
03:27
these four areas into a kind of a synthesis, a kind of experiment.
66
207537
4635
4 lĩnh vực này thành 1 dạng tổng hợp như thế nào, một dạng thí nghiệm.
03:32
So starting from technology,
67
212172
2635
Vậy, bắt đầu từ công nghệ,
03:34
technology is a wonderful thing.
68
214807
2335
công nghệ là 1 thứ thật tuyệt vời.
03:37
When that Apple II came out, it really could do nothing.
69
217142
3524
Khi chiếc Apple II ra đời, nó thật sự chẳng làm được gì.
03:40
It could show text and
70
220666
2470
Nó có thể hiển thị văn bản, và
03:43
after we waited a bit, we had these things called images.
71
223136
3598
sau khi đợi ít lâu, chúng ta có thêm những thứ gọi là hình ảnh.
03:46
Remember when images were first possible with a computer,
72
226734
2482
Hãy nhớ lại lần đầu tiên máy tính có thể hiển thị hình ảnh,
03:49
those gorgeous, full-color images?
73
229216
2396
những tấm ảnh thật đẹp và đầy màu sắc đấy?
03:51
And then after a few years, we got CD-quality sound.
74
231612
3218
Và 1 vài năm sau đó, chúng ta có âm thanh chất lượng-CD.
03:54
It was incredible. You could listen to sound on the computer.
75
234830
2352
Điều đó thật phi thường. Bạn có thể nghe thấy âm thanh từ chiếc máy tính của mình.
03:57
And then movies, via CD-ROM. It was amazing.
76
237182
3937
Và tiếp theo là phim ảnh, bằng CD-ROM. Tất thảy đều thật tuyệt diệu.
04:01
Remember that excitement?
77
241119
2143
Bạn vẫn nhớ sự phấn khích đó chứ?
04:03
And then the browser appeared. The browser was great,
78
243262
3697
Và sau đó thì trình duyệt xuất hiện. Các trình duyệt hiển nhiên rất tuyệt vời,
04:06
but the browser was very primitive, very narrow bandwidth.
79
246959
2857
nhưng chúng vẫn còn thô sơ, băng thông còn rất hẹp.
04:09
Text first, then images, we waited,
80
249816
3257
Đầu tiên là văn bản, sau đó là hình ảnh, chúng ta chờ đợi,
04:13
CD-quality sound over the Net,
81
253073
1796
âm thanh chất lượng CD qua Net,
04:14
then movies over the Internet. Kind of incredible.
82
254869
4644
sau đó là phim ảnh trên Internet. Thật không thể tưởng tượng được.
04:19
And then the mobile phone occurred,
83
259513
2870
Và sau đó điện thoại di động xuất hiện,
04:22
text, images, audio, video. And now we have iPhone,
84
262383
5535
văn bản, hình ảnh, audio, video. Và giờ chúng ta có iPhone,
04:27
iPad, Android, with text, video, audio, etc.
85
267918
4124
iPad, Android, với văn bản, video, audio, vv.
04:32
You see this little pattern here?
86
272042
2027
Bạn có nhận thấy 1 sự rập khuôn ở đây không?
04:34
We're kind of stuck in a loop, perhaps, and this sense
87
274069
3333
Chúng ta dường như bị mắc kẹt trong 1 vòng quay, và ý nghĩa thật sự
04:37
of possibility from computing is something I've been
88
277402
2606
về khả năng của điện toán là thứ mà tôi vẫn luôn
04:40
questioning for the last 10 or so years,
89
280008
2817
tự hỏi trong vòng 10 năm qua hoặc hơn nữa,
04:42
and have looked to design, as we understand most things,
90
282825
4214
và sau khi xem xét việc thiết kế, khi chúng ta hiểu biết hầu hết mọi thứ,
04:47
and to understand design with our technology has been a passion of mine.
91
287039
3888
thì ham muốn hiểu biết về những thiết kế với công nghệ đã trở thành 1 niềm đam mê của tôi.
04:50
And I have a small experiment to give you a quick design lesson.
92
290927
4756
Sau đây tôi có 1 thí nghiệm nhỏ để giới thiệu với các bạn 1 bài học về thiết kế.
04:55
Designers talk about the relationship between form
93
295683
2498
Người thiết kế luôn nói về mối quan hệ giữa hình thức
04:58
and content, content and form. Now what does that mean?
94
298181
3341
và nội dung, nội dung và hình thức. Điều đó có nghĩa là gì?
05:01
Well, content is the word up there: fear.
95
301522
2567
Ví dụ, nội dung là từ trên đây: Fear (nỗi sợ).
05:04
It's a four-letter word. It's a kind of a bad feeling word, fear.
96
304089
5071
Đó là 1 từ có 4 chữ cái. Một từ mang lại cảm giác khá xấu, fear.
05:09
Fear is set in Light Helvetica, so it's not too stressful,
97
309160
4657
Fear được thể hiện bằng font chữ Light Helvetica, không căng thẳng lắm,
05:13
and if you set it in Ultra Light Helvetica,
98
313817
2701
và nếu bạn thể hiện nó bằng font Ultra Light Helvetica,
05:16
it's like, "Oh, fear, who cares?" Right? (Laughter)
99
316518
3938
thì nó trông như, "Oh, fear, ai thèm quan tâm? Đúng không?" (Cười)
05:20
You take the same Ultra Light Helvetica and make it big,
100
320456
2598
Vẫn giữ nguyên font chữ Ultra Light Helvetica và thay đổi kích cỡ lớn hơn,
05:23
and like, whoa, that hurts. Fear.
101
323054
2542
và nó sẽ tạo cảm giác, whoa, đau đấy. Fear.
05:25
So you can see how you change the scale, you change
102
325596
1915
Vậy bạn đã hiểu rằng khi thay đổi kích cỡ, bạn cũng sẽ thay đổi
05:27
the form. Content is the same, but you feel differently.
103
327511
4308
hình thức. Nội dung vẫn vậy, nhưng sẽ mang lại cho bạn cảm giác khác.
05:31
You change the typeface to, like, this typeface,
104
331819
2067
Bạn thay đổi kiểu chữ, ví dụ, kiểu chữ này,
05:33
and it's kind of funny. It's like pirate typeface,
105
333886
2783
và trông nó có vẻ hài hước. Nó như kiểu chữ của những tên hải tặc,
05:36
like Captain Jack Sparrow typeface. Arr! Fear!
106
336669
2924
như kiểu chữ của thuyền trưởng Jack Sparrow. Arr! Fear!
05:39
Like, aww, that's not fearful. That's actually funny.
107
339593
2891
Dạng như, aww, chả sợ chút nào. Thật ra nó khá hài hước.
05:42
Or fear like this, kind of a nightclub typeface. (Laughter)
108
342484
3869
Hoặc fear như thế này, kiểu chữ các câu lạc bộ đêm hay dùng.
05:46
Like, we gotta go to Fear. (Laughter)
109
346353
2420
Dạng như, chúng ta nên đến Fear thôi. (Cười)
05:48
It's, like, amazing, right? (Laughter) (Applause)
110
348773
3013
Nó thật tuyệt vời, đúng không? (Cười) (Vỗ tay)
05:51
It just changes the same content.
111
351786
2452
Nó đã thay đổi một nội dung giống nhau.
05:54
Or you make it -- The letters are separated apart,
112
354238
2254
Hoặc nếu bạn làm thế này - Những chữ cái đứng cách xa nhau,
05:56
they're huddled together like on the deck of the Titanic,
113
356492
2188
chúng sẽ co rúm lại gần nhau như trên boong tàu Titanic,
05:58
and you feel sorry for the letters, like, I feel the fear.
114
358680
2999
và bạn cảm thấy đồng cảm với những chữ cái, như thể, tôi cảm nhận được nỗi sợ (fear).
06:01
You feel for them.
115
361679
2185
Bạn đồng cảm với chúng.
06:03
Or you change the typeface to something like this.
116
363864
2134
Hoặc giả sử bạn thay đổi kiểu chữ thành như thế này.
06:05
It's very classy. It's like that expensive restaurant, Fear.
117
365998
3532
Trông rất cổ điển. Nó giống như 1 nhà hàng đắt đỏ. Fear.
06:09
I can never get in there. (Laughter)
118
369530
2286
Chẳng bao giờ tôi vào đó được. (Cười)
06:11
It's just amazing, Fear. But that's form, content.
119
371816
5286
Điều này thật bất ngờ, Fear. Nhưng đó chính là hình thức, nội dung.
06:17
If you just change one letter in that content,
120
377102
3049
Nếu bạn thay đổi 1 chữ cái trong nội dung này,
06:20
you get a much better word, much better content: free.
121
380151
3980
bạn sẽ có 1 từ hay hơn, một nội dung tích cực hơn: free (tự do)
06:24
"Free" is a great word. You can serve it almost any way.
122
384131
4368
"Free" là một từ tuyệt vời. Bạn có thể thay đổi nó theo nhiều cách.
06:28
Free bold feels like Mandela free.
123
388499
2595
Free đậm khiến chúng ta cảm thấy như free của Mandela.
06:31
It's like, yes, I can be free.
124
391094
2681
Nó như thể, vâng, tôi có thể được tự do.
06:33
Free even light feels kind of like, ah, I can breathe in free.
125
393775
3272
Free nhạt hơn một chút thì sẽ khiến chúng ta thấy như, ah, tôi được hít thở trong tự do.
06:37
It feels great. Or even free spread out,
126
397047
2730
Điều đó thật tuyệt. Hoặc nếu free với các chữ cái dàn trải như thế này,
06:39
it's like, ah, I can breathe in free, so easily.
127
399777
3572
nó sẽ khiến chúng ta thấy như, ah, tôi được hít thở trong tự do, dễ dàng làm sao.
06:43
And I can add in a blue gradient and a dove,
128
403349
3207
Và tôi cũng có thể thêm vào đó 1 mảng dốc màu xanh da trời cùng với 1 chú chim bồ câu,
06:46
and I have, like, Don Draper free. (Laughter)
129
406556
2351
và tôi có gì đây, nó như là, free của Don Draper. (Cười)
06:48
So you see that -- form, content, design, it works that way.
130
408907
3362
Vậy bạn đã thấy rồi đấy - hình thức, nội dung, thiết kế, chúng phối hợp với nhau theo cách đó.
06:52
It's a powerful thing. It's like magic, almost,
131
412269
2433
Điều đó tạo nên một sức mạnh thật sự. Nó giống như phép thuật vây, hầu hết là vậy,
06:54
like the magicians we've seen at TED. It's magic.
132
414702
4286
như những nhà phù phép mà chúng ta đã được gặp ở TED. Đó chính là phép thuật.
06:58
Design does that.
133
418988
2287
Thiết kế đã làm được điều đó.
07:01
And I've been curious about how design and technology intersect,
134
421275
3148
Và tôi đã rất tò mò về việc thiết kế và công nghệ giao cắt với nhau như thế nào,
07:04
and I'm going to show you some old work I never really
135
424423
1469
sau đây tôi sẽ cho các bạn thấy một vài công trình cũ mà tôi chưa bao giờ thật sự
07:05
show anymore, to give you a sense of what I used to do.
136
425892
3288
giới thiệu, để giúp các bạn hình dung được những gì tôi đã hay làm.
07:09
So -- yeah.
137
429180
2626
Vâng - yeah
07:11
So I made a lot of work in the '90s.
138
431806
3191
Vào những năm 90 tôi đã tiến hành khá nhiều công trình.
07:14
This was a square that responds to sound.
139
434997
3296
Đây là 1 hình vuông phản ứng lại với âm thanh.
07:18
People ask me why I made that. It's not clear. (Laughter)
140
438293
3426
Mọi người hỏi tại sao tôi lại tạo ra nó. Tôi cũng không chắc lắm. (Cười)
07:21
But I thought it'd be neat for the square
141
441719
5716
Nhưng tôi đã nghĩ rằng sẽ thật tuyệt vời nếu cái hình vuông này
07:27
to respond to me, and my kids were small then,
142
447435
5056
cảm ứng được tôi, và lúc đó các con tôi vẫn còn nhỏ,
07:32
and my kids would play with these things, like, "Aaah,"
143
452491
2576
và chúng sẽ chơi với những thứ như vầy, "Aaah,"
07:35
you know, they would say, "Daddy, aaah, aaah." You know, like that.
144
455067
2926
bạn biết đấy, lũ trẻ sẽ nói, "Bố ơi, aaah, aaah." Dạng như vậy.
07:37
We'd go to a computer store, and they'd do the same thing.
145
457993
2385
Tôi cùng các con đi đến 1 cửa hàng bán máy vi tính, và chúng cũng làm y như vậy.
07:40
And they'd say, "Daddy, why doesn't the computer respond to sound?"
146
460378
3172
Sau đó chúng hỏi tôi, "Bố ơi, tại sao cái máy tính lại không phản ứng lại âm thanh?"
07:43
And it was really at the time I was wondering why doesn't the computer respond to sound?
147
463550
3543
Và đó thật sự là lúc tôi đã nghĩ rằng tại sao chiếc máy tính lại không phản ứng lại với âm thanh?
07:47
So I made this as a kind of an experiment at the time.
148
467093
3219
Vậy nên vào thời gian đó tôi đã làm ra 1 dạng thí nghiệm như thế này.
07:50
And then I spent a lot of time in the space of
149
470312
3184
Sau đó tôi đã dành khá nhiều thời gian cho
07:53
interactive graphics and things like this, and I stopped doing it because
150
473496
2969
đồ họa tương tác và những thứ tương tự, và tôi ngừng làm việc này bởi vì
07:56
my students at MIT got so much better than myself,
151
476465
2712
những sinh viên ở MIT đã trở nên giỏi hơn tôi,
07:59
so I had to hang up my mouse.
152
479177
1810
nên tôi quyết định gác chuột.
08:00
But in '96, I made my last piece. It was in black and white,
153
480987
3568
Nhưng vào năm 96, tôi đã hoàn tất giai đoạn cuối cùng. Nó có màu đen và trắng,
08:04
monochrome, fully monochrome, all in integer mathematics.
154
484555
3227
đơn sắc, hoàn toàn đơn sắc, tất cả đều thuộc về toán học số nguyên.
08:07
It's called "Tap, Type, Write."
155
487782
1666
Nó được gọi là "Tap, Type, Write" (gõ, đánh máy, viết)
08:09
It's paying a tribute to the wonderful typewriter
156
489448
3486
Nó thể hiện sự quý trọng đối với cái máy đánh chữ tuyệt vời
08:12
that my mother used to type on all the time as a legal secretary.
157
492934
4085
mà mẹ tôi đã luôn sử dụng khi bà làm nhân viên thư kí pháp lý,
08:17
It has 10 variations. (Typing noise)
158
497019
2521
Nó có 10 dạng. (Tiếng gõ chữ)
08:19
(Typing noise)
159
499540
2129
(Tiếng gõ chữ)
08:21
There's a shift.
160
501669
3373
Đây là 1 sự thay đổi.
08:25
Ten variations. This is, like, spin the letter around.
161
505042
4265
10 dạng. Như thế này, ví dụ, xoay những chữ cái xung quanh.
08:29
(Typing noises)
162
509307
3604
(Tiếng gõ chữ)
08:32
This is, like, a ring of letters. (Typing noises)
163
512911
6985
Như thế này, giống như 1 cái vòng chữ. (Tiếng gõ chữ)
08:39
This is 20 years old, so it's kind of a --
164
519896
2911
Cái này đã 20 năm tuổi rồi, nên nó có hơi -
08:42
Let's see, this is —
165
522807
1814
Xem nào, đây là -
08:44
I love the French film "The Red Balloon."
166
524621
2116
Tôi rất thích 1 bộ phim Pháp tên là "The Red Balloon" (Bong bóng đỏ).
08:46
Great movie, right? I love that movie. So,
167
526737
2258
Đó là 1 bộ phim hay, đúng không? Tôi rất thích nó. Vậy nên,
08:48
this is sort of like a play on that. (Typing noises) (Typewriter bell)
168
528995
3608
cái này cũng như chơi chữ dựa trên đó vậy. (Tiếng gõ chữ)
08:52
It's peaceful, like that. (Laughter)
169
532603
4130
Thật yên bình, như thế này. (Cười)
08:56
I'll show this last one. This is about balance, you know.
170
536733
4167
Tôi sẽ cho các bạn xem cái cuối. Nó là về sự cân bằng, bạn biết đấy.
09:00
It's kind of stressful typing out, so if you
171
540900
1951
Gõ như thế này có vẻ khá mệt mỏi đúng không, nên nếu bạn
09:02
type on this keyboard, you can, like, balance it out.
172
542851
3361
gõ trên bàn phím thế này, bạn có thể, như vậy, khiến nó cân băng trở lại.
09:06
(Laughter)
173
546212
2070
(Cười)
09:08
If you hit G, life's okay, so I always say,
174
548282
2548
Nếu bạn nhấn phím G, mọi thứ sẽ cân bằng, nên tôi luôn nói rằng,
09:10
"Hit G, and it's going to be all right.
175
550830
3357
"Nhấn phím G, rồi mọi thứ sẽ ổn hết."
09:14
Thank you. (Applause)
176
554187
2511
Cảm ơn. (Vỗ tay)
09:16
Thank you.
177
556698
2647
Cảm ơn.
09:19
So that was 20 years ago, and
178
559345
3332
Đó là việc cách đây 20 năm, khi
09:22
I was always on the periphery of art.
179
562677
4642
tôi vẫn chỉ luôn ở bên ngoài của lĩnh vực nghệ thuật.
09:27
By being President of RISD I've gone deep into art,
180
567319
2350
Khi trở thành chủ tịch của RISD, tôi mới bắt đầu đi sâu vào nghệ thuật hơn,
09:29
and art is a wonderful thing, fine art, pure art.
181
569669
3659
và nghệ thuật là 1 thứ thật tuyệt vời, sự sang trọng và thuần khiết của nó.
09:33
You know, when people say, "I don't get art.
182
573328
2804
Bạn biết đấy, khi 1 người nói,"Tôi không hiểu được nghệ thuật.
09:36
I don't get it at all." That means art is working, you know?
183
576132
4388
Tôi không hiểu được chút nào cả." Điều đó có nghĩa là nghệ thuật đang diễn ra, bạn biết không?
09:40
It's like, art is supposed to be enigmatic, so when you say,
184
580520
2076
Như là, nghệ thuật được cho là bí ẩn và khó hiểu, cho nên khi bạn nói,
09:42
like, "I don't get it," like, oh, that's great. (Laughter)
185
582596
2964
như thế này, "Tôi chẳng hiểu gì cả,", thì, oh, điều đó thật sự rất tốt. (Cười)
09:45
Art does that, because art is about asking questions,
186
585560
2632
Nghệ thuật làm chuyện đó, bởi vì nghệ thuật là về việc đặt ra những thắc mắc
09:48
questions that may not be answerable.
187
588192
2712
và các câu hỏi đó có thể không cần phải trả lời được.
09:50
At RISD, we have this amazing facility called
188
590904
1928
Ở RISD, chúng tôi có một cơ sở rất tuyệt được gọi là
09:52
the Edna Lawrence Nature Lab. It has 80,000 samples
189
592832
3670
Phòng thí nghiệm tự nhiên Edna Lawrence. Nó có 80.000 mẫu vật
09:56
of animal, bone, mineral, plants.
190
596502
3581
của động vật, xương, khoáng sản và thực vật.
10:00
You know, in Rhode Island, if an animal gets hit on the road,
191
600083
2710
Bạn biết đấy, ở Rhode Island, nếu một con vật bị cán trên đường,
10:02
they call us up and we pick it up and stuff it.
192
602793
3174
họ sẽ gọi chúng tôi ra và chúng tôi sẽ mang nó đi và nhồi chúng.
10:05
And why do we have this facility?
193
605967
2541
Và tại sao chúng tôi lại có 1 phòng thí nghiệm như thế này?
10:08
Because at RISD, you have to look at the actual animal,
194
608508
3443
Bởi vì ở RISD, bạn phải trực tiếp nhìn vào con vật thực,
10:11
the object, to understand its volume, to perceive it.
195
611951
2880
những mẫu vật thực, để hiểu được kích cỡ của nó, cảm nhận nó.
10:14
At RISD, you're not allowed to draw from an image.
196
614831
2712
Tại RISD, bạn không được phép vẽ lại từ hình ảnh.
10:17
And many people ask me, John, couldn't you just
197
617543
1665
Và có rất nhiều người đã hỏi tôi rằng, John, tại sao không đơn giản
10:19
digitize all this? Make it all digital? Wouldn't it be better?
198
619208
4128
là số hóa mọi thứ đi? Kỹ thuật số tất cả? Như thế không tốt hơn sao?
10:23
And I often say, well, there's something good to how things
199
623336
2942
Và tôi thường trả lời rằng, thật ra, có những ưu điểm đối với những phương pháp từng được dùng
10:26
used to be done. There's something very different about it,
200
626278
3665
trước đây. Có những điểm rất khác biệt về những phương pháp đó,
10:29
something we should figure out what is good about
201
629943
2326
những điểm mà chúng ta nên tìm ra điều gì tốt đằng sau
10:32
how we did it, even in this new era.
202
632269
3077
những phương pháp mà chúng ta đã từng dùng, ngay cả trong kỷ nguyên mới này.
10:35
And I have a good friend, he's a new media artist named
203
635346
2891
Tôi có một người bạn tốt, anh ấy là một nghệ sĩ truyền thông mới tên là
10:38
Tota Hasegawa. He's based in London, no, actually it's in Tokyo,
204
638237
3538
Tota Hasegawa. Anh ấy làm việc ở London, không, thực ra là ở Tokyo,
10:41
but when he was based in London, he had a game
205
641775
2102
nhưng khi làm việc ở London, anh ấy có 1 trò chơi
10:43
with his wife. He would go to antique shops,
206
643877
3291
với vợ của mình. Anh ấy sẽ đến các cửa hàng bán đồ cổ,
10:47
and the game was as such:
207
647168
2147
và trò chơi sẽ như thế này:
10:49
When we look at an antique we want,
208
649315
2681
Khi chúng ta nhìn vào một món đồ cổ mà chúng ta muốn,
10:51
we'll ask the shopkeeper for the story behind the antique,
209
651996
2847
chúng ta sẽ hỏi chủ tiệm về lịch sử, câu chuyện đằng sau món đồ đó,
10:54
and if it's a good story, we'll buy it.
210
654843
1630
và nếu đó là 1 câu chuyện hay, chúng ta sẽ mua nó.
10:56
So they'd go to an antique shop, and they'd look at this cup,
211
656473
2241
Thế là họ đến 1 cửa tiệm đồ cổ, và khi nhìn vào 1 chiếc tách,
10:58
and they'd say, "Tell us about this cup."
212
658714
1329
họ nói rằng, "Kể cho chúng tôi nghe về chiếc tách này."
11:00
And the shopkeeper would say, "It's old." (Laughter)
213
660043
4104
Và người chủ tiệm nó, "Nó cổ." (Cười)
11:04
"Tell us more." "Oh, it's really old." (Laughter)
214
664147
3724
"Còn gì nữa?". "Oh, nó rất cổ." (Cười)
11:07
And he saw, over and over, the antique's value
215
667871
2546
Và anh ấy đã nhận ra, hết lần này đến lần khác, giá trị của những món đồ cổ
11:10
was all about it being old.
216
670417
2663
là về việc chúng đã lâu năm như thế nào.
11:13
And as a new media artist, he reflected, and said,
217
673080
2509
Là một nghệ sĩ trên lĩnh vực truyền thông hiện đại, anh ấy đã suy ngẫm, và nói rằng,
11:15
you know, I've spent my whole career making new media art.
218
675589
2644
cậu biết không, tớ dành cả sự nghiệp cho ngành nghệ thuật truyền thông hiện đại.
11:18
People say, "Wow, your art, what is it?" It's new media.
219
678233
4702
Mọi người nhìn vào nó nói, "Wow, nghệ thuật của anh, nó là gì vậy?" Nó là truyền thông mới.
11:22
And he realized, it isn't about old or new.
220
682935
3038
Và anh ấy nhận ra rằng, vấn đề không phải ở cũ hay mới.
11:25
It's about something in between.
221
685973
1514
Vấn đề là 1 thứ gì đó ở giữa.
11:27
It isn't about "old," the dirt, "new," the cloud. It's about what is good.
222
687487
5461
Nó không phải về "cũ", mặt đất, và "mới", mây. Vấn đề là cái nào tốt.
11:32
A combination of the cloud and the dirt is where the action is at.
223
692948
5434
Một sự phối hợp giữa mây và đất chính là nơi nghệ thuật tồn tại.
11:38
You see it in all interesting art today, in all
224
698382
1984
Bạn có thể thấy nó hằng ngày trong những công trình nghệ thuật thú vị,
11:40
interesting businesses today. How we combine
225
700366
2019
những câu chuyện kinh doanh thú vị. Cách chúng ta hòa nhập
11:42
those two together to make good is very interesting.
226
702385
4289
hai thứ này với nhau để tạo ra "điều tốt" thật là thú vị.
11:46
So art makes questions, and
227
706674
2771
Vậy nghệ thuật sẽ tạo ra những câu hỏi, và
11:49
leadership is something that is asking a lot of questions.
228
709445
4823
sự lãnh đạo là một thứ gì đó luôn đưa ra rất nhiều câu hỏi.
11:54
We aren't functioning so easily anymore.
229
714268
2002
Chúng ta không còn hoạt động dễ dàng nữa.
11:56
We aren't a simple authoritarian regime anymore.
230
716270
3128
Chúng ta không còn là chế độ độc tài đơn giản nữa.
11:59
As an example of authoritarianism, I was in Russia one time
231
719398
3406
Như một ví dụ về chủ nghĩa độc tài , tôi tới nước Nga một lần
12:02
traveling in St. Petersburg, at a national monument,
232
722804
2176
đến St. Petersburg, trong một đài kỉ niệm quốc gia,
12:04
and I saw this sign that says, "Do Not Walk On The Grass,"
233
724980
3162
và tôi nhìn thấy một biển báo nói: "Không được đi lên cỏ "
12:08
and I thought, oh, I mean, I speak English,
234
728142
1643
và tôi nghĩ, ohh, tôi nói tiếng anh
12:09
and you're trying to single me out. That's not fair.
235
729785
2737
và bạn cố tách riêng tôi ra, đó là không công bằng.
12:12
But I found a sign for Russian-speaking people,
236
732522
2874
Nhưng tôi tìm tấm biển cho người nói tiếng Nga
12:15
and it was the best sign ever to say no.
237
735396
3173
và những tấm biển cấm hay nhất
12:18
It was like, "No swimming, no hiking, no anything."
238
738569
2724
Nó ghi rằng, "Cấm bơi, cấm đi bộ, cấm tất cả"
12:21
My favorite ones are "no plants." Why would you bring a plant to a national monument? I'm not sure.
239
741293
5599
Một trông những tôi thích là "không cây". Tại sao bạn mang cây đến một đài tưởng niệm quốc gia? Tôi không chắc .
12:26
And also "no love." (Laughter)
240
746892
2273
và cũng "cấm yêu".
12:29
So that is authoritarianism.
241
749165
3553
Đó là chủ nghĩa độc tài.
12:32
And what is that, structurally?
242
752718
2165
và cái gì vậy, cấu trúc như thế nào?
12:34
It's a hierarchy. We all know that a hierarchy is how we run
243
754883
2750
Nó phân cấp. Chúng ta đều biết rằng phân cấp là cách chúng ta điều khiển
12:37
many systems today, but as we know, it's been disrupted.
244
757633
3025
rất nhiều hệ thống hiện nay, nhưng như chúng ta đã biết, chúng đã bị gián đoạn
12:40
It is now a network instead of a perfect tree.
245
760658
3518
Bây giờ là mạng lưới hơn là một cái cây hoàn hảo.
12:44
It's a heterarchy instead of a hierarchy. And that's kind of awkward.
246
764176
3220
Và những hệ song song thay cho hệ phân cấp, và đó là kiểu vụng về
12:47
And so today, leaders are faced
247
767396
3400
Vì thế ngày nay, tôi tin rằnng người đứng đầu phải đối mặt
12:50
with how to lead differently, I believe.
248
770796
1914
với làm thế nào để lãnh đạo một cách khác biệt.
12:52
This is work I did with my colleague Becky Bermont
249
772710
2230
Công việc này , tôi làm với đồng nghiệp tôi Becky Bermont
12:54
on creative leadership. What can we learn
250
774940
2240
về lãnh đạo sáng tạo. Chúng ta có thể học được những gì
12:57
from artists and designers for how to lead?
251
777180
2425
từ nghệ sĩ và nhà thiết kế về việc lãnh đạo?
12:59
Because in many senses, a regular leader loves to avoid mistakes.
252
779605
4005
Bởi vì trong nhiều ý nghĩa, một nhà lãnh đạo thường xuyên thích tránh những sai lầm.
13:03
Someone who's creative actually loves to learn from mistakes.
253
783610
4073
Người sáng tạo thực sự thích học từ những lỗi lầm đó.
13:07
A traditional leader is always wanting to be right,
254
787683
3178
Một nhà lãnh đạo truyền thống luôn muốn đúng,
13:10
whereas a creative leader hopes to be right.
255
790861
4461
trong khi một nhà lãnh đạo sáng tạo hy vọng sẽ đúng
13:15
And this frame is important today, in this complex,
256
795322
2498
Và cấu tạo này là quan trọng ngày hôm nay, trong sự phức tạp
13:17
ambiguous space, and artists and designers have a lot to teach us, I believe.
257
797820
4770
không rõ ràng này, và tôi tin rằng nghệ sĩ và nhà thiết kế có rất nhiều thứ để dạy chúng ta.
13:22
And I had a show in London recently where my friends
258
802590
3710
Và gần đây, tôi có một show ở London, bạn bè của tôi
13:26
invited me to come to London for four days
259
806300
1877
mời tôi đến đó bốn ngày
13:28
to sit in a sandbox, and I said great.
260
808177
2462
ngồi trong một thùng cát, và tôi nói: tuyệt!
13:30
And so I sat in a sandbox for four days straight,
261
810639
3348
Và vì vậy tôi ngồi trong một thùng cát cho bốn ngày liên tục,
13:33
six hours every day, six-minute appointments with anyone in London,
262
813987
3161
sáu giờ mỗi ngày, cuộc hẹn sáu phút với bất cứ ai ở London,
13:37
and that was really bad.
263
817148
2187
và thực sự nó rất tệ.
13:39
But I would listen to people, hear their issues,
264
819335
3632
Nhưng tôi sẽ lắng nghe họ, nghe các vấn đề của họ,
13:42
draw in the sand, try to figure things out,
265
822967
1894
vẽ lên cát, cố gắng giải quyết vấn đề,
13:44
and it was kind of hard to figure out what I was doing.
266
824861
2543
và nó khá là khó hiểu được lúc đó tôi đang làm gì.
13:47
You know? It's all these one-on-one meetings for like four days.
267
827404
2708
Bạn biết đấy? Bốn ngày với các buổi nói chuyện một-đối-một.
13:50
And it felt kind of like being president, actually.
268
830112
1906
Và tôi thấy giống như đang là tổng thống, thực sự.
13:52
I was like, "Oh, this my job. President. I do a lot of meetings, you know?"
269
832018
2997
Tôi nghĩ, "Oh, đây là công việc của tôi. Tổng thống. Tôi rất nhiều cuộc họp, biết không?"
13:55
And by the end of the experience,
270
835015
1908
Và sau khi xong cái kinh nghiệm này,
13:56
I realized why I was doing this.
271
836923
2839
Tôi nhận ra lý do tại sao tôi đã làm điều này.
13:59
It's because leaders, what we do is we connect
272
839762
4129
Đó là bởi vì các nhà lãnh đạo, những gì chúng tôi làm là chúng ta kết nối
14:03
improbable connections and hope something will happen,
273
843891
4157
những quan hệ như không thể và hy vọng một điều gì đó sẽ xảy ra,
14:08
and in that room I found so many connections
274
848048
1755
và trong phòng đó, tôi thấy rất nhiều mối quan hệ
14:09
between people across all of London, and so leadership,
275
849803
4320
giữa người dân trên tất cả London, và lãnh đạo,
14:14
connecting people, is the great question today.
276
854123
2637
kết nối mọi người, là câu hỏi lớn hôm nay.
14:16
Whether you're in the hierarchy or the heterarchy,
277
856760
2257
Cho dù bạn đang ở trong hệ thống phân cấp hoặc song song,
14:19
it's a wonderful design challenge.
278
859017
2395
Đó là một thách thức thiết kế rất tuyệt vời.
14:21
And one thing I've been doing is doing some research
279
861412
3725
Và tôi đã làm một số nghiên cứu
14:25
on systems that can combine technology and leadership
280
865137
3648
trên hệ thống có thể kết hợp công nghệ và lãnh đạo
14:28
with an art and design perspective.
281
868785
994
với một quan điểm nghệ thuật và thiết kế.
14:29
Let me show you something I haven't shown anywhere, actually.
282
869779
4273
Hãy để tôi cho bạn thấy một cái gì đó tôi thật sự chưa trình bày ở bất cứ nơi nào khác.
14:34
So what this is, is a kind of a sketch, an application sketch
283
874052
2442
Đây là gì, đây giống như là một bản phác thảo, một phác thảo ứng dụng
14:36
I wrote in Python. You know how there's Photoshop?
284
876494
2558
Tôi đã viết bằng Python. Bạn có biết về Photoshop?
14:39
This is called Powershop, and the way it works is
285
879052
4259
Điều này được gọi là Powershop, và cách nó hoạt động là
14:43
imagine an organization. You know, the CEO isn't ever
286
883311
3027
Hãy tưởng tượng một tổ chức. Bạn biết đấy, tổng giám đốc không bao giờ
14:46
at the top. The CEO's at the center of the organization.
287
886338
2282
đứng đầu cả. Tổng Giám đốc ở trung tâm của tổ chức.
14:48
There may be different subdivisions in the organization,
288
888620
2219
Mặc dù có các đơn vị khác nhau trong tổ chức,
14:50
and you might want to look into different areas. For instance,
289
890839
2685
và bạn có thể muốn nhìn vào lĩnh vực khác nhau. Ví dụ,
14:53
green are areas doing well, red are areas doing poorly.
290
893524
3502
màu xanh lá cây khu vực làm tốt, đỏ là khu vực thực hiện kém.
14:57
You know, how do you, as the leader, scan, connect,
291
897026
2250
Làm thế nào để bạn, như một nhà lãnh đạo, xem xét, kết nối,
14:59
make things happen? So for instance, you might open up
292
899276
3004
làm cho những điều xảy ra? Vì vậy, ví dụ, bạn có thể mở
15:02
a distribution here and find the different subdivisions in there,
293
902280
3150
một phân phối ở đây và tìm thấy các đơn vị khác nhau trong đó,
15:05
and know that you know someone in Eco, over here,
294
905430
3711
và biết rằng bạn biết một ai đó ở Eco, ở đây,
15:09
and
295
909141
1981
15:11
these people here are in Eco, the people you might
296
911122
2008
những người này thuộc về Eco, những người bạn có thể
15:13
engage with as CEO, people going across the hierarchy.
297
913130
4068
tham gia với chức năng là tổng giám đốc, người đi ngang qua hệ thống phân cấp.
15:17
And part of the challenge of the CEO is to find
298
917198
3085
Và một phần của những thách thức của CEO là tìm thấy
15:20
connections across areas, and so you might look in R&D,
299
920283
3459
kết nối trên toàn khu vực, và do đó, bạn có thể xem trong R&D,
15:23
and here you see one person who crosses the two areas
300
923742
3200
và ở đây bạn thấy một người liên quan tới hai khu vực
15:26
of interest, and it's a person important to engage.
301
926942
3557
quan tâm, và nó là một người rất quan trọng để tiếp cận.
15:30
So you might want to, for instance, get a heads-up display
302
930499
4036
Vì vậy, bạn có thể muốn, ví dụ, thống kê
15:34
on how you're interacting with them.
303
934535
2599
về cách tương tác hiện tại giữa bạn và họ.
15:37
How many coffees do you have?
304
937134
1579
Bạn và họ đi uống cà phê bao nhiêu lần?
15:38
How often are you calling them, emailing them?
305
938713
3394
Bạn có thường xuyên gọi họ, gửi email cho họ không?
15:42
What is the tenor of their email? How is it working out?
306
942107
2790
Cách nói chuyện trên email của họ như thế nào? Mọi thứ vẫn tiến triển chứ?
15:44
Leaders might be able to use these systems to
307
944897
2362
Những nhà lãnh đạo có thể sử dụng các hệ thống này để
15:47
better regulate how they work inside the heterarchy.
308
947259
2982
điều chỉnh tốt hơn cách họ làm việc bên trong hệ song song
15:50
You can also imagine using technology like from Luminoso,
309
950241
3427
Bạn cũng có thể tưởng tượng bằng cách sử dụng công nghệ như từ Luminoso,
15:53
the guys from Cambridge who were looking at deep
310
953668
2525
những người từ Cambridge đã nghiên cứu sâu vào
15:56
text analysis. What is the tenor of your communications?
311
956193
3229
phân tích văn bản. Cách nói chuyện trong giao tiếp của bạn ra sao?
15:59
So these kind of systems, I believe, are important.
312
959422
3453
Vì vậy các loại hệ thống này, tôi tin rằng, là quan trọng.
16:02
They're targeted social media systems around leaders.
313
962875
2858
Họ nhắm vào hệ thống truyền thông xã hội xung quanh nhà lãnh đạo.
16:05
And I believe that this kind of perspective will only begin
314
965733
3309
Và tôi tin rằng quan điểm này mới chỉ bắt đầu
16:09
to grow as more leaders enter the space of art and design,
315
969042
5307
phát triển vì càng nhiều nhà lãnh đạo gia nhập nghệ thuật và thiết kế,
16:14
because art and design lets you think like this,
316
974349
3425
bởi vì, nghệ thuật và thiết kế cho phép bạn nghĩ như thế này,
16:17
find different systems like this,
317
977774
1775
tìm thấy các hệ thống khác nhau như thế này,
16:19
and I've just begun thinking like this,
318
979549
1873
và tôi đã chỉ mới bắt đầu suy nghĩ như thế này,
16:21
so I'm glad to share that with you.
319
981422
1933
Vì vậy, tôi rất hân hạnh được chia sẻ với bạn.
16:23
So in closing, I want to thank all of you
320
983355
3182
Vì vậy, cuối cùng, tôi muốn cảm ơn tất cả các bạn
16:26
for your attention. Thanks very much. (Applause)
321
986537
4082
cho sự chú ý của bạn. Cảm ơn rất nhiều. (Vỗ tay)
16:30
(Applause)
322
990619
4684
(Vỗ tay)
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7